Opmars Zuidelijk Spitskopje

Gestart door Robert Brunink, augustus 31, 2013, 13:57:57 PM

Vorige topic - Volgende topic

Robert Brunink

Heel indrukwekkend vind ik de snelle opmars van het Zuidelijk Spitskopje.
Een paar weken geleden was ik dan ook zeer verheugd dat ik er eentje bij Vriezenveen (Noord-Twente) aantrof. Ik dacht dat dit een toevalstreffer was, omdat er nog vrijwel geen waarnemingen uit midden-Twente waren. Dus afgelopen week 2 atlasblokken in midden-Twente onderzocht op o.a. deze soort en deze bleek op veel geschikte plekken al te zitten, maar wel in lage aantallen! Toen dacht ik: het zal toch niet zo zijn dat die ook al rond Vriezenveen voorkomt, want dan heb ik zitten slapen. Oeps ......  :-[
En inderdaad, tussen Vriezenveen en Almelo vind je hem her en der in geschikte bermen, maar op de meeste plekken zijn het allemaal nog enkelingen. Daarna reed ik op een avond richting het noorden (Dedemsvaart) en op 60 km-wegen heb ik het bijrijdersraampje geopend en de batdetector (op 40 kHz) naar de buiten gericht. En verrek, op 2 plekken hoorde ik een Zuidelijk Spitskopje roepen, zelfs eentje bij Dedemsvaart. De auto gestopt voor controle en in beide gevallen betrof het langvleugelige exemplaren: http://waarneming.nl/waarneming/view/78779220
Dit is iets wat me afgelopen week al meer opviel, want de meeste mannetjes die ik tegenkwam hadden allemaal langere vleugels dan normaal. Met normaal bedoel ik de vleugellengte die ik ken van een grote vindplaats bij Rijssen: http://waarneming.nl/waarneming/view/61524189
Ik dacht, als die al in Dedemsvaart zit, dan moet die ook ten noorden van Vriezenveen zitten en inderdaad, gisteren leverde een fietstochtje 15 ex. op. Opvallend was wel dat de noordoost-kant de mooiste bermen voor deze soort heeft, maar dat ik er daar slechts 2 aantrof. Dus waarschijnlijk zitten ze hier nog niet zo lang en is de soort via de westkant om Vriezenveen heen gegaan, want Vriezenveen lijkt mij met 5,5 km bebouwing (van zuidwest naar noordoost) een aardige barrière voor zo'n soort. Maar nu die de noordkant heeft bereikt zal het waarschijnlijk hard gaan met deze soort, want daar liggen tal van geschikte gebieden, zoals het Veenschap, Engbertsdijksvenen, Beerze en natuurlijk de open vlaktes met veel ruige bermbegroeiing. Vooral de bermen van de N36 zullen een mooie "snelweg" zijn voor deze soort, en waarschijnlijk is een verdere opmars al aan de gang. In de omgeving van Zwolle kan die inmiddels ook al zitten, alleen zitten niet overal sprinkhanenkenners .......

Al met zeer interessante ontwikkelingen!
Wel nog een vraagje: al die langvleugelige mannetjes (en dan zitten er vast her en der ook langvleugelige vrouwtjes) die ik in nieuw veroverde gebieden tegenkom, is dat de reden dat die soort zich zo snel noordwaarts verplaatst?

Wim Bakker

Wat dat laatste betreft, het heeft alles te maken met vliegvermogen en weersomstandigheden. Dit schreef ik al eens eerder:
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=164034.msg1053104#msg1053104

Verschillende waarnemers hebben al eens een sprinkhaan omhoog zien vliegen tot ze 'm niet meer konden zien...
"So the first dinosaur bone ever found was also the first to be lost." ― Bill Bryson

Fred Hustings

Interessante informatie, Robert en Wim. Ook ik verbaas me erover hoe talrijk deze soort inmiddels is. Vanaf 1990 in het land en in ieder geval in Limburg nu misschien wel de meest verbreide soort. Ik denk dat hij er in ieder kilometerhok voorkomt, met uitzondering van open water en het centrum van grotere steden. In intensief boerenland met smalle (verruigde) bermen is het soms de enige soort die ik vind; hij lijkt nog minder nodig te hebben dan wijd verbreide soorten als Ratelaar en Krasser. Het uitstekende vliegvermogen zal daarbij zeker een van de succesfactoren zijn.

