Voor de Liefhebber een verslag:
Leekstermeer Al vele weken (Maanden) leefden we toe naar deze dag. Op vrijdag 11 mei 2012 zouden Willem Bosma, Theo van Veenendaal, Gijs baller, Robert Pater en ik in de auto stappen om te beginnen aan een big day in de noordelijke 3 provincies. Op die vrijdag kregen we helaas bericht dat Robert niet mee kon vanwege familieverplichting. Om 23.10 stapten we in Groningen in de auto en reden via een tankstation richting het leekstermeer. Voor de Snor moesten we een aardig stuk lopen dus om 23.45 parkeerden we de auto en liepen naar de plek. Om 00.04 konden we na meerkoet en wilde eend de snor bijvoegen en liepen we terug naar de auto. Willem en ik hoorden in de verte kort een porseleinhoen, maar 2 uit 4 telt helaas niet. Op de plek waar ik enkele dagen eerder nog 2 porseleinhoentjes had riep er helaas niet 1. Hier wel een roerdomp, flink veel waterrallen en een jagende kerkuil. De volgende stop was de ooievaar van Roderwolde die mooi zichtbaar was zitten op zijn paal in het licht van een straatlamp. Op de weg tussen Roderwolde en Leutingewolde had ik tijdens een voorbereidend rondje kerkuil, ransuil en steenuil. Deze avond liet niets zich horen. We treuren niet want voor de uilen hebben we vele plekken en kerkuil hebben we immers al. Bij het volgende bosje voor ransuil geeft er weer geen ransuil thuis. Polder Leutingewolde ligt in het verschiet alwaar wij een poging doen een kleinst waterhoen te ontdekken. Dat lukt natuurlijk niet en hier tevens geen porseleinhoen. Ook hier staat een bosje waar ransuil zou kunnen dus op de heenweg stoppen we er even, maar niks. Op de terugweg zie ik in de lichten van mijn auto een uil op de weg zitten. Het blijkt een velduil. De vogel vliegt op en gaat jagen. Hiervoor stappen we de auto wel even uit en bekijken hoe de uil zich over het veld beweegt. Plots roept er een ook een bosuil! We gaan verder richting knosse in een volgende poging voor porseleinhoen, maar ook dit mislukt. Het valt mij op dat het zoveel rustiger is dan de voorgaande dagen (toen ook veel roepende ganzen, eenden en rietzangers), nu heerst er haast een doodse stilte. We sluiten het leekstermeer af met de volgende soorten:
1 meerkoet
2 wilde eend
3 snor
4 kleine karekiet
5 grutto
6 waterral
7 roerdomp
8 kerkuil
9 ooievaar
10 oeverloper (roepend overvliegend)
11 velduil
12 bosuil
Drenthe De volgende stop is polder oude riet waar we een poging doen voor kwartel en kwartelkoning. Ze zitten hier elk jaar, maar de eerste roepende vogels worden pas enige tijd na de TOH dag waargenomen. We proberen het toch, maar vinden alleen een sprinkhaanzanger. Dan volgt een nieuwe poging voor steenuil in de omgeving van roden. Hier hadden we er vorig jaar meerdere maar dit jaar ontbreekt ieder spoor. Niet getreurd, voor steenuil hebben we nog twee plekken. Daarna ligt diependal (via fochteloërveen) op de route, maar we besluiten toch om nogmaals langs Roderwolde te gaan voor de laatste 2 uilen. 2 nachten geleden had ik ze beide zo makkelijk dat ze nu toch ook zouden moeten lukken, maar helaas, het mag niet baten. Dan rijden we via het fochteloërveen (we hopen porseleinhoen en watersnip, maar horen alleen een waterral) naar diependal. Bij de parkeerplek hopen we nog stiekem op een ransuil, maar of hier 1 zit zullen we die nacht niet weten. Er roept in ieder geval niets. Ook de roodhalsfuten geven geen kick en dus gaan we richting de alom bekende steenuil van wateren. Na eerst een boomleeuwerik en zanglijster te hebben kunnen bijschrijven laat dan eindelijk de steenuil van zich horen. Het is dan inmiddels half 4 en we gaan een poging doen voor nachtzwaluw en houtsnip. Later blijkt dat we net verkeerd zaten. De nachtzwaluw riep op de kale duinen en niet op het alom bekende heideveld bij de ganzenpoel. Ook geen houtsnip (allicht nog te vroeg). De laatste nachtelijke pitstop is het wasperveen. We weten dat er wilde zwanen zitten, maar hebben hier niet voorbereid. Wel weten we dat watersnip hier goed te doen moet zijn en dat nachtegaal zeker tot de mogelijkheden behoort. In lijn met alle verwachting missen we wilde zwaan. Watersnip laat zich wel horen en nachtegaal blijft stil (kan later nog makkelijk in de lauwers). We sluiten de nachtsessie af en rijden naar het dwingelderveld. Onderweg zit er ineens weer een uil op de weg, dit blijkt een steenuil.
