Appelvinken en Taxus-zaden

Gestart door frankneijts, december 20, 2009, 13:16:13 PM

Vorige topic - Volgende topic

frankneijts

Op de 2 bekendste vaste pleisterplaatsen van Appelvinken in Eindhoven, fourageren de vogels op verschillend voedsel: op de ene in Strijp (nu vrijwel verlaten helaas) vooral op zaden van Spaanse aak (een esdoorn) op de andere in Woensel (max. 20 exx.) vooral op zaden van Taxus.
Afgelopen zaterdag kon ik een mannetje een tijdje bekijken terwijl hij aan het vreten was. Hij beperkte zich tot de reeds 'ontrokte' vruchten, die waar de lijsters het rode vruchtvlees (zaadrok) al van af hadden gehaald. In rap tempo werden die zaden gekraakt (3 per minuut gedurende enig moment) en de kern opgevreten. Voor het kraken van deze pitten (formaat van een sinaasappelpit) is overigens niet veel kracht nodig: met een klein tangetje lukte het me zonder veel kracht te gebruiken en ook Groenlingen kunnen ze makkelijk kraken. Zoals bekend kunnen Appelvinken echter dankzij hun speciale snavelconstructie en zware spieren (daarom die dikke kop en nek) tot 60 kg. knijpkracht ontwikkelen waarmee ze zelfs olijvenpitten kunnen kraken. Ringers kunnen erover meepraten....
Maar wat me het nu het meeste verbaast is dat de zaden (en eigenlijk vrijwel alles behalve de rode zaadrok) van Taxus extreem giftig zijn voor zowel dieren als mensen! Stomtoevallig stond afgelopen vrijdag nog een artikeltje in het Eindhovens Dagblad over een dame die gestorven was na het drinken van thee die ze gezet had van gedroogde Taxus-zaden.... Na wat googlen kwam ik er achter dat wellicht bepaalde delen van de pit niet giftig zijn, de kern bijv. Je zou dan verwachten dat de vogels uiterst voorzichtig zijn in het kraken en ontmantelen van de levensgevaarlijke onderdelen. Maar als ik m'n foto's zo bekijk maken ze er maar een zootje van.......
Iemand die iets (meer) weet over hoe Appelvinken hiermee om kunnen gaan zonder dood neer te vallen?
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

Herman van der Klis

Citaat van: frankneijts op december 20, 2009, 13:16:13 PM
Iemand die iets (meer) weet over hoe Appelvinken hiermee om kunnen gaan zonder dood neer te vallen?

Niet heel specifiek jouw voorbeeld Frank. Maar in het algemeen is het natuurlijk zo , wat voor het ene organisme  giftig (bv paard) is , is het voor de ander (bv. vogel) niet.
Meestal heeft het te maken met het al of niet bezitten van de juiste enzymen ( vooral conjugaat-enzymen) om giftige stoffen af te breken of tot vorming van conjugaten die plaats vinden in maag of later dunne darm en ook lever en nieren , waardoor de giftige stof in onwerkzame stukjes afgevoerd kunnen worden, Sommige stoffen zijn vetoplosbaar , dan krijgt het organisme een probleem wanneer het later zijn vetreserves moet aanspreken , wanneer het daar opgeslagen wordt. Dit laatste hoeft ook weer niet altijd te gebeuren. Toxicologie is binen de Farmacognosie een boeiend maar ingewikkeld vak.

mvg

Herman van der Klis
Herman van der Klis

Rikstar

geen antwoord op jou vraag Frank,

wel complimenten voor deze mooie serie foto's :)
met vriendelijke groeten,
Rik v/d Starre

joostheeremans

Ik zie grote lijsters de bessen met zaden volgens mij altijd in zijn geheel opeten, maar misschien heb ik niet goed gekeken. De magen van vogels en zoogdieren werken natuurlijk heel anders. Stoffen die wij met onze magen kunnen afbreken, zijn voor vogels wellicht niet af te breken. Als in de vogelmaag de toxische stof uit de taxuszaden niet vrijkomt en weer gewoon wordt afgevoerd, komen de toxische stoffen volgens mij ook niet vrij in de vogelmaag en worden ze dus niet vergiftigd.
MvG Joost Heeremans



- Do geese see god ?-

frankneijts

In diverse bronnen kwam ik tegen dat de Taxus-zaden óók voor vogels giftig zouden zijn maar dat ze wèl 'straffeloos' in zijn geheel (gaaf) het maag-/darmkanaal kunnen passeren (zoals in het voorbeeld van Joost).
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

