Tips van forumleden

Gestart door Arno van Stipdonk, december 16, 2006, 21:56:33 PM

Vorige topic - Volgende topic

Arno van Stipdonk

Om de Pinned topics wat overzichtelijker te maken worden diverse onderwerpen hierin samengevoegd. Iedereen is ook vrij om hier tips of (handige) wetenswaardigheden over paddenstoelen aan toe te voegen. De mogelijkheid bestaat dat deze onderwerpen in overleg aangepast worden om het overzichtelijk te houden.

Arno van Stipdonk

Gepost door John Kap:

COLLECTIE BESCHRIJVEN EN AANLEGGEN VAN EEN HERBARIUM

Als u fungi vindt die u niet kent, is het verstandig die vondsten te bewaren. Voor fungi die nog niet of hoogst zelden in Nederland gevonden zijn (asterisk in de "Gele bijbel") is het zelfs noodzakelijk. Een vondst van een nieuwe soort zal niet in het bestand worden opgenomen als er niet ergens bewijsmateriaal van aanwezig is. Voor het vastleggen van uiterlijk: Een goede foto met vruchtlichamen van alle leeftijden, dus jong en oud, maar ook het gebruik van directscannen, zeker bij hele kleine paddenstoeltjes. (onder de scanner leggen dus)

Bij het verzamelen van fungi moet erop gelet worden dat:
1 Niet twee of meer soorten door elkaar worden verzameld;
2 Per collectie een zo groot mogelijke variatie wordt verzameld; waaronder zo mogelijk jonge en volgroeide exemplaren;
3 De steelvoet niet wordt vergeten;
4 Smaak, geuren en kleuren z.s.m. worden vastgesteld en genoteerd;
5 Niet meer wordt aangeraakt (steel!) dan strikt noodzakelijk is;
6 Indien mogelijk exemplaren blijven staan.
Thuis gekomen wordt de collectie beschreven: d.w.z. meten, tekenen, structuren met een loep bekijken en indien wenselijk het maken van een sporée (=sporenprent). Daarbij kan het volgende beknopte schema worden gebruikt:

Beschrijving (van macroscopische kenmerken)
geur: (vaak slechts waarneembaar bij doorsnijden)
smaak:
tekening:
hoed:
- vorm: (bijv. bol, afgeplat of ingedeukt)
- kleuren, oppervlak en vlees
- verkleuring bij beschadiging
- hygrophaan? (verkleurend bij opdrogen)
- kleverig? slijmerig? hoedhuid aftrekbaar?
- gestreepte rand? (door de hoedhuid zie je de amelaanhechting)
- haartjes, barstjes, schubjes, wratjes, etc.
- velumresten
lamellen:
- aantal grote (=L); aantal kleine tussen twee grote (=l)
- aanhechting aan de steel (bijv. vrij, afgerond, bochtig, aflopend)
- vertakt, geplooid of aderig verbonden?
- vorm (bijv. spits toelopend of breed driehoekig)
- hoogte en dikte
- consistentie (bijv. waterig, vlezig, wasachtig of taai)
- kleuren (jong vaak anders dan met rijpe sporen)
- lamelsnede anders gekleurd dan lamelvlak?
- lamelsnede gaaf, getand of behaard?
steel:
- lengte, dikte
- vorm, steelholte?
- aanhechting aan hoed (soms steeltop abrupt eindigend in hoedvlees)
- kleuren: verkleuringen (oppervlak en inwendig vlees)
- oppervlakkige haren, fibrillen, velumresten
- ring (vorm, aanhechting, streping, versiering)
- kleverige zones?
- wijze van aanhechting aan het substraat (schijfje?)
- velum aan de basis (randjes of een beurs?)
- knol? rhizoiden?
- consistentie
melksap? verkleuring van het sap?
sporéekleur: leg de hoed (met de lamellen aan de onderzijde) iets vochtig een dag op papier onder een stolp
eventuele kleurreacties met chemicaliën

Bij het macroscopische werk zij opgemerkt dat een mooie tekening voldoening geeft maar tijd kost. Een tekening van de lengtedoorsnede bespaart tijd. Voor degene die later het materiaal wil bekijken, zijn tekeningen van vruchtlichamen en van microscopische onderdelen van grote waarde. Bij het microscopiseren heeft men doorgaans aan zeer kleine lamelfragmenten genoeg. Voor het onderscheiden van cystiden en basidiën is quetschen (uit elkaar kloppen) noodzakelijk. Het gebruik van verdunde loog (NH40H 10% of KOH 5%) i.p.v. water verheldert het microscopisch preparaat.

