Urocerus onbekend. Welke houtwesp is dit?

Gestart door Luuk Torn, augustus 23, 2021, 10:56:44 AM

Vorige topic - Volgende topic

Luuk Torn

Ik zou graag willen weten welke soort dit is. Het lijkt op een reuzenhoutwesp (Urocerus gigas), maar heeft zwarte poten met witte delen in plaats van gele poten. Ook het lijf is witachtig en niet geel zoals bij de reuzenhoutwesp. Het leek nog het meest op de Urocerus albicornis, maar deze soort is zeer zeldzaam in Nederland.
Het insect was (exclusief voelsprieten) ongeveer 3 centimeter lang.

Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/223017644/.
1 Urocerus spec. imago, gezien
datum: 2021-08-14
locatie: Gouda - Park Atlantis (ZH)

foto's:





Met vriendelijke groeten,
Luuk Torn

Milo van Loon

Dit is zeker een vreemde houtwesp... Urocerus albicornis lijkt inderdaad een goede match maar het feit dat alle flagellomeren wit zijn en het achterlijf een uitgebreide tekening heeft verwart me. Leg het anders voor aan een expert

heermoes

Volgensmij man U. augur. Mooie waarneming!
mvg, Luc Elshout (validator Symphyta)
Jong? Natuur? De NJN natuurlijk!
JBU Natuurgidsen

Luuk Torn

Bedankt voor je hulp  Luc!
Maar ik denk dat het geen U. augur is. Deze soort is net zoals de U. gigas meer geel/oranje en heeft een anders gevormd abdomen. Ook de kleur van de segmenten van de achterpoten is anders. Het blijft een beetje een raadsel. Ik denk dat ik maar een expert moet raadplegen
Met vriendelijke groeten,
Luuk Torn

heermoes

Hoi Luuk, ik heb de tabel van Lacourt geraadpleegd. Ik zal hem hier onder uittypen, maar ik laat me graag verbeteren. Ik denk dat er binnenkort sowieso een admin naar kijkt aangezien er een project loopt met houtwespen in Nederland en België.

Urocerus -- Man -- achterlijf bruinachtig/zwart aan de top -- postoccellaire ruimte geel met in het midden een zwarte lijn -- voor- en middenbenen met tibia geel aan de basis -- augur
mvg, Luc Elshout (validator Symphyta)
Jong? Natuur? De NJN natuurlijk!
JBU Natuurgidsen

Luuk Torn

Hoi Luc,

Dankje voor je hulp! Wat is die tabel van Lacourt eigenlijk? Ik ben er nog niet mee bekend.
Met vriendelijke groeten,
Luuk Torn

heermoes

Hoi, het boek van Lacourt is een groot boek over alle bladwespen van Europa. Er zijn verschillende meningen over het boek, als je je verder in bladwespen wilt verdiepen, een collectie aan legt en een compleet werk wilt hebben is het wel een goed boek (naar mijn mening), ookal komen de namen soms niet overeen met de nederlandse (wetenschappelijke) namen. Plaatjes kijken zal helaas niet lukken, veel soorten moet je op naam brengen door een stappenplan (tabel/sleutel) te volgen.
Veldshop / Vermandel / NAP
mvg, Luc Elshout (validator Symphyta)
Jong? Natuur? De NJN natuurlijk!
JBU Natuurgidsen

Luuk Torn

Ik heb een entomoloog gesproken en die wist niet wat voor soort binnen het genus Urocerus dit is. Ik had eigenlijk het exemplaar moeten vangen om met DNA te bepalen welke soort het is. Wel zeker is dat het geen soort is die in Nederland natuurlijk voorkomt. Het zou kunnen dat de houtwesp via een houtimport vanuit het buitenland bij de vindplaats terecht is gekomen. Ik weet alleen geen informatie te vinden over de andere soorten van het genus Urocerus die in het buitenland voorkomen.
Ik ben de volgende soorten al nagegaan:

U. gigas
U. argonautarum
U. sah
U. augur
U. albicornis (lijkt ie nog het meest op)
U. fantoma
U. flavicornis

Kan iemand misschien nog helpen?
Met vriendelijke groeten,
Luuk Torn

heermoes

#8
Hoi Luuk,

Interessant. Het zou inderdaad erg goed kunnen dat de soort meegekomen is met hout. (Let op, volgende informatie is wat ik tot over weet, het kan zijn dat ik essentiele informatie mis loop) In Europa zijn er 5 soorten inheems en er worden 2 soorten "regelmatig" waargenomen die hier eigenlijk niet voor komen. Dat zijn U. albicornis en U. californicus. DNA onderzoek is vaak handig maar naar mijn mening niet nodig. Ik heb mij nooit verdiept in ondersoorten, daar zou het er goed een van kunnen zijn uit een andere regio.
De lijst van soorten die jij nu geeft is volgensmij ook niet helemaal compleet van wat hier te verwachten is.
Ik ben best benieuwd hoe het precies zit met de soorten en kleurvarianten.

