Pemphredon lethifer ♀ -> Pemphredon inornata ♀

Gestart door Olger Krischan, december 16, 2022, 15:25:38 PM

Vorige topic - Volgende topic

Olger Krischan

was een puzzel deze, voor zekerheid een double check of de soort klopt  ;)

- clypeus heel licht uitgerond met 3 tandjes (foto 4)
- teruglopende ader 2 mondt hier uit in SM1, wat meestal bij enslini geval is maar volgens Jacobs niet uitgesloten voor deze soort (foto 9)
- beharing tarsus 1 voorpoot lijkt me bij deze soort te passen (foto 3)


Edit:
- vond toch nog wat betere voorbeelden op WN.nl en denk dat dit P. lethifer is. Punctering op mesonotum komt beter overeen, die is bij austriaca veel grover.


Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/260773927/.
1 Pemphredon austriaca imago, gezien
datum: 2022-05-23
locatie: Krimpen aan den IJssel (ZH)

foto's:











In de tuin, liep over de tegels bedekt met zeer veel mijten waardoor ze niet meer kon opstijgen. Is uiteindelijk dood gegaan.

mvg,
Olger

Flor Rhebergen

Tja, dit is een van de lastigere determinatieproblemen in de graafwespen. Jacobs volgt de Pemphredon-revisie van Von der Smissen (2003; http://www.wjvandersmissen.de/nf52.pdf), maar doet het simpeler lijken dan het is. Ik durf er niet echt iets over te zeggen, maar wellicht kun je er met het artikel van Von der Smissen zelf nog wat meer van maken.
Groet,
Flor Rhebergen

https://twitter.com/FRhebergen

Olger Krischan

oeps zit net mijn post bij te werken, ik denk dat het toch lethifer is. maar ik ga die referentie even na speuren, dank je Flor!

ps. had je nog 2 PMs gestuurd weet niet of je ze gezien had

Olger Krischan

Hoi Flor,

Ben met Smissen aan de slag gegaan en kom tot Pemphredon lethifer fabricii, ie. P. fabricii:

- Obv clypeus vorm zou lethifer of austriaca / enslini kunnen, die laatsten meestel met tandje (foto 1)
- Mandibel met 5 tanden tanden (foto 2), hiermee valt austriaca af
- Binnenrand ogen boven met brede puncteringsloze zone -> dit wijst naar fabricii bij lethifer smal of niet, hiermee vallen austriaca en enslini af (foto 3)
- Achterhoofd lang behaard -> hiermee valt enslini af (foto 3)
- Punctering mesonotum en scutellum fijn met grote vrije vlakken -> past op lethifer, austriaca en enslini vallen af (foto 4)
- Dorsaalveld vorm past goed / alleen op fabricii (fig 57 - foto 5) duidelijke 'Kerblinie'. austriaca / enslini zien er afwijkend uit. Bij lethifer ook anders alleen bij littoralis zwak ontwikkeld.
- Pygidiaalveld breed (breder dan achterscheen) vlak en alleen distaal met rand (foto 6) -> hiermee vallen allen af, bij litoralis breed maar minder breed
- Mesosternum voor middencoca grof en raatvormig, wijst naar fabricii (foto 7) -> littoralis heeft hier structuur
- Achtertibia met duidelijke doornen langer dan beharing (foto 8 ) -> hiermee vallen allen af (austriaca heeft dit ook maar is al afgevallen)
- Klauwtjes afgestomd met kleine hechtlapjes (foto 9) -> past alleen bij fabricii

Afwijking:
- Metatars 1 heeft een paar lange haren aan buiten zijde (foto 9), alle lethifers hebben korte haren, behalve austriaca hebben alle anderen, incl. Sleutel afslag na de lethifers soms lange haren. Maar alle andere kenmerken passen niet op die Pemphredons

Mvg,
Olger


Flor Rhebergen

Hoi Olger,

Nee, P fabricii lijkt het me niet. Die heeft afgeknotte klauwtjes, wat hier niet het geval is. Zie voor foto's van dit kenmerk bijvoorbeeld de recente artikelen van Wim Klein (2020) en Steven Falk (2021) over deze soort.

