bruine winterjuffers in wintergebieden

Gestart door Taka, september 21, 2008, 10:18:36 AM

Vorige topic - Volgende topic

Taka

Gisteren ben ik even wezen kijken op het plekje waar ik afgelopen februari bruine winterjuffers had gezien. Ik wilde weten of ze er nu al waren. Inderdaad zag ik er eentje - ik heb niet heel lang gezocht.

Is dat een vroege vondst, of trekken ze na het uitsluipen zo snel mogelijk naar hun overwinteringsgebied?
(Sybe)

Jeroen Nagtegaal

Ik was gister in Nijmegen en vond er op een smal strookje 3, ruim uit de buurt van water. Verwacht toch wel dat ze al een tijd op de heide zullen zijn.
Groet, Jeroen Nagtegaal
Moderator subforum Ringen

Een geringde vogel gezien of gevonden.
Meld het hier of mail naar ringonderzoek@gmail.com

Weia

Het lijkt me dat ze nu inderdaad al aan het rondtrekken kunnen zijn. Maar dat is een nattevingerveronderstelling hoor.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

JohnvR

Op 7 augustus is er een waarneming gedaan in Koedijk (nabij Alkmaar). Volgens mij is dat enige kilometers van de dichtsbijzijnde voortplantingsplek in de duinen. Een deel van de dieren gaat vermoedelijk kort na het uitsluipen zwerven. De meeste libellensoorten verblijven na het uitsluipen enige tijd niet in de onmiddelijke omgeving van het voortplantingswater, om aan te sterken en om geslachtsrijp te worden. Ook gaat vermoedelijk een deel van de populatie ´verderop´ naar nieuwe of andere voortplantingswateren.

Het zou aardig zijn om te weten of de uitzwervende Bruine winterjuffers na het aansterken eerst op zoek gaan naar nieuwe voortplantingswateren en daar in de buurt een overwinteringstekje zoeken of dat ze eerst een geschikt overwinteringsstekje zoeken en pas in het voorjaar op zoek gaan naar geschikt voortplantingswater.

frankneijts

Vandaag ook een Bruine winterjuffer tussen de Struikheide op de kurkdroge Loozerheide, ca. 2,5 km. van het dichtstbijzijnde voortpl.plaats.
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

Taka

CiteerHet zou aardig zijn om te weten of de uitzwervende Bruine winterjuffers na het aansterken eerst op zoek gaan naar nieuwe voortplantingswateren en daar in de buurt een overwinteringstekje zoeken of dat ze eerst een geschikt overwinteringsstekje zoeken en pas in het voorjaar op zoek gaan naar geschikt voortplantingswater.
Denk je dat ze zich in het voorjaar zullen herinneren in welke richting ze een half jaar eerder een nieuw voortplantingswater hebben ontdekt? Het lijkt me sterk.

De vraag hoe ze van uitsluipplek naar overwinteringsplek komen en dan weer naar voortplantingsplek hield me onder het terugfietsen wel bezig. Het lijkt me uitgesloten dat de locatie van die plekken van generatie op generatie worden doorgegeven. Een preferentie trekrichting ('naar het zuiden' of 'naar het westen') lijkt me niet zo zinvol, maar is ook niet uit te sluiten.

Gaan ze na het uitsluipen gewoon een beetje zwerven en worden ze aangetrokken tot bepaalde biotopen. En verandert de voorkeur voor biotopen in het voorjaar zodat ze weer bij voortplantingsplekken komen? Zijn die biotoopvoorkeuren dan getrapt? Bos is beter dan weiland, Naaldbos is beter dan loofbos, heide is beter dan naaldbos. Richting overwinteringsgebied dan, en in het voorjaar keert de voorkeur om.

Zulke getrapte biotoopvoorkeuren lijken me veel waarschijnlijker dan dat ieder dier in het najaar geografische kennis van de omgeving opslaat, en die kennis in het voorjaar weer toepast.

(Sybe)

Goyatlah

Wat is daar al over bekend (bv in het Noordse katern van Brachytron of in Jodicke)?
Moi, Dolf

Bezoek ook eens Libellen in Nederland met de enige interaktieve en op foto's gebaseerde libellentabel, veel info en heel veel foto's

JohnvR

Het is denk ik goed onderscheid te maken tussen bestaand voortplantingswater en nieuw voortplantingswater. Een voorwaarde van een goed voortplantingswater is dat er een goede overwinteringsplek (of meerdere) in de buurt zijn denk ik. De mij bekende overwinteringsplekken van Bruine winterjuffers liggen binnen een straal van een kilometer van het voortplantingswater. Ik denk dat in goede jaren, zoals de periode van de afgelopen jaren een groot deel van de uitgeslopen dieren gaat zwerven. Libellen zijn goed in staat water te vinden (heeft te maken met veranderingen in de polarisatie van licht bij reflectie aan het wateroppervlak geloof ik; men heeft wel onderzoek gedaan aan spiegelende zwarte grafzerken, waarop libellen hardnekkig probeerden eitjes af te zetten). Hoe ze de overwinteringsplekken vinden is weer een heel ander verhaal inderdaad. Toch schijnen ze van gezelligheid te houden. Op de overwinteringsplekken worden vaak meerdere individuen aangetroffen.  