Drogen
Een collectie die goed beschreven is heeft op zijn minst voor u zelf al veel aan waarde gewonnen. Na het beschrijven komt het drogen. Dat moet gebeuren bij een temperatuur van ongeveer 30°C met maximale ventilatie. Eventueel kiest men daarvoor een plekje bij de verwarming. Bij temperaturen van 40 graden en hoger verkleven de hyfen aan elkaar en zijn ze later met geen mogelijkheid meer van elkaar los te weken. Om het droogproces te versnellen is het verstandig om dikke vlezige exemplaren een- of meermalen door te snijden. Later, bij het opbergen, heeft dat ook nog eens voordelen. Om te weten te komen of een vlezige paddestoel al droog is, moet u die even op de (kale) tafel laten vallen. Klinkt dat als dun droog hout dan is het droog genoeg.
Veel mycologen hebben zelf hun droogstoof gebouwd. In principe is het steeds een (onder en boven open) verticale koker waarin men etagegewijs gazen boven elkaar kan plaatsen. Onder in de koker plaatst men een bescheiden warmtebron, bijvoorbeeld een verwarmingsplaatje of een lamp. Op de gazen legt men de te drogen fungi. Het is wel verstandig om eerst uit te vinden hoe warm het onderste gaasje wordt.

Opbergen
De gedroogde fungi zijn merendeels klein, dun en breekbaar. Voor breekbare collecties is het noodzakelijk om die in doosjes te doen. Vanzelfsprekend kiest men de doosjes zo klein (en plat) mogelijk om ruimte te besparen. Een eventuele sporée kan in een envelopje er bij in. Elastiekjes en plakband veranderen na enige jaren en zijn dus onbruikbare hulpmiddelen.
Als volgorde kan men kiezen voor alfabetische rangschikking binnen de groep (bijv. Agaricales) en de soorten alfabetisch binnen het geslacht (bijv. Mycena abramsii tot M. zephirus). Natuurlijk hebt u de beschrijving steeds bij de collectie gehouden, zodat eventuele erfgenamen later niet hun vakantie hoeven te offeren om het archief van beschrijvingen te combineren met alle onherkenbare schimmelmummies.
Het bewaren behoeft in een normaal gestookt en geventileerd huis geen probleem te zijn. Als u echter een vochtig huis bewoont, heeft u al gauw het probleem van beschimmeling, tenzij u de herbariumkast met behulp van een warmtelamp voldoende droog houdt. Ook bij ouder materiaal is de hierboven omschreven "droog-genoeg-valtest" bruikbaar.
Als u na verloop van tijd ontdekt dat er kleine kevertjes in uw collecties rond scharrelen, kunt u het beste alles enige weken in plastic zakken in de diepvries stoppen en daarna alles opnieuw drogen in verband met de nadien gevormde condens. U kunt ook elke nieuwe gedroogde collectie voor de zekerheid eerst een tijdje diepvriezen. Ook zijn er mycologen die alle gedroogde materiaal in afsluitbare plastic zakjes bewaren zodat er geen ingang voor vocht, insecten en stofmijten is.

Bronvermelding (http://www.paddestoelenkartering.nl/) (een zeer nuttige site)  

Arno van Stipdonk

#2
Gepost door John Kap:

Onder andere chemicaliën, Hoe kom ik er aan of hoe maak ik het?

Een paddestoel is bijna niet vanaf een foto te determineren, maar brengt altijd wat huiswerk met zich mee voor de microscoop. Tijdens het micropiseren kunnen bepaalde chemicalien bepaalde aspecten van een paddestoel aan het licht brengen.
Op de volgende url zie je wat microscopische opnames van een russula/lactarius met gebruik van chemicalien.

http://www.mtsn.tn.it/russulales-news/in_characteristics.asp

Hieronder volgt een kleine opsomming wat je met chemicalien kan doen.

(Bron: www.entoloma.nl)

water
Water heeft als voordeel dat je het altijd bij de hand hebt en de natuurlijke kleuren van sporen en pigmenten blijven bewaard. Bij vers materiaal is dit eigenlijk altijd het eerst voor de hand liggende medium.
Bij gedroogd materiaal is het nadeel dat het vast lang duurt voordat het weefsel is opgeweekt en er vaak luchtbelletjes zichtbaar zijn, vooral bij water-afstotende sporen. Het verdient dan aanbeveling om water met afwasmiddel te gebruiken (een klein druppeltje afwasmiddel toevoegen aan de inhoud van een druppelflesje water; pas op schuimvorming)

ammonia
Een 5 tot 10 % oplossing van ammoniak in water wordt veel gebruikt. (verdun een huishoudoplossing van ammonia 1 deel op 4 delen water).
Vooral bij herbarium materiaal heeft het als voordeel dat het weefsel gemakkelijker opweekt, de structuren helderder zichtbaar worden en er geen luchtbelletje ontstaan.

