Onderzoek epifytische korstmossen groeiend boven de hoogte van 2 meter.

Gestart door Jan Mudde, januari 30, 2023, 07:22:53 AM

Vorige topic - Volgende topic

Jan Mudde

Een artikel in Herzogia 35 (2) over de verticale verdeling van mossen en korstmossen op bomen roept bij mij de vraag op of er in Nederland ooit onderzoek gedaan is naar, met name, epifytische korstmossen in de zones boven de twee meter. Er worden genoeg bomen geveld in ons landje dus kansen genoeg om meer te weten te komen over het voorkomen van korstmossen en mossen op plekken op bomen waar we normaal niet bij kunnen zonder hoogwerker en/of klimgereedschap.

Het toeval wil dat in Atlasblok 185-385 (5232) Deurne (een wit gebied voor de Verspreidingsatlas voor wat korstmossen betreft) de N270 is gelegen die dit jaar gereconstrueerd gaat worden. Aan deze weg staan, voornamelijk, grote eiken waarvan er ca. 210 geveld gaan worden. Vanwege mijn woonplaats in Duitsland en in Nederland woonachtige familie rij ik nog wel eens over deze weg.

Ik overweeg nu om wanneer de bomen geveld worden eens te gaan kijken wat er boven de twee meter hoogte aan korstmossen op deze bomen te vinden is. Mogelijk wil ik zelfs de projectorganisatie van deze reconstructie benaderen met deze vraag zodat ik weet wanneer welke secties geveld gaan worden en wanneer ik er dan dus op zoek zou kunnen naar korstmossen en eventueel monsters zou kunnen verzamelen. Zijn er hier mensen geïnteresseerd in deze materie die hier ook iets mee willen?

Het artikel in Herzogia (waarschijnljk alleen leesbaar voor leden van de BLAM helaas);

 Sebastian Dittrich, Robert Lang, Birte Marie Albrecht, Klaus Max Stetzka, and Goddert von Oheimb "Vertical distribution of cryptogamic epiphytes on trees in central German alluvial hardwood forests: relevance for bioindication and nature conservation," Herzogia 35(2), 443-461, (31 December 2022). https://doi.org/10.13158/heia.35.2.2022.443

Grtz, Jan
Jan Mudde

"Gutta cavat lapidem non vi sed saepe cadendo" (Ovidius)

Favoriete soortgroepen; Korstmossen, Nachtvlinders, Vogels en verder eigenlijk zeer breed natuurgeïnteresseerd. https://waarneming.nl/users/50310/observations/?advanced=on

Norman

Hi Jan,

Ik had laatst vergelijkbare gedachten, toen ik stapels boomstammen (douglas en beuk) zag liggen van SBB en keek of er nog iets te vinden was qua mossen, die normaal buiten bereik liggen.

Dit was slechts beperkt zichtbaar, omdat de toppen veelal versnipperd werden en op de stammen die ik kon zien liggen kon ik nagenoeg niks, qua mossen, op vinden. Waarschijnlijk is het te droog voor mossen bovenin de bomen. 

Ik heb wel wat korstmossen gezien (op de beukenstammen), maar kan deze niet op naam brengen, maar daarnaast kan ik aan de stammen niet zien van welke hoogte deze stammen kwamen.

Maar ik denk dat het interessant is om dit eens te bekijken. Ik weet dat in de amazone heel veel boomtoppen onderzocht worden op al dat leeft en daar ook specifieke soorten heeft.

