Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Sprinkhanen en krekels => Topic gestart door: Weia op oktober 01, 2015, 13:37:01 PM

Titel: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 01, 2015, 13:37:01 PM
Dit gaat een lang topic worden. [Edit: samenvatting in bericht #34.] Wim wees me op dit mooie overzichtje geslachtsonderscheid voor deze drie lastige soorten uit de biguttulusgroep: https://waarneming.nl/soort/info/211638 Kijkend naar de ogen viel me op dat de sooten niet even grote ogen hebben en nu ben ik begonnen met foto's van alledrie de soorten te maken in de hoop extra kenmerken te vinden. Fotgrafeerbare kenmerken. Doordat ik ze niet meer hoor (in het hoog 65 dB verzwakking, dat is: doof) ontstaat een visuele uitdaging. (Batdetector zou ook kunnen, maar sprinkhanen zijn maar bijvangst. En het geluid van de detectors is zo lelijk.)

Het maken van de foto's gaat heel streng. Eerst moet er een foto met schaal 1:2 van een mannetje zijn waarop het vleugelkenmerk (costaalveld) te zien is. Daarna detailfoto's 1:1. Als het even kan moet ik hem ook zien zingen, aan de beweging van de poten is immers te zien welk soort het is. Grappig: bruine sprinkhaan denkt dat mijn camera een soortgenoot is, na elke foto doet ie 1 of twee zanggeluidjes, ook als er geen zon is!
Vrouwtjes uitsluitend als ze samen met mannetjes aan het harrewarren zijn. Dan weet ik de soort. (Mengparing, komt dat veel voor??)

Ik heb nu nog maar een kleine steekproef. Bruine 10 man en 1 vrouw, snortikker 6 man en 2 vrouw, ratelaar 4 man... Gauw naar buiten!
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 01, 2015, 13:47:15 PM
Bij het oogkenmerk, als dat al betrouwbaar is, gaat het hierom. Zet een passer in het onderste puntje van de wang, zoek op de bovenrand van het oog het punt dat het verste daarvandaan ligt, trek een lijn tussen die twee punten en zet nog een stip op de onderrand van het oog. Je hebt nu twee lijnstukjes, bovenaan O (=oog) en onderaan W (=wang). O/W geeft een maat voor de relatieve ooggrootte.
Omdat het geen echte maat is maar een verhouding, is dit niet afhankelijk van de schaal van een foto. Wel zou het afhankelijk kunnen zijn vanuit welke hoek je fotografeert, pal van opzij of niet – behalve als de drie punten op één lijn liggen, dan maak je geen meetfout bij een foto uit een andere hoek. Ik heb van hetzelfde mannetje ook een foto van achteren gemaakt, waar je kunt zien dat de drie punetn niet op één lijn liggen, maar waar je ook kunt zien dat het niet veel scheelt. Als je een beetje schuin van boven fotografeert zal de fout in O/W niet groot zijn. (Cosinus 20 graden is nog steeds bjna 1, namelijk 0.94.) Kijk maar:

http://waarneming.nl/waarneming/view/109060827 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109060827)
Bruine Sprinkhaan - Chorthippus brunneus gezien op 2015-09-25 Bilthoven - Beukenburg/ De Leyen
Foto's:
(http://waarneming.nl/fotonew/2/9594702.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 02, 2015, 22:55:37 PM
Hypotheses zijn er om ontzenuwd te worden. Het oogkenmerk, zoals hierboven uitgelegd, is te variabel om er veel mee te kunnen. Idee was dat de bruine sprinkhaan mannen een vrij klein oog hebben, maar hier zijn er twee die sterk verschillen.