Taka

CiteerToch schijnen ze van gezelligheid te houden. Op de overwinteringsplekken worden vaak meerdere individuen aangetroffen.
En op de voortplantingsplekken zijn ze ook met meerderen. Dat lijkt dan een open deur (want voortplanting in je eentje gaat niet zo goed), maar het is uiteindelijk net zo opvallend als dat ze in de winter bij elkaar zitten. De route van voortplantingsgebied naar overwinteringsgebied eindigt op dezelfde plekjes, maar hetzelfde geldt voor de route terug.

De vraag is of dat ze elkaar vinden/volgen, of dat ze bij elkaar terecht komen omdat ze dezelfde instincten volgen. Het laatste vind ik een meer voor de hand liggende verklaring.
(Sybe)

Weia

Het is de grote onbeantwoorde vraag bij de winterlibellen, wat is de rol van die droge overwinteringsgebieden? Of raakt het grootste deel van die dieren 'verloren' en zijn de dieren die dicht bij het voortplantingswater overwinterden de 'winnaars'?
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Taka

CiteerHet is de grote onbeantwoorde vraag bij de winterlibellen, wat is de rol van die droge overwinteringsgebieden? Of raakt het grootste deel van die dieren 'verloren' en zijn de dieren die dicht bij het voortplantingswater overwinterden de 'winnaars'?
Het lijkt me bijzonder interessant om dat uit te zoeken. Is dit trouwens een van de redenen waarom je zo geinteresseerd bent in locaties van bruine winterjuffers?

Waar zouden de winterjuffers midden in Beerschoten vandaan kunnen komen? Ik ken eigenlijk maar 1 voortplantingsplek rond Utrecht (maar ik heb er ook niet naar gezocht).
(Sybe)

Weia

CiteerHet lijkt me bijzonder interessant om dat uit te zoeken. Is dit trouwens een van de redenen waarom je zo geinteresseerd bent in locaties van bruine winterjuffers?

Waar zouden de winterjuffers midden in Beerschoten vandaan kunnen komen? Ik ken eigenlijk maar 1 voortplantingsplek rond Utrecht (maar ik heb er ook niet naar gezocht).
Ja, mysterieus gedrag roept vragen op! Ik ken twee voortplantingsplekken, ten noorden van Utrecht en in De Bilt. Ik heb territoriaal gedrag gezien op een aantal andere plekke in de omgeving.  
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Menko Vlaardingerbroek

CiteerJa, mysterieus gedrag roept vragen op! Ik ken twee voortplantingsplekken, ten noorden van Utrecht en in De Bilt.
Wat is die voortplantingsplek in De Bilt of houd je dat liever geheim? Ik heb een enkele keer bruine winterjuffers gezien in mijn tuin (Bilthoven) en op Noord-Houdringe en heb me wel eens afgevraagd waar ze vandaan kwamen.

Het is eigenlijk jammer dat je op de kaart met de waarnemingen niet kunt zien wat zwerfwaarnemingen, voorplantingswaarnemingen of overwinterwaarnemingen zijn.

Vriendelijke groet,
Menko Vlaardingerbroek

theomuusse

Ook is er weer 1 in Dordrecht gezien begin september, 1.
Ik ben me niet bewust van de dichtstbijzijnde voortplantingsplek, maar dat moet toch een endje weg zijn, vrees ik.
Theo

Weia

Citeer[Wat is die voortplantingsplek in De Bilt of houd je dat liever geheim? Ik heb een enkele keer bruine winterjuffers gezien in mijn tuin (Bilthoven) en op Noord-Houdringe en heb me wel eens afgevraagd waar ze vandaan kwamen.
IJsbaan. Precies tussen de plekken die je noemt, lijkt me.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Taka

CiteerHet is eigenlijk jammer dat je op de kaart met de waarnemingen niet kunt zien wat zwerfwaarnemingen, voorplantingswaarnemingen of overwinterwaarnemingen zijn.
Als het aangegeven is, kan je wel in de lijst zien of het "copula" of "eileggend" is. Selecteren op provincie en tussen april en juni maakt de lijst wat korter en gemakkelijker te behappen. De lijst doornemend zie ik (slechts?) drie bekende voortplantingsgebieden in de provincie Utrecht.