Ik had het volgende al op het netvlies voor de 3 "buitenlandse" soorten:
Het is sowieso een mannetje, want we zien geen ovipositor en/of schede. Dus U. albicornis is het niet aangezien het mannetje daarvan bruinzwarte antennes heeft met soms een geelrode basis. Jij vergelijk de wesp van jou waarschijnlijk met een vrouwtje albicornis wat ik goed begrijp maar dus volgens mij niet klopt.
U. californicus is het zeer waarschijnlijk ook niet aangezien de mannetjes daarvan een rood achterlijf hebben en verder meestal ook roodachtig zijn. U. flavicornis is ook een Amerikaanse soort en is alleen nog maar in Noorwegen (en kennelijk ook de VK) gevonden. Deze soort is het ook niet omdat deze grotendeels zwarte antenne heeft en achter de ocelli zwart is in plaats van geel. Met de Europese tabel van Lacourt zou je dan ook op albicornis uitkomen aangezien flavicornis daar niet in staat.
Verder blijf ik zelf bij de determinatie die ik eerder al gaf, U. augur dus. Maar ik zal ook nog op internet wat zoeken of ik snel een tabel kan vinden/samenstellen voor alle soorten (en/of ondersoorten als die relevant zijn met kleurvarianten). Ik ben zelf namelijk ook erg benieuwd wat het wel is.

Je kan zelf ook nog contact opnemen met de mensen die onderzoek doen naar de houtwespen. Ik ben wel benieuwd wat zij er van vinden. Zij zullen alle opties ook al wel beter kennen. Als je daar meer informatie uit krijgt zou ik het ook graag horen. Wellicht krijg je snel reactie als je het in de comments plaatst van deze facebookoproep?
mvg, Luc Elshout (validator Symphyta)
Jong? Natuur? De NJN natuurlijk!
JBU Natuurgidsen

Luuk Torn

Hoi Luc,

Dank voor je hulp! Ik heb Ad Mol gecontacteerd en hij zei het volgende erover:

Duidelijk is in elk geval dat het gaat om een mannetje van Urocerus. Daar zit ook een van de problemen omdat de meeste beschrijvingen zijn gebaseerd op vrouwtjes en de schaarse beschrijvingen van afbeeldingen van mannetje soms niet met elkaar overeenkomen. De lichte koptekening wijst op een soort uit de groep van Urocerus augur (naast U. augur ook U. fantoma of U. sah), voor wat betreft de Europese soorten. Maar omdat houtwespen lang in dood hout kunnen overleven en soms pas na een paar jaar tevoorschijn kunnen komen, heb ik met een schuin oog ook even gekeken naar soorten uit Noord-Amerika en oost Azië, die met geïmporteerd hout hier terecht kunnen komen.
Ik moet eerlijk toegeven dat ik er niet helemaal uit kom. Het ligt het meest voord de hand dat het een mannetje is van U. augur; die soort is na U. gigas het vaakst in ons land gevonden en de zichtbare kenmerken zijn er niet mee in tegenspraak, maar - zoals ik al zei - meer subtiele kenmerken ter bevestiging zijn niet zichtbaar. Ík zou het dier dan ook willen benoemen als een mannetje van Urocerus cf. augur.

Jij zat dus waarschijnlijk goed met U. augur, al is dat niet zeker. Als ik nog een keer een Urocerus tegenkom, ga ik het zeker vangen.
Met vriendelijke groeten,
Luuk Torn

heermoes

Hoi Luuk,

Erg interessant, hopelijk komt er misschien uit dit project meer duidelijkheid over de determinatie van de mannetjes. Jammer dat het niet met zekerheid te zeggen is...

De ogen open houden dan maar  :duim:
mvg, Luc Elshout (validator Symphyta)
Jong? Natuur? De NJN natuurlijk!
JBU Natuurgidsen