Jeroen Nagtegaal

Zijn dat geen onvolgroeide zaden? en wellicht dus nog niet giftig?
Groet, Jeroen Nagtegaal
Moderator subforum Ringen

Een geringde vogel gezien of gevonden.
Meld het hier of mail naar ringonderzoek@gmail.com

Herman van der Klis

Citaat van: frankneijts op december 20, 2009, 14:51:43 PM
In diverse bronnen kwam ik tegen dat de Taxus-zaden óók voor vogels giftig zouden zijn maar dat ze wèl 'straffeloos' in zijn geheel (gaaf) het maag-/darmkanaal kunnen passeren (zoals in het voorbeeld van Joost).

Onze maag  is in staat om de zaadhuis af te breken waardoor het giftige alkaloid taxine vrijkomt. De vogelmaag kan dit niet.  De bes zelf waar het zaad in zit , is niet giftig. Het zaad passeert in zijn geheel de maag/darm en cloaca weer.

We kennen immers toch het beruchte verhaal over het paard van de groentenboer , die vroeger tijdens het venten even argeloos wat Taxustakken oppeuzelde van een heg om even later doodziek ter aarde neer te storten.

mvg

Herman van der Klis
Herman van der Klis

frankneijts

Jeroen:
Het lijkt me logisch dat wanneer de bes/zaadrok rijp is, de pit dat ook is anders heeft dat lokkertje (felrood, zoet vruchtvlees) geen zin natuurlijk. Bovendien kun je Appelvinken de hele winter zoekend naar overgebleven pitten onder de Taxussen aantreffen. Het is wèl zo dat het gif in twijgen en zaden nòg gevaarlijker is in 'oude' of gedroogde toestand. Naar verluidt is 'n half onsje gedroogde naalden voldoende voor om een volwassen mens te doden....
Herman: Mijn 'probleem' was/is dus dat die Appelvinken zo'n pit geheel doormidden bijten en dat niet bepaald met chirurgische precisie doen. Daardoor lijkt het of ca. alle onderdelen ervan (giftig of niet-giftig) in de maag terecht kùnnen komen wat erg riskant lijkt voor de vogels: ze wegen maar ca. 50 gram en dan is vanwege de hoge giftigheid een klein stukje al genoeg zou je zeggen.
(En paarden zijn van de zoogdieren inderdaad met meest gevoelig voor taxine.......)
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

Herman van der Klis

Frank

Op je foto's lijkt het er wel op dat de zaden gekneusd worden. Blijkbaar wordt de taxine hierbij niet geisoleerd of zijn er wel enzymen in het spel die de stof onschadelijk maken  ....??   In de biochemie van alle vogelsoorten is natuurlijk nog veel onbekend.

mvg

Herman van der Klis
Herman van der Klis

Jeroen Nagtegaal

Frank,

Ik bedoelde meer dat de hele bes nog niet ontwikkelt was. Er zit namelijk nog een rood randje omheen. Maar dat gaat dan niet op voor gevallen zaden lijkt me,
Groet, Jeroen Nagtegaal
Moderator subforum Ringen

Een geringde vogel gezien of gevonden.
Meld het hier of mail naar ringonderzoek@gmail.com

frankneijts

Jeroen: De vogels eten nu veel pitten waar geen bes meer omheen zit, die is er door andere vogels af gegeten. Dat laatste is biologisch gezien natuurlijk "valsspelen" maar niet elke vogel kan zo'n bes-met-pit in zijn geheel naar binnen werken en misschien speelt 'kennis' van de giftigheid van de zaden ook een rol bij sommige soorten/individuen? Geen risico nemen?
Herman: Bij Appelvink zitten in boven- èn ondersnavel elk 2 bultjes die op elkaar sluiten als de bek sluit. Hiermee kan extra kracht ontwikkeld worden met de snavel, aangedreven door zware spieren. Wat je ziet is dat de vogel met zijn dikke tong en bepaalde kopbewegingen die pitten op hun plek (de bultjes) manoevreert om vervolgens te kunnen nijpen. Omdat de pitten makkelijk bezwijken gaan ze gauw helemaal kapot (vergelijk walnoten kraken met een notentang) i.p.v. keurig door 2-en te splijten zoals bij kersenpitten. Daarom onstaat ook de rotzooi die je op de snavelkanten ziet en dat roept de vraag bij mij op of de vogel hierdoor niet wat giftig spul binnen krijgt.
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'