Soort stofluis?

Gestart door wilde, februari 22, 2009, 11:12:32 AM

Vorige topic - Volgende topic

wilde

Dit beestje van 1,8 mm heeft enorme sprieten, behaarde vleugels en ik zie geen duidelijke ocelli, maar misschien zijn ze heel licht van kleur, want er zitten wel enkele bobbeltjes op de kruin. De stofluizen die ik meestal zie hebben 3 ocelli tussen de facetogen.
Het diertje zat op een (tijdelijke) bewaarplek van enveloppen in een vensterbank van mijn woonkamer.
Is dit ook een Ectopsocus (Psocoptera) of toch wat anders?

Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Robert Heemskerk

#1
Ja, denk ook Ectopsocus sp.(?) (Psocoptera)
Vleugelloos? Dat komt bij meerdere soorten voor. (Edit: bij nader inzien zie ik toch iets van vleugels?)
Wel opvallende lange beharing.

Een stofluissoort met heel grote antenne is: Psococerastis gibbosa
Dan zou dit een nimf moeten zijn, dat lijkt mij niet zo.

http://waarneming.nl/foto/view/67877

Een site waar ook een 'key' op staat:
http://www.brc.ac.uk/schemes/barkfly/gallery.aspx

De stofluis op jouw foto is nog niet helemaal nog op kleur denk ik?
Trichopsocus dalii heeft een opvallende beharing op de vleugels en heeft ook zo'n typisch 'lichte' voorkomen. Voor een zekere determinatie tot de soort heb je denk ik wel een hele goede opname nodig van de vleugels en dan nog.. een specialist en een :mic  om de genitalen te onderzoeken..

groet, Robert  

wilde

#2
Dag Robert,
De site die je noemde kende ik al, maar kom daar niet verder. Ectopsocus briggsi heeft onbehaarde vleugels. De vleugels van dergelijke langvleugelige soorten zijn veel langer dan het lichaam. Het is dus zeer de vraag of deze tot dat geslacht behoort.
Bij mijn exemplaar zijn de vleugels sterk behaard en niet langer dan het lichaam (niet voorbij de achterlijfpunt).
Een nimf zal het niet zijn, want die hebben geen complete vleugels.
Een heel bijzondere soort zal het ook wel niet zijn, maar de geringe grootte van dit soort beestjes maakt de belangstelling wat minder. Een betere foto kan ik er niet van maken en ik heb niet de minste apparatuur. Het dier is denk ik normaal uitgekleurd.
Het blijft jammer dat het moeilijk is deze soorten op naam of geslacht te brengen, gewoon omdat er nauwelijks determinatiegegevens beschikbaar zijn.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Robert Heemskerk

#3
CiteerDe vleugels van dergelijke langvleugelige soorten zijn veel langer dan het lichaam. Het is dus zeer de vraag of deze tot dat geslacht behoort.
Bij mijn exemplaar zijn de vleugels sterk behaard en niet langer dan het lichaam (niet voorbij de achterlijfpunt).

Ik lees soms dat verschillende soorten zowel met lange vleugels als korte vleugels aangetroffen zijn.
Deze variaties zijn ook in Nederland aangetroffen (Matty weet dit volgens mij wel!)

Maar of dit ook het geval is bij Trichopsocus sp. kan ik niet met zekerheid zeggen.., ik zou bijna zeggen van wel..

''Males and females often have long wings (macropterous) while short winged (brachypterous) specimens are occasionally found.''

Het zou leuk zijn als een kenner dit zou kunnen bevestigen natuurlijk.

wilde

Hier is nog een plaatje van de voorkant:

Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Robert Heemskerk

#5
prachtige foto!

Het is denk ik een soort uit: Liposcelis  Motschulsky, 1852 [geslacht]
geen Ectopsocus wat ik aanvankelijk dacht.

Ik heb nog gekeken naar Lepinotus patruelis, vanwege de ''zo lijkt het'' donkere streep tussen de ogen? De vrouwtjes zijn van deze soort ook veel lichter dan de mannetjes. Ze hebben ''gereduceerde vleugels'', dat klopt dan weer niet.. Zo klein zijn ze niet op jouw foto.

Liposcelis heeft soorten die je vooral binnnenshuis aantreft, ik vind deze tot nu toe het meest passen bij jouw beschrijvingen en foto's.

Ik zou 'm op diptera.info plaatsen!
Want ik denk dat daar zeker mensen zijn die daar meer van weten.. (toch zijn de meeste van dit soort stofluizen zeer lastig tot onmogelijk te determineren vanaf een foto)
Wat je ook kunt doen, is een email met foto sturen naar de maker van de stofluizensite in Engeland.
Dat is een specialist waar ik zelf al eens iets naar toe gestuurd heb en een aardige reactie kreeg.

groet, Robert

wilde

#6
Bedankt voor je tips Robert. Ik vergat nog te vermelden dat ze goed kunnen springen. Ik dacht eerst aan een springstaartje, maar die zijn dacht ik altijd vleugelloos.
Ik heb inmiddels wat foto's met een mail gestuurd naar Bob Saville. Ben benieuwd wat hij ervan vindt. Als hij geen duidelijk antwoord heeft zal ik het op diptera ook nog eens proberen, maar daar gaat het eigenlijk om vliegen, dus een andere orde, maar je weet maar nooit ...........
Hier nog een laatste plaatje op millimeterpapier:

Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

wilde

#7
Robert, nogmaals bedankt voor de tip om Bob Saville te benaderen. Hij schreef me gelijk een bericht terug en het blijkt een zeer interessante soort te zijn, zie onderstaand bericht, waarop ik nog heb geantwoord dat ik het beestje eventueel wil opsturen voor identificatie.