13 sprinkhaanzanger
14 krakeend
15 scholekster
16 spreeuw
17 boomleeuwerik
18 zanglijster
19 steenuil
20 grauwe gans
21 blauwborst
22 watersnip
23 wintertaling
24 rietgors
25 rietzanger
26 kievit
Dwingelderveld Door tijdverlies komen we pas 4.45 aan op het dwingelderveld. Net te laat voor houtsnip en nachtzwaluw (als ze er al zitten. Vorig jaar wel, dit jaar niet voorbereid). We lopen ons bosrondje en zonder dat we enig nest weten te vinden scoren we de ene soort na de andere. Eerst lopen we een rondje door het gebied aan de noordkant van de 100km weg die dwars door het gebied loopt en later volgt een ronde in het zuidelijk gebied. Bij het noordelijk gebied zijn we blij met appelvink, maar worden we helemaal euforisch als ik een mannetje goudvink vind (vorig jaar gemist en in mei altijd erg lastig). Bij het zuidelijk rondje wordt de euforie vergroot door kuifmezen (ook zo’n lastig soort in mei). Het zuidelijk deel ben ik vrijdag al doorgekomen in de zoektocht naar een hop en zo weet ik wat leuke plekjes. Sijs geeft op de eerste plek niet thuis, maar iets verderop roept er wel 1. Op de plek waar ik vrijdag een roepende (mogelijke) kortsnavelboomkruiper vond zit er nu weer 1 constant te roepen. We zoeken de vogel, maar deze houd zich verscholen in de stop van een douglasspar. Om willen van de big day lopen we door. Ik geeft de vogel door, maar vergeet het vakje zeker uit te vinken waardoor ik gelijk een berichtje van Frank Neijts krijg
We lopen dan direct richting de plek van de hop. In de hop heb ik niet veel vertrouwen, maar vrijdag had ik een vuurgoudhaan. Deze zingt nu niet op de aangegeven plek, maar ik vind iets verderop een geschikt plekje. Hier zie ik een “goudhaan” door de bosjes schieten, maar de vogel laat zich verder niet zien of horen. We lopen verder en prompt zit een paar honderd meter verder een vuurgoudhaan te zingen. De weg wordt vervolgd langs het fietspad, maar er is geen hop meer te bekennen. Wel worden fluiters gehoord en horen we overal wielewalen. Een dodaars op een vennetje is zeer welkom evenals grote canadese gans. We sluiten deze goede ronde af met een topper: Zomertortel zit mooi te koeren.
27 merel
28 roodborst
29 zwarte mees
30 winterkoning
31 goudhaan
32 koolmees
33 boompieper
34 graspieper
35 kuifeend
36 fitis
37 bonte vliegenvanger
38 grote lijster
49 pimpelmees
40 grauwe vliegenvanger (erg veel vogels)
41 buizerd
42 vink
43 tjiftjaf
44 zwartkop
45 boomkruiper
46 grote canadese gans
47 appelvink
48 geelgors
59 matkop
50 goudvink
51 grote bonte specht
52 gekraagde roodstaart (laat, meestal 1 van de eerste)
53 kuifmees
54 houtduif
55 zwarte kraai
56 gaai
57 wielewaal
58 fluiter
59 sijs
60 glanskop
61 grasmus
62 roodborsttapuit
63 groene specht
64 vuurgoudhaan
65 witte kwikstaart
66 boomklever
67 dodaars
68 koekoek
69 blauwe reiger
70 zomertortel
diependal, fochteloërveen e.o. 70 soorten is voor ons een erg leuke score en een dikke verbetering van vorig jaar. Wel blijft het gemis van ransuil, nachtzwaluw en houtsnip knagen en worden er concrete plannen gemaakt voor de avondinvulling.