Een nadeel van gebruik van ammonia, en in nog sterke mate van KOH is dat sommige kristallen er in oplossen. Als je vermoedt dat kristallen aanwezig kunnen zijn, begin dan altijd eerst met het bekijken van je preparaat in water, en breng het eventueel daarna pas over in amonia of KOH!

kaliloog (KOH)
Het meest gebruikt wordt een 5 tot 10 % oplossing van KOH in water. Vooral gedroogd materiaal weekt hier goed in op. Een nadeel van deze eigenschap is tegelijkertijd dat weefsel en sporen soms sterk opzwellen, waardoor de natuurlijke verhoudingen worden verstoord. Pas dus op met bijvoorbeeld het meten van sporen: doe dat bij voorkeur niet in KOH.

congorood
Een 1 % oplossing can Congorood in ammonia is een ideale kleurstof, waarmee je vooral dunwandige, kleurlose structuren goed zichtbaar kunt maken. Je kunt er bijvoorbeeld goed gespen mee vinden.

De procedure is als volgt:
vers materiaal:
Doe een (klein!!) stukje weefsel in een druppel Congorood, doe er voorzichtig een dekglaasje op (niet meteen pletten!) en laat de kleurstof een paar minuten inwerken. bekijk het materiaal in de kleurstof. Voorzichtig pletten kan het uitéénglijden van de elementen bevorderen zodat je de individuele structuren beter kunt observeren.

herbariummateriaal:
Doe een (klein!!) stukje weefsel in een druppel Congo Red, doe er voorzichtig een dekglaasje op (niet meteen pletten!) en laat de kleurstof een paar minuten inwerken. Plaats dan een drupppeltje KOH 5% naast het dekglaasje en zuig de KOH onder het dekglas door met een filtreerpapiertje dat je aan de andere kant van het dekglaasje houdt. Op die manier wordt de overtollige kleurstof weggenomen. Bovendien zorgt de KOH er voor dat de elementen van het weefsel makkelijker uit elkaar glijden als je voorzichtig op het dekglaasje drukt.

Melzers reagens
Melzers reagens bevat jodium en kleurt daardoor zetmeelachtige stoffen op en in de wanden van sporen, cystiden en weefselstructuren. Het wordt standaard gebruikt om te testen of iets als dan niet amyloid of pseudoamyloid (dextrinoid) is.
amyloid: de structuur kleurt blauw, violet of grijs in melzer
pseudoamyloid of dextrinoidde structuur kleurt roodbruin tot wijnrood in melzer
Een nadeel van het gebruik van melzer is dat het, net als KOH, sporen doet opzwellen en sowieso niet zo helder is. Gebruik melzer dus niet om sporen in te meten.

katoenblauw (cottonblue)
Katoenblauw opgelost in melkzuur wordt vooral bij ascomyceten gebruikt. Het versterkt het contrast van het preparaat, en sommige structuren nemen de kleurstof sterk op waardoor ze goed zichtbaar worden. Dit noemt men cyanophilieVroeger werd katoenblauw wel opgelost in lactophenol, wat lang houdbare, niet snel uitdrogende preparaten oplevert. Echter, leactophenol is erg giftig (carcinogeen) en wordt daarom afgeraden. .

sulfovanilline
Procedure: breng een druppel geconcentreerd zwavelzuur op een objectglas en los daar enkele vanilline kristallen in op. (pas op: zwavelzuur is erg etsend en mag niet in aanraking komen met de huid en slijmvliezen!)
Deze reactie wordt o.a. gebruikt bij de studie van russula's en geeft in de cystiden in de hoedhuid een grijze tot violetgrijze verkleuring

IJzersulfaat gebruik ik vaak bij russula's om een verkleuring op de steel te laten opkomen. Al deze micro en macroscopische kenmerken komen aan bod in de determinatie sleutels.

Arno van Stipdonk

Gepost door John Kap:

Paddenstoelenwerkgroepen in NL en BE, Altijd handig om te weten.

Omdat er toch heel veel mensen van dit forum een goede interesse hebben in paddestoelen, is het wellicht handig je aan te sluiten bij een paddestoelen werkgroep van de NMV, KNNV, IVN of KAMK om zo meer ervaring op te doen.

Hieronder zie je een aantal internet adressen die wellicht handig zijn om je keuze te bepalen.