Bij de eerste is het oog duidelijk kleiner dan de wang (verhouding 0.92 +- foutmarge):
(http://waarneming.nl/fotonew/8/9603968.jpg)

Bij de tweede juist groter dan de wang (1.11):
(http://waarneming.nl/fotonew/0/9603990.jpg)

Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 02, 2015, 23:08:55 PM
Idee was ook dat de snortikker een duidelijk groter oog heeft dan de bruine, maar in mijn kleine steekproefje van 4 snortikkers loopt de verhouding oog/wang van 0.92 tot 1.09. Bij de bruine (steekproef van 13) gaat het van 0.91 tot 1.11. Hier een gemiddelde snortikker:

(http://waarneming.nl/fotonew/9/9604139.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 02, 2015, 23:10:36 PM
Bij de ratelaar (steekproef van 5) zit het ook in dezelfde range: 0.95 tot 1.17. Hier een gemiddelde. Als je al die koppen zo groot voor je ziet zie je meteen dat er vreselijk veel overeenkomst is...

(http://waarneming.nl/fotonew/1/9604151.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 02, 2015, 23:21:46 PM
Maar niet alles is hopeloos. Bekend is dat bij de bruine de vleugel ruim voorbij de knie van de springpoot komt, terwijl de vleugel bij de ratelaar en de snortikker maar nauwelijks voorbij die knie komt.
Bovendien heeft de ratelaar een sterk verbreed costaalveld, wat tot een relatief brede vleugelbouw leidt.

Als op een foto de vleugelvorm goed te beoordelen is kan je bovenstaande gewoon meten. Meet de lengte L van een vleugel en breedte B. Dan zie ik in mijn foto's:
Bruine sprinkhaan L/B van 5.3 tot 6.1 (plus vleugel flink voorbij knie).
Snortikker L/B van 5.1 tot 5.6 (plus vleugel net voorbij knie).
Ratelaar L/B van 4.1 tot 4.7 (plus vleugel net voorbij knie).

Oftewel, zonder naar costaalveld en dergelijke te kijken:
lange vleugel plus langwerpig van vorm: bruine
kortere vleugel plus vrij langwerpig (L/B > 5): snortikker.
kortere vleugel plus breed (L/B < 5): ratelaar.
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 02, 2015, 23:24:28 PM
In plaatjes van dezelfde dieren als de grote kopfoto's hierboeven:

http://waarneming.nl/waarneming/view/109060827 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109060827)
Bruine Sprinkhaan - Chorthippus brunneus gezien op 2015-09-25 Bilthoven - Beukenburg/ De Leyen

(http://waarneming.nl/fotonew/3/9603963.jpg)


http://waarneming.nl/waarneming/view/109100193 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109100193)
Snortikker - Chorthippus mollis gezien op 2015-09-30 Zeist - Heidestein
Foto's:
(http://waarneming.nl/fotonew/6/9604136.jpg)


http://waarneming.nl/waarneming/view/109100213 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109100213)
Ratelaar - Chorthippus biguttulus gezien op 2015-09-29 Utrecht - Gagelbos
Foto's:
(http://waarneming.nl/fotonew/9/9604149.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 03, 2015, 00:54:50 AM
Cliff hanger: stiekem hoopte ik een fotografeerbaar vleugelkenmerk te vinden voor de vrouwtjes van deze drie soorten. En jawel, bruine en snortikker zijn te doen op heel duidelijke foto's. Morgen meer.
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: RoyKleukers op oktober 03, 2015, 10:13:51 AM
Dag Weia,


Je houdt ons wel in spanning. Ik ben daarom benieuwd of morgen in dit geval zaterdag of zondag is  ;) Groeten,


Roy
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 03, 2015, 10:26:35 AM
Citaat van: RoyKleukers op oktober 03, 2015, 10:13:51 AM
Je houdt ons wel in spanning. Ik ben daarom benieuwd of morgen in dit geval zaterdag of zondag is  ;) Groeten,
Ik hoop zaterdag. Maar ga eerst nog het veld in, want ik heb geen foto's van vrouwtje ratelaar. Straks wel. Denk ik.
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 03, 2015, 10:47:10 AM
Eerst nog de vleugels van de mannetjes. Ze hebben niet alleen andere verhoudingen (zie bericht #5), maar ook zijn ze heel verschillend van grootte als je ze op dezelfde schaal afbeeldt, zoals hier.
De adering wordt gebruikt in de tabel van 'Wim et al', het gaat om het uitgelichte deel. Dit zijn twee langwerpige velden met daarin dwarsadertjes. In vlucht is dit de voorrand van de vleugel.

