Grote bij, in september nog actief

Gestart door wilde, september 04, 2013, 21:44:21 PM

Vorige topic - Volgende topic

wilde

Ik zag op 3 sept. op Walcheren langs de kust een grote (vooral ook brede) bij stuifmeel verzamelen op mannelijke heggenrank, maar het lijkt me geen Andrena florea, want die is kleiner en slanker.
Het dier is 14,2 mm lang, heeft brede kaken met 2 ronde tanden en uitsteeksels aan de binnenkant halverwege, heeft iets rood aan de onderkant van de eerste achterlijfsegmenten, een vaal rossige achterpootscopa, donkere metatarsen en de kleine tarsleedjes zijn rood.
De 3 cubitaalcellen lijken duidelijk op die van een Andrena, maar ik zie geen fovea bij de binnenoogranden en dat is vreemd als het een Andrena-vrouw is.

Veel Andrena's zijn nu al lang niet meer actief. Enkele soorten hebben een 2e generatie en ik dacht zelf aan Andrena bimaculata, maar zelfs voor die soort is het op 3 september nog hebben van een broednest toch wel uitzonderlijk. Andrena rosae heeft ook rood op het achterlijf, maar dan vooral op de bovenkant.

Ik heb de bij verzameld en zal deze tzt. opsturen naar een expert (Jan Smit) ter determinering. Ik ben echter nu toch ook al nieuwsgierig naar de soort. Wat kan dit zijn?
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Theo MJP

Hoi Albert,

Andrena rosae zou m.i. in aanmerking kunnen komen. Ik had er op 28-8 ook nog een langs de Linge.
Zou je nog een foto willen maken van het labrum, het pygidium, van de bovenkant van het achterlijf (kleur, bestippeling, reticulatie), plus van het borststuk (met propodeum)? Het exemplaar is al aardig afgevlogen dus de microstructuren worden door de beharing nauwelijks bedekt en dat is gunstig voor een determinatie via foto's.
Je foto's zijn zo scherp dat een determinatie dan zou moeten lukken...

GroeTheo


Stijn Schreven

ik denk ook aan florea of rosae, maar heeft deze bij voor Andrena rosae niet teveel haren op het achterlijf? Scheuchl noemt het bijna kaal.
Groeten en bedankt,

Stijn Schreven.

wilde

#3
A. florea is het zeker niet. Die ken ik zeer goed uit mijn eigen tuin en is echt veel kleiner en slanker.
Hier nog enkele details. Het dier houdt helaas de vleugels erg strak over het lijf. Prepareren doe ik niet, want dan verpest ik het beestje vermoedelijk. Het labrum zou nog wel kunnen lukken maar sommige details worden moeilijk. Ik ga het wel proberen. Opvallend is de beharing op de 5e tergiet.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

wilde

Hier zijn nog wat extra details van labrum, pygidium en thorax dorsaal.
Op die laatste foto is het mesoscutum, het scutellum, metanotum en het bovenste deel van het propodeum te zien. Dat propodeum zou voor bimaculata gerimpeld moeten zijn. Ik weet niet hoe dat er uitziet: lengte- of breedterimpels, maar hier zijn geen duidelijke rimpels zichtbaar, alleen hele fijne.
De mandibels hebben denk ik ook een bijzondere vorm, die op de foto van het labrum ook redelijk zichtbaar zijn. Is dat ook nog een kenmerk waarop gedetermineerd wordt?
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

wilde

Hier is nog de antenne. Voor A. rosae is die van belang, maar die is het vermoedelijk niet vanwege de vorm van het pygidium. Dat moet toch een inkeping hebben? En dat zie ik niet.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

wilde

#6
Theo, waar blijf je nou?
Graag nog eens commentaar. Ik heb alles wat je wilde zien getoond.
Misschien helpt zicht op de sternieten nog?
De achterrand van de 1e sterniet is (dubbel) uitgerand/ingebocht. Mogelijk is dat bij veel Andrenavrouwen te zien, maar ik lette er nooit op. Het rood is beperkt tot delen van sterniet 1 en 2 en de zijranden van tergiet 1, 2 en 3.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Ivo Raemakers

Theo denkt na over A. trimmerana ;)
(die zou ook nog kunnen)
Groet Ivo

wilde

#8
CiteerTheo denkt na over A. trimmerana
Ja, die lijkt er heel veel op. Er is ooit 1 exemplaar (mannetje) verzameld in Nederland. Laat dat nu op dezelfde plek zijn waar ik dit vrouwtje ving. Dat zou toch wel heel bijzonder zijn.
Er is toch net wat meer rood op de randen van de eerste tergieten dan ik eerder dacht te zien.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Theo MJP

Hoi Albert,

Prima foto's maar ik blijf twijfelen. Wellicht dat Jan Smit adhv. het geprepareerde dier de knoop kan doorhakken.