Pluijm

Dag Jan,
Heel interessant onderwerp! Ik heb zo gauw geen artikelen paraat, maar denk dat er toch wel naar gekeken is, zeker summier door Jan Barkman, die onderzocht alles!
Helaas wordt er in Nederland voornamelijk gauw-gauw geïnventariseerd. Er is zeer weinig aandacht voor ecologische gegevens. Door veel waarnemers wordt alleen vastgelegd: vinder, naam, datum en locatie en (vrijwel) niets over standplaats.
Zelf probeer ik bij elke individuele WN wel ecologische gegevens te noteren, op een standaard manier. Zo voer ik in de Biesbosch mijn (korst)mossen in met als standplaats bijvoorbeeld:
Griendbos buitendijks Wilg stronk
Griendbos buitendijks Wilg tak (voor hoogtes tot 3m)
Griendbos buitendijks Wilg tak dood
Griendbos buitendijks Wilg tak midden
Griendbos buitendijks Wilg tak kroon
etc.
De vondsten zijn daarna ook per standplaats-categorie te selecteren. De twee laatste categorieën hebben dan betrekking op hogere stamdelen. Het aantal waarnemingen daarvan is natuurlijk beperkt, je klimcapaciteiten nemen af met je leeftijd :blink:, en het aantal recentelijk omgewaaide bomen is ook nooit zo groot. Verrassende soorten hoog op stammen zijn in de Biesbosch bijv. Syntrichia laevipila, S. ruralis, Ramalina lacera en Pleurosticta. Ik heb zo gauw geen overzicht.

Succes met je onderzoek! Ik denk niet dat je de gevelde bomen op een presenteerblaadje te zien krijgt. Bosbouwwerkers zien je niet graag in de buurt en het gaat er allemaal heel grof aan toe.

 




Met vriendelijke groet,
Arno van der Pluijm


waterland01

In de malebossen van de Veluwe is tientallen jaren geleden wel flink onderzoek gedaan naar de lichenenflora hoger in de bomen (met ladders!) en toen bleken er inderdaad verschillen in diversiteit/kwantiteit te zijn. In bossen zul je dit meer zien dan bij laanbomen (omdat de lichtinval lager op de stam in bossen relatief veel minder is dan bij laanbomen, waar het wat minder afneemt richting de bodem). Toch zie je ook dan wel verschillen, dus zeker interessant om daar wat meer aandacht aan te schenken.
Henk Timmerman


Jan Mudde

Dank jullie wel voor de reacties. Zitten bruikbare tips tussen. Inmiddels heb ik van Laurens Sparrius ook wat verwijzingen naar artikelen gekregen die Nederlandse onderzoeken en situaties behelzen. Helaas heb ik gisteren kunnen constateren dat het uitvoeren van wat onderzoek aan het voorkomen van lichenen op stammen boven de twee meter er niet echt in zal zitten bij de N270. De bomen worden inmiddels verwijderd en dat gebeurd op zeer efficiënte wijze waarbij een omgezaagde boom direct gecoupeerd wordt. De verhandelbare stamdelen worden direct opgeladen op diepladers en afgevoerd en het niet verhandelbare hout wordt direct versnipperd en ook afgevoerd. Begrijpelijke handelwijze in deze tijd waarbij "geveld hout" als sneeuw voor de zon verdwijnt. Helaas valt er dan weinig meer te "korstmossen". En tijdens het vellen er tussen gaan speuren is ook niet verstandig, best wel pittige boompjes om op den kop te krijgen ;D .

Mogelijk dat er in het verdere verloop van deze wegconstructie nog wel mogelijkheden ontstaan. Daar zal ik dan zeker gebruik van maken. Sowieso zal ik vanaf nu wat alerter zijn op, al dan niet langs natuurlijke weg, verse horizontale bomen om waar mogelijk wel boven de hoogte van 2 meter te bekijken wat er aan lichenen op te vinden is.

Grtz, Jan
Jan Mudde

"Gutta cavat lapidem non vi sed saepe cadendo" (Ovidius)

Favoriete soortgroepen; Korstmossen, Nachtvlinders, Vogels en verder eigenlijk zeer breed natuurgeïnteresseerd. https://waarneming.nl/users/50310/observations/?advanced=on

Pluijm

Heb soms beetje meelij met de boswerkers van nu, lekker werken in de natuur, maar geen gewelddadiger/lawaaierig werk dan 'bomenruimen'.  :( 
Met vriendelijke groet,
Arno van der Pluijm