De onderrand van het uitgelichte deel is een ader die Costa (C) heet. Daarboven ligt het costaalveld. Middenin het uitgelichte deel ligt een lengteader die Subcosta (Sc) heet. Dan krijg je een tweede veld, het subcostaal veld. Tenslotte heet de lengteader die de bovenrand van het uitgelichte deel vormt de Radius (R).

Ik citeer de tekst uit de tabel:
"costaalveld en subcostaalveld nauwelijks verbreed, bruine sprinkhaan"
http://waarneming.nl/waarneming/view/109100053 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109100053)
Bruine Sprinkhaan - Chorthippus brunneus gezien op 2015-09-29 Utrecht - Gagelbos
(http://waarneming.nl/fotonew/6/9605086.jpg)

"costaalveld iets verbreed, subcostaalveld nauwelijks verbreed, snortikker"
http://waarneming.nl/waarneming/view/109100193 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109100193)
Snortikker - Chorthippus mollis gezien op 2015-09-30 Zeist - Heidestein
(http://waarneming.nl/fotonew/3/9605093.jpg)

"costaalveld en subcostaalveld sterk verbreed, ratelaar"
http://waarneming.nl/waarneming/view/109100213 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109100213)
Ratelaar - Chorthippus biguttulus gezien op 2015-09-29 Utrecht - Gagelbos
(http://waarneming.nl/fotonew/5/9605095.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 03, 2015, 10:53:44 AM
Echt makkelijk vind ik het nog niet, je moet er oog voor krijgen. Wat mij vooral opvalt is het heel smalle subcostaalveld bij de bruine en de sterke verbreding van beide velden bij de ratelaar. De snortikker is dan anders dan de beide andere soorten, iets ertussenin, maar wel met de kleinste vleugel.
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Wim Bakker op oktober 03, 2015, 17:55:01 PM
Mooie platen Weia!  Ik hoop dat iedereen meekijkt...  8)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 03, 2015, 22:34:45 PM
Er komt een vervolg over variatie, want het leek vannacht net iets mooier dan het waarschijnlijk is. Ik had maar twee foto's van zekere vrouwtjes bruine en twee van zekere vrouwtjes snortikker. De soorten waren daarop heel verschillend, maar foto's van dezelfde soort leken heel erg op elkaar.

Het gaat hierom. In de vleugel zit een plekje met wat warrige witte aders. Dat heet het Stigma (S). Ik heb het een beetje open gegumd. Ongeveer waar dat stigma bij lengteader R (Radius; rood gestippeld) komt, ontspringt aan R een zijader die Rs heet (blauw gestippeld). Die loopt richting vleugeltop, maar splits zich weer en zo ontstaat een gebiedje dat bij vrouw bruine groot is en veel aders en dwarsaders bevat, terwijl het bij vrouw snortikker veel kleiner is en maar heel weinig aders en dwarsaders bevat. De foto's zijn op exact dezelfde schaal, de vleugel van de snortikker is dus ook flink kleiner dan die van de bruine.

http://waarneming.nl/waarneming/view/109100053 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109100053)
Bruine Sprinkhaan - Chorthippus brunneus gezien op 2015-09-29 Utrecht - Gagelbos
(http://waarneming.nl/fotonew/6/9610676.jpg)

http://waarneming.nl/waarneming/view/109100193 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109100193)
Snortikker - Chorthippus mollis gezien op 2015-09-30 Zeist - Heidestein
(http://waarneming.nl/fotonew/3/9610693.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 04, 2015, 23:03:36 PM
Hier de derde soort, de ratelaar. Ik ben naar twee plekken gegaan waar de snortikker niet voorkomt en bruine en ratelaar allebei wel. Ik heb op de eerste plek 4 vrouwtjes goed gefotografeerd (het is een plek van 2 vierkante meter) en op de tweede plek 6 vrouwtjes. Thuis ben ik gaan kijken of er twee types adering te zien zijn en het antwoord was ja. Dus dat tweede type moet ratelaar zijn!

