Wolven in Nederland (met kenmerken & tips voor herkenning)

Gestart door maurice.lahaye, maart 02, 2012, 11:51:12 AM

Vorige topic - Volgende topic

Arjan V

Gemeente zocht pas na doodschieten wolf in Wapse uit of dat juridisch wel mocht

Petra-wijnsema
23-01-2024

De gemeente Westerveld heeft pas na het doodschieten van de wolf in Wapse onderzocht welk wetsartikel van toepassing zou kunnen zijn. Dat blijkt uit documenten die RTV Drenthe heeft opgevraagd in het kader van de Wet open overheid.

Of het afschot nu wel of niet mocht, is nog steeds niet duidelijk. Het Openbaar Ministerie is nog bezig met een onderzoek. De huidige regelgeving geeft geen uitsluitsel over nooddodingen van wolven en het is volgens een jurist en een adviseur natuurbeheer de hoogste tijd dat hier verandering in komt.

In Wapse werd op 9 juli 2023 een jonge mannetjeswolf doodgeschoten nadat het dier een schapenhouder in de arm had gebeten. De wolf werd ongeveer twee uur na het incident, doodgeschoten door een hondengeleider van de politie op bevel van de locoburgemeester.

'Welk wetsartikel?'

De gemeente Westerveld construeerde achteraf pas de juridisch grondslag, zo blijkt uit de Woo-documenten. Om 12.24 uur op 9 juli wordt door de gemeente Westerveld een interne appgroep 'Wolfincident Wapse' aangemaakt. Om 15.37 vraagt iemand in de appgroep zich af wat de juridische vertaling is dat de wolf is doodgeschoten op grond van een beslissing van de burgemeester. In de persverklaring staat tot op de dag van vandaag nog steeds dat het is gebeurd op grond van de Gemeentewet.

Een eigen jurist van de gemeente Westerveld meldt twee dagen later in een e-mail aan de burgemeester dat de Gemeentewet in dit geval geen ruimte bood voor afschot. Wetsartikel 172 omschrijft de zogeheten lichte bevelsbevoegdheid, die de burgemeester in staat stelt om de openbare orde te handhaven.

Maar daar kan volgens de jurist geen sprake van zijn omdat er dan niet van andere wettelijke voorschriften kan worden afgeweken. "In deze situatie is de Wet natuurbescherming overtreden door het doden van een beschermd dier", schrijft de jurist. Ook artikel 175 acht de jurist niet van toepassing. Want dan moet er sprake zijn van ernstige wanordelijkheden of van rampen.

Politiewet ook niet van toepassing

De inschatting van de jurist van de gemeente Westerveld is dat de Politiewet wel van toepassing was. Volgens Jan Brouwer, hoogleraar Algemene Rechtswetenschap bij Rijksuniversiteit Groningen, slaat de gemeente daar de plank mis. "Er moet direct gevaar dreigen en dan kan hij als een soort van afweerreactie, noodweer in juridisch jargon, eventueel geweldsmaatregelen nemen. Maar het doel moet wel het middel heiligen. Als je het doel kunt bereiken met een minder ingrijpend middel, zoals verdoven, dan moet je daartoe je toevlucht zoeken. Maar in een situatie zoals die heeft gespeeld in Wapse kun je niet een beroep doen op de politiewet. Absoluut niet."

Want het afschot vond plaats om 9.02 uur en het bijtincident even na 7.00 uur. Nadat de wolf de schapenhouder had gebeten, kwam die vast te zitten in een perceel met zonnepanelen dat was omheind met schrikdraad. De optie 'verdoven' is inderdaad overwogen, zo blijkt uit de Woo-documenten. "Daar is niet voor gekozen vanwege de plek waar hij lag en de afstand daartoe. Er is dan een risico dat een verdovingspijltje het dier niet raakt. En dat je dan een dier dat eerder een mens heeft aangevallen, gestrest laat lopen of verjaagt."