GroeTheo


wilde

Onlangs heb ik ruim 80 bijen en wespen opgestuurd naar Jan. Deze dus ook, maar hij had nog niet veel tijd. Het duurt dus nog even.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

wilde

Theo, kun je de twijfel ook specificeren? Welke onderdelen kloppen wel/niet?

Iindertijd is op mijn vangstplek of in de buurt een man gevangen, maar dat was begin april (2002) op wilg. Men heeft die Andrena trimmerana var. spinigera genoemd (kaakdoornbij), dus zo'n beest met een vrij lange dunne kaaktand. Het is een wat geheimzinnige soort. Sommigen veronderstellen dat de tweede generatie morfologische verschillen heeft tov. de eerste, maar toch dezelfde soort betreft. Er worden er kennelijk te weinig gevangen om eens goed DNA-onderzoek te doen. Die van mij verzamelde in september dus nog stuifmeel. Dat zat echt dik aan de poten in de scopa. Omdat het na het vangen en verblijf in een potje niet fraaier werd, heb ik dat wat afgeveegd zodat de beharing beter zichtbaar is. Het blijft voor mij een intrigerend dier.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Theo MJP

#12
Hoi Albert,

Dit zijn zeker spannende beesten, maar ik heb ze liever zelf in de hand ipv. op de foto om studeren.
Ik heb helaas het mannetje van Andrena trimmerana var. spinigera nooit gezien. Weliswaar heb ik Chiel destijds erom gevraagd maar het is er toen niet van gekomen om het exemplaar te bestuderen. Zelf ben ik er dus ook niet van overtuigd of het werkelijk deze soort is zolang ik het dier niet heb kunnen bestuderen. Mijn tekst in de bijenatlas (Peeters et al. 2012: 234) moet je dan ook zien als een voorlopige. Ik heb hier voor het gemak de Zeeuwse determinatie gevolgd. Maar het wordt tijd dat die man eens door wat meer mensen wordt bestudeerd!
En om nog maar een mogelijkheid te opperen... het zou 't mij niks verwonderen als beiden (man en deze vrouw) Andrena carantonica's (door het mooie weer is de vrouw dan uitgevlogen ipv. als volwassen dier eerst te overwinteren) blijken te zijn, maar dat horen we straks van Jan wel.

GroeTheo

wilde

Het mannetje (2002) van Chiel Jacobusse had neem ik aan een kaakdoorn. Dan kan het toch geen man catantonica zijn?
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Theo MJP

Dat is 'de spijker op de kop' want ook mannen van A. carantonica hebben soms kleine of langere kaakdoorns.

GroeTheo


wilde

Dan hoop ik dat Chiel indertijd in elk geval het genitaal heeft onderzocht en liefst ook gefotgrafeerd, want dat zal nadien moeilijk zijn na indroging. Als ik hem zie zal ik het hem eens vragen.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Theo MJP

Opweken en genitaal uitprepareren kan snel en vrij makkelijk door het dier in de stoom van kokend water te houden...

GroeTheo


wilde

Op foto 1 van dit item is te zien dat de floccus op de achterfemur vrij fors is uitgevallen. Dat sluit toch eigenlijk een vrouw carantonica uit? Die heeft daar toch slechts een zeer ijle en vrij korte beharing?
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

wilde

Vandaag bericht van Jan Smit gehad. Het is inderdaad een vrouw Andrena trimmerana.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Theo MJP

Dat is wel een heel erg leuk vondst, proficiat!!
Ik mag hopen dat jullie die ergens gaan publiceren, toch?

GroeTheo


wilde

Ja, Jan zal er een artikel over schrijven voor de NFM, waarbij mijn foto's worden gebruikt.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Leuk dat soort eindelijk is vastgesteld. Proficiat Albert. Voer je 'm niet in in Waarneming.nl? Zou zonde zijn, want er zijn nog geen foto's van Andrena trimmerana ingevoerd op waarneming.nl
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

#24
 Hier staat de waarneming.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Het bliven prachtige foto's Albert. Zou willen dat ik ze zo kon maken. Echt top!
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618