Hoe staat het met de heide?

Gestart door Volstrekt Ridicuul, juli 28, 2006, 22:53:40 PM

Vorige topic - Volgende topic

Volstrekt Ridicuul

Laatst wezen kijken op een vertrouwd stukje heide bij mij in de buurt..
Heb geen beeld van de rest van het land, dus ben benieuwd..
Begin deze zomer/voorjaar veel Zonnedauw gezien, Heidekartelblad, Vleugeltjesbloem (weet niet welke) Lichtblauwe viooltjes.. (Weet ook niet exact welke.. ) Hmmkm over als een leek.. ben ik ook in het ''technische'' van het determineren.. weet precies wat ik zie, maar niet altijd hoe dingen heten..

Ben deze week weer geweest en het viel me op dat alle poelen uitgedroogd waren sinds m'n bezoek in jaren..wat waarschijnlijk ook te verklaren is door deze extreme hitte., maar wel weer klokjesgentianen mogen aanschouwen, Ratelaar en Orchideeen.. pfff en dan wil ik het weer hebben over al die Mooie insekten.. pfff..
Bn nu aan t bier in een of ander internetcafe...ga nu stoppen met jullie lastigvallen...  
Gegroet L. van der Weide

Niko Buiten

Ik kan je niks over de heide vertellen, L. van der Weide, maar over de duinen destemeer. De afgelopen dagen heb ik verscheidene natte duinvalleien bezocht. Wat ik zag heb ik zelden zo sterk gezien. Sommige poeltjes zijn drooggevallen, in andere staat het waterpeil heel laag. Op de drogere stukken in de valleien is de vegetatie compleet verdroogt. Het lijkt wel of er de laatste weken geen nieuwe bloeiende planten zijn bijgekomen. Het is voor mij voor het eerst dat ik bloemhoofdjes van Parnassia de hoofdjes zie laten hangen. Het is of ze in diepe rouw gedompeld zijn.

Toch is zo'n droge periode wel goed voor de duinen. Omdat er nu minder voedselaanbod is zullen door het gegraas en gegraaf van konijnen en andere grazers open stukken in de vegetatie ontstaan. Wanneer de wind daar nu of later dit seizoen vat op krijgt ontstaan er plekken waar het zand gaat stuiven. Dat biedt nieuwe vestigingsplaatsen voor pioniers en kleine planten (en al het insectenleven wat daar aan vastzit).

Nee, ik heb dit liever dan een overdaad aan regen. Dan is er minder verstuiving (dynamiek). Van regen profiteren grassen en andere planten die de kleinere planten wegconcureren.

Niko Buiten.



Groet,

Niko Buiten.


Windekind

Op de Veluwezoom zijn delen heide volkomen uitgedroogd, bruin en sterven mogelijk af.
Op zich heb ik daar weinig moeite mee, omdat op deze plek verjonging van de heidevegetatie kan optreden.
Dit is in principe gunstig voor de structuur (voor o.a. insekten en reptielen van belang), voor de stabiliteit van het heidesysteem als geheel (denk b.v. aan herstelmogelikheden na heidehaantjes"plagen") en voor de variatie binnen de vegetatie (Klein warkruid is bijvoorbeeld een soort die zich op deze jonge heideplanten weer kan vestigen en daar grotendeels ook afhankelijk van is).

Wanneer het afsterven van de heide zo massaal wordt dat hele heiden of grote delen daarvan afsterven gaan natuurlijk ook negatieve effecten steeds meer een rol spelen.

Alles valt of staat wat dat betreft met de schaal en de patronen volgens welke het afsterven gebeurt.

Met betrekking tot bepaalde plantensoorten kan de droogte m.i. wel wat mogelijke negatieve korte termijn-effecten hebben. Op een vochtige leemhoudende noordhelling lijkt veel van de aanwezige moeraswolfsklauw aan het verdrogen te zijn. Toch zijn er ook nog zeer veel vitale planten aanwezig met name op gradiënten met wat schaduw onder heideplantjes en op andere overgangen.
Verder zijn dit natuurlijk pioniersoorten die naar ik verwacht op den duur ook door successie zullen verdwijnen, indien niet opnieuw maatregelen (zoals plaggen) plaats vinden. Maar of dat wat af doet aan de huidige achteruitgang ?

Met betrekking tot de soortenrijke natte heiden met vennetjes kan ik me voor stellen dat de problemen groter zijn voor veel plantensoorten. daar heb ik echter nog niet gekeken.

Belangrijk is denk ik met name devraag of deze droge zomers van incidentele aard zijn (dan is er m.i. geen probleem) of dat we te maken hebben met een structureel drogere tijd. In het laatste geval lijken er mij wel degelijk problemen te kunnen gaan onstaan voor b.v. de natte heide terreinen en zijn vennen, maar ook voor b.v. duinvalleien die voor een belangrijk deel hun water verkrijgen van in de duinen ingezegen water.

