Hommelkoningin(?) met diverse(?) mijtjes ...

Gestart door Arp, juli 14, 2009, 16:58:02 PM

Vorige topic - Volgende topic

Arp

Hallo Bijenforum,

Kwam gisteren terwijl ik op een APK stond te wachten in Hengelo (Ov.) deze tegen (wrn 43806260). Ik doe zelf maar geen poging tot een naam, maar het zal wel in de hoek Aard-, Veld- of Wilgenhommel zitten - toch? Mag ik ervan uitgaan dat de grote en de kleine dezelfde soort zijn en de grote dus een koningin? Er vloog 1 grote en een stuk of 10 kleine.
(klik op foto's voor grotere versie)

Is er op basis van de voeler of achterpoot nog te zeggen of de kleine een kereltje of een werkster is?
(klik op foto's voor grotere versie)

Een beetje in het verlengde van dit draadje en deze even aan het puzzelen geslagen met de mijtjes die op de 'koningin' zaten. Ik vat hier even samen wat ik tegen ben gekomen:

LET OP: Dit is de samenvatting van een leek, en bevat waarschijnlijk grove onjuistheden!

De mijten die als rovertjes (andere mijten en kleingrut) of als cleptoparasiet (jatten van stuifmeel, honing en andere voedselvoorraden) in de nesten van Bijen en Hommels leven verplaatsen foretisch op de gastheren naar nieuwe nesten. Meestal is het een speciaal voor deze foresie geschikte instar, de "deutonimf" die dan op de Bij/Hommel klimt (vooral op de koningin) en die wij zien. Mijten met zulke foretische instars zitten kennelijk onder andere in de familie Parasitidae (maar ook Ascidae, Chaetodactylidae, Cheyletidae, Laelapidae, Macrochelidae, ..?meer?..).

Voor hommels komt kennelijk vooral het geslacht Parasitellus (Mesostigmata: Parasitidae) in aanmerking, waarvan -als ik het internet moet geloven- veel (alle?) soorten op hommels gespecialiseerd zijn. Eén van de meest algmene soorten schijnt Parasitellus fucorum zijn.

De deutonimfen verplaatsen zich foretisch op de hommels om naar andere nesten te komen en kunnen onder andere stuivertje wisselen op door de Hommels bezochte bloemen. Ze hebben een voorkeur voor de koningin (herkennen deze kennelijk ook) om met haar te overwinteren en zodoende na de winter een nieuw nest te kunnen koloniseren. Deze deutonimfen zijn de meest robuste instar en ook goed tegen 'honger' bestand. Ze klemmen zich met hun cheliceren vast aan de (beharing) van de hommel en verzamelen zich daarbij op plekken die niet bereikt worden als de hommel zich 'poetst'

Deze mijten zijn niet op één soort Hommel gespecialiseerd, wisselen gemakkelijk tussen populaties van verschillende soorten en dus komen ook regelmatig verschillene soorten mijten in één nest of zelfs foretisch op één Hommel voor.

Een ander geslacht dat sterk met Hommels geassocieerd is zijn de Kuzinia sp. (Astigmata: Acaridae), maar voor zover ik na heb kunnen gaan zijn deze beige beesten dat niet.

Iemand enig idee of ik met Parasitellus sp. in de goede richting zal zitten voor de grote beige mijtjes op dit kiekje:
(klik op foto's voor grotere versie)

Maar er is meer ... op de foto zijn ook nog een berg veel kleinere bolletjes te zien. Op dit kiekje, van een andere plek op het beest, zijn ze misschien wat duidelijker:
(klik op foto's voor grotere versie)

In een draadje van een tijdje geleden opperde Albert de Wilde dat iets dergelijks wellicht iets van stuifmeel of andere rommel was, maar dit komt op mij toch wel erg over als 'allemaal beestjes'.

Iemand enig idee over dit "kleingrut"?

Alvast bedankt!

Wat linkjes erbij:

  • Eerdere draadjes op wrn over mijten op hommels: 459416348556830, 71394.
  • Ook wrn, mijten op andere hymenoptera: 46243
  • Eickwort, George C. (1994) Evolution and Life-History Patterns of Mites Associated with Bees[/i] (Ch.9), in Houck, Marilyn A. [Ed.] Mites, Ecological and Evolutionary Analyses of Life-History Patterns. Springer. ISBN: 041202991X / 9780412029912. Google Books.
  • Goulson, D. (2003) Bumblebees, Their Behaviour and Ecology. Oxford: Oxford University Press. ISBN: 0198526075 / 9780198526070. Google Books - Mites: Pag.63-64
  • Huck, K; Schwarz, H.H.; Schmid-Hempel, P. (1998) Host choice in the phoretic mite Parasitellus fucorum (Mesostigmata: Parasitidae) : which bumblebee caste is the best? in Oecologia, Vol.115(3), pp.385-390. ISSN: 0029-8549. (abstract)
  • Schmid-Hempel, Paul (1998) Parasites in Social Insects. Princeton: Princeton University Press. ISBN: 0691059241 / 9780691059242. Google Books - Mites/Bombus: pag.66+
  • Schwarz, H.H.; Huck. K. (1997) Phoretic mites use flowers to transfer between foraging bumblebees. in Insectes Sociaux, Vol.44, pp.303–310 Basel: Birkhäuser Verlag. (Abstract/PDF-preview)
  • Toffe site: North American Bee Mite project (index beschreven soorten, Bibliografie).
  • Grappig: Mijtjes eraf wassen
  • ...
Groetengedoe, Arp (wrn - JungleDragon)

Arp

Aardhommel?
Koningin?
Werkster/Kereltje?

... niemand?
Groetengedoe, Arp (wrn - JungleDragon)

han.endt

#2
Aardhommel. Waarschijnlijk een werkster. Dat zijn al flinke 'meisjes'. Het is geen dar, gezien de vorm van metatars 3.

Arp

Hoi Han,

Bedankt alvast, maar even voor de duidelijkheid, er zijn hier twee beesten afgebeeld.

Dat beest met die brede achterpoot van het tweede kiekje staat ook op het eerste kiekje onderaan rechts (en inzet linksonder). Er vlogen een stuk of 10 van deze - circa 12-15mm ofzo.

De andere, met de mijtjes, is op de eerste foto middenboven en inzet rechtsboven. Die was grofweg twee keer zo groot, of nou ja - een 20-25mm, waardoor ik die ervan verdacht koningin te zijn. Dat eerste kiekje laat het niet heel erg duidelijk zien, maar was de enige waar ze samen redelijk scherp op staan. Hierbij nog twee bewogen versies. Toch koningin die met de mijtjes dan?
Groetengedoe, Arp (wrn - JungleDragon)

han.endt

Ja dat lijkt me ook. Ik dacht dat je die alleen in het voorjaar zag, maar ik heb me daar nooit zo in verdiept.

Arp

Groetengedoe, Arp (wrn - JungleDragon)