Forum van Waarneming.nl

Soortgroepen => Bijen wespen en mieren => Topic gestart door: Henk Wallays op oktober 17, 2011, 19:21:16 PM

Titel: Najaars Andrena man ?
Bericht door: Henk Wallays op oktober 17, 2011, 19:21:16 PM
Bij het nakijken van onze klimophaag vond ik naast een pak vliegen en wespen ook deze schijnbare Andrena man. Ik ben wat verbaasd want ik verwacht nu niet direct om in onze regio in het najaar Andrena te vinden. Het is een redelijk groot dier, ongeveer de grootte van een honingbij (misschien iets groter ) . Iemand enig idee wat dit zou kunnen zijn ... ik dacht natuurlijk eerst aan een klimopzijdebij... maar dat blijkt het dus niet te zijn  :-X

heb nog andere beelden als het kan helpen

(http://farm7.static.flickr.com/6171/6254630666_dd9dff8404_o.jpg)

(http://farm7.static.flickr.com/6214/6254630362_0fb3a7dd68_o.jpg)

(http://farm7.static.flickr.com/6042/6254099635_9188ed7500_o.jpg)

(http://farm7.static.flickr.com/6103/6254631094_6320a01ae3_o.jpg)
Titel: Re: Najaars Andrena man ?
Bericht door: Theo MJP op oktober 17, 2011, 20:02:08 PM
Dag Henk,

Dit verschijnsel van te vroeg verschijnende voorjaarsmannen van zandbijen (Andrena) komt vaker voor bij mooie zonnige najaarsdagen. De dieren zijn immers al volwassen en brengen normaal gesproken als adult eerst de herfst en winter door in de grond, om samen met de vrouwtjes pas in het vroege voorjaar uit de grond te kruipen. Of ze hierna nog terugkruipen en succesvol kunnen overwinteren is niet bekend.

Misschien dat sommige mensen nu al een goede gok kunnen wagen, maar met foto's van de achterkant van het borststuk (propodeum), van het genitaal en een portret met het kopschild (clypeus) en de kaken erop, heb je bij Andrena-mannen in het algemeen meer kans op een juiste determinatie.

Groet Theo:)

Titel: Re: Najaars Andrena man ?
Bericht door: wilde op oktober 17, 2011, 21:01:48 PM
Gezien de grootte maakt Andrena nitida wel een kans. Het mannetje van die soort is circa 12 mm lang, iets kleiner dan een honingbij.
Titel: Re: Najaars Andrena man ?
Bericht door: Henk Wallays op oktober 17, 2011, 21:03:12 PM
Bedankt voor de uitleg Theo; op basis van de soorten die ik hier in de tuin heb, de grootte en vele witte haren onderaan hou ik het voorlopig op een (voorzichtige) man Andrena nitida
Titel: Re: Najaars Andrena man ?
Bericht door: Henk Wallays op oktober 17, 2011, 21:04:19 PM
Thanks Albert... onze antwoorden kruisten elkaar blijbkaar  ;D
Titel: Re: Najaars Andrena man ?
Bericht door: Pietsje op oktober 18, 2011, 01:10:39 AM
Theo en Albert,

Een (Valse) Rozenzandbij (Andrena helvola man of zelfs meer een A. fucata of met een zeer grote twijfel A. mitis) is dus uitgesloten? Ik vind hem daar erg op lijken, met name de Rozenzandbij maar weet het natuurlijk ook niet. Die kunnen ook erg vroeg (te vroeg) zijn in het jaar. Als afmeting staat voor een mannetje 10mm op wildebijen.nl en het is helemaal niet de vliegtijd meer (maar nog wel rozen in nabloei overigens). Dit alles puur gebaseerd op vergelijking met een paar van mijn eigen mannetjes (Rozen) zandbijtjes hiero http://waarneming.nl/waarneming/view/54753070?_popup=1 . Afijn, voegt waarschijnlijk niet veel toe maar je weet het niet :P
Titel: Re: Najaars Andrena man ?
Bericht door: wilde op oktober 18, 2011, 10:12:55 AM
Pietsje, alle soorten die je noemt zijn veel kleiner dan 12 mm. Een mannetje mitis is zelfs aanzienlijk kleiner en ze zien er geheel anders uit. Wat Wildebijen noemt is slechts een indicatie en de grootte-aanduiding zit er nogal eens naast. Dat komt mogelijk door geprepareerde dieren op te meten. Die zijn meestal kleiner dan levende exemplaren.
Jouw Andrena fucata zou voor mij net zo goed A. haemorrhoa kunnen zijn.
Titel: Re: Najaars Andrena man ?
Bericht door: Theo MJP op oktober 18, 2011, 12:37:19 PM
Hoi allemaal,

