aanvullend determinatiekenmerk sponsa/dryas

Gestart door JohanvantBosch, mei 28, 2007, 15:14:22 PM

Vorige topic - Volgende topic

JohanvantBosch

Gisteren haalde ik wat lichaamsdelen van pantserjuffers door elkaar en keek naar een dijbeenschildje (of hoe het ook heet) ipv de zijkant van het halsschildje. Domdomdomdomdom.....  ;)
Maarrrrr.... dit foutje heeft me volgens mij wel op het spoor van een aanvullend determinatiekenmerk gezet tussen vrouwtjes en verse sponsa en dryas (gewone en tangpantserjuffer).

Die plek op de dij, waar ik naar keek, verschilt volgens mij tussen de twee soorten. In de KD is het ook zo afgebeeld, maar niet bij name genoemd.

- het groen bovenaan de dijschildjes van de middelste poten van dryas bedekt de gehele breedte van de dij en loopt door tot de bovenkant.

- bij sponsa zit er op dit dijschildje een wat kleiner groen vlekje, dat wat ronder is en geheel door geel omgeven is.

Bekijk de foto's maar eens. Hier alvast twee voorbeelden:
sponsa http://waarneming.nl/fotonew/8/75898.jpg
dryas http://waarneming.nl/fotonew/7/157207.jpg

Ik heb alle foto's op waarneming.nl gecheckt en tot nu toe lijkt het voor alle exemplaren te kloppen.
Maar het zou mooi zijn als jullie dit ook nog eens bij andere foto's kunnen controleren.
In sommige gevallen is dit dijbeenschildje (fysiologie-specialisten, verbeter me als mijn terminologie niet goed is) beter zichtbaar dan de zijkant van het halsschildje of S1.

Hieronder zal ik op foto's exact aangeven wat ik bedoel.

JohanvantBosch

#1
foto van sponsa - foto is van iemand anders, even geleend, ben kwijt van wie, maar dat komt later


JohanvantBosch

En een foto van dryas, hiervoor geldt  hetzelfde

JohanvantBosch

#3
NOgmaals dryas, foto van harm alberts

JohanvantBosch

#4
dryas op een andere manier aangegeven

En nogmaals sponsa:

Goyatlah

Dan is deze neem ik aan gewone? Shit, maar in ieder geval determinatie nu dan zeker.
Moi, Dolf

Bezoek ook eens Libellen in Nederland met de enige interaktieve en op foto's gebaseerde libellentabel, veel info en heel veel foto's

JohanvantBosch

CiteerDan is deze neem ik aan gewone? Shit, maar in ieder geval determinatie nu dan zeker.
Je zou het zeggen, maar omdat dit een  mannetje is dat begint te verkleuren ben ik niet 100% zeker

JohanvantBosch

#7
Heb net foto's op nederpix gecheckt.... ook daar klopt het in alle gevallen (na check op basis van halsschildje of de juffers wel juist gedetermineerd waren, wat in een aanzienlijk aantal gevallen zo was)

Overigens zie ik nu dat de scheiding van groen en geel op de zijkant van het borststuk ook anders loopt bij beide soorten.

frankneijts

Bij mijn foto's klopt het in elk geval maar dat zijn er (nog) niet zo héél veel.  
Overigens zouden volgens Dijkstra de andere kenmerken (halsschildje en S1) ook opgaan voor uitgekleurde mannetjes maar dat de berijping dit verdoezelt. Dus waarom ook dit kenmerk niet?!
Bedoel je met het "groen en geel op het borststuk" dat het geel bij Gewone wat verder doorloopt aan de onderzijde Johan? In elk geval op bovenstaande foto's is dat te zien.

Frank
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

JohanvantBosch

#9
CiteerBedoel je met het "groen en geel op het borststuk" dat het geel bij Gewone wat verder doorloopt aan de onderzijde Johan? In elk geval op bovenstaande foto's is dat te zien.

Frank
Dat bedoel ik inderdaad.
Bij de bovenstaande twee is het wel erg opvallend. Dat gaat volgens mij niet altijd in deze mate op, maar het is de moeite van het checken waard.
sponsa ( en dan bedoel ik niet dat het groen echt een driehoekje is, want dat komt meer door mijn  tekenkunsten - er zit daar ook een hoekje. het gaat er meer om dat de diagonale ondergrens van groen naar de achterlijn van het borststuk loopt):


dryas (hier loopt de diagonale ondergrens van het groen naar de aangegeven onderlijn):


Ik ben benieuwd of dit ook altijd opgaat. In veel gevallen lijkt het ongeveer te kloppen.

JohanvantBosch

#10
http://waarneming.nl/fotonew/3/89483.jpg

Maar bij deze lijkt het al niet op te gaan...
EDIT: maar verder ben ik nog geen dissidenten tegen gekomen.

frankneijts

Bij deze dryas lijkt het ook niet op te gaan (juli 2006, Veldhoven).

Frank
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

Weia

Dolf, die van jou lijkt me tang hoor. Door berijping lijkt het groen los te komen te zitten. Maar halsschildje heeft groen, schiereilandje aanwezig, ook het nieuwe driehoekje.

