kopvoornsystematiek

Gestart door tekenaar, juni 13, 2006, 13:55:40 PM

Vorige topic - Volgende topic

tekenaar

Ooit, in een grijs verleden, werden de meeste voorn-achtige vissen ingedeeld in het geslacht Leuciscus. Naarmate er meer soorten beschreven werden (m.n. in Zuid Europa) ontstond een behoefte aan een onderverdeling en werden hoe langer hoe meer groepen 'voorns' in aparte geslancten ingedeeld. Zo staan blankvoorns nu bekend als het geslacht Rutilus, ruisvoorns als Scardinius enz.

Lange tijd is het 'overblijfsel' hiervan een rommeltje-geslacht Leuciscus geweest. Dat wil zeggen: de soorten die in Leuciscus werden ingedeeld waren niet noodzakelijk nauw verwant aan elkaar.

Souffiavoorns (Leuciscus souffia, L. muticellus, uit Centraal Europa) vormen bijvoorbeeld een eigen groepje, verwant aan snepen (Chondrostoma) en niet aan de overige Leuciscus-soorten. Vandaar dat die souffia-voorns tegenwoordig worden ingedeeld in een eigen geslacht: Telestes.

Ook bij de Nederlandse soorten was het 'rommeltje'. De drie overblijvende soorten in Leuciscus: winde, serpeling en kopvoorn, zijn niet nauw verwant. D.w.z. serpeling en winde lijken een beetje meer op de blankvoorns, maar vormen samen toch een eigen groepje (o.a. met kleine schubben) terwijl kopvoorn (met o.a. grote schubben) een eigen groepje vormt samen met een aantal zuid Europese kopvoornsoorten. Vandaar dat die kopvoorns nu ook in een eigen geslacht zijn ingedeeld: Squalius. Kopvoorns heten nu dus Squalius cephalus.

In feite zijn we hiermee grotendeels terug op een indeling die 150 jaar geleden gebruikelijk was, maar 't is wel weer even wennen.

Ik zal de naam van kopvoorn binnenkort aanpassen.

De oude indeling 'alle voorns in Leuciscus' is nog steeds terug te vinden in de onderfamillie Leuciscinae waarin alle hier genoemde vissen zijn ingedeeld. Leuciscinae vormt samen met nog wat onderfamillies de famillie van de karperachtigen (Cyprinidae).

Bovenstaande is een samenvatting van wetenschappelijke publicaties en van correspondentie met wetenschappers.  
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/