De vleugels van vrouwtjes ratelaar zijn iets kleiner dan die van de bruine, en nogal groter dan die van de snortikker. Ik heb in de foto weer met rode stippen de radius aangegeven en het stigma heb ik zichtbaar gemaakt. Daar splitst Rs zich van de radius af (blauwe stippen). Rs splits zich weer en tot aan de vleugelrand ontstaat zo een gebiedje dat nogal lijkt op wat er bij de snortikker is. Maar het is iets breder (schaal exact dezelfde als de foto's hierboven), het is langer, bevat meer en grotere cellen.

http://waarneming.nl/waarneming/view/109169127 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109169127)
Ratelaar - Chorthippus biguttulus gezien op 2015-10-03 Utrecht - Gagelbos
(http://waarneming.nl/fotonew/4/9619424.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 04, 2015, 23:10:32 PM
Ik zal nog wat variatie laten zien bij bruine en ratelaar, maar dit was wel even mijn bijdrage aan de bigutullusgroepologie. Ik vond het heel leuk om te doen! Het is volgens mij het enige enigszins grote vleugelkenmerk. Ik heb nog allerlei andere dingetjes bekeken, maar die ook weer snel verworpen.
Alles zou natuurlijk met grotere aantallen foto's gecontroleerd moeten worden. Vooral ook bij vrouwtjes waar je aan het contact met mannetjes kunt zien welke soort het is – klopt de adering daar altijd mee? En hoe goed moeten foto's zijn om het kenmerk te kunnen gebruiken?
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Wim Bakker op oktober 05, 2015, 10:02:21 AM
Goed werk, Weia.  Nu eens kijken hoe blijvend dit kenmerk is.

Weten we ook wat we deze winter moeten doen, de hele biguttulus-groep nog eens napluizen...  ;)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Henri van Dodeweerd op oktober 05, 2015, 12:40:33 PM
Citaat van: Wim Bakker op oktober 05, 2015, 10:02:21 AM
Goed werk, Weia.  Nu eens kijken hoe blijvend dit kenmerk is.

Weten we ook wat we deze winter moeten doen, de hele biguttulus-groep nog eens napluizen...  ;)

Sterkte! :rolleye: ;D
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: colossus op oktober 05, 2015, 14:00:12 PM
Weia, wat een prachtig onderzoek!
Misschien kan dit draadje een "sticky" worden, zo dat de tekst boven aan de forumvragen blijft staan?

Kees
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 05, 2015, 16:46:02 PM
Een linkje in 'verzamelde topics' denk ik, kan ik het zelf ook makkelijk terugvinden ;-)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: colossus op oktober 05, 2015, 16:54:51 PM
Wim, mag dat van jou? :angel:

Kees Kuijper
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Wim Bakker op oktober 07, 2015, 21:23:44 PM
Het is voorlopig een sticky topic. De andere sticky topics zijn een beetje opgeschoond.
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 07, 2015, 22:36:10 PM
Wat een eer...! Ik zit nog wel te turen op de variatie bij de vrouwtjes en wordt er helemaal tureluurs van.

Snortikker is simpel, 2 foto's van zekere vrouwtjes, geen variatie in die adering, tevens zijn de vleugels en de springdijen aanzienlijk kleiner dan bij de andere soorten. Vleugel 12.8-13.6 mm, en dij 9.8-10.5 mm. Verhouding daartussen 1.30 maal.

