Oude en lokale benamingen voor vogels.

Gestart door wimtegels, oktober 10, 2008, 17:13:35 PM

Vorige topic - Volgende topic

wimtegels

gepost in het topic "discussie over de jacht in Nederländ"

QUOTE] Tim Asbreuk
Kortgeleden liep met een wat oudere dorpsgenoot op de dijk. Ik zei tegen hem: "kijk een kwikstaart". Die had ik daar nog niet gezien. "Kwikstaart?", zei de man, "jij weet veel van vogels, toch? Even later zegt-ie: "Dat vogeltje van net noemen wij een bouwmannetje; je hebt ze in verschillende kleuren". En hij vertelde waar die beestjes zoal zitten en dat ze vroeger veel meer voorkwamen en waarom hij dacht dat het niet zo goed ging met de bouwmannetjes.
De man wist volgens eigen zeggen niet zoveel van vogels, toch kon hij heel gedetailleerd vertellen over de bouwmannetjes in het gebied rond het dorp waar hij gewerkt had.
Las dit topic net even door. Ik heb veel gemist zag ik. De post van Joram over de kwikstaart. In het Twents heet de kwikstaart ''bouwmeesterke'' (hoop dat ik het goed schrijf). De reden achter deze naam is omdat de witte kwikstaart tijdens het ploegen (land om BOUWEN) naar wormen ed. zoekt in het open geworpen zand. Misschien wist je dit al wel maar het leek me leuk om even te vermelden voor degenen die het niet wisten.

Waaraan ik toevoegde:
Een Wielwaal werd bij ons vroeger ook wel een Goudmerel genoemd, een steenuil een katuil. Soms werd dezelfde naam in een ander dorp voor een andere vogel genoemd. Een "biemuske" letterlijk vertaald bijenmusje werd soms gebruikt voor winterkoninkje en soms voor koolmees. Ik dacht overigens dat voor beiden de bij niet echt een wezenlijk bestanddeel van de prooi is.


Weet je ook nog leuke oude en lokale benamingen voor vogels? Post ze dan hier. Het is natuurlijk leuk als je ook nog weet waarom de vogel zo genoemd werd.
Bij goudmerel moge dat hel duidelijk zijn. Bij de steenuil is het te verklaren door het katachtige geluid dat hij soms maakt.
Met vriendelijke groet,

Wim Tegels

Tim Asbreuk

#1
Denk dat alleen de namen leuk zijn die sterk afwijken van de Nederlandse naam. Even een greep uit mijn Twentse woordenschat.

Witte kwikstaart - Bouwmeesterke
Steenuil - Kwikoele
Gekraagde roodstaart - Latt'ntikker
Kauw - Toor'nkraai
Patrijs - Trieshoonder
Waterhoen - Waterkipke
Kievit - Kiefte
Nachtzwaluw - Geitenmelker (weet niet of dit Twents is)
Hop - Scheithoepe
Merel - Geeteling
Gaai - Marrekolle
Geelgors - Gelle geuze

Veel verder reikt mijn kennis niet op dit moment (zou men opa is moeten vragen). Kan ook niet garanderen dat de bovenstaande woorden goed gespeld zijn. In Twente zijn er echter veel soorten Twents die soms erg van elkaar kunnen verschillen dus niet alle Tukkers zouden het hiermee eens zijn. Wat mij wel opviel is dat veel van deze vogels  aan landbouw (of vroegere landbouw) gerealateerd zijn.
Met vriendelijke groet,
Tim Asbreuk

wimtegels

Geitemelker is redelijk algemeen. In het Duits is dat zelfs een van zijn officiele namen. Vroeger dacht men dad hij daadwerkelijk uit was op de melk van de geiten. Meer waarschijnlijk is het dat hij luchtaanvallen uitvoerde om de geiten bij zijn nest weg te jagen. Ik heb hem dat zelf zien doen bij schapen. Echt indrukwekkend.

De gaai heet in Limburg op veel plaatsen Markoef. Van de oorsprong van die naam weet ik niets.
Met vriendelijke groet,

Wim Tegels

Gretchen

In Bergen op Zoom heten eenden pielekens. Er is een oud ravelijn met water eromheen, het Pielekenswater.

In Amsterdam spreekt men van sijsjes voor alle mogelijke vogels. Er is een boek van ik meen Martin Melchers, Sijsjes en drijfsijsjes.

In Friesland heten de goudpluvieren Wilster? (het boek Wilsterflappen, over het oude beroep van vogelvangers)

Margreet.

