Hoofdmenu

Bijna dode sparren

Gestart door Zonnekoning, mei 18, 2007, 00:17:42 AM

Vorige topic - Volgende topic

Zonnekoning

Ongeveer 90% van de sparren op Terschelling zien er erg ziek uit of zijn dood.
Alleen de uitlopers van dit jaar zijn groen. De rest is bruin en dor.
Enig idee war hier de oorzaak hiervan kan zijn?
Groeten, Lodewijk Jan Coté,
IVN/KNNV Zwolle, VRS De Kooi,
Verzorgingshuis Zandhove.

Adri Clements

In de tuin bij mij staan rozen en ontzettend veel coniferen. De rozen hebben gaten in de bladeren, de coniferen worden bruin. Ze hebben allebei spinwebsels op de planten, dat komt doordat spinnen op de op de veroorzaker van dit kwaad afkomen: de larve van de taxuskever

Ik denk dat deze larven de sparren op terschelling ook hebben gevonden. Kijk maar eens tussen de takjes of je plakkerig spinneweb vind.

De ziekte is te bestrijden met decis.

Al zal dat op terschelling veel werk gaan kosten  :wacko:  
Groeten, Adri Clements
Telpost Schor van Sint-Annaland
Mijn waarnemingen + Foto's

Jeroen Nagtegaal

Ik vind het met deze foto op Lariks lijken,  
Groet, Jeroen Nagtegaal
Moderator subforum Ringen

Een geringde vogel gezien of gevonden.
Meld het hier of mail naar ringonderzoek@gmail.com

Hinko

de meest logische verklaring vind ik dat de bomen een slechte conditie hebben, bijv door het droge voorjaar, waardoor plaaginsekten gemakkelijk kunnen toeslaan. Bijv de Dennescheerder.
Waarschijnlijk spelen factoren als Salt Spray (verstuivend zeewater) ook een rol.

CiteerDe ziekte is te bestrijden met decis.
lekkere gifmenger zeg. De (eventuele) insekten zijn een syptoom, niet de oorzaak.
mvgr, Hinko

g.j. keizer

#4
Hinko,
Het is niet de Dennenscheerder, maar de Letterzetter. In mijn woonomgeving in de Eifel staan hele sparrenopstanden er zo bij. Zoutintolerantie speelt hier (vanzelfsprekend) geen rol. De hete droge zomers lijken hier eerder verantwoordelijk voor te zijn geweest. Bovendien worden aangetaste bomen, waarvan de wortels niet meer afdoende door schimmelmantels van in symbiose met de boom levende ectomycorrhizavormende paddenstoelen en zwammen worden beschermd, vaak door secundaire parasieten als de met rhizomorfen via de wortels binnendringende parasitaire Sombere honingzwam (Armillaria ostoyae) aangevallen en versneld afgedood. Aan de wettelijke verplichting om dergelijke bomen te kappen en te ontbasten om verdere verspreiding van de kever te voorkomen, kan men in de Eifel al lang niet meer voldoen. Chemische bestrijding is zinloos en verboden, de onder de schors in het cambium en spinthout levende keverlarven zijn niet met bestrijdingsmiddelen te bereiken en deze middelen bestrijden de oorzaak van het massale optreden van de Letterzetter niet. Op de website van Alterra en op www.bosschap.nl is informatie over het Nederlandse beleid ten aanzien van aangetaste sparren te vinden.
Zwamgroet,
Gerrit J. Keizer
www.soortenbank.nl
Paddenstoelen

Hinko

#5
Hoi Gerrit,

bedankt voor je uitleg. Ik meende me ook te herinneren dat de dennescheerder juist de jonge scheuten aantaste en niet de oude naalden.
mvgr, Hinko

g.j. keizer

Hallo Hinko,
Klopt, bovendien komt de Dennenscheerder uitsluitend op dennen voor.
Zwamgroet,
Gerrit J. Keizer
www.soortenbank.nl
Paddenstoelen

Adri Clements

Citeerde meest logische verklaring vind ik dat de bomen een slechte conditie hebben, bijv door het droge voorjaar, waardoor plaaginsekten gemakkelijk kunnen toeslaan. Bijv de Dennescheerder.
Waarschijnlijk spelen factoren als Salt Spray (verstuivend zeewater) ook een rol.

