Vraag over Tjif

Gestart door Pieter Winters, september 19, 2022, 09:50:04 AM

Vorige topic - Volgende topic

Pieter Winters

Ik had een (onzekere) melding gemaakt van een Fitis.

Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/255021043/.
1 Tjiftjaf - Phylloscopus collybita
datum: 2022-09-16
locatie: Brabantse Biesbosch - Noordwaard - Polder Hardenhoek (NB)

foto's:



Gezien de lichte poten?

--------------------------

Zoals jullie kunnen zien is de melding aangepast naar Tjiftjaf. Ik ga er van uit dat dit juist is omdat de kennis van de validators een veelvoud van mijn kennis is.

In het kader van willen leren vroeg ik me af of er tips zijn waaraan ik had kunnen zien dat dit toch een Tjif is op uiterlijk. Normaal zou ik uitgaan van geluid, maar dat ging bij deze helaas niet. Nu ging ik uit van de pootkleur, die leek mij geel en daardoor Fitis.

Ik hoor graag van jullie!


frankneijts

Pootkleur is in diverse opzichten misleidend, of kan dat in elk geval in grote mate zijn.

* omdat de poten onder het lijf zitten (in de eigen scahduw) lijken ze dikwijls (veel) donkerder dan ze in werkelijkheid zijn..
* indien ze onder het lijf uit steken kan de kleur bijzonder sterk beinvloed worden door rechtstreeks (zon)licht of weerkaatsing van het (indirecte) licht van de omringende vegetatie waardoor ze juist (veel) lichter kunnen lijken..
* bij beide soorten is de pootkleur variabel: bij Fitis komen donkere tot zeer donkere (zelfs zwarte) pootjes regelmatig voor, in elk geval het meest in het oog sprekende pootdeel de tarsus (loopbeen). Lichte(re) pootjes bij Tjiftjaf zijn veel zeldzamer dan donkere bij Fitis maar komen soms voor!

Al bij al is de pootkleur dus een zeer onbetrouwbaar kenmerk om Fitis/Tjiftjaf te determineren. Zang/roep is/zijn het beste maar dat vereist natuurlijk kennis daarvan, dat geldt in hogere mate voor de roep. Op de tweede plek komt de structuur van de vleugel waarin diagnostische verschillen. In het geval van jouw vogel bieden de foto's wat dat betreft helaas geen houvast maar in dit geval is kleur bruikbaar: opvallende witte oogring, waarbij het onderste deel sterk contrasteert met de vrij egale donkere wang en de donkere 'borstband' zijn typisch voor 1e winter Tjiftjaf..
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

pdeknijff

En de volgende keer goed op de staart letten. Tjiffen pompen deze vaak open neer, Fitissen niet. Is niet waterdicht, maar wel een nuttig extra kenmerk.
Met vriendelijke groet,

Peter de Knijff

frankneijts

Citaat van: pdeknijff op september 19, 2022, 21:53:31 PM
En de volgende keer goed op de staart letten. Tjiffen pompen deze vaak open neer, Fitissen niet. Is niet waterdicht, maar wel een nuttig extra kenmerk.

Het heeft een tijdje geduurd voordat dit kenmerk ook wat breder verspreid werd onder vogelaars, oa omdat het in veel veldgidsen niet genoemd werd. Ik las er voor het eerst iets over in 'British Warblers' van Eric Simms (1985) die ook een afbeelding plaatst (van DIM Wallace) die de staartbeweging treffend illustreert. In de begeleidende tekst vermeldt hij dat de Tjiftjaf in India vanwege dit gedrag de "tailwagger" wordt genoemd..

Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

Pieter Winters

Beste Frank en Peter, bedankt voor de uitgebreide reacties. Ik probeer zeker bij deze soorten zelf inderdaad eerst het geluid waar te nemen, maar als dit niet lukt met de ANWB Gids / Collins app bij de hand te determineren op uiterlijk. Ik kom er wel achter dat daar nog wel wat haken en ogen aanzitten; er staat bij de Fitis wel dat ze donkere poten kunnen hebben, maar bij de Tjif niet dat ze ook lichte kunnen hebben (eerder ook het verschil in Mat- en Glanskop, waarvan het onderscheid in de snavel niet staat opgenomen in de gids). Ik dacht daardoor dat lichte poten vrij sluitend zou moeten zijn en donkere poten het alsnog beide soorten kan zijn. Maar je hebt eigenlijk ook gelijk dat het licht (of gebrek eraan) nog een complicerende factor is.

Het stukje gedrag met de staart is zeker een goede tip en ga ik onthouden.