Beoordeling zeldzaamheden door de CWNO

Gestart door AvanderHeijden, oktober 11, 2005, 09:08:36 AM

Vorige topic - Volgende topic

AvanderHeijden

De CWNO
In 1996 is de Commissie Waarnemingen Nederlandse Odonaten (CWNO) opgericht. Deze commissie beoordeelt waarnemingen van zeldzame libellen in Nederland.

De waarneming wordt beoordeeld aan de hand van een beschrijving en/of foto. Alleen een foto is voldoende en is natuurlijk het beste bewijsmateriaal. Ook een larvenhuidje is een goed bewijs. Een goede beschrijving van een libel maken is vaak lastig. Het beste is om in het veld gelijk een beschrijving te maken. Goed is om een algemeen deel te maken (belangrijk) en een specifiek deel waar je de kenmerken ten opzichte van gelijkende soorten beschrijft.

Wanneer waarneming toelichten
Staat de soort in tabel 1? Zo ja, dan altijd een beschrijving maken.
Staat de soort in tabel 2 en is de soort in het betreffende uurhok in de afgelopen periode niet waargenomen? Zo ja, dan een beschrijving maken.
Is de waarneming opmerkelijk of bijzonder? Zo ja, ook dan een beschrijving maken.

[Edit: hieronder de nieuwste lijsten, zoals besloten op 20 april 2008:]

Tabel 1 CWNO categorie 1 (altijd beoordelen)
1 Bronslibel Oxygastra curtisii
2 Dwergjuffer Nehalennia speciosa
3 Gaffelwaterjuffer Coenagrion scitulum
4 Kleine tanglibel Onychogomphus forcipatus
5 Mercuurwaterjuffer Coenagrion mercuriale
6 Tweevlek Epitheca bimaculata
7 Zadellibel Anax ephippiger
8 Zuidelijke heidelibel Sympetrum meridionale

Tabel 2 CWNO categorie 2 (alleen op nieuwe locaties beoordelen)
1 Donkere waterjuffer Coenagrion armatum
2 Gaffellibel Ophiogomphus cecillia
3 Gevlekte glanslibel Somatochlora flavomaculata
4 Gewone bronlibel Cordelugaster boltonii
5 Hoogveenglanslibel Somatochlora arctica
6 Kempense heidelibel Sympetrum depressiusulum
7 Oostelijke witsnuitlibel Leucorrhinia albifrons
8 Sierlijke witsnuitlibel Leucorrhinia caudalis
9 Speerwaterjuffer Coenagrion hastulatum
10 Zuidelijke oeverlibel Orthetrum brunneum
11 Noordse glazenmaker Aeshna subarctica (buiten Drenthe en Fryslân]

t/m 2003 beoordeeld:
Zuidelijke glazenmaker Aeshna affinis
Zuidelijke keizerlibel Anax parthenope
Vuurlibel Crocothemis erythraea
Gevlekte witsnuitlibel Leucorrhina pectoralis

t/m 2006 beoordeeld:
Beekoeverlibel Orthetrum coerulescens
Bosbeekjuffer Calopteryx virgo
Noordse winterjuffer Sympecma paedisca

AvanderHeijden

#1
Het beste bewijsmateriaal wordt natuurlijk altijd nog gevormd door een foto of in het geval van een huidje door het huidje zelf. Vaak is het lastig een goede beschrijving te maken van een volwassen libellen. Hierdoor krijgt de CWNO nogal eens beschrijvingen die niet afdoende zijn doordat de waarnemer gewoonweg vergeten is om simpele zaken als bijvoorbeeld kleur van het achterlijf of van de poten op te schrijven. Het is altijd het beste om in het veld al een beschrijving te maken. Je weet dan nog precies wat je hebt gezien en als je bedenkt dat je iets niet goed gezien hebt kun je nog proberen de libel terug te vinden. Daarnaast is het goed om je beschrijving op te bouwen uit een algemeen deel (waar je gewoon het beest beschrijft) en een specifiek deel waar je de kenmerken ten opzichte van de gelijkende soorten beschrijft. Veel mensen hebben de neiging om de algemene beschrijving over te slaan. Nadat je een beschrijving hebt gemaakt moet je deze nog even nalezen en nagaan of je aan de hand van de beschrijving zowel het genus als de soort eenduidig kan herkennen – dat is precies wat de beoordelaars ook uit de beschrijving willen kunnen halen.