We vervolgens onze weg via diependal naar het fochteloërveen. Bij diependal is naast roodhalsfuut, ringmus een main target geworden. Omdat op het laatste moment de route van appelscha naar dwingeloo werd gewijzigd hadden we plots geen plek voor ringmus meer. Ik had bij de boerderij van diependal wel eens een ringmus gezien dus op hoop van zegen dan maar. Op de heenweg zien we holenduif op het dak. Vanaf het dijkje zien we geen roodhalsfuut en moeten dus de hut in. Ook hier geen roodhalsfuut maar wel verre steltjes. Hadden we dat geweten dan hadden we ook even een scope gepakt. Gelukkig zwemt er even later mooi een roodhalsfuut zodat tijdverlies beperkt blijft. Door een scoop van een andere vogelaar blijken de vogels bontbekplevieren. Altijd leuk voor drenthe, maar wij hadden meer gehad aan kleine plevier. Bij de boerderij aangekomen zoeken we angstvallig de mussen af tot het verlossende woord van Willem: ringmus daar in topje van die spar. Spullen pakken en in de auto. Onderweg wordt hot oranjekanaal nog druk afgezocht naar waterhoen (die wil je niet missen) en die wordt dan ook gevonden. Bij het fochteloërveen zien we op een akker veel kraaiachtigen en vinden een roek. Hier helaas geen kraanvogel. In het dorpje ravenswoud aangekomen zien we tot onze verbazing een paartje goudvink foerageren in de slootkant. Vanuit de hut worden wederom geen kraanvogels gezien, maar ik merk staartmezen op (ook zon soort die je makkelijk mist in mei). We horen hier ook een tuinfluiter en gaan dan naar het haviknest. De havik geeft niet thuis, maar Willem merkt heel scherp roepende kruisbekken op. Ook zingt er weer een vuurgoudhaan. We zien dan een zwarte specht door het bos vliegen en later horen we deze nog veelvuldig. Het verbaast ons echter dat we geen raven horen terwijl die er altijd zo luidruchtig aanwezig zijn. De oorzaak wordt gevonden als we zien dat het paartje op een modderhoop in het tegenoverliggende weiland foerageert. De mooie score hier doet ons beseffen dat we nagenoeg alle bossoorten hebben op kleine bonte specht en heggenmus na.
Na een snelle stop in het veen (paapje) en bij het informatiecentrum (spotvogel en sperwer) Vervolgen wij onze reis.
De volgende target is grote gele kwikstaart. Die broedden ooit bij de sluizen rondom het veen, maar zijn verjaagd door werkzaamheden. Ze hebben er overigens wel hun best voor gedaan het weer zo aangenaam mogelijk te maken voor de kwikstaarten door stenen langs de slootrand te leggen en nestkasten in de sluizen op te hangen. Tot dusver mag het nog niet baten. De vogels zijn nog steeds weg. Wel jagen we per ongeluk een havik weg bij 1 van de sluizen, roept er een zwarte roodstaart en zitten er putters. We zoeken nog in de weilanden naar kraanvogel, maar deze zal de lijst niet halen. Toch een mooie score
71 kauw
72 waterhoen
73 boerenzwaluw
74 holenduif
75 gele kwikstaart
76 knobbelzwaan
77 roodhalsfuut
78 bontbekplevier
79 veldleeuwerik
80 ringmus
81 huismus
82 roek
83 kokmeeuw
84 aalscholver
85 kleine mantelmeeuw
86 huiszwaluw
87 zwarte specht
88 raaf
89 staartmees
90 tuinfluiter
91 kruisbek
92 gierzwaluw
93 turkse tortel
94 ekster
95 tapuit
96 paapje
97 spotvogel
98 sperwer
99 torenvalk
100 havik (100
e soort om 10.03)
101 zwarte roodstaart
102 putter
103 kneu
104 geoorde fuut
105 fuut
Drentse A, veenhuizerstukken en blauwe stad. Dit had ik dan wel voorbereid: Grauwe klauwier op de drentse A. Echter vond ik die toen niet. Vandaag is de eerste plek gelukkig gelijk raak. Met 4 mannen scannen we het gebied af totdat Willem een grauwe klauwier vind en dit aan ons overbrengt alsof hij net een mega had ontdekt. Erg ongelijk kan ik hem niet geven. Een grauwe klauwier is een prachtsoort en erg welkom op een big day. Met open ramen (we moeten nog groenling, heggenmus en braamsluiper) rijden we naar de veenhuizerstukken. Theo en Gijs zijn dan achterin in slaap gevallen, waardoor alleen Willem en ik vanuit de rijdende auto een groenling horen. We roepen de andere mannen tot de orde en rijden een stukje terug. Gelukkig roept de groenling nog steeds. Vanaf dat moment worden ook alle ogen gericht op roofvogels. Er kan zo een wespendief boven je hangen weten we van het voorgaande jaar. Bij de veenhuizerstukken aangekomen is het wat gaan regenen. Targets zijn zwarte stern en kleine plevier. Beide zitten er niet, maar gelukkig komen er toch 2 zwarte sterns aangevlogen. We zoeken nog 10 minuten naar kleine plevier, maar helaas. Vanuit hier rijden we linea reacta naar blauwe stad. Een mooie plek met goede soorten (oeverzwaluw, zwartkopmeeuw en krooneend). We liepen achter op schema en om dit in te halen gaan we niet meer naar ter apel. Dat hoeft ook eigenlijk niet, omdat we nagenoeg alle bossoorten hebben en grote gele kwikstaart er dit jaar niet gevonden is. Voor enkel een kleine bonte specht is 1,5 uur wel veel tijd. Blauw stad betaalt in contanten uit wat onze gemoedstoestand verder bevorderd.