Thijs Fijen

Veghel en omgeving:

Heggenmus - Blauwleggerke (blauwe eitjes)
Groenling - Gruunsel (groene vogel)
Merel - Malder (tja..)
Roodborsttapuit - Weindupper (weet niet of het met 1 of 2 d's is.. Geloof dat het met het gedrag te maken heeft, bovenin een topje zitten zelfs met sterke wind = weind)
Geelgors - Schrijverke (het scherpe tikje..)

Zover het in mij opkomt
Thijs Fijen

eline1234

In het Zeeuwse zijn er vast nog meer namen, de eerste die in mij opkomen:
(Westkapelle)
Modderol = meerkoet
Duukertje = dodaars

Waar die eerste vandaan komt weet ik zo niet, de tweede is natuurlijk Zeeuws voor duikertje en dat lijkt me dan weer logisch.
Eline

petermeer

Hieronder fragmenten uit een tweetal woordenboeken met per stad en/of dorp de vogelnaam.

Woordenboek van de Brabantse Dialecten
Zie: http://books.google.nl/books?id=NYLa4CE6h8...num=3&ct=result

Woordenboek van de Limburgse Dialecten
Zie: http://books.google.nl/books?id=YJFSPkTfCI...num=4&ct=result
Groeten van Peter van der Meer
KNNV, afdeling Stichts-Hollandse Polderland

Hoe meer ik leer, hoe meer ik tot de ontdekking kom dat ik nog niets weet! (Socrates, 470-399 v. Chr.).

Windekind

Hoi Tim,

mijn opa had in het Lutterzand een zomerhuisje en dat heette "de Marklauwer".

Blijkbaar is het in het twents zelfs verschillend. Weet je welke soort ik hier mee bedoel ?
Dat moet niet al te moeilijk zijn als je een beetje vergelijkt.

Groetjes,

Elmar

Met vriendelijke groet,
Elmar Prins

Tim Asbreuk

Met vriendelijke groet,
Tim Asbreuk

Windekind

Met vriendelijke groet,
Elmar Prins

Tim Asbreuk

Nou helemaal goed is ie ook niet schoot me net te binnen. Het juiste antwoord is GAAI :whistle:  
Met vriendelijke groet,
Tim Asbreuk

Marcel van kammen

jaah...ik kom uit Friesland, dus ik kan wel eeuwig doorgaan met die vogelnamen:

Meerkoet: Markel
Waterhoentje: Reithin
Vink: Skelfink
Winterkoning: Tomke
Zwartkop: Nettelkruper (Netelkruiper op zn nederlands).
Fitis: Lytse Hofsjonger
Koolmees: Blokfink

Enzovoorts...enzovoorts...

evertdirks

Evert

Leer eerst het "gewone" herkennen, dat komt het bijzondere vanzelf.

Inge van der Wulp

CiteerScholekster = bonte piet

B) vert
Die vind ik leuk! :rolleyes:  
Groeten, Inge van der Wulp

Mijn eigen website: http://ingevanderwulp.nl

michel.wissink

#14
Ik kreeg deze week toevallig een oud vogelboek onder ogen (Lekturama Encyclopedie "Het koninkrijk der Zangers", wie weet er uit welk jaar dat is?), waarin enkele mij onbekende benamingen werden gebruikt:
distelvink voor putter
grijze kwikstaart voor witte kwikstaart
ringleeuwerik voor kalanderleeuwerik
botvink voor vink
kernbijter voor appelvink (elders ook: dikbek, koningsvink, kersevink, kierseknieper, appelfretter)
kneuter voor kneu en
kransmerel voor beflijster
en ook de geitemelker werd genoemd.

Zelf beperk ik me toch maar tot het "katoelen kiek'n "  ^_^  
Groeten,
Michel

Katoelenkiekers.nl

Camera: Fuji FinePix HS10 en FinePix S1
Kijkers: Nikon Action 8x40; Bynolyt Target 60

evertdirks

Evert

Leer eerst het "gewone" herkennen, dat komt het bijzondere vanzelf.

frankmeer

#16
Hemelgeit is geen Hout-, maar een Watersnip, referend aan de baltsvlucht met gespreide buitenste staartpennen, wat een blatend geluid oplevert.
Frank van der Meer

evertdirks

CiteerHemelgeit is geen Hout-, maar een Watersnip, referend aan de baltsvlucht met gespreide buitenste staartpennen, wat een blatend geluid oplevert.
:whistle: oeps dat wist ik natuurlijk ook wel slip of the toetsenbord.

B) evert
Evert

Leer eerst het "gewone" herkennen, dat komt het bijzondere vanzelf.

Nico Omlo

#18
Citeeroeps dat wist ik natuurlijk ook wel slip of the toetsenbord.
Geef een dood ding maar weer de schuld. :P

Ik gebruik zelf vogelnamen.
Duikboot voor Aalscholver.
Roeier voor kraaien,omdat als je ze op afstand ziet vliegen,een roei beweging lijken te maken.

