Hoplocampa crataegi. Larven op Meidoorn 2019 + 33 zeer variabele imago's (2021)

Gestart door John Bouwmans, mei 28, 2019, 11:47:18 AM

Vorige topic - Volgende topic

John Bouwmans

Door het topic van Johan (https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=390721.msg2092245#msg2092245 ) over Hoplocampa crataegi, ben ik nu extra alert op deze soort bij Meidoorns. Dacht al een paar keer dat ik een imago zag, maar lukte (nog?) niet om er een te verzamelen. Vond wel diverse Meidoornbesjes met gaatjes, maar ja wat zit daar in?


Dat vroeg dit schildwespje zich ook af en die zitten er meestal niet voor niks https://waarneming.nl/observation/173178548/
Schildwesp onbekend - Braconidae indet. imago,  datum: 2019-05-26     locatie: Veenendaal - West (UT)

Schildwespje was in de weer op meidoornbesjes waar al een gaatje in zat, mogelijk van Hoplocampa.


Daarna vond ik ook diverse snuitkevertjes die met de besjes in de weer waren. https://waarneming.nl/observation/173221912/.
Appelvruchtsteker - Tatianaerhynchites aequatus imago, datum: 2019-05-27    locatie: Veenendaal - West (UT)

Snuitkever verantwoordelijk voor de gaatjes in de meidoornbesjes??


Zag vanmorgen in een potje waar ik een paar besjes met gaatjes in bewaarde  wat "keutelgruis" en vermoedde dat het uit besjes kwam. De eerste 2 besjes die ik open sneed waren leeg, en was een ondiep gaatje, mogelijk gemaakt door zo'n kevertje. Maar in de 3e vond ik een larve; paar anderen heb ik maar dicht gelaten. Kijken of ik die kan uitkweken, als er tenminste larve in zit. Wie weet is het inderdaad een Hoplocampa. Op Biolib vind je daar fotoreeks van, maar dan is het Hoplocampa brevicornis en niet H. crataegi op Meidoorn. ( https://www.biolib.cz/en/image/id160677/ previous/next klikken voor meer foto's)

Hoop dat ik nog een imago kan verzamelen of dat het lukt om wat larven in besjes uit te kweken. Zal nog wat meer Meidoornbesjes met gaatjes zoeken en verzamelen om de kansen te vergroten. Wordt hopelijk vervolgd.

Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/173189377/.
Hoplocampa crataegi larve/nimf, uitgekweekt en in collectie  datum: 2019-05-26     locatie: Veenendaal - West (UT)

Gaatjes in meidoornbesjes

Larve in meidoornbesje, mogelijk van Hoplocampa


Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Keek vanmorgen weer even op de Meidoorn in de buurt of ik wespjes zag of besjes met gaatjes aan de onderkant. Zag larve op 'n Meidoornbes, maar liet zich vallen toen ik besje wilde verzamelen. Vraag me af of Hoplocampa-larven ook buiten de vrucht komen. Heb daar geen info over kunnen vinden. Helaas is de foto ook niet echt scherp. Volgende keer beter.
Als iemand meer info heeft over welke insecten dit doen, dan hoor ik het graag. Hoop natuurlijk op Hoplocampa, maar zijn vast nog tal van andere kandidaten.

Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/173324285/.
1 Hoplocampa crataegi larve/nimf, gezien
datum: 2019-05-29 locatie: Veenendaal - West (UT)

larve op Meidoornbes

Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

#2
Had gisteren paar besjes met gaatjes verzameld en in potje gedaan. Daar waren vanmorgen (30/5) al 2 larven van ca 6 mm uitgekomen. Een daarvan lijkt geparsiteerd (ei op flank??). Gingen na bijvoegen zand direct ondergronds. Hebben in elk geval het uiterlijk van een bladwesplarve, qua kop en buikpoten.

Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/173324285/.
Hoplocampa cf crataegi larve/nimf, datum: 2019-05-29  locatie: Veenendaal - West (UT)

Op 30 mei 2 larven uit de Meidoornbesjes gekomen

Deze larve lijkt het ei van een parasiet op de flank te hebben, misschien van zo'n Schildwespje?


leeg gevreten Meidoornbesje

Meteen na bijvoegen van wat potgrond gaan larven ondergronds.


