Hoofdmenu

Monotypische taxonen

Gestart door Joris12345, augustus 31, 2021, 11:01:37 AM

Vorige topic - Volgende topic

Joris12345

Welke monotypische taxonen hebben we in Nederland onder de vogels? Bestaat hier een overzicht van?

Voor zover we weten:

Monotypische orde
Cuculiformes (Koekoek)

Monotypische families
Panuridae (Baardman)
Pandionidae (Visarend)
(Tichodromidae (Rotskruiper))

Monotypische genera
Panurus (Baardman)
(Tichodroma (Rotskruiper))

Monotypische soorten
Pernis (Wespendief)
Mergellus (Nonnetje)
Lullula (Boomleeuwerik)

Laten we het beperken tot de wat vaker voorkomende vogels, in ieder geval zonder de zeer zeldzame gevallen.

Alvast bedankt!

migratorius

Beste Joris,

Dit is een beetje een onduidelijke vraag.
Monotypische taxa (niet taxonen) bezitten maar één ondergeordend taxon.
Je kan dus beter naar monotypische genera vragen (een genus met één soort), monotypische soorten (een soort met maar één ondersoort) of monotypische families (over het algemeen denken mensen dan overigens aan een familie met één soort, maar je zou ook aan één genus kunnen denken).

Baardman is de enige soort in het monotypische genus Panurus, wat weer het enige genus is in de monotypische familie Panuridae, maar het is geen monotypische soort (hij heeft drie ondersoorten).
Visarend behoort tot de monotypische familie Pandionidae (bezit maar één genus), maar er zijn diverse soorten (die overigens tot voor kort als dezelfde soort werden beschouwd: toen was het dus wél een monotypisch genus) en ondersoorten: het is geen monotypisch genus en geen monotypische soort.

Staartmees is geen monotypische soort (er zijn meer ondersoorten: denk alleen al aan de Witkopstaartmees), behoort niet tot een monotypisch genus (er zijn meer soorten Aegithalos) en behoort niet tot een monotypische familie (er zijn meer genera in de familie Aegithalidae).
Nachtzwaluw behoort evenmin tot een monotypische familie of geslacht en is ook geen monotypische soort.

Het enige goede voorbeeld dat ik zo gauw voor Nederland kan bedenken is de Rotskruiper (dan zijn we dus al bij de zeer zeldzame gevallen): een monotypische familie met een monotypisch geslacht, maar geen monotypische soort (want hij heeft twee ondersoorten).

JanHein

Joris12345

#2
Beste JanHein,

Wat een geweldig antwoord! Ik wist dat er haken en ogen aan mijn vraag zaten, maar nu is het meteen duidelijk.

Stel dat ik dan een overzicht zou maken dan ziet het er dus voorlopig zo uit:

[zie aangepaste eerste post]

Enig idee hoe ik het overzicht kan uitbreiden?

Groeten Joris

OJGoreng

#3
Citaat van: Joris12345 op augustus 31, 2021, 14:47:28 PM
Monotypische soorten zijn er voor zover bekend dan niet.

Vast wel. Wespendief en Rode Wouw hebben heeft bijvoorbeeld geen beschreven ondersoorten, maar het blijft vast niet bij alleen deze.
Met vriendelijke groet, Zainal

pdeknijff

Een beetje een drijfzand probleem want stel dat je een overzicht wil maken van monotypische soorten (soorten met slechts 1 ondersoort), dan loop je altijd het risico dat door een lump in de toekomst, dit weer een polytipische soort wordt.
Een volledige wereld lijst kun je op de website van het IOC (International Ornithological Commission) vinden, eenvoudig als excel sheet te downloaden waar je helemaal op los kunt gaan.
Met vriendelijke groet,