Hello Albert

I was very interested to see the species you photographed. The psocids I'm interested in are only the species that occur out-of-doors and yours is a domestic species - which explains why you couldn't find it on the website. The species you've found appears to me to be Dorypteryx longipennis. If my identification is right then this is the first sighting of it in the Netherlands. Charles Lienhard, in his Faune de France Psocoptera handbook, says that the species was first discovered in 1988 in a house in Luxembourg. Between 1989 and 1992 it was found in Sydney, Australia (on material imported from the Netherlands!). Apart from that it has been found in one house in Belgium and another house in Switzerland. So it is a very rare species.

I have sent your email to Charles Lienhard (Geneva) to confirm the identification.

I have never seen any species of Dorypteryx (which have the characteristically narrow and few veined wings) so I was very pleased to see your excellent photos.

Best wishes
Bob
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Robert Heemskerk

#8
Geweldig toch?  :duim:

''Domestic'', het is een soort dat zich dus in de loop der tijd ook binnenshuis heeft kunnen ontwikkelen?

Onze reacties op de foto's over de soort illustreren hierin mooi de verwarring over de soort  ;)
Toen je die foto van de voorkant(kop) liet zien, moest ik aan een ander soort denken, aan zo'n  huissoort als: Liposcelis;
http://waarneming.nl/fotonew/0/614300.jpg
Deze zie ik soms in mijn badkamer.
Zijn ze al moeilijk in te delen, krijg je zoiets voor je kiezen  :grin:

mooie ontdekking zal ik maar alvast zeggen!  :rolleyes:
En wat leuk dat Bob zo spontaan reageerde..

wilde

#9
Charles Lienhard (Natuurhistorisch museum Geneve) is de expert voor deze orde (Psocoptera) over de gehele wereld. Zijn boeken daarover zijn de bijbel voor al die soorten. Hij heeft ook lijsten gepubliceerd van soorten per land. Deze Dorypteryx longipennis komt daarop niet voor op de Ned. lijst, wel in België en Luxemburg. Ook het Ned. Soortenregister heeft deze soort niet opgenomen. Ik probeer zelf ook wat extra foto's naar Carles Lienhard te sturen om 100% zekerheid over de soortnaam te hebben, maar kan vooralsnog zijn E-mail adres niet vinden. Ik zou het kunnen vragen aan Bob.

Edit 21.00 uur:
Inmiddels kreeg ik het adres en ook snel een bevestiging van Dr. Charles Lienhard (Geneve) dat het inderdaad deze soort is. Hij wil het beestje graag hebben voor zijn verzameling en ik zal het op alcohol opsturen naar Zwitserland.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

David Tempelman

ik heb de soort toegevoegd, kunnen de prachtfoto's erbij  ;)  
met vriendelijke groet,
David

wilde

OK David, ik heb 7 foto's geupload.
Ik zag dat je de soort als 'algemeen' hebt aangeduid. Dat is niet juist.
Het beestje is (wereldwijd) extreem zeldzaam, omdat er nauwelijks waarnemingen van zijn.
Ik realiseer me wel dat zeldzaamheid bij deze soorten en grootte een relatief begrip is. Wie let er op dit grut?
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

mberg

Gaat iemand de soort nog officieel aanmelden voor Nederland, middels een publicatie?

Met groet,

Matty Berg
Coordinator EIS-werkgroep Bodemfauna
Matty P. Berg
Coordinator EIS-werkgroep Bodemfauna
Onderzoeker bodemfauna aan de Vrije Universiteit, Amsterdam, Rijksuniversiteit Groningen en Naturalis, Leiden
Aanspreekpunt Sectie Bodemfauna Nederlandse Entomologische Vereniging

David Tempelman

Lijkt me inderdaad wel een artikel waard ! @Albert: ik denk, dat de redactie van Ned. Faun. Meded. je hier van dienst kan zijn.  
met vriendelijke groet,
David

wilde

#14
Voor het blad Natura (KNNV) heb ik al een artikel gemaakt, maar iets ruimer, met 3 soorten stofluizen, waaronder de Dorypteryx. Daar moet ik het nog wel aanbieden en men moet het dan natuurlijk ook nog willen plaatsen. Ik wacht nog nadere berichten af van Charles Lienhard. Met het monster zond ik hem tevens nog 2 andere stofluizen uit mijn  huis. Ik zocht of ik nog meer van die bijzondere kon vinden. Dat bleek niet het geval, maar wél 2 exemplaren Liposcelis, die slechts ruim 1 mm lengte hebben. Hij zal die ook op naam brengen, want dat vergt ook microscopisch onderzoek. Op zijn lijst voor Nederland staat maar 1 soort: Liposcelis decolor. Het Ned. Soortenregister geeft 7 soorten, waarvan 3 inheems. Helaas geeft men niet aan welke 3 van die 7 soorten inheems zijn. Ik ben benieuwd welke die van mij zullen zijn.

Ik zou met Roy Kleukers kunnen overleggen of hij er wat in ziet voor NFM.
Dit is één van de Liposcelis-soorten:
Edit 20mrt09: het betreft Liposcelis bostrychophila Badonnel.

Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

wilde

#15
Inmiddels kreeg ik de uitslag van Charles Lienhard, (Nat. hist. Museum Genève).
Het zijn allemaal vrouwtjes en de stofluis van de laatste foto is Liposcelis bostrychophila Badonnel. De andere kleine (1,0 mm) vleugelloze was Liposcelis pearmani Lienhard. Beide Liposcelis-soorten staan niet in het Ned. Soortenregister, maar zijn zeer algemeen volgens Ch. Lienhard. De Dorypteryx longipennis daarentegen is zeer zeldzaam.

Dit is die andere (L. pearmani):

Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me