Waarnemingen die wel binnen 1 van de 2 tabellen vallen maar niet worden toegelicht met behulp van foto's, tekeningen of een duidelijke / eenduidige beschrijving worden niet als betrouwbaar gedetermineerd opgenomen in het landelijke bestand!

Weia

#2
Het zou mooi zijn als een waarneming van een zeldzaamheid na een week al beoordeeld is, maar zo werkt het niet. Het gaat erom dat het waarnemingenbestand wat de zeldzaamheden betreft na keuring in orde is, zodat het bestand ook als wij allang niet meer leven toch nog van waarde is. (Er zullen ook foute waarnemingen van gewone soorten in het bestand zitten, maar die 'vervuiling' van het bestand zal geen ernstige consequenties hebben als je kaartjes maakt ofzo.)

Bij een deel van de te keuren waarnemingen zijn beschrijving en eventueel bewijsmateriaal dik voor elkaar, maar bij een tamelijk groot percentage is dat niet het geval. Met zo'n site als waarneming.nl met al die foto's wordt het wel steeds beter!

We willen waarnemingen niet zomaar opzij zetten, wij vinden het ook leuk als er veel waarnemingen van zeldzaamheden in het bestand komen, dus als er kans op meer info is dan gaat er weer een vraag de deur uit. En gaat er weer wat tijd overheen voordat de keuring rond is.

Ten overvloede wellicht: we keuren niet de waarnemers maar de waarnemingen. Ook een ervaren waarnemer krijgt het te horen als een beschrijving of foto te onduidelijk is. En hoe lastiger soorten zijn, des te beter zal de beschrijving moeten zijn.
Ik geloof het direct als een ervaren waarnemer zegt dat daar en daar een zeldzaamheid zit, maar de CWNO zal het uit de beschrijving/foto zelf op moeten kunnen maken. Dus dan wordt het toch: niet aanvaard maar wel mogelijk.
Er zijn af en toe echte determineerfouten, veelal van beginnende waarnemers, maar bij de meeste niet-aanvaarde waarnemingen zit het er dik in dat het wel okee was. Alleen met te weinig bewijs om het in een map te stoppen die over een eeuw nog eens bekeken kan worden.  
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Weia

#3
Na allerlei overleg zijn de zeldzaamheidsklassen heringedeeld.

[Edit: hieronder de situatie per half mei 2007]

Alle 21 beoordeelsoorten staan op 'zeer zeldzaam' en worden dus vet rood weergegeven.

Er zijn 16 soorten die op 'zeldzaam' staan, rode letters dus.

De rest staat op 'vrij algemeen' op 6 soorten na.

Die zes soorten staan nu op 'algemeen' en zijn dus in het waarnemingenoverzicht alleen zichtbaar als je 'laat alles zien' klikt. Deze zes soorten zijn de top-6 op waarneming.nl en ze komen in een groot deel van het land voor. Het zijn bovendien zes soorten waar maar weinig determinatiefouten mee gemaakt worden. Nummer 7 zou bijvoorbeeld de bloedrode heidelibel zijn, maar die gaat nogal eens fout en hetzelfde geldt voor de steen- en bruinrode heidelibel. De zes soorten zijn:
lantaarntje
watersnuffel
paardenbijter
grote keizerlibel
gewone oeverlibel
viervlek
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Weia

#4
Voor het interessant geef ik een opsomming (uit de atlas) van de aantallen kilometerhokken van de algemeenste soorten:

6197 ischeleg lantaarntje
3159 orthcanc gewoene oeverlibel
2771 aeshmixt paardenbijter
2454 sympsang bloedrode heidelibel
2124 enalcyat watersnuffel
2080 lestviri houtpantserjuffer
1972 sympvulg steenrode heidelibel

1911 lestspon gewone pantserjuffer
1882 coenpuel azuurwaterjuffer
1800 aeshcyan blauwe glazenmaker
1732 anaximpe grote keizerlibel
1658 sympdana zwarte heidelibel
1535 erytnaja grote roodoogjuffer
1507 libequad viervlek
1478 pyrrnymp vuurjuffer
1477 coenpulc variabele waterjuffer
1416 erytviri kleine roodoogjuffer
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Weia

