Bij/wesp (Andrena&Nomada)

Gestart door RonN, juni 23, 2013, 21:03:12 PM

Vorige topic - Volgende topic

RonN

Wie kent deze twee soorten?
Alvast bedankt!

http://waarneming.nl/waarneming/view/77066204






Groet,

Ron

wilde

De Nomada lijkt me een vrouwtje, ook al vanwege het gedrag. N. sheppardana heeft roodachtige dijen, fabriciana heeft geheel zwarte poten, integra en femoralis hebben zwart op de middel- en achterdijen. Die laatste twee heb ik nooit gezien en zijn niet erg algemeen, maar waarom niet? Parasiteren beide op Andrena humilis en de waardbij van deze foto's lijkt dat te kunnen zijn. Heeft iemand een beter idee?
Voor het onderscheid tussen integra en femoralis heb je een goed zicht op de top van de achterdij nodig (2 grote doorns of veel kleine).
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

RonN

Ik heb nog wat extra foto's bij de waarneming geplaatst.
Ik zet ze hier ook even bij.

De een na laatste foto zie ik wel een doortje op.







Groet,

Ron

RonN

#3
http://www.repository.naturalis.nl/document/93865

Labrum met kleinere tand aan de onderrand (fig. 54). Achterlijf rood, tergiet 4, 5 en 6 aan de basis vaak met een zwarte band (soms afgedekt door de achterrand van het voorafgaande tergiet). Zijkanten van het propodeum met minder dichte, afstaande, grijswitte beharing. 8-10 mm
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . N. femoralis

N. Femoralis kan. (mijn eerste keus)


Gezicht en borststuk bijna helemaal zwart, mandibulae aan de top met rode tekening en een rode stip tegen de bovenkant van de ogen. Antenne aan de onderkant roodachtig, scapus helemaal zwart. Tibiae grotendeels zwart. Achterlijf rood, eerste tergiet aan de basis zwart. Soms kleine, gele zijvlekjes op het tweede en derde tergiet. 8-10 mm . . . . . . N. fabriciana
- Gezicht, antenne en borststuk met meer rode tekening . . . . . . . . . . . 15

N. Fabriciana is haar niet volgens mij.


Achterlijf donker, zwart of donkerbruin, met gele vlekken op de tergie- ten. Tergieten glanzend, met zeer fijne rimpeling of ongerimpeld. Kleine soort, 4-6 mm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . N. sheppardana
- Achterlijf roodachtig van kleur. Minder glanzend. Soorten meestal groter

N. Sheppardana is het niet volgens mij.

Integra, zie tekst, kan ook.
Groet,

Ron

RonN

Nomada femoralis - dubbeldoornwespbij Beschrijving vrouwtje: 8-10 mm. Kop zwart, met rood gekleurde delen: genae, mandibulae en een punt boven aan de oogrand. Antenne rood, de leden 8-11 rondom verdonkerd, scapus helemaal donker. Labrum aan de basis met brede, glanzen- de zone, aan de onderrand met een grote tand. Antennelid 3 langer dan 4. Kop en thorax boven tamelijk lang bruingeel behaard.
Gezicht aanlig- gend wit behaard, mesopleuren en zijkanten van het propodeum met ruige, lange, afstaande, grijs- witte beharing. Kop en thorax dicht en matig grof bestippeld. Thorax zwart, met rood gekleurde delen: de calli (deels) en de tegulae. Achterlijf rood, tergiet 1 vooraan zwart. Ook tergiet 4, 5 en 6 aan de basis vaak met een zwarte band, soms afgedekt door de achterrand van het voorafgaande tergiet. Poten rood, femora min of meer zwart. Metatars 3 zwart. Tibia 3 met een rij dicht op elkaar staande, donkere, stompe doorntjes. mannetje: 7-9 mm.
Kop zwart, met roodgeel gekleurde delen: mandibulae, genae en een punt aan de bovenrand van de ogen. Antenne roodgeel, aan de bovenkant iets donkerder, scapus helemaal zwart. Labrum aan de basis met brede, glanzende zone, aan de onderrand met een grote tand. Antennelid 3 even lang of iets korter dan 4, de leden 5-11 ongeveer zo lang als breed. Kop en thorax boven lang en dicht bruingeel behaard. Gezicht en mesopleuren sneeuwwit behaard. Thorax zwart, calli en tegulae roodachtig (soms thorax volledig zwart). Achterlijf rood, tergiet 1 vooraan zwart. Vaak de achterste tergieten vooraan eveneens zwart. In zeldzame gevallen hebben tergiet 2 en 3 een kleine, gele zijvlek en tergiet 4 en 5 een smalle, gele band, die meestal onderbroken is. Poten rood, femora en binnen-kant van de tibiae grotendeels zwart.
Femur 1 is aan de onderkant sterk verbreed, met een grote, vlakke, driehoekige tand. Metatarsus 3 zwart. Verspreiding Europa. In Nederland beperkt tot het zuidoosten (fig. 155). De weinige recente vangsten komen allemaal uit Midden- en Zuid- Limburg.
Gastheer Als enige gastheer is Andrena humilis met zekerheid vastgesteld. Rudow heeft zijn type- exemplaar van Nomada dentipes (= femoralis) uitgegraven uit het nest van deze Andrena (Stoeckhert 1933).
Bloembezoek Geen informatie.
Biotopen Droog schraalland (Reemer et al. 1999). Vliegtijd Begin mei tot begin juli. Bedreigingsstatus nl: ernstig bedreigd. Schleswig- Holstein: aannemelijk bedreigd (rl g).
Groet,