106 grauwe klauwier
107 groenling
108 zwarte stern
109 bergeend
110 slobeend
111 visdief
112 bruine kiekendief
113 groenpootruiter
114 krooneend
115 tafeleend
116 oeverzwaluw
117 zwartkopmeeuw
Breedbaartpolder en Eemshaven
Vanuit de blauwe stad rijden we via Finsterwolde en de reiderwolderpolder richting termunten. Dit met het oog op blauwe en grauwe kiekendief. We vinden alleen bruine en bruine en bruine en bruine…..zucht….
Bij de breedbaartpolder kijken we eerst vanaf de dijk. Hier vind Gijs een brilduiker. Verder wordt zwarte ruiter en wat eenden ingekopt. Vanuit de hut wordt niet aan de lijst toegevoegd. Dan zoeken naar de woestijnplevier. Eerst komen lepelaars over en vind ik tot grote vreugde een regenwulp (vorig jaar niet). Na wat bellen met de ontdekker weten we ook de woestijnplevier terug te vinden, maar geen strandplevier. We besluiten ook niet te lang te zoeken want we hebben nog wat te doen in de eemshaven. Hier rijden we via het kleine schakelstation waar we braamsluiper en heggemus proberen naar de duintjes. Hier komen we Lazar Brinkhuizen (ontdekker woestijnplevier) tegen die ons van waardevolle tips voorziet: heggenmus zingend in een haag verderop, een grote stern tussen visdieven in de uitlaat, slechtvalk op de pijp, patrijzen voor het douanekantoor en noordse sterns op de sternenbroedplek. Heggenmus vinden we gelijk, maar de grote stern wordt niet gevonden. We verspillen hier teveel tijd dat we niet zoeken naar de slechtvalk en noordse sterns, maar alleen naar patrijs. Deze vinden we niet. Dan snel door naar het lauwersmeer.
118 brandgans
119 tureluur
120 zwarte ruiter
121 brilduiker
122 smient
123 zilvermeeuw
124 kluut
125 woestijnplevier
126 lepelaar
127 regenwulp
128 heggenmus
Lauwersmeer De planning was om rond 15.00 op de bantpolderdijk te zitten. Inmiddels is het bijna 16.00 en staat het water veel te hoog. Er is geen stelt te bekennen. We besluiten via zwarte rotgans (ik vind deze snel, maar het uitleggen aan de teamleden bleek niet makkelijk, ook wilde Jarinka nog graag even kijken zodat ze een nieuwe soort aan haar levenslijst kon toevoegen) en morinelplevier (snel gevonden) naar peasens te rijden, maar ook hier staat het water te hoog. Wel vliegen er 2 noordse sterns. We krijgen de piep van een breedbekstrandloper bij Holwerd. Even het gaspedaal intrappen en bijtikken. Dacht we…Dat eerste ging goed, dat tweede wat minder. Er werd vanuit de auto gekeken, omdat de vogels maar op enkele meters zaten. Om ons heen werd de vogel gezien, maar wij zagen niks. Een vrachtwagen reed langs en de groep vloog op. Weg breedbek. Waarschijnlijk zat ie vanuit ons oogpunt achter wat troep of een kloet modder. Gelukkig werd de vogel even later teruggevonden en was deze mooi te bekijken. Kanoet kon helaas nog steeds niet worden bijgeschreven, maar het werd tijd voor de ezumakeeg. We begonnen in Noord waar we snel de steltkluten vonden, ook andere soortjes rolden we makkelijk op, maar van kleine plevier ontbrak ieder spoor. Zuid leverde helemaal niets op, maar ik had mijn zinnen gezet op het nog zuidelijkere punt van de keeg (alleen vanaf de dijk te zien) Om nog iets te ontdekken. Met onze scopen zaten we gezellig tussen de koeien en het ontdekken kon beginnen. Ontdekken deed ik. Echter niet in de vorm waarmee je prijzen wint, maar wel waarmee de daglijst groter werd. Een grote zilverreiger, grote mantelmeeuw en dwergmeeuw werden bijgeschreven. Tijd om een wulp te zoeken in de bantpolder kregen we niet, want Lazar had opnieuw toegeslagen met een poelruiter. Deze werd snel gevonden en ook wulp, eider en kanoet zaten er. We namen even de tijd voor patat en de prijsuitreiking waarna we gingen zoeken naar de laatste soortjes. Grauwe kiekendief werd door een aanwijzing van Jeroen Breidenbach (Hij zit tussen de weilanden op de grond) snel gevonden. Baardman riep in het riet en noordse kwikstaart zat er ook. Van kolgans en zomertaling ontbrak ieder spoor. Rond half 10 riep kort een porseleinhoen vlak achter het uitkijkbultje, maar toch wist Theo het te presteren deze niet te horen.