Ik zit te denken, is het niet eerder eentje uit het mortifer/rugifer complex? Opvallend zijn m.i. het spaarzaam gepuncteerde mesuscutum en scutellum, en de clypeusvoorrand die iets uitgerand lijkt te zijn. Ook idd dat lang behaarde eerste voortarslid.

Bij Pemphredon subgenus Cemonus is het toch vaak een kwestie van collectiemateriaal vergelijken. Het is lastig om op basis van de sleutels een beeld van de variatie binnen soorten te krijgen.

Groet,
Flor Rhebergen

https://twitter.com/FRhebergen

Olger Krischan

Hoi Flor,

dank voor de feedback en input!

Ik ben er mee verder gegaan en heb Smissen (en andere publicaties) nog eens goed bestudeerd wat een aardig studie object is geworden, en mogelijk wat heeft opgeleverd.

Volgens mij heb je gelijk hebt dat dit een exemplaar uit de rugifer-groep is. Smissen geeft hiervoor een verzameling van 4 kenmerken, waaronder de 'ladder-achtige' structuur die de propodeum omgrenzing mediaal doorkruist. Dit kenmerk is niet aanwezig of onherkenbaar zwak ontwikkeld in de lethifer-groep, maar altijd duidelijk aanwezig in de rugifer-groep.
Deze structuur is, naast de andere kenmerken, aanwezig in het specimen.

Hiermee ben ik verder gaan zoeken in de rugifer-groep. Volgens mij betreft het hier een vrouwtje P. mortifer.

Sommige kenmerken zijn, zoals je al aangaf, lastig te interpreteren mbt variatie en  (bruikbare) fotografische referenties zijn beperkt.
- rugifer lijkt me uitgesloten obv diverse afwijkende karakters
- wesmaeli lijkt me niet kijkend naar het geheel van (te interpreteren) kenmerken maar een 3-tal 'conflicterende' karakters passen bij deze soort.


Ik heb de hele analyse uitgeschreven incl. foto's van alle kenmerken, mijn interpretaties en afwegingen, zie hier: https://kerfdier.nl/30469/

Zo ver ik weet is mortifer een verwachte soort in Nederland (Klein 1999, Nederlands soortenregister) wat dit een interessante vondst zou maken... 🤞😅



Flor Rhebergen

Dat zou inderdaad goed kunnen! Maar dit zijn lastige beestjes, en ik zou een slag om de arm houden totdat je met referentiemateriaal hebt kunnen vergelijken. Je zou eens langs kunnen gaan bij de collectie van Naturalis (hou er rekening mee dat er veel foute determinaties tussen zitten...), of het beestje aan Wim Klein geven.
Groet,
Flor Rhebergen

https://twitter.com/FRhebergen

Olger Krischan

Ok, bedankt! Ik ga even kijken hoe dit vorm te geven, ik zal iig ook contact zoeken met Wim. Mocht er iets uit komen dan koppel ik dat hier terug.

Olger Krischan

Tijdje terug heb ik gewapend met het studie materiaal, samen met Wim Klein de wesp tegen de Naturalis collectie aangehouden. Dit leidde al snel naar P. inornata.

De belangrijkste kenmerken:
- de vorm van het clypeus dat sterk naar voren gewelfd is, bij P. mortifer en de anderen is die veel vlakker
- de lodderachtige structuur die ik meende te herkennen is dat niet. Een 'echte' ladderstructuur heeft twee verticale randen aan weerszijden met horizontale ribben ertussen, ligt diep in de omgrenzing en onderbreekt deze. Hier zijn alleen horizontale ribben aanwezig die op de omgrenzing liggen.






De afwijkingen waar ik in de studie al tegenaan liep, de voornaamste was de vorm van het pygidium, kwamen ook goed overeen met inornata.

Ik heb de waarneming aangepast inclusief een aantal nieuwe foto's.

mvg,
Olger

Flor Rhebergen

Groet,
Flor Rhebergen

https://twitter.com/FRhebergen

Henri van Dodeweerd

Als leek vond ik je zoektocht hier interessant om te volgen, Olger!

Ik zie bij de waarneming primaire kenmerken van deze soort staan. Fijn dat die zo duidelijk zijn geworden. Is het misschien een idee als deze op de soortpagina vermeld worden? Dan zijn ze toch makkelijker terug te vinden en kan dat in de toekomst helpend zijn...
Met vriendelijke groet,
Henri van Dodeweerd