#5
Voor de impact van het indikken van de waarnemingenlijst kan je kijken naar het aantal meldingen op waarneming.nl in de beste maand (niet het aantal individuen). Dan is dit de top:

875 orthcanc
773 ischeleg
733 anaximpe
692 aeshmixt
520 enalcyat
495 libequad
457 sympsang
451 coenpuel
437 pyrrnymp
417 lestspon
414 sympvulg
405 sympdana
371 lestviri
341 sympstri

En dat is bijna de lijst zoals we die al hadden bedacht...! Dit lijstje is een combinatie van voorkomen, verbreidheid, verbreidheid van de waarnemers, herkenbaarheid van de soort.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Weia

Op waarneming.nl worden bij sommige soorten de locatiegegevens altijd vervaagd naar uurhokniveaau (5x5 km). Dit betreft niet alle CWNO-soorten maar een deel daarvan. Na overleg van de admins, over de kwetsbaarheid van populaties en het biotoop, zijn wat wijzigingen aangebracht en zodoende staan sinds vandaag deze soorten standaard op vervaagd:

VERVAAGDE SOORTEN:
donkere waterjuffer coenarma
gaffelwaterjuffer coenscit
mercuurwaterjuffer coenmerc
dwergjuffer nehaspec
gewone bronlibel cordbolt
hoogveenglanslibel somaarct
bronslibel oxygcurt
oostelijke witsnuitlibel leucalbi
sierlijke witsnuitlibel leuccaud
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Weia

CiteerWorden de waarnemingen van de soorten die t/m 2003 of 2006 daarvoor nog beoordeeld?
Alles van beoordeelsoorten wordt bekeken. Als we dingen tegenkomen die we al een sbeoordeld hebben dan wordt dat eindeoordeel aan de waarneming toegevoegd.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

theomuusse

#8
CiteerIk niet... Hij stond inderdaad voorheen op 'vervaagd' maar de meningen lagen zo dat we dat teruggedraaid hebben. De soort vliegt ofwel op niet toegankelijke plekken ofwel op toch tamelijk onnozele plaatsen waar we niet al te beducht hoeven zijn op vernieling door fotografen en twitchers.
Hoe zit het dan met de Noordse Glazenmaker AESHSUBA?
En haar biotoop?
Wordt hier ook vervaagd?
Staat niet in de lijst...

Theo die net de soort gezien heeft in het levende hoogveen waar geen paden lopen..

Weia

Ja er zijn er nu 92 die op 'unaniem aanvaard' gezet zijn, we komen op stoom! We beraden ons nog of we iedereen na de beoordeling een mailtje sturen of dat we het maar zo laten. We zouden ook alleen de niet aanvaarde waarnemingen bericht kunnen sturen, hoewel het in het merendeel van de gevallen zal gaan om 'documentatie van deze waarneming (net) niet voldoende'.  
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Weia

De documentatie bij de waarneming is voldoende. Dus ofwel een goede foto ofwel een beschrijving of beide. Wat ook nog kan is dat je een link geeft naar een medewaarnemer die een goede foto of beschrijving gaf!
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

JohanvantBosch

CiteerEn een beschrijving is mi bijna altijd zinloos tenzij je behoorlijk ervaren bent en het niet een te ingewikkelde soort betreft.
ben ik niet met je eens....

jizz is natuurlijk iets wat altijd een beetje subjectief en persoonlijk is. Bovendien niet goed in  beschrijving te vatten.
Beschrijven kan in principe ook goed als je minder ervaren bent, mits je maar goed kijkt en exact beschrijft welke kleur waar zit en je goed de anatomie van het beestje in gedachten hebt. Dus niet 'hij was blauw met zwart'.

Bij een zittende libel/juffer is dat natuurlijk gemakkelijker dan bij een vliegende, zoals bv bij een zuidelijke keizerlibel regelmatig het geval zal zijn. Maar dan is het begrijpelijk als je niet helemaal kunt inschatten of het blauw nou op S2 zit over verder loopt etc. Maar dan nog is het mogelijk een goede beschrijving te maken.