Dan nog eens de bosjes in voor bosrietzanger, nachtegaal en braamsluiper. Voor laatstgenoemde was het allicht te laat, maar de andere 2 moesten te doen zijn. Nachtegalen vonden we genoeg, maar bosrietzanger helaas niet. Hier wederom een porseleinhoen roepend, maar weer niet door Theo. Dan toch maar even langs de SBB schuur waar er meerdere zaten te roepen (wij schatten minstens 4!!) zodat Theo deze niet kon missen. De laatste stop was de proefboerderij. Kwartel bleef stil en kwartelkoning zal nog wel niet terug zijn.
129 zwarte rotgans
130 stormmeeuw
131 rotgans
132 morinelplevier
133 bonte strandloper
134 steenloper
135 noordse stern
136 rosse grutto
137 zilverplevier
138 temmincks strandloper
139 kleine strandloper
140 drieteenstrandloper
141 breedbekstrandloper
142 bosruiter
143 kemphaan
144 steltkluut
145 pijlstaart
146 grote mantelmeeuw
147 dwergmeeuw
148 grote zilverreiger
149 poelruiter
150 eider
151 wulp
152 kanoet
153 grauwe kiekendief
154 slechtvalk
155 baardman
156 noordse kwikstaart
157 porseleinhoen
158 nachtgaal
We besluiten dat het mooi is geweest en dat we geen ultieme poging voor ransuil, nachtzwaluw en houtsnip doen. We hebben een goed resultaat neergezet om volgend jaar als richtpunt te hebben en zo hou je ook nog iets over.
Soorten die we dit jaar mistten: ransuil, kwartel, nachtzwaluw, houtsnip, kleine bonte specht, braamsluiper, krombekstrandloper, zomertaling, kolgans, boomvalk, patrijs, kraanvogel, kleine zilverreiger, rouwkwikstaart, engelse kwikstaart, strandplevier, kleine plevier, goudplevier, zeearend, blauwe kiekendief, witbuikrotgans, grote stern, dwergstern en casarca.
Voor Ijsvogel, kwartelkoning, grote karekiet, grote gele kwikstaart, grauwe gors en buidelmees waren op dit moment geen plekken bekend in de TOH. Plekken waar reuzenstern, purperreiger, middelste bonte specht en middelste zaagbek zaten werden niet meer bezocht. Voor kortsnavelboomkruiper is het jammer dat we geen bewijs konden leveren en de vogel niet heeft gezongen. Hadden we dat nog allemaal gehad zouden we op 194 zijn uitgekomen wat een verbetering van het nationale record zou zijn. In theorie is in de TOH dus alles mogelijk. Dit jaar in ieder geval weer wijze lessen voor volgend jaar geleerd.
Als laatste nog een dankwoord aan de volgende mensen: Uiteraard De gebroeders Brinkhuizen voor de ontdekkingen van Woestijnplevier en poelruiter, maar daarnaast ook de waardevolle tips in de eemshaven, Rommert Cazemier voor het live bijhouden van Lauwersmeer.com en het vinden van de morinelplevieren, Martijn Bot en Peter de Vries voor het organiseren van deze dag, De vogelaar die ons in diependal door zijn scope liet kijken, De vogelaars bij de breedbekstrandloper die de vogel terugvonden en daarnaast alle overige vogelaars die live hun waarnemingen hebben ingevoerd wat erg waardevol was. Wat eigenlijk ook niet vergeten mag worden zijn alle mensen die zich inzetten voor natuurbescherming. Door deze mensen die de natuur in stand houden is het mede mogelijk nog zoveel vogelsoorten op 1 dag te zien. We hopen dan ook van harte dat dit doorzet zodat we steeds meer vogels en vogelsoorten in de TOH gaan zien.