CiteerDe ziekte is te bestrijden met decis.
lekkere gifmenger zeg. De (eventuele) insekten zijn een syptoom, niet de oorzaak.
Wat is dan wel de oorzaak?
Ben ik (zijn we thuis) heel benieuwd naar, in de tuin hebben we ongeveer 200 meter aan coniferen :(  
Groeten, Adri Clements
Telpost Schor van Sint-Annaland
Mijn waarnemingen + Foto's

g.j. keizer

#8
Adri (en Hinko),
Tuinconiferen (Chamaecyparis, Cupressocyparis en Thuja) worden niet aangetast door Dennenscheerder en Letterzetter, bij deze niet oorspronkelijk inheemse boomsoorten komen geen voor uitdroging, verzuring en vermesting gevoelige ectomycorrhizavormende symbionten onder de paddenstoelen en zwammen (macrofungi) voor. De schimmelmantels om de wortels van deze bomen zijn van minder kwetsbare, zich ongeslachtelijk voortplantende, endo- of arbusculaire mycorrhiza's vormende schimmels (microfungi) afkomstig, die geen bovengrondse vruchtlichamen voortbrengen.
Bij dennen en sparren treedt de aantasting vooral op na extreme droogte, waarbij de schimmelmantel om de wortels, die de wortels tegen uitdroging en aanvallen van parasieten beschermt en de in de bodem uitgroeiende zwamvlok gedeeltelijk of geheel afsterven, met als gevolg dat het water- en voedingsstoffentransport via de schimmeldraden stagneert, de boom ernstig in conditie achteruit gaat en zijn natuurlijke afweer verzwakt. Onder dergelijke omstandigheden krijgen vraatschade aan het cambium en spinthout veroorzakende kevers en parasitaire zwammen de kans om massaal op te treden.
Zwamgroet,
Gerrit J. Keizer
www.soortenbank.nl
Paddenstoelen

Zonnekoning

Het is inderdaad een vreemd fenomeen. Het rare is dat ook jonge sparren getroffen zijn, maar enkele blaken juist van gezondheid en die staan er soms vlak naast de zieke bomen.
Spinsels of vraat kan ik niet vinden en letterzetters in jonge sparren lijkt mij ook onwaarschijnlijk.

Ik denk niet dat de droogte een rol heeft gespeeld.
Ik was al op het eiland voordat er een einde kwam aan de lange droogte periode en het viel me op dat het juist wel meeviel. Alle duinmeren waren juist goed gevuld en dat heb ik wel eens anders mee gemaakt!
Op de luchtfoto's, waar Google Earth gebruik van maakt, is dat goed te zien.

Wat me wel is opgevallen dat het slecht gaat met (in mindere mate) de Dennenorchis en de Kleine Keverorchis. Die hebben dus wel te lijden gehad van de droogte periode.
Daar in tegen gaat het juist dit jaar extreem goed met de Harlekijn! Ik heb nog nooit zulke grote aantallen gezien. Wat wel weer vreemd is dat ik geen enkel wit exemplaar ben tegen gekomen.  :huh:
De Gevlekte Duinorchis lijkt het ook wel goed te doen, maar daar is het nog net iets te vroeg voor om daar een goede conclusie voor te trekken.

Het is dit jaar zo wie zo vreemd, maar dat is meer voor het vogelforum.
Groeten, Lodewijk Jan Coté,
IVN/KNNV Zwolle, VRS De Kooi,
Verzorgingshuis Zandhove.

g.j. keizer

Lodwijk Jan,
Met langdurige droogte bedoel ik niet een droogteperiode van één jaar, maar een periode van enkele opeenvolgende jaren, die door extreme droogte en hoge temperaturen in het voorjaar en/of de zomer wordt gekenmerkt. Water in de duinmeren zegt niets over de toestand van de mycorrhiza's : die bevinden zich in de bovenste 40-60 cm van de bodem waar voldoende zuurstof is en waar de voor de boom noodzakelijke voedingsstoffen zich bevinden. Mycorrhiza's nemen het vocht niet op uit het grondwater, maar krijgen het met name van langzaam doorsijpelende regen tijdens druilerige regenbuien (en dus niet van stortbuien), van grondmist of dauw en nog belangrijker van langzaam smeltende sneeuw in het vroege voorjaar. En aan sneeuw heeft het eveneens ontbroken. Jonge sparren, die in de buurt van oude sparren zijn aangeplant, krijgen hun mycorrhiza's (gedeeltelijk) van de oude bomen "doorgegeven". Wanneer de mycorrhiza's van de oude bomen sterven en een jonge boom zich wat betreft zijn symbionten nog niet geheel heeft "verzelfstandigd", heeft dat ook voor de jonge bomen consequenties. De jonge bomen hoeven daarvoor dus niet (ook) door de Letterzetter te zijn aangetast : als moeder sterft, sterven de nog van borstvoeding afhankelijke kinderen ook.
Overigens zijn orchideeën voor de opname van water en voedingsstoffen ook van schimmels afhankelijk, zij vormen zogenaamde orchideeënmycorrhiza's.
Zwamgroet,
Gerrit J. Keizer
www.soortenbank.nl
Paddenstoelen

