Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Bijen wespen en mieren => Topic gestart door: wilde op mei 16, 2014, 13:06:47 PM

Titel: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: wilde op mei 16, 2014, 13:06:47 PM
Pietsje, jij wilde weten hoe mijn hommelvolkjes er bij staan. Vanmorgen heb ik mijn hommelnestkasten nagekeken. Er was veel verschil in ontwikkeling. De blauwe is veel minder ver, ongeveer wat past bij de tijd van het jaar. Normaal worden pas begin juni darren en nieuwe koninginnen aangemaakt. De gele kast had al volop darren- en koninginnencellen.

Bij volk 1 (blauw) valt op dat de koningin vrij donkergele bandering heeft. De werksters zijn echter zeer licht. In het veld zou je de koningin Bombus terestris noemen en de werksters B. lucorum. Bij hommelvolken is er echter niets vanzelfsprekend. Het is misschien denkbaar dat er eerst een koningin lucorum was en daarna een terrestris. Het zou me niets verbazen. Het zijn misschien gewoon toch dochters van deze koningin en dan is te begrijpen waarom men hier de hommels van het zogenaamde aardhommelcomplex niet tot soort kan benoemen.
Ik zie ook altijd meerdere dode koninginen in de nestkasten. Nu waren dat er maar 2, zie foto, maar ik had er eerder ook wel eens 5 en de natuur is dus nogal verkwistend. Dan is er dus een andere koningin geweest die het nest wilde overnemen. Of dat dan gelukt is kan ik niet vaststellen. Dan zou ik de eerste koningin moeten merken, maar dat is nogal verstorend.
Soms wordt een nest overgenomen van een andere soort. Eerder dit voorjaar broedde er een koningin akkerhommel in de gele kast en na verloop van tijd zag ik er een aardhommel vliegen.

In de nestkast 2 (geel) was er geen koningin meer aanwezig. Die wordt in een bepaalde ontwikklingsfase door de eigen werksters afgestoken. Dat doen zij als de nieuwe koninginnencellen voorzien zijn van larven. De werksters gaan dan direct over tot zelf eitjes leggen en die zijn uiteraard onbevrucht en geven daarom darren. Zo geven zij hun eigen genen door die anders zijn dan die van de koningin (als die onbevruchte eitjes zou leggen). De vader van de koningin was immers een andere dan die waarmee zij vorig jaar paarde.

Op de detail-nestfoto van hommelkast 2 heb nog wat nader aangegeven wat er te zien is.

1. Dit is vermoedelijk een cluster larven die per stuk nog overgezet moeten worden in aparte broedcellen. In het begin liggen ze bij elkaar.
2. Een cel waarin stuifmeel is opgeslagen.
3. Diverse cellen met nectaropslag.
4. Cellen met nieuwe koninginnen.
5. Cellen met darren en de kleinere links daarvan zullen wel gewone werkstercellen zijn.
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: Auratus op mei 20, 2014, 11:06:05 AM
Leuk Albert, zo'n kijkje onder de motorkap.
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: wilde op mei 20, 2014, 15:05:38 PM
Ik keek vanmorgen nog eens goed voor de gele kast. Daar is het al enige tijd erg druk met voorvliegers dacht ik, maar het is toch net weer wat anders.
Deze nestkast heeft een bizar verloop van bewoners gehad. Eerst was er een akkerhommel, daarna een aardhommel en nu ik wat beter kijk blijkt het nest misschien te zijn van een boomhommel. De voorvliegers zijn mannetjes boomhommel. Ik ving er eentje. De rechter antenne mist de punt, maar dat het een man is, kan ook op poot 3 worden vastgesteld. Voor de zekerheid ook de rechter antenne gekiekt.
De mannetjes vliegen met een stuk of 10 een groot deel van de dag voor de opening. Dat is wat vreemd, want dit gedrag zal te maken hebben met het opwachten van de jonge koninginnen. Mogelijk zijn het dus geen mannetjes uit deze kast, maar van een naburig volk. Ik heb er een filmpje van gemaakt, maar daar heb ik nu even geen tijd voor. Ik zal het er nog een keer bijplaatsen.
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: Martijn Dijkhuizen op mei 20, 2014, 17:37:51 PM
Wat een geweldige foto's Albert,
Er zit een aardhommelnest bij mijn buurman in de grond :)
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: wilde op mei 20, 2014, 19:42:43 PM
Hier is het filmpje van de voorvliegende darren boomhommel. Dat doen ze onvermoeibaar de gehele dag. Ik vermoed dat eerstdaags de jonge koninginnen uitkomen. Dat zal wel een overval/verkrachting worden als ik deze energie zo zie:

www.ahw.me/a1/boomhommelmannen.wmv
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: Pietsje op mei 20, 2014, 21:54:44 PM
In 1 woord GEWELDIG! Dank hiervoor Albert :wub:
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: Henri van Dodeweerd op mei 20, 2014, 22:09:05 PM
Citaat van: Pietsje op mei 20, 2014, 21:54:44 PM
In 1 woord GEWELDIG! Dank hiervoor Albert :wub:

Hier kan ik volledig bij aansluiten (op de smiley na dan ;))
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: wilde op mei 20, 2014, 22:10:51 PM
Op de laatste foto, die met de nummeraanduiding is het nest te zien van de nestkast met het gele vliegplankje. Daar is ook nog een werkster te zien met stuifmeel aan de poten. Die werkster is geen boomhommel maar een aardhommel, maar voor die gele kast vliegen boomhommeldarren. Het wordt toch wel heel ingewikkeld zo.
Ik ben van plan om deze kast morgen nogmaals open te maken en dan een koninginnencel te openen. Misschien is de verpopping zodanig ver dat ik kan zien welke soort het is. Ik kan er geen touw meer aan vastknopen.
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: John Bouwmans op mei 21, 2014, 09:28:22 AM
Boeiend om te zien en inderdaad geweldige foto's van je Albert. Maar je foto's zijn altijd geweldig  :duim:
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: wilde op mei 21, 2014, 12:08:06 PM
Ik heb net nog even het kastje open gehad, maar de nestbedekking intact gelaten. Er zaten nu vele tientallen (meer dan 50 hommels) op de bedekking en ook de koningin was aanwezig, een zeer fors exemplaar van de boomhommel. Bij mijn actie van 2 dagen geleden had ik ook wat aan de toegang veranderd. Ik haal na enige tijd een voorstuk (inloopgang) weg. Die gang is nuttig zo lang het nestje klein is, maar het verstoort nadien de ventilatie waardoor het erg nat wordt in de kast. Toen waren er bijna geen hommels op het broed. Ze waren opgevlogen door de verstoring. Ik had het hele nest even buiten de kast gezet en de kast voorzien van droog materiaal aan de binnenkant.
De koningin was er dus toch nog en mijn eerdere conclusies waren gedeeltelijk onjuist. De aardhommelwerkster op 1 van de foto's is waarschijnlijk een werkster uit de kast ernaast, die verkeerd was gevlogen door de verstoring, want beide nestkasten had ik open gehad. De mannetjes die nog steeds in vrij groot aantal voor de kast vliegen zullen wel mannen zijn uit een nest in de buurt, want anders zou je inteelt krijgen.

Het veranderen van de nesttoegang heeft voor de hommels ook nadelen, want de hommelwasmot kan nu gemakkelijker toeslaan. Meestal is dat direct na het uitvliegen van de jonge koninginnen en het gehele nest wordt dan door de wasmotlarven opgevreten. Vandaag maakte ik onderstaande foto's (overzicht deel bovenkant nest en koningin) en er liepen al 3 hommelmotten in de nestkast. Die heb ik nog maar even doodgedrukt, maar het zal uitstel zijn van excecutie.

Boomhommels staan bekend om hun aggressief gedrag in de buurt van het nest, veel sterk dan alle andere hommelsoorten. Bij mij valt dat reuze mee, zelfs na stevige verstoring. Er was geen enkele hommel die probeerde te steken. Ook daarna kan ik op een meter afstand gewoon lang de nestkast lopen of er even bij stil staan om te kijken.
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: Pietsje op mei 21, 2014, 22:39:33 PM
Albert, inderdaad weer schitterende foto's en wat zorg je toch goed voor ze! Ik heb ook een zwak voor hommels. Heb diverse nesten in de buurt van mijn huis, verschillende soorten. Ook Boomhommels, in een nestkastje denk ik  :blink:
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: Douwe van der Ploeg op mei 22, 2014, 00:51:33 AM
Fantastisch topic, Albert!  :duim:
Titel: Re: Hommels voor Pietsje ..........
Bericht door: Rob S op mei 22, 2014, 22:09:19 PM
Leuk om zo eens te zien. Ik heb zelf op dit moment twee hommel nesten in de spouw muur en een wespen nest aan de voorkant van het huis (die kan blijven zitten). 1 x boomhommel en 1 x aardhommel - groep die wespen moet ik nog eens beter bekijken.