En met betrekking tot het droogvallen van poeltjes. De (deels kunstmatige) poelen op de Veluwezoom zijn net weer gevuld met water uit tankwagens.



Elmar
Met vriendelijke groet,
Elmar Prins

Niko Buiten

Enkele aanvullingen op mijn stukje over duinen naar aanleiding van de tekst van Elmar:

1. Er komt vast weer een drijfnat jaar waarin de natte duinvalleien propvol water staan. Dat hoort ook bij de dynamiek.

2. De aanwezigheid van de zee heeft in de duinen een temperende werking (dat is goed te zien wanneer je van oost naar west door de duinen fietst: hoe dichter bij zee hoe frisser/groener de duinen ogen).

3. Ik verwacht niet dat hier in duinen tankwagens water het terrein zullen inbrengen om poeltjes te vullen. Er zijn voor het vee voldoende met watergevulde meertjes aanwezig.


Niko.
Groet,

Niko Buiten.


Windekind

Hoi Niko,


enkele opmerkingen ook nog van mij (al hoort dit onderwerp m.i. eigenlijk elders thuis op het forum):
m.b.t. punt 1: Er komt vast weer een natte zomer waarbij de valleien vol staan. Dat denk ik ook wel.
Dat de duinen een van nature hoog-dynamisch systeem vormen wil niet zeggen dat een snelle onnatuurlijke structurele verandering positief is.

...en verder..   Natuurlijk is de dynamiek in de duinen zodanig aan banden gelegd dat dat een belangrijke oorzaak is voor achteruitgang van bepaalde soorten. Die dynamiek zorgt namelijk voor nieuwe standplaatsen e.d. Maar nieuw ontstane situaties (als gevolg van dynamiek) moeten  zich daarna ook als relatief laag-dynamisch systeem kunnen ontwikkelelen middels natuurlijke successie. b.v. een natte duinvallei. Valleien met orchideeën e.d. zijn helemaal niet gebaat bij hoge  dynamiek. In tegendeel grote veranderingen in waterstanden zijn volgens mij zeer nadelig.

m.b.t. punt 2: interessant. Kan je daar wat meer over zeggen. Gaat het om de droge duinen of de valleien of beide en wat is de exacte oorzaak. Ik kan  me er wel wat bij voorstellen en wat oorzaken bedenken, maar jij kent de situaties en het duinsysteem natuurlijk veel beter dan ik.

punt 3: ja, jullie hebben veel grondwatergevoede meertjes e.d., maar op de veluwezoom zijn veel (soms aangelegde) poeltjes die van regenwater afhankelijk zijn.





Vriendelijke groet,

Elmar




Met vriendelijke groet,
Elmar Prins

Niko Buiten

Elmar.

Ik ben niet duidelijk geweest, begrijp ik uit je reactie. Daarom hier enige aanvullingen.

1. Van jaar op jaar sterk wisselende waterstanden kom van nature voor in de duinen. Planten reageren daarop door elk jaar in een andere hoogtezone te groeien.

2. De situatie die ik hier schets geldt voor de gehele duinen in het NPZK. In de duinen (hier zo'n vijf kilometer breed) is de zeekant koeler en vochtiger dan de binnenduinrand. In de strook langs de zeekant komt ook zeemist voor. Bovendien is het in zee kouder dan in de lucht (waardoor de lucht boven zee afkoelt).

3. Ik heb naar aanleiding van de ervaringen L. van der Weide en jou de inruk dat de natuur in het binnenland veel meer geteisterd wordt door de hitte/droogte dan de kustzone.

4. In de duinen lijken de droge duinen veel meer geteisterd te worden door de droogte/hitte dan natte duinvalleien.

Ik vind, overigens, dat dit onderwerp goed thuis is op dit deel van het forum. Er is hier al enkele keren gesproken over komkommertijd terwijl we nog midden in het plantenseizoen zitten. Blijkbaar is er iets aan de hand (denk ik dan). Misschien is hetgeen hier beschreven wordt een deel van de verklaring.
Groet,

Niko Buiten.


Windekind

Niko,

bedankt voor je reactie.

Ik weet niet of we over teisteren kunnen spreken.

Ik gaf al eerder aan dat ik niet echt een groot probleem zie op dit moment.
Maar misschien zijn ze er wel, dat weet ik niet.

De droogte verschijnselen m.b.t. de vegetatie aan de kust zullen vast minder zijn.
Ik kan wel wat theoretische argumenten daarvoor bedenken naast de argumentatie die jij al gaf.
Maar ik ken hier geen onderzoeken van dus wat can I say ? Het is in ieder geval interessant om verschillen te constateren en uit te leggen zoals jij doet.

Verdere discussie over de invloed van dynamiek en veranderingen in dynamiek op de vegetatie laat ik verder voorlopig hier voor wat ze zijn.
Dat wordt een lange ingewikkelde discussie en ik heb geen zin om die nu hier te voeren.

Het is bovendien al warm genoeg.

Groet,

Elmar
Met vriendelijke groet,
Elmar Prins