zakdrager pachytelia villosella ?

Gestart door m.camphuijsen, juli 03, 2008, 10:20:40 AM

Vorige topic - Volgende topic

m.camphuijsen

Vorige maand in de Gasterse duinen kwam ik deze zakdrager tegen tussen dop- en struikheidebegroeiing. Ik twijfel tussen Acanthopsyche atra of de pachytelia villosella. Kan iemand mij duidelijkheid verschaffen aan de hand van de foto ?

acherontia

Ik houd het op Sterrhopterix fusca

Jeroen

m.camphuijsen

CiteerIk houd het op Sterrhopterix fusca

Jeroen
Jeroen,
Ik kwam uit op Acanthopsyche atra ivm de in de rupsentabel van Andre de Wilde aangegeven beschrijving van een slank cylindervormige zak met grijswit gesponnen eindbuis. Pachytelia villosella komt wel in heides voor maar heeft blad- en grasdeeltjes die overlangs liggen, dus die is het waarschijnlijk niet. Wat geeft bij jou de doorslag voor S. fusca ?

groet
Martin

zakdrager

#3
Mijn eerste indruk was Phalacropterix graslinella door de dwars op de lengte-as geplaatste korte tak- en grasstukjes. Maar het kan zeker ook S. fusca zijn die kan dat ook doen. Bij graslinella worden die stukjes zo geplaatst dat de zak een vaak wat vierkante indruk wekt en dat is hier niet helemaal duidelijk. Verder spint de rups de zak geheel in in grijswit spinsel dat ik hier ook niet zie. Dus is fusca op dit moment het meest waarschijnlijk, maar sluit ik graslinella zeker niet uit.

Je zou voor meer zekerheid meer gedetailleerde info moeten geven, nl:
- exacte lengte in mm.
- exacte datum
- stadium van de vondst: rups, pop of lege zak

Het is in ieder geval geen Acanthopsyche atra, die plaatst de takjes niet dwars op de lengteas.

Ik zie trouwens geen eindbuis, het lijkt me een vrouwtje.

Henk

m.camphuijsen

Citeer

Je zou voor meer zekerheid meer gedetailleerde info moeten geven, nl:
- exacte lengte in mm.
- exacte datum
- stadium van de vondst: rups, pop of lege zak

De exacte lengte heb ik helaas niet opgemeten. Maar je kunt aan de mosjes en heidetakjes op de foto opmaken dat hij vrij fors was - ik schat zo'n 25 mm lang.
De exacte datum was 2 juni j.l.
Het betrof een zak met inhoud. De rups kroop over de kale grond en trok zich in de zak terug toen het fototoestel te dichtbij kwam.

acherontia

#5
Ter info; onderstaand een afbeelding van een zekere S. fusca (vrouwtje):




Jeroen

zakdrager

Als je de lengte goed inschat moet het haast wel P. graslinella zijn. Zo groot wordt fusca zeker niet (Los van mijn eigen ervaring ken ik drie literatuuropgaven nl. 16-20 mm, 12-16 mm en 13- 16 mm). Bij graslinella is dat 22-25 mm resp. 27 mm.

Wat zeker nog vragen oproept is dat je op 2 juni nog een rups vond. Dat is erg laat (overigens zowel voor graslinella als voor fusca, hoewel fusca dan eerder zou kunnen). Goeie kans dat ie geparasiteerd is (of dat het om een exemplaar met een tweejarige levenscyclus gaat). En dan zijn er ook nog andere soorten met een vergelijkbare zakbouw (die niet uit Nederland bekend zijn), maar daar gaan we maar even niet van uit.

Al met al erg interessant. Je hebt hem zeker niet meegenomen?

Henk

acherontia

#7
Dag Henk,

Kijkend naar de omringende vegetatie op de foto denk ik dat de zak hooguit 20 mm is. Overigens was ik begin juni bij het Haaksbergerveen en trof daar meerdere rupsen van fusca aan (stuk of 5), volgens mij op zoek naar een verpoppingsplek, namelijk veel opvallend open en bloot op kleine boompjes in het gebied. Ik mis vooral de zijdeachtige indruk die de zak van graslinella op mij altijd maakt.

Jeroen

m.camphuijsen

CiteerAls je de lengte goed inschat moet het haast wel P. graslinella zijn. Zo groot wordt fusca zeker niet (Los van mijn eigen ervaring ken ik drie literatuuropgaven nl. 16-20 mm, 12-16 mm en 13- 16 mm). Bij graslinella is dat 22-25 mm resp. 27 mm.

Al met al erg interessant. Je hebt hem zeker niet meegenomen?

Henk en Jeroen,

De lengte van de zak moet echt meer dan 20 mm zijn geweest. Een goede indicatie vormt het verdorde takje struikheide dat in de lengterichting voor de zakdrager ligt. Ik denk dat het daarmee zelfs mogelijk moet zijn om bij benadering de lengte vanaf de foto vast te stellen.(Helaas groeit  hier in Amsterdam langs de Amstel niet veel struikhei.... Maar bij gelegenheid zal ik eens een takje meenemen)

Nee de zakdrager zelf heb ik vanzelfsprekend in zijn element - de Gasterse duinen - gelaten. Tussen adders en hazelwormen in zijn prachtige vermomming.
Hoe zal ik hem overigens invoeren  als een onzekere S.fusca of P.graslinella.