Verdoven is lastig

Gijs van Aardenne, voorzitter van de Stichting Wildaanrijdingen Nederland (SWN), vindt de benadering van juristen vooral een papieren werkelijkheid. SWN is niet actief in Drenthe maar heeft in meerdere provincies, waaronder wolvenprovincie Gelderland, tientallen aangereden wolven afgehandeld. "Juristen kijken vaak naar wat er niet kan, maar ik kijk liever naar wat er wel kan."

Hij wijst op de goede volgorde van het gebruik van wetten als het om de wolf gaat. "Prioriteit nummer één is openbare orde en veiligheid. Daarna komt vrije en veilige doorgang van verkeer en pas daarna komt dierenwelzijn", zegt Van Aardenne.

Bovendien is het volgens Van Aardenne nog niet zo makkelijk om een wolf te verdoven, oftewel te sederen. "Een dodelijk schot kan op grote afstand, maar voor sedatie moet je het dier benaderen op een afstand van 15 tot 20 meter. Bij een wolf die in een stresssituatie verkeert moet je je afvragen of je het dier wel veilig kunt benaderen. Ook is het lastig om in te schatten wat de goede dosis is", aldus Van Aardenne.

Weinig geschikte mensen beschikbaar

Sedatie is volgens hem in de praktijk vaak niet mogelijk simpelweg omdat er te weinig mensen zijn die bevoegd zijn om te sederen, omdat het te duur is en omdat de aanrijtijd vaak te lang is. In Wapse arriveerde de jachtaktehouder van de politie ongeveer 1,5 uur na het bijtincident, zo blijkt uit de Woo-documenten.

Van Aardenne kan zich heel goed voorstellen dat er in Wapse is gehandeld zoals er is gehandeld, als hij naar de casus kijkt. "Ik denk dat wij tot dezelfde eindconclusie waren gekomen en hetzelfde resultaat: dat er een nooddoding plaats had moeten vinden."

SWN heeft in april vorig jaar een gewonde wolf doodgeschoten nadat deze een aanrijding op de A12 bij Zevenaar had overleefd. "Deze wolf was helemaal in paniek", zegt Van Aardenne. In het verslag dat SWN heeft opgemaakt staat vermeld dat het dier in een bewoonde omgeving liep en niet op korte afstand was te benaderen.

Was contact meldkamer beslissingsbevoegd?

In het protocol van de stichting staat dat SWN aanrijdingen en calamiteiten met een wolf afhandelt onder regie van de politie. Afwegingen over hoe te handelen worden met een Officier van Dienst van de meldkamer gemaakt. Een centralist heeft namelijk geen beslissingsbevoegdheid. En indien nodig wordt de Universiteit Wageningen bij de afhandeling betrokken. "Maar die is meestal niet bereikbaar", aldus Van Aardenne.

Of er over de wolf in Wapse contact is geweest met de Officier van Dienst is nog onbekend. In een tijdlijn die de gemeente Westerveld zelf heeft gemaakt staat wel dat de dienstdoende locoburgemeester is gebeld door de meldkamer, maar niet of het hier ging om iemand die beslissingsbevoegd was.

Gekeken naar de tijdlijn van de gemeente Westerveld is het besluit om de wolf te doden ter plekke gemaakt. In de tijdlijn staat op 8.35 uur: "Overwegingsmoment met locoburgemeester, politie, hondengeleiders; afwegingen worden gemaakt. Besluit om wolf af te schieten wordt genomen door locoburgemeester." Juridisch maakt het niet uit of de burgemeester of de dienstdoende locoburgemeester het besluit nam.

Wolvendeskundigen niet benaderd

Nergens is in de tijdlijn van de gemeente Westerveld te zien dat een wolvenexpert of dierenarts is geraadpleegd. Ook navraag bij het Wolvenmeldpunt en de Universiteit Wageningen leert dat deze instanties niet zijn gebeld, geappt, gesmst of gemaild. SWN heeft een 24/7 wolvenlijn die bij een incident contact opneemt met de Wageningen Universiteit.