Ron

RonN

Nomada integra - tweekleurige wespbij Beschrijving vrouwtje: 5-8 mm. Mesonotum dicht en grof bestippeld, zonder glanzende tussen- ruimtes. Kop zwart, met rood gekleurde delen: genae, mandibulae, een smalle streep boven bij de oogrand. Antenne aan de onderkant rood, aan de bovenkant donker, leden 1 en 2 onder donker. Labrum in het midden met een tandje. Antennelid 3 even lang als 4, de overige leden even lang als breed, het laatste lid veel langer dan breed. Kop en thorax boven dicht en tamelijk lang bruinachtig behaard. Gezicht, mesopleuren en zijkanten van propodeum grijswit behaard. Thorax zwart, met rood gekleurde delen: prono- tum, calli, tegulae, twee vlekken op scutellum en soms een vlek op postscutellum. Achterlijf rood- achtig van kleur, tergiet 1, 4 en 5 vooraan met zwarte band, 2 en 3 vooraan met zwarte vlekken. Tergiet 2-4 fijn, dicht bestippeld, achterranden glad. Tergiet 6 met afgeronde punt. Poten rood- achtig, tibiae en femora basaal zwart gevlekt. Femur 3 grotendeels zwart. Tibia 3 met enkele, naar beneden gekromde doorntjes.
mannetje: 5,5-9 mm. Kop zwart, met geel gekleurde delen: genae, basale helft mandibulae, tophelft rood. Clypeus zwart, soms met zeer smalle, gele rand onderaan. Labrum soms met een kleine, rode vlek midden boven. Antenne aan de onderkant vanaf lid 2 (soms vanaf 3) rood, verder donker (zwart). Mandibulae aan de voor- rand in het midden met een knobbeltje. Antennelid 3 ongeveer half zo lang als 4, even lang als breed. Antenneleden 6 -10 met een knob- beltje aan de achterzijde. Thorax dicht bestippeld, zonder glanzende tussenruimtes. Thorax zwart, met rood gekleurde delen: calli, tegulae en twee stippen op scutellum. Achterlijf rood, Tergieten vooraan zwart, tergiet 2 en 3 vooraan met zwarte zijvlekken. Alle tergieten fijn en dicht bestippeld, tergiet dicht en grof bestippeld. Achterrand tergiet 7 afgerond, zelden heel licht uitgerand. Tergiet 2-6 op de achterrand met zilverachtigebeharing. Poten rood, femora min of meer zwart. Alle tibiae en metatars 3 zwart gevlekt. Femur 3 aan de onderkant afgeplat en tot voorbij het midden dicht behaard, met meest aanliggende, witte haren.
Verspreiding Europa, van Engeland en Finland, tot Bulgarije en Spanje. In Nederland sporadisch in het zuiden en oosten, ruwweg onder de lijn van Zeeuws-Vlaanderen tot Twente (fig. 166). Gastheer De enige bekende, bijna zekere, gast- heer is Andrena humilis (Alfken 1913, Perkins 1919, Stoeckhert 1933, Westrich 1989).
Bloembezoek Geen informatie.
Biotopen Droog schraalland (Reemer et al. 1999). Vliegtijd Eind april tot half augustus. Mogelijk is daar een tweede generatie bij. De vliegtijd komt precies overeen met die van de gastheer. Bedreigingsstatus nl: bedreigd. Niedersachsen: verdwenen (rl 0), Schleswig-Holstein: uitsterven bedreigd (rl 1).
Groet,

Ron

RonN



Nog een van de kop.
Groet,

Ron

RonN

Overigens, bedankt Albert voor de soorten die opnoemde, zo komen we verder!
Groet,