Groet Martin

acherontia

CiteerDe lengte van de zak moet echt meer dan 20 mm zijn geweest. Een goede indicatie vormt het verdorde takje struikheide dat in de lengterichting voor de zakdrager ligt. Ik denk dat het daarmee zelfs mogelijk moet zijn om bij benadering de lengte vanaf de foto vast te stellen.

Ik denk dat dat lastig wordt, als je met een macrolens hebt gefotografeerd en je weet met welke vergroting (bijvoorbeeld 1:1, en je je kropfactor kent dan kan je de lengte terugrekenen aan de hand van de volledige originele opname).

Kijkend naar het mos blijf ik de lengte eerder op 20 mm schatten, maar ook het takje heide pleit m.i. in die richting. Henk is natuurlijk veel meer een kenner op zakdrager gebied, ik zou deze echter direct als fusca bestempeld hebben en ook nu zie ik er vooral een fusca in.....

Jeroen

zakdrager

CiteerDag Henk,

Kijkend naar de omringende vegetatie op de foto denk ik dat de zak hooguit 20 mm is. Overigens was ik begin juni bij het Haaksbergerveen en trof daar meerdere rupsen van fusca aan (stuk of 5), volgens mij op zoek naar een verpoppingsplek, namelijk veel opvallend open en bloot op kleine boompjes in het gebied. Ik mis vooral de zijdeachtige indruk die de zak van graslinella op mij altijd maakt.

Jeroen
Dag Jeroen,

Het klopt zeker dat fusca qua stadium veel waarschijnlijker is. Zeker omdat fusca dit jaar relatief misschien wat later was i.v.m. eerdere jaren, al waren ze in mijn omgeving toch duidelijk vroeger dan begin juni verpopt. Maar Drenthe en Haaksbergerveen liggen weer een stuk noordelijker dan Nijmegen dus dat kan best 1 of 2 weken schelen. (Ik heb op 25 mei mijn laatste rups gevonden, de andere waren toen al enige tijd verpopt)

Als ik alleen op het stadium zou afgaan zou ik het zelf ook zeker fusca noemen. Maar mijn eerste indruk, de lengte-opgave en de lokatie Drenthe (waar graslinella voorkomt) houden de twijfel nog even levend. Zie volgende bericht.


Henk

zakdrager

#11
Martin en Jeroen,

Omdat de vondst mij intrigeert stop ik er maar wat meer tijd in. Ik ben mijn collectie ingedoken om de lengteopgaven te controleren. Zoals ik gisteren al intuitief vermoedde is de lengte-opgave van 16-20 mm (door Hattenschwiler in MBGBI vol 2) discutabel en komen de beide andere lengte-opgaven (Hattenschwiler, 1997 en Herrmann, 1994) veel meer overeen met de werkelijkheid. Maar omdat de discussie zich toespitst op wel of geen 20 mm, heb
ik enkele tientallen vrouwtjes-zakken fusca opgemeten. De gemiddelde lengte is 15 mm. De grootste zak die ik kon vinden was een mannetje van 17 mm (door de eindbuis). Volgens mij kun je voor fusca dus rustig uitgaan van 15 mm als een goede maat.

Daarna heb ik de graslinella zakken in mijn collectie bekeken. Die zijn duidelijk groter, de meeste zijn circa 20- 23 mm en zijn ook lang niet altijd duidelijk ingesponnen (zie bijv ook de foto op p. 481 van Baden-Wurttemberg deel 3.). Maar je kunt wel uitgaan van 20 mm +

Hiermee wil ik absoluut niet zeggen dat het graslinella is. 100% tevreden met het beeld ben ik nl. ook niet. Eigenlijk lijkt ie eerlijk gezegd het meest op een Megalophanes en dan vooral stetinensis. Probleem is dat dat een soort is die niet uit Nederland bekend is. Dichtsbijzijnde lokatie voorzover ik weet de Duitse deelstaten Mecklenburg-Vorpommern en Brandenburg. M. stetinensis is ongeveer net zo groot als graslinella maar iets minder bol en breed, heeft een verder vergelijkbare zakbouw, maar zonder spinsel.

Jammer dat je hem niet meegenomen hebt: als er 1 is zijn er veel meer, maar de kans dat je er 1 vind ligt door de zeer goede camouflage dicht bij 0.

Maar wat het ook is: eerste stap is om te kijken of de lengte enigszins nauwkeurig bepaald kan worden! Hebben ze in Amsterdam geen tuincentra met (struik)hei?

Henk

PS Helaas staan er voorzover ik weet geen afbeeldingen van op internet en is mijn eigen digitale omgeving nog steeds behoorlijk gehandicapt zodat ik geen foto kan maken en uploaden.
PS2 Fusca is voor mij ook nog steeds een goede mogelijkheid

m.camphuijsen

  T. Muus, 06-06-2009 15:51Is Phalacropterix graslinella (zelf ook weer zakken gevonden, erg typische bouw en geen fusca). Is gecorrigeerd.

zakdrager

Beetje vreemd/kort bericht hierboven. Ik snap er niet veel van.

Henk