Hopelijk tzt dit imago:  https://www.bioimages.org.uk/html/r168049.htm?1
Meer info: http://www.commanster.eu/commanster/Insects/Bees/SpBees/Hoplocampa.crataegi.html
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Rayan Majoor

Mvg Rayan Majoor

Wil je meer zien van mijn uit de hand gelopen hobby, kijk dan eens op www.LepiSpot.nl

John Bouwmans

Vanmorgen waren weer 2 larven op de buitenkant van de Meidoornbesjes te zien. Een larve leek dood en verdroogd, maar de andere knaagde aan verschillende besjes en ging toen weer terug naar het besje waar ik 'm het eersts zag en ging daar weer naar binnen. Larve verlaat de bes dus niet alleen om ondergronds te gaan en te verpoppen. Blijkbaar ook om eten te zoeken. Heb de indruk dat ze ook het achterlijf buiten de bes doen om "te stofwisselen". Zag dat zojuist maar weet niet of dat steeds op deze manier gebeurd. Zou wel een verklaring zijn waarom er steeds  "keutelgruis" in kweekbakje ligt.

Status 3/6: weer 2 larven op besjes met gaten. Een larve(foto links onder) is/lijkt dood en verdroogd


Larve wat roder dan de vorige, maar misschien is dat een kwestie van kleur darminhoud



Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Henri van Dodeweerd

Met vriendelijke groet,
Henri van Dodeweerd

John Bouwmans

Keek gisteren weer bij deze Meidoornstruik en zag ook hier larven de bes verlaten en nar een naburige bes wandelen. Dit gedrag vertonen ze dus ook  "in het wild". Dacht al dat het te maken had met de wijze van bewaren van de besjes en dat ze misschien verdroogden of zo en vers voer zochten.
Ook "in het wild" wandelen de larven dus over de meidoornbesjes en gaan weer naar binnen als je ze benadert. Paar besjes meegenomen en vanmorgen liepen er 4 larven door het bakje. Wist niet of ze ondergronds wilden of gewoon "hun bes" kwijt waren. Voor de zekerheid wat zand bij gedaan en 3 van de 4 larven gingen gelijk het zand in. Leek of er weer diverse larven waren met ei van parasiet, maar misschien is het gewoon vervuiling van "knaagsel". Afwachten wat eruit komt.


Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/173784129/.
4 Hoplocampa cf crataegi larve/nimf, uitgekweekt en in collectie   datum: 2019-06-04   locatie: Veenendaal - West (UT)

larven "ook in het wild" buiten de bes en weer naar binnen bij verstoring



status 5/6: 4 larven buiten de bessen; lijkt of 3 van de 4 parasiet-eitjes op lijf hebben

Na bijvoegen zand gingen 3 van de 4 daar direct naar toe.


Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Mijn zoektocht naar adulten van Hoplocampa bleef lang zonder resultaat, ondanks intensief Meidoorns afspeuren. Tot vandaag! Even tussen de buien door gezocht op een Meidoorn achter mijn huis. Binnen 5-10 minuten 5 exemplaren kunnen verzamelen. Lijkt of het bloeistadium van de Meidoorn erg precies komt. Op een struik ernaast die fractie verder is in bloei, geen enkel exemplaar gezien.

Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/214005978/.
5 Hoplocampa crataegi imago, handvangst en in collectie  datum: 2021-05-17 locatie: Veenendaal - West (UT)

Imago's Hoplocampa op Eenstijlige Meidoorn (17-5-2021)




Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Henri van Dodeweerd

Leuk dat je de imago's gevonden hebt, John!

Nu maar hopen dat er een kweek uit voort komt ;)
Met vriendelijke groet,
Henri van Dodeweerd

John Bouwmans

#9
Ja, ben er zelf ookwel enthousiast over. Bladwespen komen nooit in grote getale voor, maar dat geldt niet voor dit beestje. Net nog even gekeken en nog een paar cverzameld. Zater er nog zekre meer dan twintig. Kan ik de komende dagen de tekening op bovenkant borststuk van de mannen en vrouwen eens beter bekijken. Schijnt dat er nog een soort regelmatig te vinden is op Meidoorn. Zag nu soms behoorlijke verschillen in grootte, mannetjes natuurlijkstuk kleiner, maar ook bij de vrouwtjes was dat wel het geval.Dat zegtr nog niks over soortverschil; heb ooit Wilgenhoutwespgehad van 13-14 mm en een van 21-22 mm. Maar gewoon de zelfde soort ( https://waarneming.nl/observation/119434605/ ). De larve zal wat meer te eten hebben gehad.