Robert Brunink

Hoi Wim, bedankt voor de reactie, interessante info!
Ik heb zelf al eens een Gewoon Spitskopje de lucht in zien gaan, ik heb me toen wel een paar maal in de ogen gewreven, het beestje werd in de kijker steeds kleiner, totdat ik haar op een gegeven moment kwijt was, heel apart om te zien: http://waarneming.nl/waarneming/view/70339998

Ben trouwens wel benieuwd hoe jouw berekeningen er in 2012 en 2013 uitzien, want vorig jaar leek me geen goed jaar voor zuidelijke soorten, dit jaar wel.

Wim Bakker

Hierbij de nieuwe grafiek met ook 2012 en 2013. Ik heb de maand september er nu ook bij genomen, dus de grafiek is ietsje anders dan de vorige.

Voor de optimale omstandigheden zijn de volgende criteria gebruikt:

       
  • temperatuur >= 22°C
  • wolkenbedekking < 5 octas (half bewolkt of minder)
  • maanden juli, augustus en september
  • windsnelheid <= 3 m/s
  • windrichting uit zuidelijke richtingen (noordelijke component>0)

2012 blijkt wel goed te zijn dankzij ongeveer 100 goede uren in 27 dagen. Ik kan je de lijst met uren geven als je dat interesseert.

Eigenlijk waren al de jaren 2009 t/m 2013 extreem goed, met in 2011 een dipje. Maar dan nog was 2011 beter dan alle jaren vanaf 1950 met uitzondering van 1997 en 1999.

Kortom, wie timmert het noorden nog even dicht met het Zuidelijk Spitskopje en Sikkelsprinkhaan?
http://waarneming.nl/soort/maps/1904?from=1900-09-02&to=2020-09-02
http://waarneming.nl/soort/maps/1915?from=1900-09-02&to=2020-09-02
"So the first dinosaur bone ever found was also the first to be lost." ― Bill Bryson


Gert Veurink

Citaat van: Robert Brunink op augustus 31, 2013, 13:57:57 PM
In de omgeving van Zwolle kan die inmiddels ook al zitten, alleen zitten niet overal sprinkhanenkenners .......


:right:
check  ;D
http://waarneming.nl/waarneming/view/78935691?_popup=1
groet!
Gert Veurink



Wim Bakker

"So the first dinosaur bone ever found was also the first to be lost." ― Bill Bryson

Robert Brunink


Wim Bakker

"So the first dinosaur bone ever found was also the first to be lost." ― Bill Bryson


marcel123

Ik stel voor om Conocephalus discolor Thunberg 1815 te hernoemen tot noordelijk spitskopje..

Wim Bakker

Het wordt inderdaad verwarrend met al die zuidelijke soorten in het noorden...   ??? ;D

Overigens is Conocephalus fuscus (Fabricius, 1793) de juiste naam voor Conocephalus discolor Thunberg 1815!   ;)
"So the first dinosaur bone ever found was also the first to be lost." ― Bill Bryson

marcel123

#13
 
http://www.dgfo-articulata.de/de/Arten/Conocephalus_fuscus.php over de verspreiding van het Zuidelijk Spitskopje bij onze oosterburen.. (in 2000)


Wim Bakker

Is die kaart nu t/m 2000, 2002, 2008 of 2013?  ???  Verwarrend...

Het zal wel 2000 zijn en dan is de kaart voor deze soort dus hopeloos verouderd.
"So the first dinosaur bone ever found was also the first to be lost." ― Bill Bryson

Wim Bakker

"So the first dinosaur bone ever found was also the first to be lost." ― Bill Bryson


Wim Bakker

Indeed. Wilbert strikes again!   ;)
"So the first dinosaur bone ever found was also the first to be lost." ― Bill Bryson

Robert Brunink

Citaat van: Wim Bakker op september 14, 2013, 17:40:34 PM
Indeed. Wilbert strikes again!   ;)

Misschien heeft Wilbert ook nog even tijd om de Waddeneilanden af te struinen!  ;D