“Kleinbloemige” kaasjeskruiden: een puzzel?

Gestart door marcel123, december 13, 2005, 23:07:17 PM

Vorige topic - Volgende topic

marcel123

Some Malva-species, especially those having small flowers, are hard to identify. For this reason the author studied the descriptions and keys of several current flora's, collected fresh material and at last revised the collections of Malva pusilla Sm., M. parviflora L., M. verticillata Wallr. and M. neglecta Wallr. in the National Herbarium Nederland (Leiden). As a result new, detailed descriptions are given, as well as a more accurate key to the species. It is likely that during the last decades several species were strongly underreported.        

Inleiding.

In de afgelopen jaren zijn enkele soorten "kleinbloemige" kaasjeskruiden verzameld, waarvan de determinatie soms problemen opleverde. Die moeilijkheden deden zich met name voor bij Malva pusilla Sm., Malva parviflora L., Malva verticillata L. en in mindere mate bij Malva neglecta Wallr.
In geraadpleegde flora's worden niet altijd alle soorten uitgesleuteld; zijn die sleutels soms  onvolledig of komen onduidelijk over. Voor Abbink 1) was de aanvankelijke verwarring aanleiding om haar artikel te publiceren. In dat artikel wordt echter geen gewag gemaakt van Malva verticillata.  Ook andere floristen hadden veelal geen tot weinig ervaring met deze    kaasjeskruiden. Al met al was dit voldoende aanleiding voor een nadere studie van het genus Malva. Wat hield dat in? Allereerst het raadplegen en vergelijken van zoveel mogelijk sleutels en beschrijvingen. 2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12). Daarnaast het verzamelen van materiaal, het opkweken van planten  uit zaad en het maken van beschrijvingen aan de hand van levende planten en van  herbariummateriaal, onder meer van het Nationaal Herbarium Nederland (Leiden). Deze beschrijvingen vormen de basis voor de verderop in dit artikel gepresenteerde, nieuwe Malva-sleutel voor alle in Nederland aangetroffen soorten, met uitzondering van M. altheoides Cav. (slechts eenmaal aangetroffen in 1877 bij Apeldoorn op een akker bemest met sumak uit Sicilië) en M. nicaeensis All. (met een 10-tal waarnemingen op adventiefterreinen o.a. uit de Zaanstreek uit de eerste helft van de 20e eeuw en voor het laatst verzameld in 1954 in Tilburg en Kruiningen.)
Aanvankelijk lag het in de bedoeling om het aantal taxa te beperken tot 4, te weten: M. parviflora, M. pusilla, M. verticillata en M. neglecta. Later bleek het beter om een nieuwe sleutel te maken voor alle Nederlandse soorten aan de hand van boven vermelde beschrijvingen.

[....]
Het lijkt dus aannemelijk dat genoemde taxa vaak worden gemist, te meer daar voor een aantal soorten geldt dat zij pas zeer laat in het groeiseizoen werden aangetroffen, een periode waarin de  floristische activiteiten veelal op een laag pitje staan.
[...]

Sleutel.
De Nederlandse Malva-soorten kunnen als volgt worden gedetermineerd:

1   Bovenste bladen 2/3 of meer ingesneden, onderste bladen
veel minder diep ingesneden. Bloemen onderaan alleenstaand -->2
*      Alle bladen tot minder dan 2/3 ingesneden. Bloemen
in bundels van 2-6 of in rijkbloemige kluwens, zelden alleenstaand -->3

2   Bijkelkbladen elliptisch tot lancetvormig. Deelvruchtjes
gerimpeld, kaal. Plant bovenaan met sterharen. Bloemkroon roze, reukloos.
M. alcea L. -Vijfdelig kaasjeskruid  -0788
*     Bijkelkbladen lijn- of lijnlancetvormig. Deelvruchtjes glad, behaard.
Plant bovenaan voornamelijk met afstaande enkelvoudige haren. Bloemkroon
lichtroze of wit, zwak naar muskus geurend.
M. moschata L. - Muskuskaasjeskruid - 0789

3   Kroonbladen met diep ingesneden top, 8-25 mm lang, (1½-)2-4 maal zolang als de kelkbladen. Deelvruchtjes netvormig gerimpeld of glad -->4
*      Kroonbladen met afgeknotte of zwak ingesneden top, 4 -8 mm lang, even lang of weinig langer dan de kelk. Deelvruchtjes matig tot sterk netvormig gerimpeld -->5