Hier in boeiend artikel van Liston, Prous en Vardal over Hoplocampa, waardplanten en onderscheid uit 2019.  (inclusief Key to West Palaearctic Hoplocampa species (imagines)) https://www.researchgate.net/publication/333719496_A_review_of_West_Palaearctic_Hoplocampa_species_focussing_on_Sweden_Hymenoptera_Tenthredinidae/link/5d00c42d299bf13a384ead43/download
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Henri van Dodeweerd

Het artikel waar je naar linkt is inderdaad erg interessant, maar als je de onderdelen van de bladwespen niet echt kent, dan is het wel een heel lastig stuk om te gebruiken.
Daar moet ik echt een keer voor gaan zitten, maar dat zeg ik helaas bij meer soortgroepen (waarom is alles zo mooi en leuk  ;D)
Met vriendelijke groet,
Henri van Dodeweerd

John Bouwmans

#11
Ja Henri, voor mij ook lastig. Maar ik maak er wel uit op dat je op meidoorn in elk geval 2 soorten aantreft, Hoplocampa crataegi, maar ook Hoplocampa pectoralis. Gaat dan om microscopische details, maar check of ik macroscopisch zelf ook (harde) verschillen kan ontdekken. De mate van zwartheid van de bovenkant borststuk is zeer variabel bij de door mij verzamelde beestjes. Van geheel zwart tot beperkt zwarte delen. Zag er op de Meidoorn ook één die eigenlijk helemaal geen zwart had, maar weet (nog) niet of ik die ook verzameld heb.

Hieronder fragment uit het artikel van Liston e.a. (blz 16) over verschillen H. crataegi en H. pectoralis. Ook een paar shots van bovenkant van 4 vrouwtjes. Moet dat nog verder uitwerken, maar geeft wel al de nodige variabiliteit aan.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Henri van Dodeweerd

Citaat van: john.bouwmans op mei 17, 2021, 22:52:03 PM
Ja Henri, voor mij ook lastig. Maar ik maak er wel uit op dat je op meidoorn in elk geval 2 soorten aantreft, Hoplocampa crataegi, maar ook Hoplocampa pectoralis. Gaat dan om microscopische details, maar check of ik macroscopisch zelf ook (harde) verschillen kan ontdekken. De mate van zwartheid van de bovenkant borststuk is zeer variabel bij de door mij verzamelde beestjes. Van geheel zwart tot beperkt zwarte delen. Zag er op de Meidoorn ook één die eigenlijk helemaal geen zwart had, maar weet (nog) niet of ik die ook verzameld heb.

Hieronder fragment uit het artikel van Liston e.a. (blz 16) over verschillen H. crataegi en H. pectoralis. Ook een paar shots van bovenkant van 4 vrouwtjes. Moet dat nog verder uitwerken, maar geeft wel al de nodige variabiliteit aan.

Wat een verschillen inderdaad. Overigens lees ik in de tabel van het artikel dat er mogelijk ook een derde soort op meidoorn voorkomt, de Hoplocampa chrysorrhoea. Bij de gelijkende soorten worden de andere twee soorten van meidoorn niet genoemd. Deze zal dan ook wel aardig anders zijn...
Met vriendelijke groet,
Henri van Dodeweerd

John Bouwmans

#13
Heb gepoogd de verzamelde beestjes een beetje te ordenen. Bij de mannen heb ik 2 types, bij de vrouwen kom ik op 4 typen, allemaal op grond van het kleurpatroon van de bovenkant borststuk. Heb geen goede macrocamera, dus het is allemaal een beetje houtjes-touwtjeswerk. Volgende week stuur ik ze op naar Ad Mol voor determinatie, dus dan meer inzicht of het allemaal variatie binnen één soort is, of meerdere soorten zijn.
De mannen van de 2 Meidoornsoorten hebben overigens oranje antennes, de vrouwen zwarte. Kwam ook  een vrouwtje tegen met oranje antennes, deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/214256239/ Is vast een andere soort.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Alle 33 verzamelde Hoplocampa's zijn onderzocht door Ad Mol. Zijn conclusie, allemaal Hoplocampa crataegi: "Dan de Hoplocampa's. Ik heb ze aandachtig bekeken, maar kom toch tot de conclusie dat het allemaal gaat om Hoplocampa crataegi. Ik heb zelf een serie van 61 vrouwtjes en 14 mannetjes, die uitstekend passen binnen de bandbreedte die jij afbeeldt. Hoplocampa crataegi is variabel, maar de variabiliteit is niet willekeurig, maar past in een serie tussen twee uitersten. Ik heb in het bijzonder goed gekeken naar het vrouwtje me de gele antennen. Het ook een H. crataegi en  geen H. flava. Hoplocampa flava is iets robuuster, heeft grotendeels gele achtertibiae en een iets donkerder band dwars over de voorvleugel. Jouw dier heeft donkere achtertibiae en geen donkere band over de voorvleugel. Het feit dat het dier gele antennen heeft, past m.i. ook binnen de variabileit van H. crataegi, want de antennen zijn niet helemaal 100% geel, maar enkele segmenten hebben een smal donker randje.