Als ik zou moeten kiezen zou ik ook Andrena nitida gokken, maar ik ken niet alle Belgische voorjaarszandbijen.
Met de kennis van de omgeving (biotoop) van de waarneming zou je nog een extra aanwijzing kunnen krijgen wat de soort betreft. Andrena nitida zit meer in een kleiige omgeving en b.v. Andrena fucata en A. helvola meer in een zandige omgeving.

Groet Theo

Titel: Re: Najaars Andrena man ?
Bericht door: wilde op oktober 18, 2011, 13:13:13 PM
In mijn tuin op Zeeuwse klei komen Andrena nitida en helvola beide voor. Ook in de buurt is er geen zandgrond. Erg sterk lijkt me die aanwijzing dus niet.
Titel: Re: Najaars Andrena man ?
Bericht door: Theo MJP op oktober 18, 2011, 23:07:36 PM
Albert het gaat wat betreft voorkeursbiotopen niet om absolute verschillen maar, zoals ik al schreef, om 'meer en minder'. Zie ook de atlas van de Zeeuwse bijen en wespen (2008). Verder is A. helvola een moeilijk te determineren soort en kunnen er dus makkelijk foute determinaties insluipen.

Groet Theo

Titel: Re: Najaars Andrena man ?
Bericht door: wilde op oktober 19, 2011, 09:59:33 AM
CiteerVerder is A. helvola een moeilijk te determineren soort en kunnen er dus makkelijk foute determinaties insluipen.
Mijn A. helvola-bijen zijn gedetermineerd op de verzamelde insecten (2 stuks uit mijn tuin en 1 ex. van Noord-Beveland, alle van voorjaar 2010) door Jan Smit en opgenomen in de collectie van Leiden waar iedereen ze kan zien. Van alle experts die ik ken beschouw ik Jan als een van de beste t.a.v. expertise wat bijen en wespen betreft.
Titel: Re: Najaars Andrena man ?
Bericht door: Henk Wallays op oktober 19, 2011, 20:12:48 PM
In mijn tuin heb ik zowel de Andrena helvola en nitida , maar dan heb ik het vooral over vrouwen die ik wel makkelijker 'herken'. Bij de mannetjes liggen de kaarten moeilijker hé... maar dit was echt wel een joekeltje (in Andrena termen) en (de kleinere) helvola is hier eerder een zeldzaamheid dan een courante soort. Nitida daarentegen komen we regelamtig tegen.

Ondertussen heb ik heelwat mannelijke wilgen in de tuin aangeplant en ik wacht vol goede moed het komende voorjaar af ;-) camera in aanslag natuurlijk. Heb trouwens een bijzonder goed nieuw terrein gevonden (zandstort) met meerdere zuiderse zandige (windluwe) hellingen en bergjes, massa's wilgen , water (kanaal) ... in een afgesloten natuurpark van een paar hectare. Ben benieuwd of ik ginds ook A. nycthemera kan vinden, de locatie lijkt alvast bijzonder andrena / nomada  vriendelijk  ;D en ik zet hem ook op de agenda (samen met de A. nycthemera locatie ) voor een bijenexcursie met onze Belgische werkgroep in het vroege voorjaar.