Peter de Knijff

Menko Vlaardingerbroek

Vroeger had je in Trouw een rubriek nutteloze kennis (positief bedoeld!). Dit valt hier wel een beetje onder. Nog twee soorten die (denk ik) tot monotypische genera behoren: Nonnetje Mergellus albellus en Boomleeuwerik Lullula arborea.
Vriendelijke groet,
Menko Vlaardingerbroek

tekenaar

Op zich zijn monotypische genera vrij waardeloos. Een genusnaam wordt immers gebruikt om op elkaar lijkende soorten bij elkaar te rangschikken. Als je een monotypisch genus hebt, zegt dat alleen dat de eronder vallende soort nergens op lijkt. Nonnetje lijkt wel degelijk ergens op: het is een zaagbekje. Als je het genus Mergus ietsje ruimer neemt, valt het er weer wel onder. Er is geen harde regel hoe veel soorten op elkaar moeten lijken om in hetzelfde genus geplaatst te worden. Wel een regel dat genera monofyletisch moeten zijn, maar dat betekend wat anders.
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

tekenaar

(de mogelijkheid van) hybridisatie is geen criterium bij de indeling van soorten in genera. Op zich zou dat wel een mooi objectief criterium zijn, worden creationisten ook blij van.
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

tekenaar

Het enige harde criterum is dat soorten binnen een genus onderling meer aan elkaar verwant moeten zijn, dan met soorten van andere genera. Hoeveel ze dan verwant moeten zijn, mag iedere onderzoeker zelf bedenken. 
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

pdeknijff

Deze vraag kan je alleen beantwoorden door kennis te nemen van de argumenten van de persoon of instantie die deze beslissing heeft genomen. Wellicht dat iemand dat paraat heeft, anders wordt het zoeken geblazen....
Met vriendelijke groet,

Peter de Knijff

migratorius

Livezey heeft twee artikelen gepubliceerd waarin werd verondersteld dat Nonnetje meer verwant is aan de Brilduikers dan aan de Zaagbekken en daarom niet in Mergus paste. Die artikelen (gebaseerd op morfologie) zijn achterhaald (inmiddels 35 en 26 jaar oud), maar de commissies die de naamgeving vastleggen zijn blijkbaar nog steeds onder de indruk.

De diverse artikelen die DNA geanalyseerd hebben spreken elkaar ook tegen wat betreft de exacte verwantschappen, maar Mergellus en Lophodytes bij Mergus voegen is prima te verdedigen (ze zijn volgens DNA elkaars nauwste verwanten).

Bij eenden vindt overigens vaak hybridisatie plaats tussen verschillende genera: dat is geen reden om ze dan maar allemaal samen te voegen.

JanHein

tekenaar

Voordat een commissie overstag gaat moet iemand een overtuigende argumentatie hebben gepubliceerd. Tot die tijd doen naamgevingscommissies niets, ook niet als ze zelf al lang een andere mening hebben.
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

tekenaar

Voor sommige diergroepen (o.a. vogels) zijn er internationale commissies van wijze mannen (zelden vrouwen, maar waarom eigenlik?) die officiele namenlijsten publiceren. Als die er niet zijn worden bijvoorbeeld internationale handboeken als leidraad genomen, of de IUCN red list (die vaak achter loopt). Voor waarneming.nl gebruiken we het soortenregister als uitgangspunt: https://www.nederlandsesoorten.nl/ En die baseren hun mening weer op de bovenstaande bronnen, soms aangepast aan nieuwe inzichten.

Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

Bart van Hoogstraten

Citaat van: Joris12345 op augustus 31, 2021, 14:47:28 PM
Monotypische genussen

Meervoud van genus is genera.
Er bestaan overigens ook nog monotypische orden bij de vogels (maar voor zover ik weet niet in Nederland).
Vriendelijke groet! Bart van Hoogstraten

De toekomst van Waarneming is onzeker. Draag bij aan het voortbestaan en betaal gewoon jaarlijks € 25,- abonnementskosten!
https://waarneming.nl/donate/

migratorius

Citaat van: tekenaar op september 03, 2021, 12:43:49 PM
Voor sommige diergroepen (o.a. vogels) zijn er internationale commissies van wijze mannen (zelden vrouwen, maar waarom eigenlik?) die officiele namenlijsten publiceren.
Als je je enigszins in dit soort zaken verdiept zul je zien dat er maar een dunne scheidingslijn tussen wijsheid en eigenwijsheid is.