Er is een site met vreemde vogelnamen.
Nico.Omlo.



Mijn Waarnemingen

j.steenbergen

En niet allen een site, maar ook een compleet boek van Klaas Eigenhuis met verklaringen van vogelnamen en alle varianten ervan. Een aanrader.  
Jeroen Steenbergen

Robert

een wiekel is een oude naam voor torenvalk.

owja de schijtlijster :lol:  dat is de spreeuw omdat die alles onder schijten.

Gr robert
Groeten Robert Pater

Roden(Dr)

GijsB

oude namen weet niet uit welke streek
heb je uit een oud vogelboekje

wilde eend - blokeend
kokmeeuw - kapmeew
visdief - zeezwaluw
witwangstern - grauwe moeraszwaluw
zwarte stern - zwarte moeraszwaluw
witvleugelstern - witvleugel-moeraszwaluw
frater - steenkleuter
roodborsttapuit - zwartkeertapuit
rotskruiper - rode murenloper
alpenkraai - steenkraai
strandleeuwerik - bergleeuwerik
cirlgors - haaggors
europese kanarie - pirrewit
klapekster - steenekster
ruigpootuil - tengmalms uil
Gijs

Ted van der Knaap

kwam gisteren een leuk vogelboekje tegen: ZIEN IS KENNEN! (zakdeterminatieboek met leren sluitriempje!) uit 1953 (1e druk: 1937) van Nol Binsbergen en Mr D. Mooij waar ook de volksnamen bijstaan

bij deze de volksnamen van wat roofvogels

BRUINE KIEKENDIEF
Klem, Wouw, Koop, Hanenschrobber, Rietwouw, Schor, Houk, Aeifretter, Mûzebiter, Hoanemosk

GRAUWE KIEKENDIEF
Witstaartschor, Schor, Beul, Hanebijter, Blauwe Hoanschrobber/Hoanemosk, Blauwe Falk, Roggevalk

BLAUWE KIEKENDIEF
Blauwe stootvogel, Blauwschild, Elzenpuist, Noordse Valk

HAVIK
Hauk, Duivenvalk, Patrijzenvalk

SPERWER
Blauwvalk, Stervalk, Vinkenvalk, Schietvogel, Koekûtsfear, Klamper

BUIZERD
Haneschop, Muizenvalk, Muizerd, Blotsert, Mûzefanger

RUIGPOOTBUIZERD
Ruigpotige Muizenvalk

ZEEAREND
Beenbreker, Geelkop, Visgier, Witstaart, Goesearn

WOUW
Koningswouw, Milaan, Zwaluwstaart, Glee

WESPENDIEF
Bijenarend, Hûnichfalk

SLECHTVALK
Passagier, Blauwe Falk, Noardske Falk

BOOMVALK
Blauwvalk, Stootvalk, Blauwe Wiekel, Beamwikel

SMELLEKEN
Steenvalk, Dwergvalk, Smelfalk

TORENVALK
Rode Wiekel, Roodvalk, Zwemmer, Windwanner, Muizenvanger, Klampvogel, Krijter

VISAREND
Eendendoder
groet-je, Ted van der Knaap (always learning!)

Justin Jansen

Iedereen kent hopelijk wel Klaas Eigenhuis zijn onvolprezen boek? Klaas J. Eigenhuis. Verklarend en etymologisch woordenboek van de Nederlandse vogelnamen. Castricum: Dutch Birding, 2004
M.v.g., Justin Jansen


ratje

Een paar jaar geleden wilde ik een hele zwerm vogels hier in de buurt fotograferen. Ik had geen idee welke het waren,  waarop een boer tegen me zei: dat zijn "Noorse tjakkers". In geen enkel vogelboek kon ik er iets over vinden. Het duurde nog wel een poosje eer iemand me vertelde dat dit de Kramsvogels waren. :grin:  

fr hofman

In Groesbeek zijn alle kleinere vogels mussen.
Een groepje vinken of meezen zijn een del ( hoop ) mussen.
Een mus echter is een husklets of huskloot. ( in Wijchen een krits)
Een heggemus een heggekat of blauwmenneke.
Een kneu een mouwerik.
Een merel een mel.
Een pimpelmees een bijmees.
Een koolmees een schiet int vuur.
Een vlaamsegaai een motkolf. ( in Wijchen een merkolf ).
Een geelgors een gele schrieverik.
Een groenling een kersvink.
Een vink een boekvink.
Een merel een zwartrok.
Een kwikstaart een ploegendrieverke.
Een steenuil een piews.
Een kauw een kerkouw.

Groetjes frans.