Hoogleraar Brouwer over de input van wolvendeskundigen: "Het zou verstandig zijn als de politie zijn toevlucht zou zoeken tot een deskundige dierenarts. Je zou in een provincie als Drenthe waar veel wolven voorkomen, moeten zorgen dat je gespecialiseerde dierenartsen gaat krijgen die maatregelen kunnen nemen zodat het niet overgelaten wordt aan de ondeskundigheid van de politie."

Volgens Van Aardenne is er waarschijnlijk meer nodig dan een dierenarts. "Dierenartsen hebben te maken met dieren die gewend zijn aan mensen. Dat is bij in het wild levende dieren niet het geval."

Provincie aan zet

Kan een burgemeester dan helemaal niets bij een incident met een wolf? Jawel, zegt hoogleraar Brouwer. "Hij zou het Nationaal Park De Hoge Veluwe bijvoorbeeld kunnen sluiten. Omdat er gevaar voor veiligheid en gezondheid dreigt. In Drenthe heb je het Dwingelderveld met 1,6 miljoen bezoekers op jaarbasis; dat is een verhoogd risico. Een burgemeester zou kunnen zeggen: ik sluit het Dwingelderveld af voor toeristen dit jaar. Maar dat heeft heel grote gevolgen voor exploitanten van campings en horeca."

Brouwer vindt dat het met de toename van het aantal wolven de hoogste tijd is dat de provincie een kader gaat stellen waarin maatregelen genomen kunnen worden. "Tot nu toe hult Gedeputeerde Staten zich in bijna elke provincie in stilzwijgen. Maar er zal echt iets moeten gebeuren. Want anders voelen burgemeesters zich verplicht om zich in het vacuüm te begeven. Maar dat wil niet zeggen dat het is toegestaan. We leven in een rechtsstaat en ook burgemeesters hebben zich te houden aan de wet."

Vrijstelling op voorhand mogelijk

Brouwer stelt voor om leentjebuur te spelen in het buitenland. Bob van den Brink is zelfstandig adviseur ecologie en natuurbeheer en schreef in 2021 mee aan een juridische analyse voor BIJ12. Hij beaamt de suggestie van Brouwer. "In Duitsland geldt dezelfde Europese wetgeving en zijn de deelstaten bevoegd om wolven te vangen of te doden. Je ziet daar dat meerdere deelstaten al een verordening hebben onder welke voorwaarden bijvoorbeeld een nooddoding van een gewonde wolf mogelijk is of dat een wolf kan worden gedood die bijvoorbeeld meerdere keren huisdieren heeft aangevallen. Er wordt dan eerst een afweging gemaakt en het is heel strak geregeld wie wat mag doen. Maar het kan wel."

Maar hoe rijmt dat met de bepaling in de Wet natuurbescherming dat het absoluut verboden is om een wolf te doden? "Provincies kunnen op basis van de Wet natuurbescherming een ontheffing of een vrijstelling geven voor een nooddoding. Maar dan moet zo'n besluit vooraf worden genomen. Ook moet zijn vastgelegd onder welke voorwaarden in een noodsituatie een wolf mag worden verjaagd, gevangen doodgeschoten. Dat is er nu dus nog niet", aldus Van de Brink.

Geen juridische status Wolvenplan

Het nieuwe landelijke Wolvenplan dat dit jaar uitkomt, kan volgens Van den Brink onderdeel worden van een juridisch kader. "Het wolvenplan kan worden gekoppeld aan een provinciale verordening. Maar op dit moment heeft het Wolvenplan geen juridische status. Het is meer een handelingsprotocol. Voor de situatie in Wapse heeft niemand er baat bij gehad. Hopelijk komt er in het nieuwe Wolvenplan ook iets te staan over openbare orde en veiligheid."

De minister voor Natuur en Stikstof kan in de ogen Van den Brink niet zoveel doen. "In Nederland is de bevoegdheid voor de soortenbescherming van de Wet natuurbescherming bij de provincies neergelegd. Er zou een wetswijziging van de nieuwe Omgevingswet voor nodig zijn", schat Van de Brink in.