JanHein

Bart van Hoogstraten

#15
Ik heb toch een monotypische Nederlandse vogelorde gevonden. Die waar onze Koekoek (Cuculus canorus) in zit. De orde der Cuculiformes kent maar één familie: de Cuculidae.
Vriendelijke groet! Bart van Hoogstraten

De toekomst van Waarneming is onzeker. Draag bij aan het voortbestaan en betaal gewoon jaarlijks € 25,- abonnementskosten!
https://waarneming.nl/donate/

Joris12345

Bedankt voor de info. Ik werk de lijst bij in mijn eerste bericht, maar verder staak ik mijn zoektocht vanwege de complexiteit.  :blink:

keesschreven

(toch nog een toevoeging: IJsvogel - monotypische familie Alcedinidae)
Vriendelijke groeten,
Kees Schreven
Admin Vogels - Schedels en veren

migratorius

Citaat van: keesschreven op september 15, 2021, 08:39:18 AM
(toch nog een toevoeging: IJsvogel - monotypische familie Alcedinidae)
Klopt niet: zelfs als je de ijsvogels opsplitst in drie families (wat momenteel de IOC bijvoorbeeld NIET doet), bevat de Alcidinidae nog steeds de genera Corythornis, Ispidina, Ceyx en Alcedo.

JanHein

tekenaar

Citaat van: Bart van Hoogstraten op september 03, 2021, 13:17:37 PM
Citaat van: Joris12345 op augustus 31, 2021, 14:47:28 PM
Monotypische genussen

Meervoud van genus is genera.
Er bestaan overigens ook nog monotypische orden bij de vogels (maar voor zover ik weet niet in Nederland).

en het meervoud van taxon is taxa ...
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

keesschreven

Citaat van: migratorius op september 15, 2021, 09:58:28 AM
Citaat van: keesschreven op september 15, 2021, 08:39:18 AM
(toch nog een toevoeging: IJsvogel - monotypische familie Alcedinidae)
Klopt niet: zelfs als je de ijsvogels opsplitst in drie families (wat momenteel de IOC bijvoorbeeld NIET doet), bevat de Alcidinidae nog steeds de genera Corythornis, Ispidina, Ceyx en Alcedo.

JanHein

Aha, dan had ik blijkbaar de vraag verkeerd begrepen. Ik dacht dat het om monotypische taxa BINNEN de Nederlandse avifauna ging (dus alle buitenlandse taxa negerend).
Blijkbaar gaat het om wereldwijd monotypische taxa, die ook (o.a.) in Nederland voorkomen (?).
Vriendelijke groeten,
Kees Schreven
Admin Vogels - Schedels en veren

migratorius

Citaat van: keesschreven op september 15, 2021, 16:44:17 PM
Citaat van: migratorius op september 15, 2021, 09:58:28 AM
Citaat van: keesschreven op september 15, 2021, 08:39:18 AM
(toch nog een toevoeging: IJsvogel - monotypische familie Alcedinidae)
Klopt niet: zelfs als je de ijsvogels opsplitst in drie families (wat momenteel de IOC bijvoorbeeld NIET doet), bevat de Alcidinidae nog steeds de genera Corythornis, Ispidina, Ceyx en Alcedo.

JanHein

Aha, dan had ik blijkbaar de vraag verkeerd begrepen. Ik dacht dat het om monotypische taxa BINNEN de Nederlandse avifauna ging (dus alle buitenlandse taxa negerend).
Blijkbaar gaat het om wereldwijd monotypische taxa, die ook (o.a.) in Nederland voorkomen (?).
Haha, het kan goed zijn dat dat de oorspronkelijke intentie van de vraag was...

JanHein

Bart van Hoogstraten

Citaat van: keesschreven op september 15, 2021, 16:44:17 PM
Aha, dan had ik blijkbaar de vraag verkeerd begrepen. Ik dacht dat het om monotypische taxa BINNEN de Nederlandse avifauna ging (dus alle buitenlandse taxa negerend).
Blijkbaar gaat het om wereldwijd monotypische taxa, die ook (o.a.) in Nederland voorkomen (?).

Montotypische taxa binnen de Nederlandse avifauna en de buitenlandse negeren... dat is een heel erg lange lijst.
Vriendelijke groet! Bart van Hoogstraten

De toekomst van Waarneming is onzeker. Draag bij aan het voortbestaan en betaal gewoon jaarlijks € 25,- abonnementskosten!
https://waarneming.nl/donate/

Julian

Stellers eider is een bijzonder verhaal. Geplaatst in het monotypische genus Polysticta maar mogelijk is de soort het gevolg van hybridisatie tussen IJseend (genus Clangula) en Eider (genus Somateria):
https://www.birdguides.com/articles/ornithology/genetics-suggest-hybrid-origin-of-stellers-eider/