Ron

RonN

Als N. Femoralis voor nu even ingevoerd.
Groet,

Ron

wilde

#9
Waar je al die informatie vandaan hebt weet ik niet, maar het zal wel kloppen.
Voor vrouw Nomada integra pleit:
antennelid 3 even lang als 4 (vorm, morfologisch)
Mesonotum dicht en grof bestippeld (vorm, morfologisch)
Gezicht, mesopleuren en zijkanten van propodeum grijswit behaard (kleur, niet-morfologisch)

Bij een vrouw Nomada femoralis moet antennesegment 3 duidelijk langer zijn dan segment 4 (circa 1/4 langer)

Je moet wel erg goede foto's hebben om met zekerheid een soort te bepalen. Dat kan m.i. niet met deze foto's.
Voor mij zijn morfologische gegevens doorslaggevend en niet kleurkenmerken.
Dan zou je toch echt de top van de achtertibia moeten kunnen zien en dat is helaas niet het geval.
Daar moeten 2 lange doorns (integra) of een stuk op 7 kleine korte doorns (femoralis) te zien zijn.

Helaas niet meer dan Nomada spec.

Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

RonN

Ik kan wel een keer vaker op die plek kijken, misschien kom ik nog wat meer te weten.
Ik ben het overigens eens met de punten die je opnoemt.

Bedankt zover!
Groet,

Ron

wilde

#11
CiteerIk kan wel een keer vaker op die plek kijken
Je bedoelt waarschijnlijk de determinatietabel van Jan Smit. Jan is overigens zelf uitermate terughoudend in het beoordelen van Nomada's op foto. Soms kan het (bijv. man fucata of man lathburiana als de antennen er goed op staan), maar dikwijls niet. Veel soorten zijn variabel van kleur en tekening (bijv. panzeri).

Bij een vrouw Nomada femoralis moet antennesegment 3 duidelijk langer zijn dan segment 4 (circa 1/4 langer); bij integra zijn segment 3 en 4 ongeveer even lang. Zelfs zo'n morfologisch kenmerk is nog niet zo gemakkelijk. De foto van de antenne zou exact loodrecht op de antenne gericht moeten zijn. Ik heb de indruk dat de top van de antenne iets verder naar achteren zit. Met Photoshop is dat wat te corrigeren, zie foto 'b' hieronder. Dan blijken de segmenten 3 en 4 bijna gelijk te zijn en dan hangt het er ook nog vanaf waar je de strepen zet als afbakening. Het komt er op neer, dat het moeilijk blijft. Jan Smit is bij de beschrijving van dit kenmerk afgegaan op referentie-exemplaren uit zijn verzameling en ook daar zullen nog wel onderlinge verschillen in zitten. Een complex van kenmerken bepaalt dan uiteindelijk de soort. DNA-onderzoek zou meer zekerheid geven.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

RonN

#12


Deze foto's heb ik nog waar de antenne (bovenste foto) recht op de foto staat.
Het lijkt er op dat de onderste (3) langer is dan de bovenste (4)




Overigens, integra heeft bobbeltjes op de achterzijde van de antenne.
Dat kan ik bij de soort op mijn foto (met name tweede foto) nergens ontdekken.
Lijkt zelfs behoorlijk glad.
Zie deze foto van een N. integra met bobbeltjes van nederlandsesoorten.nl.



Overigens blij dat ik zoveel foto's gemaakt heb.
Was zeer interessant om te zien hoe deze beestjes omgaan met de omgeving.
Het bespieden alleen al was zeer boeiend om te zien.
:blink:
Groet,

Ron

RonN

Nog een redelijke foto gevonden in vlucht waar op te zien is dat antenne 3 langer is dan vier.

Groet,

Ron

RonN

#14





Deze foto's laten nog iets meer van het tibia zien.
Groet,

Ron

wilde

Het gaat niet om de tibia als geheel, maar om de doorntjes. Die zijn onzichtbaar. Je toonde ook nog een foto van een man N. integra, die kleine knobbeltjes heeft op de onderkant van de antenneleedjes. Die zitten op de segmenten 5 t/m 10. Dit is echter een vrouwtje en dat is dus niet relevant, want die hebben dat niet.
Je kunt eindeloos foto's uitvergroten, maar de antenne wordt er voor mij niet duidelijker op. Het wordt voor mij nooit een zekere integra of een zekere femoralis.
Je zal naar die plek moeten teruggaan en het dier vangen en naar een expert opsturen om te laten determineren. Jan Smit zal daartoe wel bereid zijn denk ik, want zo dikwijls komen deze soorten niet langs. Hij doet voor mij ook determinaties.

Wacht eventueel af wat bijv. Stijn, Theo of Ivo ervan vinden.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

RonN

Goede tip Albert.
Ik kan best eens kijken of ik er 1 te pakken kan krijgen voor determinatie.
Komt in ieder geval nog een vervolg aan.

Groet,

Ron