Uitsleutelen Kleine Pimpernel

Gestart door jvanoort, april 30, 2022, 23:08:03 PM

Vorige topic - Volgende topic

jvanoort

Hallo,

mijn vrouw en ik hebben voor onze Floron cursus Determineren met de Heukels een stukje braak vlakbij huis geïnventariseerd.
Daar kwamen we de Kleine Pimpernel tegen. Prachtig plantje!

Volgens Flora van Nederland is het een eenslachtige, eenhuizige plant.

Maar dan de Heukels (ed. 24): daar wordt bij het uitsleutelen eerst gesteld dat ie 2 kransen bloembekleedsels heeft én tweeslachtig is, maar een aantal stappen in de sleutel verder wordt gesteld 'kroonbladen ontbrekend' en 'vrouwelijke bloemen bovenaan, mannelijke bloemen onderaan'. Met deze keuzes kom je tot de Kleine Pimpernel (of Moespimpernel, we gaan morgen nog even naar de specifieke kenmerken kijken).

Spreekt de Heukels zich bij het uitsleutelen van deze plant nou echt twee keer tegen of snappen wij iets niet?

Wat wij onder de microscoop zien is dat er inderdaad 4 groene kroon- of kelkbladeren zijn, maar ook wat vliezige, meer behaarde dunne blaadjes buitenom. Ik zou zeggen dat dat de kelkbladeren zijn en de iets stevigere de kroonbladeren.
Verder zien we dat de bovenste bloemen inderdaad vrouwelijk zijn, maar verstopt tussen de tientallen meeldraden binnen in de 'mannelijke' bloemen zitten ook stampers (wel veel kleinere die ook niet buiten de bloem komen). Dit lijkt op eenslachtige én tweeslachtige bloemen op één plant!

Op Soortenbank.nl staat ie hier: http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=flora_nl_v2&menuentry=tekstsleutel&pagenum=532. Ook hier lijkt de sleutel (kies voor 'toon alle gemaakte keuzes') zich tegen te spreken.

Wie kan ons helpen begrijpen wat hier misgaat?

Plantoon

dit is een heel interessante vraag om mijn zaterdagnacht mee op te fleuren:
- een- of tweeHUIZIG is een term die slaat op de soort of op de plant.
- een- of tweeSLACHTIG is een term die slaat op de individuele bloemen van die plant

Bij Kleine pimpernel zitten er in zo'n bloeiwijze 3 soorten bloemen:
- bovenaan eenslachtig vrouwelijke bloemen met enkel stempels
- in het midden tweeslachtige bloemen (M+V), dus hermaphrodiet met zowel stempels als meeldraden
- onderaan zitten er dan eenslachtig mannelijke bloemen met enkel meeldraden
Op dat model zit er overigens wel wat variatie. Voor de test kan je al die bloemetjes eens losmaken met een pincet en bekijken met een loep.

En dan die bloemdekbladen. De kroonbladen ontbreken en wat je ziet zijn twee kransen van kelkbladen, iets wat heel frequent is in de Rozenfamilie waartoe K. pimpernel behoort. Bij aardbeien (ook Rozenfamilie) zie je ook duidelijk dat de kelk eigenlijk uit 2 rijen van telkens 5 kelkbladen bestaat. Die kelkbladen zijn aaneengelast waardoor je het verkeerdelijk zou kunnen interpreteren als 1 rij van 10 kelkbladen.


jvanoort

Dag Plantoon,

dank voor je uitgebreide antwoord. Het schep iets licht in de duisternis!

Maar: hoe hadden we hier op de vraag 'bloemen tweeslachtig?' een overtuigend 'ja' kunnen kiezen? Onder de microscoop hebben we inderdaad vrouwelijke, mannelijke én 'hermafrodiete' bloemen gezien. Die tweeslachtigheid (wat volgens Heukels het juiste antwoord is in de sleutel) slaat hier dus eigenlijk uitsluitend op de hermafrodiete bloempjes?
Ik begrijp wel waarom de pimpernel éénhuizig is, maar niet waarom hij tweeslachtig zou zijn wanneer er wel een onderscheid is tussen mannelijke en vrouwelijke bloemen?

Dan die kelkbladeren: ik volg jouw redenering en dat is inderdaad ook wel wat ik zelf zie, maar volgens de Heukels heeft de KP juist wel twee kransen bloemdekbladen, bij de eerste vraag tenminste "7a. bloemen met 2 kransen bloembekleedsels (kelk en kroon) die in vorm en/of kleur duidelijk van elkaar verschillen (zie Figuur). --> 8") en dan later in de sleutel juist weer niet: "527b. Kroonbladen ontbrekend. Blaadjes alle ongeveer even groot. Bloeiwijzen zeer dicht, hoofdjesachtig of compact en kort aarvormig, op lange stelen."

Let wel: wij proberen niet eigenwijs te zijn ofzo, maar wij vinden het oprecht erg verwarrend en proberen te begrijpen waar wij e.e.a. verkeerd interpreteren.
Determineren met de Heukels is zo makkelijk nog niet en dat komt m.i. niet perse door de Heukels (met de Eggelte kwamen we er ook niet uit), maar omdat determineren soms nou eenmaal lastig is   :)

We gaan deze vraag overigens ook bij de Floron cursusleider neerleggen, maar ik heb goede ervaringen met dit forum  :)

WimV

Overigens, braakliggend stukje en dan Kleine pimpernel tegenkomen. Zeker weten dat het geen Moespimpernel is...

Groetjes,
Wim

jvanoort

#4
Citaat van: WimV op mei 01, 2022, 11:42:23 AM
Overigens, braakliggend stukje en dan Kleine pimpernel tegenkomen. Zeker weten dat het geen Moespimpernel is...

Groetjes,
Wim

Hoi Wim, zie boven: kan inderdaad goed moespimpernel zijn, we moeten nog even naar de stengel kijken (en de blaadjes zijn ietwat gesteeld).

Edit: inderdaad het is waarsdchijnlijk Moespimpernel: kale steelbasis, blaadjes gesteeld en bloemhoofdjes voornamelijk eirond.