Verschil Gewoon schriftmos, Zwart schriftmos en Rivierschriftmos?

Gestart door Patrick Ehlert, april 14, 2021, 20:32:56 PM

Vorige topic - Volgende topic

Patrick Ehlert

Hoi,
Ik vond dit schriftmos vandaag https://waarneming.nl/observation/210719773/ en vroeg mij af hoe dit te determineren. De site houdt het, afhankelijk van de foto, op rivierschriftmos, schriftmos onbekend of amoebekorst. Deze laatste lijkt mij niet. Zelf hou ik het op gewoon schriftmos, zwart schriftmos of rivierschriftmos. Mijn vraag is hoe kom ik hierachter? Ik heb wel de Fotogids korstmossen thuis, maar die is niet heel duidelijk over het verschil tussen gewoon schriftmos en zwart schriftmos.
Als ik als waarneming rivierschriftmos kies krijg ik een melding in beeld "Determinatie alleen mogelijk na microscopisch onderzoek". Is dat heel ingewikkeld? Waar vind ik daar meer informatie over?
Groet,
Patrick.

lukasverboom

Dit is rivierschriftmos. Inderdaad, niet typische exemplaren moeten onder de microscoop. Waar je naar kunt kijken:

Gewoon schriftmos heeft een wit thallus met ingezonken, lange lirellen die in een puntje eindigen, is vaak op de lirellen een beetje berijpt en vormt doorgaans ronde, afzonderlijke thalli. Als die aan elkaar groeien en een grote witte plak vormen (zoals in oude beukenbossen) zie je tussen de oude individuen een zwart lijntje, het gaat niet in elkaar over.

Zwart schriftmos vormt ook ronde plekken, nooit grote vlakken. De achtergrond is meestal groenig. De lirellen zijn gesloten, meestal onvertakt, groeien door elkaar heen en zijn een stuk kleiner dan de andere soorten. Naar het midden van het thallus toe wordt de concentratie lirellen steeds groter.

Rivier- en geel schriftmos zijn soms erg lastig. Beide hebben ze lirellen die qua formaat tussen de soorten hierboven in liggen, zijn de schijven open (vergelijk zwart, maar ook klein en wit schriftmos) en vormen ze weinig pycnidiën (als je heel veel pycnidiën ziet is het meestal klein of wit schriftmos). Rivierschriftmos vormt helemaal zelden pycnidiën, die heb ik zelf nooit gevonden, dus als je pycnidiën bij één van dit tweetal vindt is het waarschijnlijk geel schriftmos.
De verschillen tussen die twee zijn subtiel: de schijven van geel schriftmos zijn meestal iets meer geopend en soms oranje berijpt, de punten van de lirellen zijn meestal iets stomper, geel schriftmos groeit vaak op ruwe schors en rivierschriftmos meestal op gladde schors (maar er is overlap). Het thallus van rivierschriftmos is meestal witter en de rand van het thallus is duidelijker (bij geel schriftmos gaat thallus vaak vrij geleidelijk over naar geen thallus). Verder heeft rivierschriftmos meestal iets langere lirellen, en zit er vaak iets grijzigs aan de buitenkant van de lirellen. Geel schriftmos vind ik meestal op wilg en populier, rivierschriftmos meestal op es en esdoorn.

Dit is dus rivierschriftmos omdat het thallus duidelijk wit is, de lirellen lang en puntig zijn, het op een es groeit... en omdat ik langs dat pad zelf gelopen heb en alleen maar rivierschriftmos heb gezien, vaak samen met stinzenkorst. Maar een paar honderd meter verderop vond ik op wilgen wel weer geel schriftmos.

Oh, microscopisch onderzoek is heel makkelijk als je pycnidiën hebt, maar vrij lastig als je alleen lirellen hebt. Dat ga ik nog een keer uittypen.
Groet,
Lukas

Marien bioloog
Favoriete groepen: korstmossen, mossen, schelpen, vleermuizen, mariene dingen.

Korstmossen in de tuin? https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,464730.0.html

Patrick Ehlert

#2
Dank je wel voor je snelle en uitgebreide reactie. Ik zet de waarneming op rivierschriftmos!

Danny Declercq

Hartelijk dank.
Danny Declercq
www.dannydeclercq.com

WijnandvB