Bruine, ik had drie zekere vrouwtjes, eentje met te beschadigde vleugel, andere twee nauwelijks variatie in die adering.

Maar ook pfffff. Lengte vleugel en lengte dij, ik kan geen significante verschillen zien tussen bruine en ratelaar, varieert bij allebei nogal.
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 07, 2015, 23:24:00 PM
Gedetailleerder foto's op dezelfde schaal, alledrie met onbeschadigde vleugelrand. De grote van de gebiedjes scheelt behoorlijk. (Uitleg over het vinden van de aders in bericht #13 en #14.)

Zekere bruine (ander individu dan hierbven):
(http://waarneming.nl/fotonew/9/9636329.jpg)

Zekere snortikker (ander individu dan hierboven):
(http://waarneming.nl/fotonew/8/9636328.jpg)

Ratelaar (zelfde individu als hierboven):
(http://waarneming.nl/fotonew/4/9636324.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 09, 2015, 21:14:50 PM
Ik wil nog wat variatie van de vrouwtjes laten zien. Ik denk dat er ook dieren zullen zijn waar je er met de aders niet uitkomt en dat het moet blijven bij 'biguttulusgroep'.

Bij vrouwtje bruine sprinkhaan is het: Rs-veld (zo noem ik dat gebiedje maar; misschien heeft het een echte naam?) lang en breed (vier cellen breed bij de top).
Bij snortikker: klein Rs-veld en smal (2 cellen breed).
Bij ratelaar: middelmatig Rs-veld en smal (2 cellen breed).

Dan kom je dit tegen. Rs-veld precies volgens plan, maar wel aan de onderkant extra cellen. Moet je dat nou tellen als 4 cellen breed?? vanwege de lengte van het Rs-veld houd ik het op ratelaar met wat extra cellen.

http://waarneming.nl/waarneming/view/109274910 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109274910)
Ratelaar - Chorthippus biguttulus gezien op 2015-10-03 Bilthoven - Beukenburg/ De Leyen
(http://waarneming.nl/fotonew/3/9645803.jpg) 
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 09, 2015, 21:17:26 PM
Of deze. Net zoiets, maar extra cellen aan de bovenkant. (Sorry Eim, moet je die waarneming wéér bekijken.)

http://waarneming.nl/waarneming/view/109169127 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109169127)
Ratelaar - Chorthippus biguttulus gezien op 2015-10-03 Utrecht - Gagelbos
(http://waarneming.nl/fotonew/4/9645914.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 09, 2015, 21:21:01 PM
Deze is nog lastiger. Bij de vorige twee waren de extra cellen rommelig ertegenaan geplakt, bij deze is het een mooie zijader zoals bij de bruine sprinkhaan. De vleugel is beschadigd, maar gelukkig kan je aan de andere vleugel zien hoe lang ie zou moeten zijn. Vier cellen... Maar geen lang Rs-veld, ik houd het hier toch op ratelaar.

http://waarneming.nl/waarneming/view/109169127 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109169127)
Ratelaar - Chorthippus biguttulus gezien op 2015-10-03 Utrecht - Gagelbos
(http://waarneming.nl/fotonew/4/9645934.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 09, 2015, 21:27:25 PM
Deze heb ik voor de zekerheid maar als biguttulusgroep ingevoerd. Zit er echt een beetje tussenin... Wat vinden jullie? Al deze laatste foto's zijn op exact dezelfde schaal! Met de aftakking van Rs van R (radius) bij de linkerrand van de foto. De plek van de aftakking en de lengte van Rs varieren.

