Dennenspinselbladwesp ?

Gestart door Violet (en Remco), augustus 22, 2009, 20:25:46 PM

Vorige topic - Volgende topic

Violet (en Remco)

Is dit door de dennenspinselbladwesp (Acantholyda hieroglyphica) gedaan ?
Of zijn er ook andere soorten die dit soort keuteltjes aan een jong boompje maken ?

We kwamen deze begin van deze maand tegen aan rand van een heidegebied in de buurt van Soest.
Groetjes,
(Remco en) Violet

www.vlinderseemland.nl

Harsbijtje

Dit lijkt me inderdaad door de bastaardrups van de genoemde soort veroorzaakt.

Violet (en Remco)

Albert, dank voor je reactie  :duim:
Denk je dat we deze echt op zeker kunnen zetten? We kunnen namelijk vrijwel geen verdere info vinden over deze soort en eventuele soorten met gelijkende spinsels. En aangezien de soort zeldzaam blijkt te zijn...
Vrolijke groetjes,
Groetjes,
(Remco en) Violet

www.vlinderseemland.nl

Harsbijtje

Ja, ik denk dat hij op zeker gezet mag worden.
Maar waar jullie op baseren dat hij zeldzaam is, begrijp ik niet!
Bij mij in de buurt (N.O Brabant) zie ik ze overal.
De gelijkende soort, de Sparrenspinselbladwesp, Cephalcia abietis,
is volgens mij zeldzamer. Die leven gezamelijk op takken van Sparren
in een spinsel met keutels. Die heb ik nog nooit gezien, voor zover ik weet.

Violet (en Remco)

Hoi Albert,
Dank weer voor je reactie!
Wij hebben niet zelf bedacht dat ie zeldzaam is hoor  ;) Maar bij Waarneming.nl staat ie als 'rode' soort en ook op Soortenbank wordt aangegeven dat het een niet algemene soort is in Nederland en België. Misschien komt het doordat er vrijwel geen waarnemingen zijn gemeld? Geen idee.
Groetjes,
(Remco en) Violet

www.vlinderseemland.nl

Harsbijtje

#5
Had er vandaag zo een paar gevonden!
Meestal zit er geen larve meer in het spinsel als ik ze vind,
maar vandaag wel.
Meer foto's van de bastaardrups op onderstaande link.

http://waarneming.nl/waarneming/view/44397587

Violet (en Remco)

Leuk om te zien welk beestje eruit gekropen komt!
Interessant gebiedje ook gezien je andere waarnemingen daar.
Vermoed dat de dennenspinselbladwesp 'plaatselijk zeer algemeen is', maar verder zeldzaam... En mooi dat jij/wij de mazzel hebben om bij zo'n gebied in de buurt te wonen!
Groetjes,
(Remco en) Violet

www.vlinderseemland.nl

Violet (en Remco)

Dag Albert en andere forumbezoekers,

Vanmorgen hebben we via, via, via, een antwoord gekregen op onze vraag van bladwespenspecialist Ad Mol. Voor een ieder die het leuk/interessant vindt om te lezen hieronder zijn uitgebreide reactie:

Het gaat inderdaad om Acantholyda hieroglyphica. Wat je op de foto's ziet is een gesponnen kokertje waarin één of enkele larven van deze soort leven. Kenmerkend is het feit dat de spinselkokers aan de buitenkant volledig bezet zijn met lichtbruine droge uitwerpselen. Eveneens kenmerkend voor deze soort is het feit dat de spinsels altijd te vinden zijn op zeer jonge exemplaren van grove den, zo'n 20 tot 50 cm hoog.

Acanthlyda hieroglyphica is tot nu toe relatief weinig gevonden. Ik heb op dit moment gegevens van ca. 13 vindplaatsen uit ons land (uit Overijssel, Gelderland, Utrecht, Noord-Brabant en Limburg). Toch denk ik dat de soort algemener is dan het lijkt. Op de eerste plaats omdat vrijwel niemand let op de kokertjes en de volwassen dieren, net als alle andere Pamphiliidae, nooit op bloemen te vinden zijn en erg snel wegvliegen. Op de tweede plaats ook omdat de soort, vanwege de afhankelijkheid van jonge dennen, vermoedelijk geen langdurige populaties vormt, maar misschien meer een pionierkarakter heeft..Ik heb deze soort zelf afgelopen zomer (zowel de kokertjes als de adulten) op 2 plaatsen in de buurt van Rosmalen gevonden..