Zoeken op winterwaarnemingen kan ook door de datums aan te passen. Da's ook wel interessant. Van de winter ga ik maar eens wat in de Gagelpolder zoeken.
(Sybe)

marcel123

#16
CiteerIk ken twee voortplantingsplekken, ten noorden van Utrecht en in De Bilt.
Bij IJsselstein (UT) afgelopen zaterdag 20 sept. ook een individu gevonden.

nick w

Is er een plek hier in de regio Den Haag waar het de moeite is te gaan kijken? Ik kan moeilijk verwachten dat ze automatisch weer op mijn balkon komen bivakkeren  ;) Zitten ze normaal gesproken hoog? Of net als die ene bij mij niet meer dan een meter van de grond?

Groet,
Nick W

nick w

Vandaag een vrouwtje gevonden in de heemtuin. Lijkt me niet echt een logische overwinterplek als ik de indicaties hierboven in dit topic zie. Kan iemand zeggen op welk moment het echte overwinteren ingaat, en tot wanneer ze 'op reis' zijn? En kun je ergens aan zien of het beest nog vrij vers is of toch al volwassener?

Bedankt, en groet,
Nick W

Sticht

CiteerVandaag een vrouwtje gevonden in de heemtuin.
Waar is de heemtuin, Nick?  

nick w

valt op Waarneming onder Madestein. Zie mijn waarneming van vandaag.

http://waarneming.nl/waarneming/view/40427598

Groet,
Nick W

Weia

CiteerVandaag een vrouwtje gevonden in de heemtuin. Lijkt me niet echt een logische overwinterplek als ik de indicaties hierboven in dit topic zie. Kan iemand zeggen op welk moment het echte overwinteren ingaat, en tot wanneer ze 'op reis' zijn? En kun je ergens aan zien of het beest nog vrij vers is of toch al volwassener?
Of ze op reis zijn? Ticket vragen! Ze zijn nu gewoon allemaal niet bij het voortplantingswater, maar of ze echt blijven hangen waar ze nu zitten, ik zou het niet weten. Verder zijn ze allemaal volwassen, dunkt mij. Dat ze redelijk vers zijn zie je aan de frisse kleuren, kijk in het fotoarchief maar eens bij voorjaarsfoto's.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

nick w

Weia,

ik zie wat je bedoelt, dank je wel. Ik leer weer wat bij. Ik zal opletten hoe lang ze blijft hangen, de heemtuin is een vaste stek voor me.

Bedankt, en groet,
Nick W

JohnvR

Als ze net uitgeslopen zijn, hebben ze nog nauwelijks kleur. Dat heb je bij de meeste libellen. Daarna zijn ze een korte periode metallic groen. Jödicke* beschrijft (overigens voor Sympecma paedisca) dat ze dan ook op groene sprietjes te vinden zijn. Hij zegt ook dat je aan de kleur redelijk de leeftijd kunt schatten. Daar heb je wel behoorlijk ervaring voor nodig lijkt mij. Later worden ze bruin en zijn ze op bruine sprietjes te vinden. Hieronder een foto van een vrij verse en een die al metallic aanloopt.





* Reinhard Jödicke, Die Binsenjungfern und Winterlibellen Europas, 1997.

nick w

Dank, John. Voor ons beginners met goede bedoelingen is dit soort dingen heel nuttig.  :) Als we de beestjes dan vaker vinden gaan ons die dingen ook vanzelfsprekender af. Het viel me van de plaatjes al op dat de winterjuffers graag dicht tegen hout aan zitten en dan van een afstand niet zo zichtbaar zijn. Dat is wat anders dan een heidelibel op een wit paadje!  ;)

Groet,
Nick W

Limosa

CiteerGisteren ben ik even wezen kijken op het plekje waar ik afgelopen februari bruine winterjuffers had gezien. Ik wilde weten of ze er nu al waren. Inderdaad zag ik er eentje - ik heb niet heel lang gezocht.