In België o.a.:

Een myxomycentenwerkgroep bij de Antwerpse Mycologische Kring:
http://www.kamk.be/html/myxomyceten.html

Een cortinariuswerkgroep bij de Antwerpse Mycologische Kring:
http://www.kamk.be/html/cortinarius.html

Een russulawerkgroep bij de Antwerpse Mycologische Kring:
http://www.kamk.be/html/russula.html

In Nederland o.a.:

Overzicht van werkgroepen in NL van de NMV:
http://www.paddestoelenkartering.nl/frame_werkgroepen.html
Klik op de provincie die je wilt zien en de werkgroepen komen naar voren. Niet iedere provincie/afdeling heeft al een werkgroep.

In Friesland:
http://home.hetnet.nl/~sjoerdg/

Bij de KNNV zijn ook diverse werkgroepen o.a. bij de afdeling Tilburg:
http://www.knnv.nl/tilburg/paddestoelen.html

Of de afdeling Roosendaal:
http://www.knnv.nl/roosendaal/wgpaddestoelen.html

of de afdeling noordwesthoek:
http://www.knnv.nl/noordwesthoek/werk2.html#paddes

Je kunt ook doorgaan naar het kaartje van zuid nederland van de KNNV en zelf zoeken:
http://www.knnv.nl/08-afdelingen/kaart_afd...n_zuid_lim.html

Je kunt ook doorgaan naar het kaartje van noord nederland van de KNNV en zelf zoeken:
http://www.knnv.nl/08-afdelingen/kaart_afdelingen_noord.html


Ook zijn er paddestoelwerkgroepen bij de IVN.
O.a. bij de IVN afdeling 's-Hertogenbosch:
http://home.planet.nl/~ivn.vnw/WGpaddestoelen.htm

Andere werkgroepen kunnen via de algemene IVN website gevonden worden.

Wel wil ik een ieder er op wijzen dat het overgrote deel dat bij de NMV / KAMK werkgroepen zit, vrijwel uitsluitend uit amateur mycologen bestaat en de werkgroepen bij het IVN en de KNNV uit natuurliefhebbers in de breedste betekenis van het woord.

Heb je nog een interessante link naar een paddestoelenwerkgroep die niet mag ontbreken, plaats deze er dan bij.

Corryabbink

#4
Gepost door Wouter Teunissen.

Boleten bekijken
Vet gedrukt staan wat steekwoorden die erg belangrijk zijn (het is niet altijd zo dat de zin waarin deze woorden staan extra belangrijk is)

Als je het echt goed wilt doen dan zou je eigenlijk als volgt moeten werken:

werk het lijstje min of meer af:
*maak een beschrijving van de vindplaats. kijk hierbij naar planten die erbij staan, bodemtype, parasiteert de paddestoel ergens op? etc.)
*De kleuren van het ding in het veld beschrijven. Hoed, steel, buisjes, eventueel steelbekleding, etc. (maak ook foto´s, maar beschrijf ook, soms is de kleurechtheid van de foto niet helemaal in orde. Gebruik het liefst een kleurenstaal)
*en beschrijf de vormen en bijzonderheden die je opvallen.
*haal hem los van de grond probeer hem daarbij zo min mogelijk te "beduimelen" oftwel zo min mogelijk aanraken.
*druk op één plek op de buisjes en let op of er een kleurverandering optreed beschrijf en fotografeer deze kleurverandering.
*meet de diameter van de hoed.
*beschrijf de steelvorm en meet de diameter van de steel (het liefst met een schuifmaat en het liefst op 3 plekken (onder midden en boven).
*beschrijf de geur!
* snij het exemplaar doormidden en let op of er een kleurvarandering optreed (soms helpt het om met de botte kant van het mes de binnenkant van de steel, de hoed en de buisjes licht te kneuzen). Let hierbij op op een directe kleurverandering en een de verandering die pas na een kwartier optreedt. Fotografeer en beschrijf de kleurverandering. Belangrijk is ook de plaats waar de kleurvernadering optreedt (onder in de steel, over de hele steel, alleen boven in de steel, in de hoed, op de plaatjes.)
*meet de lengte van de steel
*beschrijf, teken of fotografeer de aanhechting van de buisjes t.o.v. de hoed.
*neem het exemplaar mee naar huis, zo min mogelijk aangeraakt. Een bakje met wat mos wil wel helpen om het exemplaar goed te houden. (Pas echter op voor erg vochtig mos, dit gaat helemaal met de hoed verkleven en maakt alles nat en stuk)
*Eventueel kan een groot deel van het beschrijven ook thuis gebeuren (inclusief het doorsnijden), maar dan wel dezelfde dag nog als het exemplaar gevonden is. Eventueel de dag erna maar dan moet het exemplaar wel in de koelkast bewaard worden.