Anders dan bij een nooddoding, kan het ministerie wel iets betekenen bij het beheer van wolven. Voor beheer is het nodig dat de wolf in een gunstige staat van instandhouding verkeert en die moet samen met de buurlanden worden vastgesteld. Met meerdere Europese landen werkt de minister momenteel aan een Internationaal Wolvenplan, waarin dit verder is uitgewerkt. Demissionair minister Christianne van der Wal zal de Tweede Kamer daarover in het eerste kwartaal van dit jaar verder over informeren.

Verduidelijking door rechtszaak

Van den Brink en Brouwer zijn er beiden voorstander van dat een rechter naar de casus Wapse kijkt. "Als dit voor de rechter komt, dan geeft dit ons allemaal heel veel duidelijkheid over wat kan en wat er niet kan. Van die kennis moeten we profiteren", zegt Van den Brink.

"Ik denk wel dat er een signaal moet uitgaan van de eventuele strafzaak waarin de strafrechter laat zien: denk erom dat het niet nog eens gebeurt, want er is geen wettelijke basis voor een optreden van de politie onder leiding van de burgemeester", zegt Brouwer daarover.

Mogelijk geen straf

Hoewel er hoge straffen staan op het doden van een wolf, denkt Brouwer dat de soep in werkelijkheid niet zo heet wordt gegeten. Ook voor de positie van burgemeester Rikus Jager, die overigens toch met pensioen gaat, zal het volgens hem waarschijnlijk geen gevolgen hebben. "Een burgemeester wordt meestal afgerekend op wat die niet doet. Wat je te veel doet vindt een raad eerder goed."

Praktijkman Van Aardenne wil de vraag of het wel had gemogen dat de burgemeester heeft besloten de wolf van Wapse te laten doodschieten, graag omdraaien. "Stel dat er iemand had gelopen en die wolf had alsnog iets gedaan. Dan wordt er achteraf gezegd: waarom is er niet ingegrepen? Want ze hebben de kans gehad."

Reactie provincie Drenthe

De provincie Drenthe en de politie zijn in gesprek over een protocol voor een aanrijding met een wolf en verwachten dat het protocol er in het voorjaar ligt, zo meldt een woordvoerder.

Samen met andere provincies wordt in het nieuwe Wolvenplan de definitie van een 'probleemwolf' verder uitgewerkt. Volgens de provincie wordt er ook gewerkt aan een 'interventierichtlijn' om te bepalen hoe er gehandeld kan en mag worden bij een wolf die veelvuldig landbouwhuisdieren aanvalt.

Concrete plannen voor een 24/7 wolvenlijn of het inzetten van experts bij calamiteiten zijn er niet.

Geen reactie gemeente Westerveld

De gemeente Westerveld wil niet ingaan op vragen naar aanleiding van het incident in Wapse omdat het strafrechtelijk onderzoek naar deze zaak nog loopt.


Https://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/16183225/gemeente-zocht-pas-na-doodschieten-wolf-in-wapse-uit-of-dat-juridisch-wel-mocht
Met vriendelijke groet,

Arjan


Arjan V

Provincie mag nu wel paintballen op de wolf

24-01-2024
De provincie Gelderland mag gaan paintballen op een wolf die niet-schuw gedrag vertoond in het Nationale Park De Hoge Veluwe. Dat heeft de rechtbank besloten.

Het is de derde keer dat de rechtbank uitspraak doet, tot nu toe werd de provincie teruggefloten. De Faunabescherming vocht het besluit van de provincie meermaals aan.

Volgens de rechtbank is nu voldoende uitgelegd waarom het paintballwapen moet worden ingezet in het Nationale Park De Hoge Veluwe. Aan die goede uitleg ontbrak het de vorige keren.