Desondanks toch een leuke vondst.

Over de betekenis van de naam hieroglyphica ben ik niet helemaal zeker. De soort is in 1791 beschreven door J.L Christ, die zelf geen indicatie geeft over de betekenis van de naam. behalve dat hij de soort, naast de Latijnse naam Tenthredo hieroglyphica, ook de Duitse naam 'Der hieroglyph' geeft. Dat betekent letterlijk de hieroglief, dus een Egyptisch schriftteken. Acantholyda hieroglyphica heeft lichtbruine vleugels met onder het pterostigma een opvallend en een beetje grillig gevormd zwart vlekje. Vooral bij dieren met gesloten vleugels is dat goed te zien. Ik vermoed daarom dat de naam slaat op deze zwarte figuur. Je moet je realiseren dat het hieroliefenschrift in 1791 nog niet was ontcijferd en dat wellicht elke vreemd onbekend teken zou kunnen worden geassocieerd met de geheimzinnige schrifttekens uit het toen al even geheimzinnige Egypte.


Daarmee hebben we gelijk een mogelijke verklaring voor het feit dat de soort als zeldzaam staat, misschien dat dit in de toekomst wel verandert  ;) We vonden het een leuke speurtocht naar meer informatie.

Is er toevallig ook iemand die hier op waarneming iets mee kan om dit bij de informatiepagina van de soort te zetten? Of is dat te veel werk of moeten we dan ergens anders op het forum zijn? Het zou misschien praktisch kunnen zijn voor nieuwe waarnemingen.
Groetjes,
(Remco en) Violet

www.vlinderseemland.nl

wouterbosgra

#8
Nog een toevoeging aan dit topic: Volgens mij komt de soort niet alleen voor op grove den. De laatste tijd zie ik ze vaak op van die kleine sier-naaldboompjes die vaak in tuinen, parken, bermen en plantsoenen staan. Geen idee hoe het boompje heet, maar zie foto. Bij mij in de buurt check ik zo'n boompje altijd want in meer dan 50% van de gevallen is het 'raak'.

Overigens klinkt de constatering dat de soort voornamelijk op jonge grove den voorkomt mij als waarnemers-effect in de oren. De toppen van volwassen dennen zijn nl nogal moeilijk te checken...

Violet (en Remco)

Hey Wouter,

In het veld zien we de Gewone spinselbladwesp (Dennenspinselbladwesp) echt alleen maar op heel jonge grove dennen. Op exemplaren die ook maar iets ouder/groter zijn hebben we dit verschijnsel echt nog nooit gezien. Tussen een jong boompje en de toppen zit een groot verschil. Als het ook in de toppen voor zou komen, zou je het ook verwachten op exemplaren die al iets ouder zijn, maar bij mijn weten is dat dus echt niet het geval.

Op jouw foto kan ik het niet goed zien, maar het lijkt er anders uit te zien dan de Gewone spinselbladwesp. Het lijkt wittig van kleur, of niet? Heb je een uitsnede?

Groetjes,
Violet
Groetjes,
(Remco en) Violet

www.vlinderseemland.nl

wouterbosgra

ik heb die foto erbij gezet om een idee te geven van de habitus van de boompjes die ik bedoelde. dat witte is idd iets anders, hier een detailfoto van hetzelfde struikje: http://waarneming.nl/waarneming/view/62609676. Ikzelf heb dit jaar ook enkele vondsten gedaan op volwassen grove dennen, maar inderdaad veel minder dan op die kleine jonge dingetjes.

Jan vH

Hier is de soort ook niet echt zeldzaam. Ik vind de soort vooral op jonge grove dennen op vochtige heide (die zijn daar ook heel veel te vinden...). Maar laatst vond ik de soort ook midden in het bos, op een wat grotere Grove den (ongeveer een meter hoog).
Jan van Harten
Validator Plantengallen

Violet (en Remco)

Citaat van: wouterbosgra op januari 13, 2012, 20:38:06 PM
ik heb die foto erbij gezet om een idee te geven van de habitus van de boompjes die ik bedoelde. dat witte is idd iets anders, hier een detailfoto van hetzelfde struikje: http://waarneming.nl/waarneming/view/62609676. Ikzelf heb dit jaar ook enkele vondsten gedaan op volwassen grove dennen, maar inderdaad veel minder dan op die kleine jonge dingetjes.

