Schoorsteentje

Gestart door H Timans, september 01, 2018, 12:26:43 PM

Vorige topic - Volgende topic

H Timans

Deze waarneming heeft een klokje gekregen, wat ongetwijfeld een goede reden heeft maar die ik niet snap. Op een van de foto's zijn duidelijk de puntjes te zien die zo typisch zijn voor schoorsteentje. Zie ik andere soorten over het hoofd of is de foto niet duidelijk genoeg, er is herbariummateriaal aanwezig voor het binoculair als dat uitsluitsel geeft. Weet iemand de reden voor het klokje of kan iemand bevestigen dat dit schoorsteentje is?

Het betreft deze waarneming
https://waarneming.nl/waarneming/view/161974530
Schoorsteentje - Anisomeridium polypori gezien op 2018-08-31 Eemnes - Eemnesser Vaart
Foto's:








Toelichting:
Op knotwilg

bij voorbaat  vriendelijk dank Harold Timans
Mvg Harold Timans

Pluijm

#1
Schoorsteentje zit wat vaker in schorsspleten naar mijn idee. Dit zit vooral op de schorsplateau's en zou daarom ook een Opegrapha met alleen pycnidiën kunnen zijn. Daarvan komt de sporenmassa ook als een wit puntje naar buiten. Vooral een ingezoomd zijaanzicht geeft duidelijkheid, Schoorsteentje heeft meer kegelvormige pycnidiën, ipv. halfbolvormige.
Dat klokje geeft aan dat de waarneming (nog) niet te beoordelen is (vanwege te weinig details bijvoorbeeld). De waarneming verdwijnt dan uit de 'to do'-overzichten.
Met vriendelijke groet,
Arno van der Pluijm

H Timans

Dan zal ik het materiaal onder de binoculair zetten, als je mij een uitleg kan geven over spoorpreparatie dan kan ik het ook proberen onder de microscoop te bekijken.
Mvg Harold Timans

Pluijm

#3
Als je een microscopisch preparaat zou willen maken:
het stukje schors een paar minuutjes van boven bevochtigen. Dan met pincet wat van die zwarte puntjes eraf krabben en in druppel water op objectglas. Dan dekglaasje er op.
Zorg dat er geen grotere stukjes in zitten, je wilt een dunne waterfilm. Evt. wat lichte druk op dekglaasje (met potlood tikken) om sommige pycnidiën open te laten barsten. Meestal zie je per zwart pycnidium een grijze sporenmassa van duizenden, vaak zeer kleine (ongeslachtelijke) 'pycnosporen'.
De vorm en afmetingen van die sporen zijn onderscheidend.
Anisomeridium polypori: ellipsvormig, ca. 4 µm lang.
Opegrapha vulgata of O. niveoatra: sikkelvormig gekromd, en resp. 9-18 µm, danwel 4-9 µm lang.
Met vriendelijke groet,
Arno van der Pluijm

H Timans

Ben er druk mee bezig, maar faal volgens mij ellendig. Ik heb gekeken of ik wat kon vinden met de methode die jij voorstelde, ik  zie helaas weinig herkenbaars in de microscoop. Het enige wat ik aantref zijn duizenden zeer kleine symmetrisch lancetvormige dingetjes die bewegen, lijken mij bacteriën, ook is dit met een vergroting van 400x, ze lijken mij dus wat te klein voor sporen... Ook zie ik een rond bolletje waarvan ik denk dat het eerder een alg is dan een spore. Ik heb foto's toegevoegd aan de waarneming, kan jij hier wat uit opmaken  :-\ ? Heb je wellicht nog andere tips voor het prepareren van sporen, ascus en dergelijke? In principe heb ik het juiste gereedschap in huis.
mvg,
Harold Timans
Mvg Harold Timans

Pluijm

Alle begin is moeilijk! De nieuwe microscoopfoto's geven nog niet meer duidelijkheid.

Een pycnidium kan nog onrijp zijn, dan zie je weinig. Probeer daarom de allergrootste zwarte puntjes er met een naald of zo af te wippen, daarin horen rijpe sporen te zitten. Misschien ook eerst maar een paar van die puntjes in je druppel doen, dan hou je beter overzicht, en met minder verontreinigingen. Ook helpt voorzichtig tikken op je dekglaasje, dan komt de sporeninhoud naar buiten. Nogmaals, er mag geen groter brokstukje in je druppel zitten die dat pletten van een pycnidium tegengaat.
Als je waterfilm onder je dekglaasje superdun is, lukken microscoopfoto's ook beter. Dan is veel meer scherp in beeld.