http://waarneming.nl/waarneming/view/109275305 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109275305)
Biguttulus-groep - Chorthippus biguttulus-group gezien op 2015-10-03 Bilthoven - Beukenburg/ De Leyen
(http://waarneming.nl/fotonew/5/9645995.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 09, 2015, 21:35:38 PM
En een variatie van wat denk ik een bruine is. Grootte van het veld (inclusief afgebroken deel) groot genoeg, vier cellen breed, maar wel rommelige adering:

http://waarneming.nl/waarneming/view/109169165 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109169165)
Bruine Sprinkhaan - Chorthippus brunneus gezien op 2015-10-03 Utrecht - Gagelbos
(http://waarneming.nl/fotonew/0/9646100.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: colossus op oktober 09, 2015, 21:51:46 PM
Het lijkt toch of er een lijn in zit hoor Weia.
Maar nu er best variatie blijkt te zijn, heb je voor een beetje idee ook weer meer foto's nodig lijkt me.
Foto's met vrouwtjes waarvan je de soort op een andere manier hebt kunnen achterhalen.
Doel is dan om iets van de extra celrijstructuren terug te zien. In je laatste foto's zit nog niets van een "lijn".

Een paar posts terug zeg je "ik houd het hier toch op Ratelaar".
Had je dat dier eerder al op soort gebracht of doe je daar een aanname? :rolleyes:

Erg leuk dit. Ik blijf het zeggen!

Kees Kuijper
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 09, 2015, 22:27:50 PM
Citaat van: colossus op oktober 09, 2015, 21:51:46 PM
Had je dat dier eerder al op soort gebracht of doe je daar een aanname? :rolleyes:

Als ik ze op andere manier op naam heb gebracht (door contact zoeken met een zingend mannetje) dan gebruik ik niet van die voorzichtige bewoordingen!
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 09, 2015, 23:04:40 PM
Vandaag naar een heidegebiedje waar ik de sprinkhanen nog niet fotografeerde. Een heel klein vrouwtje, het zal toch geen snortikker zijn? Maar de vleugellengte klopt (zowel absoluut in mm, als relatief t.o.v de dij) en de adering klopt ook. Maar heel interessant: beide vleugels met fors verschillende aders! (De onderste vleugel is gespiegeld, om makkelijker te kunnen vergelijken).

http://waarneming.nl/waarneming/view/109277298 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109277298)
Snortikker - Chorthippus mollis gezien op 2015-10-09 Bilthoven - Ridderoordse Bossen
(http://waarneming.nl/fotonew/3/9646713.jpg)

(http://waarneming.nl/fotonew/7/9646717.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: colossus op oktober 10, 2015, 00:09:25 AM
Citaat van: Weia op oktober 09, 2015, 22:27:50 PM
Citaat van: colossus op oktober 09, 2015, 21:51:46 PM
Had je dat dier eerder al op soort gebracht of doe je daar een aanname? :rolleyes:

Als ik ze op andere manier op naam heb gebracht (door contact zoeken met een zingend mannetje) dan gebruik ik niet van die voorzichtige bewoordingen!

Prima helder, en ik blijf je bevindingen hier met plezier volgen!
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 10, 2015, 12:31:45 PM
Tot besluit een ratelaarvrouwtje met aan beide vleugels andere adering. Bij de rechtervleugel (gespiegeld afgebeeld) is het zelfs lastig om het Rs-veld te vinden, er zijn bijvoorbeeld twee aftakkingen van ader R (radius). Misschien heb ik het Rs-veld ook wel verkeerd aangegeven.

http://waarneming.nl/waarneming/view/109283437 (http://waarneming.nl/waarneming/view/109283437)
Ratelaar - Chorthippus biguttulus gezien op 2015-10-09 Bilthoven - Ridderoordse Bossen
(http://waarneming.nl/fotonew/3/9648493.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 10, 2015, 13:01:55 PM
SAMENVATTEND:
De drie soorten van de biguttulusgroep lijken erg op elkaar, de vrouwtjes nog veel meer dan de mannetjes. In een paar weken heb ik veel mogelijke kenmerken bekeken en weer afgeserveerd, maar er blijft ook wat over.