Dat lijkt er inderdaad verdacht veel op, kan niet missen lijkt me  :)  Wat grappig op zo'n sierstruikje. Of is het een bonsaï grove den??

@ Jan: Een meter hoog is naar onze ervaring goed mogelijk inderdaad.
Ik denk trouwens dat het logisch is dat je jonge grove dennen vaker op de heide tegen komt dan in het bos, omdat ze op de heide meer ruimte hebben om op te schieten. Of denk ik verkeerd?

Leuk trouwens dat zo'n oud topic opeens weer komt boven drijven! Zou mooi zijn als er hierdoor weer meer mensen dit gaan herkennen als ze die rare frutsels in de boompjes zien.
Groetjes,
(Remco en) Violet

www.vlinderseemland.nl

wouterbosgra

ik had dit topic nog in mn hoofd zitten omdat ik dit jaar redelijk fanatiek op zoek ben gegaan. geloof het of niet - het heeft me een halfjaar gekost om de eerste te vinden. en vanaf dat moment zie je ze opeens overal! Maar als ik de verspreidingskaart op wrn bekijk da wordt de soort toch redelijk ingevoerd hoor. We zijn al een stuk verder dan de 13 vindplaatsen uit de reactie hierboven! Al zijn de meeste vondsten te herleiden tot een klein aantal veelinvoerders (die zich dan ook al snel in dit topic melden :) ). Vraag me wel ees af of de kenners zoals dhr Mol hierboven dat ook al hebben ontdekt?

Violet (en Remco)

Inderdaad grappig hoe dat werkt; zo zie je ze nooit, en dan opeens zitten ze in je zoekbeeld en kan je ze niet meer missen.

Sinds dit topic worden ze inderdaad meer ingevoerd, da's toch mooi. Maar of de kenners dat al hebben ontdekt? Daarom ook wel jammer dat we geen mail gegevens meer hebben van Ad Mol...

Ga je in februari ook op zoek naar geparasiteerde zandbijtjes? http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=135546.0
Groetjes,
(Remco en) Violet

www.vlinderseemland.nl

Henk Soepenberg

Citaat van: Violet (en Remco) op januari 14, 2012, 08:41:08 AMDaarom ook wel jammer dat we geen mail gegevens meer hebben van Ad Mol...

http://www.eis-nederland.nl/werkgroepen.html     Kijken bij Vliesvleugeligen  ->  Blad-, hout- en halmwespen  ;)
Vriendelijke groeten,
Henk

Violet (en Remco)

Groetjes,
(Remco en) Violet

www.vlinderseemland.nl

wouterbosgra

Citaat van: Violet (en Remco) op januari 14, 2012, 08:41:08 AM
Ga je in februari ook op zoek naar geparasiteerde zandbijtjes? http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=135546.0

reken maar! ik ben dol op dat soort obscure priegeldingetjes!

Violet (en Remco)

Leuk Wouter, we zijn benieuwd!

Misschien zijn ze er dit jaar zelfs wel eerder als de afgelopen 2 jaar omdat het nu zo'n zachte winter is.
We zullen snel eens gaan speuren voor de zekerheid.
Groetjes,
(Remco en) Violet

www.vlinderseemland.nl

Jan vH

Het grappige is dat ik gisteren dit topic pas voor het eerst zag. Ik ben er op gaan letten doordat de soort werd gezien bij een van de natuurgebied waar ik vaak kom. Gek genoeg heb ik daar na heel lang zoeken de soort nog steeds niet gezien, maar ondertussen wel op een aantal andere plekken in de omgeving. Maar ik vermoed dat de soort hier in de buurt nog veel algemener is dan wat op de verspreidingskaartjes te zien is. Vandaag heb ik n.a.v. dit topic een paar jonge Grove dennen gecheckt, en binnen een paar seconden vond ik de soort. Alweer een nieuw kilometerhok voor de Veluwe. Ik had de soort al wel vaker in dat natuurgebied gezien.
Jan van Harten
Validator Plantengallen