Maar harstikke leuk topic!
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

JohanvantBosch

CiteerDolf, die van jou lijkt me tang hoor. Door berijping lijkt het groen los te komen te zitten. Maar halsschildje heeft groen, schiereilandje aanwezig, ook het nieuwe driehoekje.

Maar harstikke leuk topic!
Nog eens kijkend heeft weia gelijk.

Net zo'n type heb ik op nederpix gevonden:
http://www.nederpix.nl/album_page.php?pic_id=7389
Hij staat als gewone pantser, maar omdat het groen op de zijkant van het halsschild doorschemert, moet dit  volgens mij tang zijn. Deze heeft ook het geheel groene bovenste deel van het dijbeen en de zijkant van het borststuk zoals boven aangegeven, schemerend door de berijping heen.

JohanvantBosch

En deze tang heeft helemaal bizar veel groen op de zijkant van het borststuk

http://www.nederpix.nl/album_page.php?pic_id=37177

JohanvantBosch

Ik zit nog steeds naar die foto's te turen... moet er zo mee ophouden, anders ga ik zo dromen van pantserjuffers.
Ik krijg het idee - maar ben er nog niet uit of het echt klopt - dat vrouwtjes en verse mannetjes sponsa meestal een duidelijke gele schouderstreep hebben, terwijl vrouwtjes en verse mannetjes dryas vaak alleen een naad hebben, maar geen gele streep.
Willen jullie hier ook eens naar kijken?
Bij de volwassen mannetjes gaat dit volgens mij niet op.

JohanvantBosch

CiteerBij deze dryas lijkt het ook niet op te gaan (juli 2006, Veldhoven).

Frank
toch loopt de diagonaal bij deze dryas niet echt naar de achtergrens van het borststuk.....

Weia

CiteerEn deze tang heeft helemaal bizar veel groen op de zijkant van het borststuk

http://www.nederpix.nl/album_page.php?pic_id=37177
Ik heb dat vaker gezien, ook groen bij de naad in de verder gele borststuksegmenten.
Die andere op nederpix lijkt mij inderdaad tang en niet gewone.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Goyatlah

Citeer
CiteerDolf, die van jou lijkt me tang hoor. Door berijping lijkt het groen los te komen te zitten. Maar halsschildje heeft groen, schiereilandje aanwezig, ook het nieuwe driehoekje.

Maar harstikke leuk topic!
Nog eens kijkend heeft weia gelijk.

Net zo'n type heb ik op nederpix gevonden:
http://www.nederpix.nl/album_page.php?pic_id=7389
Hij staat als gewone pantser, maar omdat het groen op de zijkant van het halsschild doorschemert, moet dit  volgens mij tang zijn. Deze heeft ook het geheel groene bovenste deel van het dijbeen en de zijkant van het borststuk zoals boven aangegeven, schemerend door de berijping heen.
Johan en Weia bedankt voor jullie determinatie. Heb ik natuurlijk weer, mn enige Tang tot nog toe, is het een moeilijk te identificeren beest...
Moi, Dolf

Bezoek ook eens Libellen in Nederland met de enige interaktieve en op foto's gebaseerde libellentabel, veel info en heel veel foto's

Hathor

Wat moeilijk ... :(
Voor waarnemingen die je doet is dit wel heeeeel lasrtig als ze vliegen of als ze een paar meter weg zitten in de gagel. Is er niet een iets makkelijker manier? Wanneer ik tel kan ik niet steeds elk exemplaar op deze manier bekijken dan heb ik de hele dag nodig voor een sectie.  
Hetzelfde zien maar het zo zien zoals nog niemand het zag. (J.A. Deelder)
Vivianne

JohanvantBosch

CiteerWat moeilijk ... :(
Voor waarnemingen die je doet is dit wel heeeeel lasrtig als ze vliegen of als ze een paar meter weg zitten in de gagel. Is er niet een iets makkelijker manier? Wanneer ik tel kan ik niet steeds elk exemplaar op deze manier bekijken dan heb ik de hele dag nodig voor een sectie.
Tja, dit zijn nu eenmaal twee lastige soorten om uit elkaar te houden. De bestaande determinatiekenmerken (zijkant halsschild, tekening S1 en vorm onderste achterlijfsaanhangsels) waren ook al lastig te zien. Ik denk dat deze nieuwe kenmerken in sommige gevallen wat gemakkelijker te zien zijn, maar ik moet dat nog in het veld uittesten.

In ieder geval heb je nu meer verschillende dingen waarnaar je kunt kijken, zodat de kans dat je ten minste een van die dingen in het veld kunt zien iets groter wordt. (statistisch gezien is dit vast een kromme redenatie, maar je snapt wel wat ik bedoel).