*Thuis moet er dan nog microscopisch onderzoek gebeuren. Dit kan op het verse exemplaar gebeuren maar ook op een gedroogd exemplaar.
* Thuis kan men de boleet in een speciale droger laten drogen. (je kunt ze vrij eenvoudig zelf maken). (bij grote boleten moet je soms het exemplaar nog een keer doorsnijden zodat er 3 a 4 schijven ontstaan, geen doorsneden haaks op elkaar maken!)
*As het exemplaar helemaal droog is (als gedroogde appelpartjes) kan het bewaard worden in een herbarium, of opgestuurd naar een expert. Het voordeel is dat men dan verschillende exemplaren nog eens met elkaar kan vergelijken en al het microscopische werk niet direct na de vondst hoeft te doen.

succes en kijk maar wat je hiervan handig lijkt. Hoe meer je van deze tips volgt des te groter de kans dat het tot een goede determinatie komt.

Het komt er eigenlijk op neer dat hoe meer je beschrijft, hoe groter de kans is dat je vindt wat het is.


--------------------

Groet,

Wouter Teunissen
met groet, Corry

"het is nooit zo donker of het wordt weer licht"

Gulistan

Als je lid bent van de NMV kan je naar de microscopiedag gaan en daar je licht opsteken. Ik zie in de agenda van de website nog geen datum, laatst jaar was de dag volens mij in mei of zo. Anders heeft Grieta ook nog een DVD over microscopie, die wordt daar getoond. En er is nog een fijn Handbuch van Kosmos, Pilzmicroscopie, is volgens mij nog via het internet in Zwitserland te bestellen, anders is er een CD.
Groeten van Christiane

ratje

CiteerAls je lid bent van de NMV kan je naar de microscopiedag gaan en daar je licht opsteken. Ik zie in de agenda van de website nog geen datum, laatst jaar was de dag volens mij in mei of zo. Anders heeft Grieta ook nog een DVD over microscopie, die wordt daar getoond. En er is nog een fijn Handbuch van Kosmos, Pilzmicroscopie, is volgens mij nog via het internet in Zwitserland te bestellen, anders is er een CD.
Christiane, ik hoorde bij de NMV-dag onlangs van mensen uit de omgeving dat er dit jaar geen microscopie-dag zal zijn.

bruggeman

Sporen in sporee niet te vinden onder de mic? Dat over komt me geregeld bij sporees van Polyporen en korstzwammen. Soms zijn er echt geen sporen, maar soms zijn ze erg klein of kleurloos.

Stel de microscoop schep op de rand van het deklglaasje of op een luchtbel, en zet het diafragma zo klein mogelijk. Vaak zie je dan de sporen wel. Heb je ze, zet dan het didfragma weer wat verder open en bekijk de sporen
groet,
Ida

leonwillems@home.nl

In het Jaar van de Biodiversiteit neemt door toedoen van natuurbeheerders de soortenrijkdom aan paddenstoelen in naaldbossen sterk af. De Nederlandse Mycologische Vereniging heeft een speciale brochure uitgegeven om hier de aandacht op te vestigen. Voor meer informatie zie:

http://www.natuurbericht.nl/?id=4986

en natuurlijk op:

http://www.mycologen.nl/

~ Keep a green tree in your heart and perhaps a singing bird will come ~

xenion

Topic opgeruimd. Dit topic is alleen bedoeld voor tips. Vragen en discussies kunnen in een nieuw topic op het forum gesteld/gevoerd worden.
Groeten,
Martin

loest

Martin noemde eind januari een paar boeken over microscopie. Dankjewel, Pilzmikroskopie was inderdaad nog in voorraad bij VSVP/USSM.    www.vsvp.com

Voor degenen die nog op zoek zijn:
isbn 3-440-05127-7 voor Pilzmikroskopie van Bruno Erb en Walter Matheis
en
isbn 978-3-930167-73-9 voor Methods for working with Macrofungi van Heinz Clémencon

Groet, Loes

rapunzel

Wat is de beste manier om een immersielens schoon te maken ?
Ik lees nogal tegenstrijdige verhalen. Op sommige plekken lees ik over het gebruik van xyleen, terwijl op andere fora dit sterk wordt afgeraden omdat dit de hechting van de lens nadelig zou beinvloeden. Graag jullie advies
B.v.d.
M.vr.gr.
Koos
Koos Ballintijn

Dieter

Evolution is like modifying a machine while it's running. (Karel Liem)
FUNGI are FUN!
KVMV

rapunzel

Koos Ballintijn