Het geslacht Euphrasia

Gestart door H Timans, juni 12, 2019, 12:19:48 PM

Vorige topic - Volgende topic

H Timans

Beste forum-gebruikers,
ik ben een beetje radeloos met een bepaald geslacht. Laatst trof ik in een moeras in Leagieskamp bij Bussum een grote populatie verzamelsoort Stijve Ogentroost (E. Stricta aan. Aan het slanke habitus en een vaak paars verkleurende bloemen dacht ik meteen aan E. Stricta (Slanke Ogentroost). Met Heukels kwam ik simpelweg op niets uit. De exemplaren die er stonden vertoonden alle dezelfde kenmerken, maar met Heukels kan je niet bij zekere soort uitkomen. Het leek alsof de kenmerken intermediair waren tussen de Echte Stijve Ogentroost en de Slanke Ogentroost, ze hadden kenmerken van beiden in mijn beleving. Ik kan details geven over de plantjes die aantrof als dat nodig is, maar dat is niet mijn punt.
Ik heb al vaker gehoord dat Nederland andere taxa gebruikt bij Euphrasia dan andere landen. In de Collins' guide van Engeland worden bijvoorbeeld 20 soorten beschreven terwijl Nederland 5 taxa heeft (waarvan 4 ondersoorten van E. Stricta.
Ik heb daarom een aantal vragen waarvan ik hoop dat er misschien mensen zijn die hier (deels) antwoord op kunnen geven.

Waarom is aanvankelijk gekozen voor deze kleine hoeveelheid taxa terwijl bijvoorbeeld Engeland er veel meer heeft?
Herkennen mensen mijn determinatieprobleem waarbij de gevonden plant niet alle kenmerken heeft van een beschreven taxa beschreven in Heukels' en eerder tussen twee taxa in staat?
Hoe gaan Admins met de Euphrasia soorten in Nederland om? Zijn er extra overwegingen ten opzichte van alleen Heukels'?
Komt er een andere taxonomie voor dit geslacht in de nieuwe editie van Heukels' Flora van Nederland?

Het zijn een hoop vragen, maar ik weet niet waar ze te stellen behalve het forum. Hopelijk weten sommigen een paar antwoorden of herkennen zich in wat ik beschrijf óf wellicht werkt de sleutel van Heukels' bij anderen juist prima en ligt het aan mij. Ik ben benieuwd.

Alvast bedankt.

Mvg Harold Timans

nielseimers

#1
Euphrasia is een uiterst complexe groep aan soorten. In Heukels' Flora staan vijf soorten opgenomen (Vierrijige ogentroost, Echte stijve ogentroost, Slanke ogentroost, Bosogentroost en Beklierde ogentroost). Deze vijf soorten zijn niet gemakkelijk te onderscheiden, vertonen overgangsvormen en kunnen hybridiseren. Bovendien worden in het buitenland nog eens veel meer soorten onderscheiden die hier mogelijk ook voorkomen, maar nog niet herkend zijn of niet onderscheiden worden.

Vanwege de complexiteit, overgangsvormen en kruisingen, adviseer ik daarom om gewoon voor Euphrasia stricta s.l. te kiezen. Als je dan toch de soort wil vast stellen, dan is uitgebreide documentatie van de diagnostische kenmerken noodzakelijk. Ook raad ik daarbij aan om buitenlandse literatuur te gebruiken, gezien de Nederlandse literatuur mogelijk maar een deel van de soorten behandelt.

Ter illustratie kan je Blumen in Schwaben gebruiken om een beeld te krijgen van de verschillende soorten en diagnostische kenmerken. Voor het daadwerkelijk determineren, raad ik New Flora of the British Isles (Stace, 2019) of Exkursionflora von Deutchland (Rothmaler, 2013) aan.

Stace behandelt 47 soorten, 3 ondersoorten en 79 hybriden.

Rothmaler behandelt 10 soorten, 2 ondersoorten en 12 kruisingen.

Willemien Troelstra

Gezien de complexiteit van het onderscheiden van soorten in deze groep zou ik persoonlijk niet het advies geven om een buitenlandse flora te gebruiken, in ieder geval niet als je daarmee uitkomt om een soort die we hier (nog) niet (er)kennen. Ik ben er niet voor dat we indelingen conform buitenlandse flora's gaan implementeren bij waarneming.nl zolang er geen signalen zijn dat we diezelfde kant op willen in Nederland. In Nederland hebben we er (tot nu toe) voor gekozen om deze kluwen niet te veel te splitten en zoals Niels aangeeft zijn daar zijn goede redenen voor. Ik heb nog geen signalen gehoord dat in de nieuwe Heukels deze groep verder gesplitst wordt.
Dat een andere flora (veel) meer soorten splitst kan trouwens meer redenen hebben dan alleen meer splitsen: er kan ook gewoon ook meer variatie voorkomen.
groet, Willemien Troelstra

H Timans

Dank voor jullie goede antwoorden Niels en Willemien, ik zal andere bronnen eens gaan onderzoeken.
Mvg Harold Timans