Weia

Citeermoet ik mijn speertjes indienen? of gaat dat automatisch? ik dacht het laatste maar zie het niet terug in m'n scherm
Waarnemingen die via waarneming.nl worden ingevoerd staan daarmee automatisch in de wacht voor de CWNO. Je hoeft niets te doen dus. Er verschijnt pas iets als ze ook op 'te keuren' worden gezet door ons, wat we nou niet onmiddellijk doen...
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Weia

Citeer
CiteerTijdens de vergadering van de CWNO al meteen nieuwe info hier: twee soorten zijn uit de categorie 'altijd beoordelen' verdwenen en staan nu bij 't/m 2003 beoordeeld', namelijk de zuidelijke glazenmaker en de zuidelijke keizerlibel. Er worden niet veel fouten mee gemaakt en het aantal waarnemingen neemt snel toe.
Is het niet wat te vlug om deze soorten ook al gelijk zeldzaam te noemen ipv Zeer zeldzaam?
Het is een beetje schipperen omdat we in warneming.nl maar vijf klassen hebben. De zeldzaamste klasse gebruiken we nu voor alle beoordeelsoorten, de rest moet dan wel 'zeldzaam' heten, al zou ik graag daar nog een fijner onderschied in aan kunnen brengen.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Weia

Twee jaar later... hebben we (=CWNO) het nog eens naar de zuidelijke glazen en de zuidelijke keizer gehad. Alleen bij voortplanting worden ze nader bekeken.
Verder verschuift de gaffelwaterjuffer naar groep 2, dus op bekende locaties niet meer beoordelen.
En tenslotte moeten we ook iets met nieuwe locaties van gevlekte witsnuit, noordse winter en bosbeek.
Overigens betekent 'niet beoordelen door CWNO' niet dat alles er maar doorheen komt, alle waarnemingen met foto's worden uiteraard wel gekeurd binnen waarneming.nl en binnen de NDFF, door de ijverige Anne's enzo.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

JohanvantBosch

#15
In aanvulling op Weia's post. Het was gebruikelijk dat de CWNO een verslag met aanvaarde waarnemingen publiceerde in Brachytron (voor de mensen die ook vogelaar zijn, min of meer vergelijkbaar met CDNA verslag in Dutch Birding). Dat gaan we nu weer in ere herstellen. De exacte vorm wordt misschien wat anders dan eerder. En we hebben wat in te halen want het laatste verslag is in 2004 gepubliceerd en ging over 1999-2001.

Voor de liefhebber hierbij de oude verslagen (de eerste is een hele nieuwsbrief, de rest alleen het verslag). Deze links zijn afkomstig van de brachytron website:

1997, CWNO-medelingen in NVL nieuwsbrief 1-1:5-7

Edelaar, P., 2000. Zeldzame libellen in Nederland in 1997. 4(1): 3-12

Kalkman, V.J. & M.Th. Wasscher, 2003. Zeldzame libellen in 1998, CWNO-mededeling 2. 7(1):15-22

Goudsmits, K., & V.J. Kalkman, 2004. Zeldzame libellen in Nederland in 1999, 2000 en 2001, CWNO-mededeling 3. 8(1) 15-23.


Op dit moment zijn lid van de CWNO (in alfabetische volgorde):
Gerard Abbingh
Johan van 't Bosch
Kees Goudsmits
Weia Reinboud
Tim Termaat
Vanuit is EIS Nederland is Ed Colijn betrokken als coördinator van de validatie voor de NDFF. Hij is geen stemmend lid van de CWNO.

EDIT: Ik zag dat de links niet allemaal werkten. Heb ze even aan gepast.

JohanvantBosch

We hebben met de CWNO besloten om waarnemingen van Gaffelwaterjuffer (Coenagrion scitulum) in Zeeuws-Vlaanderen met ingang van 1 januari 2012 (met terugwerkende kracht dus) niet meer te beoordelen. Waarnemingen buiten Zeeuws-Vlaanderen worden gewoon nog beoordeeld.

Inmiddels komt de soorte in vele atlasblokken verspreid over Zeeuws-Vlaanderen voor. Soms in grote aantallen. De soort kan daar niet meer als zeldzaam worden beschouwd (maar misschien wel lokaal).