Is dat een vroege vondst, of trekken ze na het uitsluipen zo snel mogelijk naar hun overwinteringsgebied?
Hoi Sybe,

Mag ik ook vragen hoe je naar bruine winterjuffers zoekt? De manier waarop je zoekt is namelijk ook van invloed op de behaalde resultaten. Kijk je namelijk alleen in "geschikt geachte biotopen" of kijk je ook buiten de algemeen aangenomen biotopen. Er is namelijk nog veel onbekend over de overwinteringsplaatsen en overherfstingsplaatsen. Deze zijn, mijns inziens, vaak niet hetzelfde! De verplaatsing is nu al wel op gang, maar neemt nog geen grote vormen aan. Dat wil echter niet zeggen dat ze niet op sjouw zijn! Maar qua overhersftingsplaatsen nemen ze het veel minder nauw dan voor de overwinteringsplaatsen.
En kijk je met je ogen of probeer je ze op te jagen. Dat is namelijk hoe ik het doe. Wanneer de buitentemperatuur 15 graden of hoger is dan zullen de dieren bij verstoring opvliegen om meestal direct daarna weer in te vallen. Op die manier kun je veel sneller en effectiever zoeken. Wat goed werkt is het gebruik van een telescoophengel van bijv een meter of vier waarmee je net boven of net in de vegetatie zwaait (niet te hard natuurlijk). Op die manier is een groot gebied in relatief korte tijd te bestrijken.  
Groeten,

Joachim

Taka

Mijn waarneming was inderdaad geen goed opgezet wetenschappelijk onderzoek, maar ook niet als zodanig bedoeld. Ik zoek meestal naar libellen op plekken waar ik ze verwacht (of die ik een in elk geval grotere kans geeft dan andere plekken).

Ik wil best een keer meewerken aan een grondig onderzoek om te proberen antwoorden te vinden over de nog open staande vragen rond de winterjuffers. Het lijkt me namelijk niet iets wat gemakkelijk in je eentje te doen is.

Wat betreft de herfst: Bruine winterjuffers zie ik in deze tijd inderdaad op allerlei plekken. Helaas is het op dat moment niet duidelijk waar ze vandaan komen en waar ze heengaan of dat ze die plek hebben uitgezocht als overherfstingsplek.

Ik lees de term 'overherfstingsplek' overigens nu voor het eerst. Zijn er aanwijzingen dat ze op een bepaalde plek de herfst doorbrengen? Want het kan natuurlijk ook goed dat ze alleen maar onderweg zijn. Net zoals het overigens de vraag is of het individu dat ik op de betreffende overwinteringsplek aantrof, daar vanaf nu de hele winter blijft.

Voor echte antwoorden over migratie ontkom je denk ik niet aan het zodanig merken van dieren dat ze individueel herkenbaar zijn, en dan intensief terugzoeken in de daaropvolgende maanden - tot aan het voorjaar op de voortplantingsplekken. Het scheelt dan wel werk als het aantal terugzoekplekken, beperkt wordt tot plekken waarvan bekend is dat ze daar in een bepaalde periode worden aangetroffen. Dan mis je wel wat, maar de grote lijnen worden zo misschien wel duidelijk. De rest is dan ter latere invulling.

Voorlopig vind ik het al heel mooi om een plekje te vinden waar ze zitten, wanneer dan ook.

Dat zwaaien met een hengel is best een handige tip. Hoewel, ik kan andere wandelaars nog enigszins uitleggen waarom ik met een camera op de grond lig. Ze zien die winterjuffer waarschijnlijk niet, ook niet als ik 'm aanwijs, maar ze zullen 't wel geloven. Met een telescoophengel rondzwaaien op de droge heide is natuurlijk vragen om komisch bedoelde opmerkingen.
(Sybe)

Goyatlah

Is toch niet zo anders als Groene Glazenmakers tellen door met zijn tweeen met een touw langs een vaart te lopen.
Moi, Dolf

Bezoek ook eens Libellen in Nederland met de enige interaktieve en op foto's gebaseerde libellentabel, veel info en heel veel foto's

vuurvlinder

CiteerIs toch niet zo anders als Groene Glazenmakers tellen door met zijn tweeen met een touw langs een vaart te lopen.
Is niet de normale gang van zaken, heel af en toe alleen om de laatste vrouwtjes te zoeken. ;)  
Met vriendelijke groet, Astrid Landsaat.

Bertusvr

Vandaag in Nijmegen (Hatertse vennen) ben ik van een, toch al wat afgelegen, wandelpad gegaan, over een ruiterpad, achter een heuveltje waar de zon op scheen. Vond er een hele boel bruine winterjuffers op een 3 a 4 m2, overal waar ik een beetje bewoog vloog er wel een op. Ik hou het op minimaal 10 exemplaren, vanwege doubleren. Veel lage begroeing. Lekker in de luwte. Ik ga er nog eens kijken in de winter en dat kleine stukje helemaal uitkammen.