Weia

CiteerWat moeilijk ... :(
Voor waarnemingen die je doet is dit wel heeeeel lasrtig als ze vliegen of als ze een paar meter weg zitten in de gagel. Is er niet een iets makkelijker manier?
Ze waren altijd al moeilijk :-(
Wel is het zo dat op veel plaatsen 1 van beide het meest voorkomt én is het zo bij door elkaar heen vliegen het verschil in gedrag gaat opvallen. De tangpansterjuffer is gemiddeld een stuk zwaarder en dat zie je aan hun bewegingen (en aan de dikte en aan de vleugellengte). Dus als er ergens veel gewone pantsers zitten valt het toch nog wel mee om er de eventuele tangpansters tussenuit te pikken.  
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

grunsven

Dryas valt  vreemd genoeg erg op tussen sponsas, hij is lomper, heeft blauwere ogen en een iets andere kleur.
Maar de harde kenmerken zijn lastig te zien. Ik vind de onderste aanhangsels zelf eigenlijk nog het makkelijkst te zien omdat dat lukt als je recht van boven kijkt.
Roy van Grunsven
De Vlinderstichting - Dutch Butterfly Conservation (www.vlinderstichting.nl)

frankneijts

Wat mij heel erg heeft geholpen om met name juffers in 't algemeen te leren kennen (al ben ik daar nog steeds mee bezig...) is foto's maken. Gewoon elk beestje dat ik niet ken(de) proberen te knippen en dan thuis uitzoeken. Daarvoor is vrijwel elke digitale camera met een beetje macro-instelling al geschikt want het verbaast mij elke keer weer hoe dicht je libellen dikwijls kunt benaderen, vooral recht van achteren! Maar als dat te bezwaarlijk is kun je een camera aanschaffen met een flink zoombereik mits de kortste instelafstand op de uiterste stand ca. 1 meter of minder bedraagt (dan wordt de spoeling gauw dunner, dat wel). Ik gebruik momenteel een Panasonic Lumix FZ8 12x zoom en die bevalt uitstekend: klein, compact, licht, een geweldige beeldstabilisator en met een uitstekende (Leica-)lens. Dat cameraatje is al te koop voor rond de 300 € waarmee je natuurlijk een heel stuk goedkoper uit bent dan met een slr + macro/telelens die kwalitatief een beetje in de buurt komt van die Leica, laat staan ook beschikt over beeldstabilisator!
Bij sterk uitvergroten kom je wel de grenzen tegen van dit soort type camera's (kleine sensoren dus o.a. veel ruis) maar er staat veel gebruiksgemak en geldbesparing tegenover en bij normale vergrotingen leveren ze plaatjes af die de vergelijking met een veel duurdere slr-combinatie glansrijk kunnen doorstaan.

Groet,

Frank
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

JohanvantBosch

#24
Bijgaande foto is van Andre den Ouden (http://waarneming.nl/foto_details.php?id=158049). Hij staat als tang, maar ik ben niet helemaal zeker dat het er een is, want ik vind de zijkant van het nekschildje nogal licht lijken, maar toch lijkt er ook weer een donker vlekje. Ook ben ik niet zeker of het legapparaat ver genoeg uitsteekt. Maar in dat laatste kenmerk ben ik erg slecht.
In ieder geval, gewone of tang, deze dame zou minimaal 1 van de boven uitgekiende kenmerkjes onderuithalen.... Want.... als tang - en daar ga ik maar even vanuit - dan past het dijbeenschildje niet in het beeld.
Als gewone dan past de schouderstreep niet in het beeld.


JohanvantBosch

#25
Ook bijgaande dame doet niet helemaal mee. Overigens een opvallend grote groene vlek op het dijbeen, maar wel geel omrand.
Dit zijn tot nu toe wel de enige twee die ik heb gevonden, maar ja...

Weia

Die laatste twee zijn allebei tang wegens segment 1. Dus geven ze mooi de variatie in de nieuwe kenmerken aan! Heel acceptabel, vind ik.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

frankneijts

CiteerBijgaande foto is van Andre den Ouden (http://waarneming.nl/foto_details.php?id=158049). Hij staat als tang, maar ik ben niet helemaal zeker dat het er een is, want ik vind de zijkant van het nekschildje nogal licht lijken, maar toch lijkt er ook weer een donker vlekje. Ook ben ik niet zeker of het legapparaat ver genoeg uitsteekt. Maar in dat laatste kenmerk ben ik erg slecht.
In ieder geval, gewone of tang, deze dame zou minimaal 1 van de boven uitgekiende kenmerkjes onderuithalen.... Want.... als tang - en daar ga ik maar even vanuit - dan past het dijbeenschildje niet in het beeld.
Als gewone dan past de schouderstreep niet in het beeld.

Bij uitvergroten in Photoshop is te zien dat er een duidelijke vlek zit op het halsschildje en dat de vlekken op S2 schuin aflopen: Tang dus volgens de (nu nog) gangbare 'normen'.

Frank
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

Weia

Even terzijde: Johan, hoe kom je aan 'dijbeen' voor dat gevalletje? Dij is femur en dat is het eerste langwerpige lid van de poot. Aan het lijf zit de heup/coxa, maar waar we het hier over hebben is, dacht ik, nog één lidje verder. Misschien het mesokatepisternum? Althans, als ik de platen in de atlas goed interpreteer... MKES dan maar?
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

frankneijts

Citeer[en dat de vlekken op S2 schuin aflopen:
Frank
Sorry, had moeten staan 'niet schuin aflopen'

Frank
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'