De wolf waar het allemaal mee begon, leeft waarschijnlijk niet meer. Het vermoeden is dat de wolf die eind vorig jaar dood werd gevonden op de Hoge Veluwe, de wolf in kwestie was die te dicht bij mensen kwam.

https://nos.nl/regio/gelderland/artikel/481086-provincie-mag-nu-wel-paintballen-op-de-wolf
Met vriendelijke groet,

Arjan

Bart van Hoogstraten

Vriendelijke groet! Bart van Hoogstraten

De toekomst van Waarneming is onzeker. Draag bij aan het voortbestaan en betaal gewoon jaarlijks € 25,- abonnementskosten!
https://waarneming.nl/donate/

Arjan V

Met vriendelijke groet,

Arjan


Rien Ondersteijn

Eigenlijk is het geen angst voor de wolf zelf , maar voor de reacties [paniek en discontrole] van de pony's als ze een wolf zien/ruiken.
Groene groe[n]tjes.Rien.

tekenaar

Citaat van: Rien Ondersteijn op maart 02, 2024, 18:53:44 PMEigenlijk is het geen angst voor de wolf zelf , maar voor de reacties [paniek en discontrole] van de pony's als ze een wolf zien/ruiken.

Ik kan me daar op zich wat bij voorstellen, maar waarom zijn dan nooit activiteiten afgelast uit angst dat een pony reageert op een loslopende hond? De kans dat een wolf zich laat zien wanneer hij kinderstemmen hoort, is echt miniem. Loslopende honden kom je overal tegen en die gaan juist op stemmen af ...
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/




tekenaar

Citaat van: Arjan V op april 14, 2024, 09:54:31 AMhttps://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/16429338/gedrag-grote-grazers-in-drents-friese-wold-verandert-door-wolf

zonder wolf: een gemiddeld verlies van 2-4 kalveren per jaar
vorig jaar met wolf: verlies van 6 kalveren
Dat lijk me geen significant verschil op een kudde van 80 runderen.

Daartussen zat een jaar met 11 "verloren" kalveren (2022). Maar is 1 jaar met een uitschietend getal echt voldoende om een conclusie te trekken?
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

Arjan V

Citaat van: tekenaar op april 14, 2024, 20:08:49 PM
Citaat van: Arjan V op april 14, 2024, 09:54:31 AMhttps://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/16429338/gedrag-grote-grazers-in-drents-friese-wold-verandert-door-wolf

zonder wolf: een gemiddeld verlies van 2-4 kalveren per jaar
vorig jaar met wolf: verlies van 6 kalveren
Dat lijk me geen significant verschil op een kudde van 80 runderen.

Daartussen zat een jaar met 11 "verloren" kalveren (2022). Maar is 1 jaar met een uitschietend getal echt voldoende om een conclusie te trekken?

Misschien niet. Alleen van de kalveren is niets (bijna) teruggevonden. Als het door een ziekte was of een andere oorzaak dan zou je verwachten dat de kalveren gevonden worden.
Met vriendelijke groet,

Arjan

Oenanthe

Ik lees eigenlijk niets zorgwekkends in het bericht. Er zijn tegenwoordig wolven en die prederen op de grazers. Niet verrassend toch? De grazers passen hun gedrag daarop aan en ook dat zal niemand verbazen. Nergens blijkt dat de situatie uit de hand dreigt te lopen of onhoudbaar dreigt te worden. Hooguit natuurlijker want grazers horen van nature tegenover predatoren te staan.
Veel succes allemaal,

Maarten Verrips

Arjan V

Nee dat klopt. Ik heb zelf ook een keer met Gijs gesproken en hij maakt zich geen zorgen.
Juist mooi om te zien hoe deze dieren zich aanpassen aan de wolf.
Met vriendelijke groet,

Arjan

OlivierO

Citaat van: Oenanthe op april 15, 2024, 11:47:11 AM(...) dat zal niemand verbazen.

Je zou ervan versteld staan hoeveel mensen van wat nog allemaal verbaasd zijn.  B)
Olivier Olyslaegers

Wil je een vraag stellen? Kijk dan eerst even hier.

tekenaar

Dat je niets van een kalf terug vindt verbaast me niets. Dat krijgen vossen ook voor elkaar. Zitten er ook zwijnen en dassen daar?

Hier in slovenie regelen de beren het meeste wel en er zijn zat mensen die daarop rekenen en slachtafval in het bos dumpen ...
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

Arjan V

Met vriendelijke groet,

Arjan