Zonnekoning

Het mycorrhyza-verhaal is mij bekend. Inheemse Orchideeën zijn één van mijn hobby's.
De droogteperiode hier was een dag of 40, met warm weer. Het is begrijpelijk dat het slecht gaat met de Dennenorchis en de Kleine Keverorchis. Die groeien in de met Zeedennen beplante duinen en daarvan was de toplaag erg droog.
Dit verklaart echter niet de slechte staat van de sparren.
De tweede foto is gemaakt dicht bij een ijsbaan en daar is geen sprake geweest van een watertekort.
De enige verklaring die ik kan bedenken is, dat er meerdere soorten sparren zijn.
Bij mijn weten komt de Douglasspar hier het meest voor en die zouden wel eens een ziekte kunnen hebben. De andere niet.
Ik zal kijken of dat het geval is, of als ik een boswachter van SBB tegenkom, zal ik het hem vragen.
Groeten, Lodewijk Jan Coté,
IVN/KNNV Zwolle, VRS De Kooi,
Verzorgingshuis Zandhove.

g.j. keizer

Voor de ruim honderd jaar geleden geïntroduceerde Douglasspar geldt hetzelfde als voor de Fijnspar. Het enige verschil van importantie is, dat Pseudotsuga over aanzienlijk minder en niet op de boomsoort gespecialiseerde (= generalistische) ectomycorrhizasymbionten kan beschikken, die de wortels minder effectief tegen uitdroging en aanvallen van parasitaire fungi beschermen, hetgeen deze naaldboom nog kwetsbaarder maakt. Vraatschade aan cambium en spinthout door kever(larven) is dan niet meer nodig om de boom tot afsterven te brengen.
Op de zandgronden in de provincies Drente, Gelderland en Utrecht treft men steeds meer Douglassparren aan, die een voor een besmetting met inheemse wortelparasieten (Dennenvoetzwam, Grote sponszwam) kenmerkend bastbeeld op de onderstam vertonen. Tevens komen regelmatig rhizomorfen van de Sombere honingzwam (een cambiumkiller) in het cambium voor. Bij infectie van de wortels met het mycelium van de Dennenvoetzwam vallen er gaten in de in eerste instantie opzwellende schors van de onderstam, hij bladdert in stroken af en het achterliggende afgestorven cambium komt vrij te liggen. De boom sterft langzaam, er treedt bruin- of kubiekrot van het kernhout in de gestelwortels en de onderstam op en hij wordt gevoelig voor tak- of kroonbreuk en windworp. Zo tref je na elke zware storm verscheidene met wortelgestel (wat daar van over is) en al omgewaaide Douglassparren aan, zonder dat de zwam met vruchtlichamen aanwezig is (geweest).
Zwamgroet,
Gerrit J. Keizer
www.soortenbank.nl
Paddenstoelen

Zonnekoning

Erg interessant en ik heb bij een Douglasspar inderdaad wonden gevonden.
Het zal dan ook hier om een wortelinfectie gaan en er zijn inderdaad ook sparren omgewaaid. Niet zo veel, maar toch.

Gerrit, bedankt voor de informatie.
Groeten, Lodewijk Jan Coté,
IVN/KNNV Zwolle, VRS De Kooi,
Verzorgingshuis Zandhove.

Zonnekoning

Er schijnt nog een probleem te zijn op Terschelling en dat is de Groene sparrenluis (Elabobium  abietietum).

"De Vereniging Aangenaam West (VAW) heeft deze keer een spar van de vaste wal moeten aanrukken, omdat groene sparreluizen in het voorjaar de eilander sparren zo goed als kaal achter lieten en Staatbosbeheer daarom geen representatieve spar als kerstboom kon leveren..."

Bron: de Terschellinger, Donderdag 20 december 2007, Nr. 1145.
Groeten, Lodewijk Jan Coté,
IVN/KNNV Zwolle, VRS De Kooi,
Verzorgingshuis Zandhove.

g.j. keizer

Citaat van: g.j. keizer op mei 19, 2007, 09:16:22 AMOverigens zijn orchideeën voor de opname van water en voedingsstoffen ook van schimmels afhankelijk, zij vormen zogenaamde orchideeënmycorrhiza's.

http://botany.si.edu/pubs/bcn/issue/latest.htm#Orchids
Zwamgroet,
Gerrit J. Keizer
www.soortenbank.nl
Paddenstoelen