Hieronder de 33 verzamelde en onderzocht imago's. Zie vooral de variatie in uiterlijk.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Henri van Dodeweerd

Dat is mooi onderzocht, John. En wat een variatie dan in een soort. Het is ook prachtig in beeld gebracht zo. Leerzaam. Bedankt voor het delen!
Met vriendelijke groet,
Henri van Dodeweerd

John Bouwmans

Bedankt voor het compliment Henri. Ik twijfelde of ik die hele zwik foto's, en ook niet echt in een opmaak voor publicatie (screenshots uit Excel), zou delen. Maar omdat het allemaal dezelfde soort is en de variatie op o.a. de bovenkant van het borststuk behoorlijk is, vond ik het wel illustratief. Had in de post erboven al wel de "typen" die ik onderscheidde geplaatst, maar dit geeft wel een idee van de spreiding.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Henri van Dodeweerd

Citaat van: john.bouwmans op juni 07, 2021, 09:57:22 AM
Bedankt voor het compliment Henri. Ik twijfelde of ik die hele zwik foto's, en ook niet echt in een opmaak voor publicatie (screenshots uit Excel), zou delen. Maar omdat het allemaal dezelfde soort is en de variatie op o.a. de bovenkant van het borststuk behoorlijk is, vond ik het wel illustratief. Had in de post erboven al wel de "typen" die ik onderscheidde geplaatst, maar dit geeft wel een idee van de spreiding.

Ik zou het zelfs nog mooie vinden als deze worden opgenomen op de soortpagina. Het geeft toch echt heel duidelijk de variatie weer. ;)

Overigens is het dan misschien handiger als de mannen bij de mannen staan en vrouwtjes bij vrouwtjes..
Met vriendelijke groet,
Henri van Dodeweerd

John Bouwmans

Heb ze ingevoerd en genummerd op volgorde van verzamelen. Had er 17 mei  begin van de middag 5 verzameld, en later op de dag nog 5 omdat ik zag dat er flinke verschillen te zien waren. Vervolgens op 18 mei weer 2 keer 5 stuks en 19 mei idem. Na 5 dagen was er op deze Meidoornstruik geen enkel exemplaar meer te vinden. Niet dat ik alles had weg gevangen, want misschien zaten er wel >100. En alleen op deze Meidoorn (https://waarneming.nl/observation/214185390/). Op de struiken ernaast en binnen 150 meter afstand vond ik geen enkel Hoplocampa-imago. Heel frapant!

De mannen vallen op door de oranje antennes en zijn ook nog wat kleiner. Het aantal is te klein voor een representatieve steekproef, maar circa 15-20% van de beestjes is man en de rest dus vrouw.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Maandag 7 juni paar besjes met gaatjes verzameld. Zag net dat er bij een besje al een Hoplocampa-larve aan de wandel is gegaan.
https://waarneming.nl/observation/216441138/. Hoplocampa crataegi larve/nimf   datum: 2021-06-09  locatie: Veenendaal - West (UT)

Verzamelde Meidoornbesjes, 7-6-2021

larve Hoplocampa crataegi, 9-6-2021




Had gisteren ook al een zweefvlieglarve uit/bij deze Meidoornbesjes (https://waarneming.nl/observation/216309828/)  en vanmorgen een mini-oorworm (https://waarneming.nl/observation/216426042/).
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

heermoes

Citaat van: john.bouwmans op mei 17, 2021, 22:52:03 PM
Gaat dan om microscopische details, maar check of ik macroscopisch zelf ook (harde) verschillen kan ontdekken.
Erg interessant met de verschillende kleurvormen! Mijn bewondering voor de goede documentatie.

Lacourt noemt de kleur van het pterostigma ook als een kenmerk om pectoralis en crataegi te onderscheiden, met een goede foto moet dat ook te doen zijn:
Citeer
-Forewings with stigma lighter at the apex than at the base. > pectoralis (of flava)
-Forewings with stigma a uniform color. > crataegi (en andere soorten)

Ook schrijft hij dat bij pectoralis de bovenkant van het thorax vrijwel geheel zwart is, en dat het bij crataegi erg variabel is.
mvg, Luc Elshout (validator Symphyta)
Jong? Natuur? De NJN natuurlijk!
JBU Natuurgidsen

John Bouwmans

Bedankt Luc. Weet niet of je in een van mijn post hierboven de link naar het artikel van Liston et al hebt gezien. Plaats 'm hier voor de zekerheid nog eens.

Link naar Liston et al uit eerder post:
Hier in boeiend artikel van Liston, Prous en Vardal over Hoplocampa, waardplanten en onderscheid uit 2019.  (inclusief Key to West Palaearctic Hoplocampa species (imagines)) https://www.researchgate.net/publication/333719496_A_review_of_West_Palaearctic_Hoplocampa_species_focussing_on_Sweden_Hymenoptera_Tenthredinidae/link/5d00c42d299bf13a384ead43/download
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618