Overigens zijn pycnosporen vaak superklein, maar net boven de bandbreedte van bacteriën. Ook zitten ze met duizenden bij elkaar, vaak in een wat grijze massa. Dus misschien heb je ze toch al in beeld.
"Gewone' sporen zijn vaak een stuk groter. Die zitten in andere organen, bijv. in een schijfvormige apothecium (bijv. die van Groot dooiermos). Vaak zitten de sporen met 8 stuks 'verpakt' in een zakje, een ascus.





Met vriendelijke groet,
Arno van der Pluijm

H Timans

Wederom goede tips betreft de pycnosporen, al wordt het erg pielen (die pycnidiën zijn ongeveer 0,2 mm!)! Ik dacht dat ik ze wel herkennen zou als sporen als ze zou zien, maar aangezien ik de grootte niet wist was het giswerk. Als 400x eigenlijk nog niet voldoende is, wat dan wel, welke vergroting gebruik jij bij voorbeeld?
Ik heb tevens wat kleine geelkorst apotheciums van de muur gekrabd en in een druppel water gezet, na een aantal minuten gekeken: weer niks! Vervolgens heb ik geprobeerd een plakje te snijden van zo'n apothecium en toen zag ik wel dat er hyfen (dunne langwerpige baksteentjes die op het oppervlak uitmonden)   waren maar geen ascus dat ik kon zien. Klopt het dat sporen los in de open lucht komen en het ascus dus achter laten? En wat is de beste manier om ascus te bekijken en om sporen te bekijken?
Laatste vraag: is het de moeite waard om sorediën microscopisch te bekijken?
Excuses voor alle vragen, maar ik ben gewoon erg nieuwsgierig naar alle vormen sporen etc.

Mvg,
Harold Timans
Mvg Harold Timans

Pluijm

Ik gebruik vrijwel alleen 10x en 40x objectief, dus (met 10x oculair) vergrotingen van 100x (voor structuur pycnidiën/apothecia) en 400x (sporen).
Met 400x moet je de pycnosporen als kleine staafjes of halve-maantjes eigenlijk goed kunnen zien.
Het zit hem toch vooral in het oefenen. Dat baart kunst!

Wat betreft apothecia, ook hier: onrijp dan zie je geen sporen. Kies dus de grootste.
Bij een coupe zie je op de bodem van het apothecium vaak ook een massa, verticale, steriele draden staan. Die heten parafysen. Bij een onrijp apothecium zie je vaak alleen maar parafysen. Bij rijpheid zie je tussen die draden sporenzakjes staan (met meestal 8 sporen erin). Die sporen floepen er aan de bovenkant uit en dan blijft dat lege zakje achter tussen de parafysen. In je water boven een coupe drijven vaak de losse sporen.

Nog een tip (maar voorzichtig!): als je je preparaat/snijwerk in een druppel verdund loog (KOH) doet, wordt alles zachter en kun je structuren makkelijker uit elkaar 'tikken'. Maar pas op voor je lenzen van je microscoop, meteen afvegen als er contact is met KOH. Ook niet in je ogen, dat spreekt voor zich.

Sorediën bekijk je meestal macroscopisch. Microscopisch weinig aan te zien, wattenbolletjes.

Voel me net mijn schoolmeester van vroeger, die zei: 'vraagstaarten' maar!




Met vriendelijke groet,
Arno van der Pluijm

H Timans

Ben blij dat je zulke mooie antwoorden geeft. Ik ga het meemaken of het lukt. Nog een vraag:
- Kan je net als bij een paddenstoel een stukje papier gebruiken om sporen op te vangen, van bijvoorbeeld iets kleins als zwarte knoopjeskorst. Je plukt een apothecium en dat leg je op zijn kop op het papier. Kan dat, of vergaat het apothecium te snel?

Hartelijk dank voor alle antwoorden, wellicht heb ik binnenkort succes.
Mvg Harold Timans

Pluijm

Nog nooit geprobeerd, maar wie weet. De aantallen sporen zijn bij korstmossen wel een fractie vgl. met paddenstoelen.
Misschien meeste kans op succes als je ze omgekeerd op een objectglaasje legt? Anders krijg je ze niet van dat papier denk ik.
Met vriendelijke groet,
Arno van der Pluijm

H Timans

Citaat van: Pluijm op september 05, 2018, 20:24:57 PM
Nog nooit geprobeerd, maar wie weet. De aantallen sporen zijn bij korstmossen wel een fractie vgl. met paddenstoelen.
Misschien meeste kans op succes als je ze omgekeerd op een objectglaasje legt? Anders krijg je ze niet van dat papier denk ik.

:lol:
Mvg Harold Timans