Evocentrisch beheren

Gestart door Yanick, juni 06, 2022, 17:40:30 PM

Vorige topic - Volgende topic

Yanick

Een notitie: Ik ben nog bezig met deze zelfstudie. Daarom is niet alles correct. Met een discussie kom ik verder. Ik noem dit evocentrisme.

Als het om natuur gaat, vestig ik mijn hoop op de onkruiden en invasieven (en supersoorten zoals de vos). Het is de natuur die nog autonoom, brutaal, hardnekkig en spontaan is. Misschien zelfs antifragiel. Het lijkt erop dat de trend in de evolutie richting diversiteit en complexiteit is. Dit heet de zero-force evolutionary law. Kunnen we soortvorming of diversificatie niet als doel nemen ipv concepten als "natuurlijkheid" en "wildernis"? Hierbij volg ik Emma Marris: deze concepten kunnen in de prullenbak. In mijn ogen is de evolutie gelijk aan de natuur en zouden we ervoor kunnen kiezen om evolutie als het doel te nemen. Dit in plaats van de plan-natuur waarmee nu mee wordt gewerkt. We kunnen een natuur met historische referenties, met of zonder mens, weg doen. In plaats daarvan is er de toekomst en geen referentie, een promethische natuur, het evocentrisme. In het evocentrisme is de toekomst onduidelijk; we weten niet welke natuur we krijgen, behalve dat we de evolutie haar gang laten gaan en soortvorming proberen te versnellen. In plaats van inrichten gaan we prutsen met de natuur. Het einde van het prutsen is nog niet bekend. Dit is de natuur in remix. Dit is de volgende episode.

Steeds meer uitheemse soorten vestigen zich in ons land. Ik moet ze buiten beschouwing laten en als vijand zien. De exoten zijn een vijand omdat ze aangetast zijn door de mensenhand. Maar ik zie ze voor het meest een verrijking. Zoals Rypke Zeilmaker stelt: natuur op eilanden en Australië sterft uit door uithemen, daarbuiten valt het reuze mee. Nieuwe soorten ontstaan door hybridisatie en door lokale aanpassing (muskusratten, huismussen en teunisbloemen vormen nieuwe soorten of sub-soorten). Invasies van uithemen zijn niet onnatuurlijk, en wanneer een barrière opgeheven wordt is het resultaat meer soorten dan uitsterven (zoals bij het Suez Kanaal en Panama Kanaal). Daarnaast, er zijn genoeg inheemse soorten die zich volgens sommigen ook invasief gedragen. Bv: grote brandnetel, grove den, riet, beuk, hulst, fluitenkruid, bonte dovenetel, daslook, pijpenstrootje, ijle dravik, heermoes, diverse bramen, pitrus, grote wederik en diverse grassen. Mijn rebellie is daarom dat we meer soorten zouden moeten introduceren maar wel slimmer. Wat wel ongekend is dat er nu soorten komen van plekken die extreem ver van elkaar zijn verwijderd (soorten van het gematigde zuiden naar het gematigde noorden).

Europa vind ik ook wel een bijzonder geval. Mijn verwachting van ons continent is dat het weerbaarder is dan Australië, omdat Europa veel invasies heeft gehad. We hebben ook een verpauperde bomenflora door de ijstijden. Nu hebben we 500 boomsoorten tegen 1000 boomsoorten voor Noord-Amerika en China. Nu burgeren sommige genera die ooit in West-Europa voorkwamen zich in:
CiteerAesculus (paardenkastanje), Diospyros, Elaeagnus (olijfwilg), Epipremnum, Halesia (sneeuwklokjesboom), Karwinskia, Liquidambar (amberboom), Meliosma, Pistacia (pistache), Pseudolarix (goudlarix), Stewartia, Styrax, Zelkova, Nyssa, Actinidia, Euryalo, Liriodendron (tulpenboom), Magnolia, Proserpinaca, Taxodium (moerascypres), Sciadopitys (Japanse parasolden), Sequoia (mammoetboom), Phellodendron (kurkboom), Castanea (tamme kastanje), Ostrya (hopbeuk), Juglans (walnoot), Tsuga (hemlockspar), Carya (hickory), Parthenocissus (wingerd), Celtis (netelboom), Eucommia, Pterocarya (vleugelnoot), Staphylea (pimpernoot).

Mij lijkt me het mooi dat sommige boomsoorten terug komen. Maar om hier nou een nieuw referentie te nemen is ook een val. Dit heb ik wel gedacht, maar beter lijkt me om de natuur - of wel, de evolutie - haar gang te laten gaan. Wij kunnen daarin best sturen maar niet de controle nemen. De natuur is altijd in wording. Ik zou alle niches die in Europa zijn willen vullen. Dat klinkt arrogant, we weten in beperkte mate wat de niches zijn. Met de componenten die er al zijn komen er nieuwe niches: de aangrenzende mogelijkheid. Zoals ik het zie, willen we de aangrenzende mogelijkheid maximaal verkennen.

Ik stel me een natuur voor waarin soorten het beste passen. Bijvoorbeeld: de rode eekhoorn lijkt aangepast te zijn aan naaldhout terwijl een eekhoornsoort zoals de grijze eekhoorn het beter doet in loofbos. De grijze eekhoorn scoort misschien een 0 op "natuurlijkheid", qua aanpassing of qua fitness payoff scoort de grijze eekhoorn een ruime voldoende in het loofbos. Ironisch vind ik het dat we een aantal exoten hebben die goed aangepast is aan ons land, met potentiële hoge fitness payoffs. Wasberen en wasbeerhonden vind ik misschien wel beter aangepast - in verhouding - aan onze voedselrijke delta dan bijvoorbeeld de das en misschien zelfs de vos. Evolutie zoekt soorten met hoge fitness payoffs. Als we evolutie haar gang willen laten gaan; misschien moeten we dan deze soorten aanbieden. Tussen onze inheemse soorten zullen ook soorten zitten die wel of niet aangepast zijn aan het huidige milieu. Gaat dit fout? Het antwoord is een dikke yes. We kunnen niet voorspellen hoe de natuur evolueert, net zoals we niet alle toepassingen van een schroevendraaier kunnen voorspellen.

Ondertussen zijn er een aantal soorten in ons land die niet alleen ecologisch maar ook genetisch aan het inburgeren zijn. De rode eiken in ons land zijn hoogstwaarschijnlijk ondertussen genetisch inlandse rode eiken. Dat we een soort van McDonald's natuur krijgen lijkt me niet. Het lijkt misschien zo doordat de meeste soorten op dezelfde plekken worden geïntroduceerd. Door dingen zoals drift, willekeur, natuurlijke selectie en vooral - in mijn ogen - pad-afhankelijkheid krijgen we - denk ik - een andere natuur. Zo heeft de geïntroduceerde vogelkers andere ongewervelden op zich: zou dit feit alleen al deze vogelkers niet van evolutionaire richting doen veranderen? Een rode eik in Noord-Amerika leeft samen met andere bomen dan in Europa: verandert dit niet de evolutionaire richting?

Mijn vragen aan jullie: kunnen we soortvorming versnellen? Kunnen we alle niches vullen? Wat is de essentie van evolutie en daarmee de natuur? Kunnen we zonder referentie werken? Kunnen we prutsen?

Notitie: in de bijlage heb ik de trend van evolutie.
- Yanick Punter