Nomada ruficornis man? -> Nomada leucophthalma man?

Gestart door Marcel Mutsaers, mei 01, 2021, 23:47:03 PM

Vorige topic - Volgende topic

Marcel Mutsaers

Ik zou graag willen weten welke soort dit is.
Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/212456295/.
1 Gewone dubbeltand - Nomada ruficornis imago
datum: 2021-05-01
locatie: Tilburg - Vredelust / Heidepark (NB)

Niet groot en zat op een Paardenbloem.

foto's:










Met vriendelijke groet,
Marcel Mutsaers

wilde

#1
Op foto 1 zou een glimp te zien moeten zijn van de gele voorkant van de scapus, maar die scapus lijkt geheel zwart te zijn.
Ook de antennesegmenten 3, 4 en 5 moeten bepaalde verhoudingen hebben, het lijkt er op, maar niet helemaal zeker. Zonder de vorm van de kaakpunt te zien blijft het een lastige soort voor determinatie.
Zie voor de antenne ook: www.ahw.me/img/nomada_ruficornis43b_ma.html
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Marcel Mutsaers

Dank voor de reactie Albert. Ik had nog wat meer foto's van de bij en heb die eens even bekeken en daar wat details van gemaakt.

Op onderste twee foto's is te zien dat de verhoudingen van de antennesegmenten volgens mij niet precies zijn zoals in: http://www.ahw.me/img/nomada_ruficornis43b_ma.html. Segment 4 lijkt mij niet opvallend lang.





Uit de twee foto's hieronder is misschien te concluderen dat de voorkant van de scapus niet geel is (maar ben er niet geheel zeker van of er genoeg voorkant op de foto's staat).
Op de eerste foto hieronder is de kaak ook te zien, maar ik denk met te weinig details.





Het blijft lastig denk ik, maar als antennesegment 4 niet opvallend lang is en de voorkant van de scapus geheel zwart is, welke bij zou het dan kunnen zijn?

Groeten,
Marcel Mutsaers

wilde

#3
Ik moest eerder denken aan flava of signata. Foto 5 van de eerste serie toont de middeldij-beharing. Die lijkt wat op signata (iets te kort vermoedelijk), maar een man signata heeft een gele onderkant scapus. Ook een man flava heeft een gele onderkant scapus. Dan wordt het dus moeilijker. Mogelijk is die gele voorkant scapus variabel, maar dat weet ik niet zeker.

Nog even gekeken in de Europese Nomadatabel van Jan Smit.
Man signata heeft, gele banden, die ononderbroken en glad zijn, behalve tergiet 2 waar de band een kleine inkeping kan hebben. Dan is het geen signata, want op T3-5 zie ik inkepingen.
Bij flava kan ik in het determinatiedeel van die tabel geen kleur van de scapus vinden. In de totaalbeschrijving wordt de gele onderkant scapus wel genoemd. Die valt dan ook af.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Marcel Mutsaers

Okay, flava of signata vallen dan waarschijnlijk af. Ik ben eens gaan zoeken vanaf het gegeven van de zwarte onderkant scapus. Via de determinatiesleutel uit de veldgids 'Bijen voor Nederland en Vlaanderen - Falk & Lewington' kom ik dan uit in de mannetjes groep C. Dat zijn: ferruginata, (sommige) striata, guttulata, leucophthalma, (sommige) flavoguttata. Schouderknobbels zijn niet geel dus ferruginata valt af. Scutellum zwart, kaak met spitsere punt (denk ik ook te zien in de detailfoto) en dan kom ik bij het duo: leucophthalma en (sommige) flavoguttata. Aangezien deze bij veel geel heeft op tergieten 2-6 denk ik aan leucophthalma (flavoguttata heeft donkerder achterlijf). Zou het een man leucophthalma kunnen zijn?

wilde

#5
Van Nomada leucophthalma heb ik in de loop der jaren diverse vrouwtjes gezien en gefotografeerd. Ze zijn meestal te vinden in de omgeving van de nesten van Andrena clarkella. Mannetjes zag ik daar nooit en dat verbaasde mij. Ze schijnen zich meestal op te houden op de foerageerplekken van de vrouwtjes en dat zijn dan meestal bloeiende wilgen. Bij gebrek aan wilgenbloesem (zoals nu) zullen ze ook wel op wat anders vliegen. Het is een vroege soort en binnenkort zijn ze al weer verdwenen.
Ik heb dus nooit mannetjes van die soort gezien, maar ik weet dat ze een antenne hebben die veel lijkt op die van ruficornis.
Ze hebben redelijk wat zwart en rood tussen de tergietbanden. Op T2 en 3 kunnen die banden onderbroken of ingekeept zijn. De banden op T4-6 zijn aan de zijkanten verkort, maar in het midden niet onderbroken.
Een zeer belangrijk kenmerk is de koptekening: een gele streep lang de binnenoogrand ontbreekt geheel.
En ja, dan zal je altijd zien dat dit kenmerk op deze foto's niet goed te checken is. Op de één na laatste foto lijkt er een gele streep naar boven te lopen langs de binnenoogrand, maar liever zou ik een frontale foto zien van het gezicht.
Die van jou heeft alleen op T2 ook wat rood. Dat is wat mager want ook T3 (en T4 een beetje) zou dat moeten hebben. Het blijft dus lastig om zekerheid te vinden. Jan Smit schrijft dat alle tergieten wat bruin moeten hebben en dat er op diverse plekken van het beest vrij lange beharing is. Die beharing zie ik wel, maar dat alleen is onvoldoende voor een naam.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Marcel Mutsaers

Dank voor de reactie. Ja, het blijft onzeker, ik zet 'm op man Nomada leucophthalma met een vraagteken.

Groeten,
Marcel Mutsaers