4   Kroonbladen 8-15 mm lang, lichtroze of witachtig, (1½-)2-3 maal zo lang als de kelkbladen. Deelvruchtjes behaard, glad of nagenoeg glad. Stengelbladen met 5-7 ondiepe lobben. (Bladsteel merendeels met aangedrukte haren).  
M. neglecta <M>Wallr.- Klein kaasjeskruid - 0790
*     Kroonbladen 18-25 mm lang, paarslila tot rozerood met donkerder strepen, zelden wit, meestal 3-4 maal zo lang als de kelkbladen. Deelvruchtjes kaal of schaars behaard, netvormig gerimpeld.  Bladen meestal tot ca. 1/3 ingesneden.(Bladsteel merendeels met afstaande haren).
M. sylvestris L.- Groot kaasjeskruid - 0792
Opm: beharing bladsteel m.i. geen duidelijk onderscheidend kenmerk en bij voorkeur zou ik dit weglaten. Wordt ook niet gesteund door mijn beschrijvingen!!

5   Kelk na de bloei geopend blijvend. Bloemen in armbloemige bundels. Bloemsteel na de bloei vele malen langer dan de kelk -->6
*     Kelk na de bloei de deelvruchtjes bedekkend. Bloemen in rijkbloemige kluwens, bloemsteel na de bloei hoogstens dubbel zo lang als de kelk. Stengel rechtopstaand. Kroonbladen tot 2 x zo lang als de kelk, lila, naar binnen witter. Deelvruchtjes zwak dwars gerimpeld. Bladen al of niet met gekroesde rand
M. verticillata L. – Dessertbladen- 1710

6   Deelvruchtjes rimpelig, met scherpe, gave zijranden. Kelk na de bloei niet of nauwelijks doorgroeiend, stijf gewimperd. Nagel der kroonbladen gewimperd. Kroonbladen lichtroze of witachtig.
M. pusilla Sm. - Rond kaasjeskruid - 0791
*      Deelvruchtjes dwars gerimpeld, met gegolfd-getande zijranden. Kelk na de bloei sterk doorgroeiend, als een schotel, aan de randen meestal kaal. Nagel der kroonbladen kaal. Kroonbladen  blauw, bleek lila of witachtig.
M. parviflora L. - Kleinbloemig kaasjeskruid – 5089

Fons Reijerse

(een gedeelte uit een artikel dat bewerkt is verschenen in Gorteria )

marcel123

#1
weet iemand van die 196 betekend? is dat een inspringcode of zit er een taxonomische achtergrond achter.


CiteerNon-breaking hyphens are stored as ASCII 196. Unlike breaking hyphens, these do not serve as breaking for natural line wrapping.

Meer over Malva;s in Floronia 2005-2.

Corryabbink

Hallo Marcel,

Het is een inspringcode evenals het teken <~> in de tabel.

Corry.
met groet, Corry

"het is nooit zo donker of het wordt weer licht"

elmar prins

Hé, Corry,

heb jij daar ook niet eens over geschreven een aantal jaren terug. Over die kleinbloemige Malvas ?

Sinds een aantal jaren is in ieder geval al bekend dat de kleintjes nogal over het hoofd zijn gezien.

Staan ze eigenlijk in de nieuwe Heukels ? Geloof van wel.


Elmar

Corryabbink

Hoi Elmar,

Dat heb ik. Ze staan er nu wel in.

Corry.
met groet, Corry

"het is nooit zo donker of het wordt weer licht"

marcel123

#5
Zowel in  in Floronia 2005-2 als in dit artikel wordt er naar verwezen. Zie ook de inleidende tekst.
CiteerVoor Abbink 1) was de aanvankelijke verwarring aanleiding om haar artikel te publiceren

Corryabbink

#6
Hallo Marcel en Elmar,

Het is alleen jammer dat er in het artikel dat ik schreef een wijziging van soort aangebracht was door de redactie. Is in een latere uitgave van Gorteria gecorrigeerd maar dat weet bijna niemand.

Corry.
met groet, Corry

"het is nooit zo donker of het wordt weer licht"

elmar prins

Dat is dan zeker de M. verticillata waar jij op doelt  en waarvan Reijerse schrijft dat die niet wordt vermeld ?

Elmar


marcel123

#9
Het hele malva-artikel (dit was een stukje) wordt ook gepubliceerd in de floristennieuwsbrief. Deze nieuwsbrief zal in 2006 van start gaan. Je kunt je er alvast op abonneren.


http://groups.yahoo.com/group/floristennieuwsbrief/

Corryabbink

Hallo Marcel en Elmar,
In Gorteria staat de soort fout. Gorteria 24-3/4 1998 pagina 94.
Erratum in Gorteria 24-5 1998 pag. 120.

Corry.
met groet, Corry

"het is nooit zo donker of het wordt weer licht"