Bij de mannetjes gaat determineren zo:
A luister naar de zang – makkelijk
B hoor je ze niet, gebruik dan een batdetector – makkelijk
C heb je die niet, kijk dan naar de pootbewegingen tijdens de zang – makkelijk
D staat de vleugel goed van opzij op een foto, meet dan lengte en breedte, zie bericht #5
E staat de adering er goed op, kijk dan naar costaalveld en subcostaalveld, plaatjes in bericht #10

Bij de vrouwtjes gaat determineren zo:
A zoek vrouwtjes die met een reeds gedetermineerd mannetje interageren. Ze gaat op de zang af of paart.
B kan je op een foto millimeters meten doordat je gestandaardiseerde macrofoto's maakt, dan heeft snortikker veruit de kortste vleugels. Snortikker <14 mm, ratelaar en bruine sprinkhaan >17 mm
C staat de adering van het achterste deel van de vleugel er goed op, dan biedt het Rs-veld uitkomst, plaatjes in bericht #23 en tekst bovenaan bericht #24.
D wees bedacht op variatie tussen individuen en zelfs tussen linker- en rechtervleugel. Zie plaatjes in berichten #13, 14, 24-28, 31 en 33. Lukt het niet voer dan in als biguttulusgroep.

Met de groeten van een zingende snortikker:
(http://waarneming.nl/fotonew/7/9648647.jpg)
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: jaapbouwman op oktober 10, 2015, 15:42:13 PM
Hoi Weia

Wat een geweldig werk heb je hier opgepakt. Wellicht kan het je nog verder helpen dat in een aantal buitenlandse tabellen vrouwtjes wel worden onderscheiden. Dit iig in de Harz en de sprinkhanen van Tjechië. De laatste heb ik vast even toegevoegd, die van de Harz zal ik ook nog wel even uitpluizen.

Er worden in het Tjechische boek een aantal wat vage kenmerken genoemd maar onderstaande kenmerken kunnen we wellicht wat mee.

1. Voorvleugels niet duidelijk duidelijk versmallen richting de punt                      C. brunneus
-   Voorvleugels duidelijk versmallend richting de punt
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: jaapbouwman op oktober 10, 2015, 15:48:50 PM
mm ging wat mis, hier deel 2

2. Voorvleugels 5x zo lang als breed, costaalveld 1,5-2 x de breedte van het subcostaalveld                        C. biguttulus
-   Voorvleugels 6x zo lang als breed, costaal veld 1,25 x de breedte van het subcostaalveld                        C. mollis

ben benieuwd of dit ook nog dingen zijn die werken, ik heb ze nooit getest.

groet!

Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Wim Bakker op oktober 12, 2015, 11:40:08 AM
Ik heb vorige week nog wat zitten browsen in de foto's van de biguttulus-groep en denk dat maar een paar procent, hooguit vijf procent, van de foto's zich leent voor verherdeterminatie. De foto's moeten dus erg goed zijn voor dit soort gepuzzel!
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 12, 2015, 13:38:04 PM
Ik ga dat van Jaap proberen te meten in mijn foto's. En ik heb met een klein cameraatje testfoto's gemaakt om te zien of het daarmee ook kan (maar nog niet bekeken).
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: Weia op oktober 21, 2016, 23:15:38 PM
Roy Kleuers en ik hebben in de collectie van Naturalis een aantal vleugels van bruine en ratelaar onder de miscrosoop bekeken, en het resultaat was niet om over naar huis te schrijven. Wat een variatie. Kan misschien mede komen doordat het geen Nederlandse beesten waren.
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: jan5 op september 21, 2021, 10:29:09 AM
Sprinkhanen vind ik interessante insecten.
Titel: Re: ratelaar, snortikker, bruine sprinkhaan
Bericht door: jan5 op september 21, 2021, 10:32:03 AM
sprinkhanen vind ik interessante insecten vanwege het gelijk dat ze kunnen maken.