Aziatische Hoornaar, opsporing nesten Veenendaal, Ritthem (radiotagging) en meer

Gestart door John Bouwmans, september 08, 2020, 11:39:43 AM

Vorige topic - Volgende topic

John Bouwmans

Citaat van: wilde op oktober 02, 2020, 12:25:38 PM
CiteerVechten tegen de bierkaai?
Ja, zo goed als zeker. Ik vind die Aziaat een mooie wesp met een prachtige biologie. Ik heb er geen hekel aan. Van mij mag die blijven. Hij is niet schadelijker voor de biodiversiteit dan alle andere grotere wesp hier.
Ik vind het nu meer een sport om het nest te vinden en meer ook niet.

Ben het helemaal met je eens Albert. Zo sta ik er ook in.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

Zelfs met regenachtig weer waren de hoornaars zeer actief. Dit was een door mij vandaag ingerichte nieuwe locatie in Rammekenshoek, Ritthem.
De wespen zijn zeer getraind geraakt door de geur van rotte appels en tegelijkertijd aanbod in een bakje van de afhaalchinees van een 50% suikeroplossing in water. De stukjes appel in het bakje zijn bedoeld om de insecten niet te laten verzuipen in de siroop. Daar kunnen ze dus op landen.
Ze vlogen binnen een half uur af en aan. Iedere minuut vertrekt er wel eentje.
Het gaat om deze waarneming: https://waarneming.nl/observation/201007949/.
50 Aziatische hoornaar - Vespa velutina imago, foeragerend, gezien
datum: 2020-10-03
locatie: Ritthem - Voormalig Fort Rammekens e.o. (ZL)

foto's:


Lok-locatie met suikersiroop in bakje tussen veel rotte appels om de vliegrichting te onderzoeken.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

#62
Mooi om te zien Albert. Heb hier ook nog één dag gehad, voor het doodspuiten van het nest, met koud en donker weer (za 12 sept) en dat was de eerste dag sinds 28 aug dat ik geen Aziatische hoornaars in mijn tuin op de passiebloemen heb gezien. Maar bij jou vliegen ze wel met regenweer. Een lekkere beloning van suikerwater trekt ze dus over de streep.

Gisteren stuurde een vriend uit Belgie me nog item uit het VTM-journaal met opsporing van de Aziatische hoornaar m.b.v. flesjes met loksiroop. Daar werden exemplaren gevangen en voorzien van sticker met rugnummer op het borststuk en die helpen bij het lokaliseren van het nest. In 2020 zijn totnutoe al 70 nesten opgespoord en verwijderd, net zo veel als in heel het recordjaar 2018. Werd ook gesproken over 50-500 koninginnen die uitvliegen per nest en daarvan overleeft circa 10% de winter. Dus ieder niet ontdekt nest levert zeker weer >5 nieuwe nesten op in het volgend jaar, en mogelijk zelfs veel meer nog dus

Heb de link van het item gevonden:  https://vtm.be/vtm-nieuws?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.nl%2F

En ook nog artikel over het "rugnummeren" van de hoornaars. https://www.hln.be/in-de-buurt/oostende/deze-aziatische-hoornaars-voelen-zich-een-nummer~a8aeadfe/

Ook nog link naar VespaWatch die de nesten opspoort: https://vespawatch.be/

En deze: https://www.hln.be/in-de-buurt/de-pinte/vespa-watch-vindt-twee-nesten-van-aziatische-hoornaars-in-de-pinte~afeff308/

Als bijlage een screenshot uit de animatie op VespaWatch over de verspreiding van de individuen en nesten van de Aziatische hoornaar in Belgie. De recente vondsten in Limburg en Heeze (NBr) passen goed in dit beeld. De vondst in Veenendaal is aparter.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

#63
Ja, al die onzin kan niet op. Vespa velutina is toch echt een zeer zachtaardig beest. Ze steken alleen als ze in het nauw zitten. Gisteren met manipuleren van enkele wespen ging het even fout. Ik had een wesp niet goed vast en kreeg 5 steken in mijn vingers. Bij de 5e steek had het beest succes, want ik liet los. Dat was dus gewoon mijn eigen schuld en de wesp niet verwijtbaar. Toen hebben we maar een volgende gepakt voor experimenteren, want er waren er genoeg. Gisteren het nest gevonden na een hoornaar te hebben voorzien van een zender door Roger Borre. Daarna 2 uur later pas de definitieve nestplek gevonden met radiopeiling op 50 meter afstand van een voederplek waar we stonden.
Het nest bleek (vermoedelijk met de zware storm in Zeeland van 25 september) uitgewaaid. Alleen 20% van de bovenkant was nog te zien, maar met een groot gat eronder. Het lijkt mij geen zin te hebben het restantnest te verwijderen. Ik wacht het af.

Dan vraag je je af: waarom zag ik dat niet eerder. Ik ben er vele malen in de buurt geweest, onder de boom gestaan en vanaf afstand gekeken. Bij gewoon naar boven kijken is het nest op circa 15 meter hoogte niet te zien. Ook vanaf een dijkje direct in de buurt is het zeer moeilijk te zien. Vanmiddag heb ik nog wat foto's ervan gemakt en dat lukte alleen omdat het redelijk hard waaide. Normaal met weinig wind zitten er takken voor. Nu zwiepten die wat heen en weer en kon ik af en toe een glimp van het nest opvangen.
Het was toch een spannende ervaring en Roger en ik hebben veel geleerd, omdat we veel hoornaars konden manipuleren voor wat onderzoek.




Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Gefeliciteerd Albert. Lukte het Roger goed om de tags om het achterlijf van de velutina's te doen? Heb je daar nog foto's van? Maar op zo'n korte afstand van je voederplaatsen zeg. Met de nestplaats in Veenendaal was het een beetje hetzelfde. Ook op ruim 15 meter hoogte, met het blote oog niet of nauwelijks zichtbaar. Maar als je het eenmaal weet, en dan zeker in de middagzon was het wel redelijk goed zichtbaar (als je het weet).

Benieuwd naar foto's van het deels verstoorde nest. Was blijkbaar ondanks de schade toch nog in gebruik. Verwacht eigenlijk dat de NVWA het restant toch nog gaat verwijderen.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

#65
Het nest zit lastig voor een foto. Ik heb ook geen goede telelens, want daar heb ik nauwelijks gebruik voor, maar nu dus wel een keer.
Je ziet het nest niet als je onder de boom staat en van de zijkant is het ook niet zichtbaar, behalve als het wat harder waait. Dan zie je er even een glimp van als je op 1 bepaalde plek staat en voorhangende takken even opzij gaan. Het grote gat onder het nestrestant betekent dat er geen broed in kan worden grootgebracht. Dat is in de koude zeelucht niet op 30° C. te houden. Ik heb daar recent toch nog wel hoornaars zien foerageren op honingbijen en ook gezien dat er uit een voerbakje een bij werd meegenomen om te ontleden. Misschien was het de macht der gewoonte.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Bedankt Albert. Duidelijk, erg lastig te zien inderdaad. En zeker als je naar iets min of meer bolvormigs op zoek bent. Misschien dat het afgewaaide deel van het nest nog ergens in de buurt van het nest kan worden gevonden met een gerichte zoektocht. Weghalen van dit restant lijkt inderdaad niet zinvol. Kost het nodige geld en wat levert het op?
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

#67
Hierbij een foto van het plaatsen van het zendertje. De vleugels zijn hier al 'vrij'. Links wordt met een 'stampertje' in het buisje de wesp opgeschoven. Zodra de vleugels geheel vrij zijn en de thorax bloot ligt, kan met 2 elastiekjes (te zien nabij het eind van het rechter buisje) de tag worden aangebracht. Dan wil er nog wel eens een poot klem zitten tussen de elastiekjes en voorzichtig met een pincet moet de poot dan vrij worden gemaakt. Roger heeft 2 wespen gebruikt. De eerste vloog wel goed hoog weg, maar landde op vrij korte afstand in braamstruiken en bleef daar ook. Die heeft Roger eerst weer radiografisch opgespoord en gevangen. De wesp is gedood om de tag onbeschadigd weer te kunnen gebruiken. Zo'n tag kost ongeveer €250 en daarvan wil je er dus maar maximaal één kwijtraken (in het nest). De antenne van de tag is standaard zeer lang, ongeveer 15 cm. Dat belemmert het vliegen wel wat en dus is de antenne hier ingekort tot zo'n 7 cm. Het bereik is dan nog steeds zo'n 400 meter dacht ik. Echter: hoe langer hoe groter het bereik. Bij de wesp die na enkele tussenstoppen om te poetsen uiteindelijk naar het nest vloog, hing de tag onder de wesp. De bedoeling is: boven op de thorax, maar elastiekjes willen nog wel eens wat verschuiven als ze net niet genoeg klemmen. Voor de gewichtsverdeling is het eigenlijk beter om de tag onder de wesp te hebben, maar standaard wordt geprobeerd het ding op de thorax te plaatsen. Het is van belang om naast de vleugels ook de poten niet te klemmen.

De medía berichten nog steeds in de trant van 'monsterwesp' en meer van dat soort achterlijke benamingen voor een hoornaarsoort die zeer zachtaardig is. Ik heb er wel wat steken van gehad, maar steeds verklaarbaar en geheel door mijn eigen schuld. Vespa velutina is een alleraardigste wesp, die haar gif alleen zal gebruiken bij een verdedigingsactie. Zolang dat niet nodig is spaart ze haar gif, want het kost energie om dat weer aan te vullen.
Als bewijs hier een hoornaar op de duim van mijn linkerhand. Ik heb zoiets ook laten zien aan de medewerkers van de NVWA. Ze waren zeer onder de indruk, want mogelijk leeft ook bij hen de gedachte dat het een gevaarlijk beest is. Dat is het ook, maar alleen als je het dier dwingt tot verdedigen.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Is het nest nu toch gevonden dankzij de 2e geplaatste radiotag? Dat zou toch een mooi resultaat zijn voor Roger Borre. Nu die tag nog verder zien te perfectioneren, nog wat kleiner maken en misschien plakken in plaats van met elastiekjes. Maar een goed alternatief voor als zoeken met een drone geen resultaat, cq nest, oplevert. Nu was het nest door de beschadiging waarschijnlijk niet meer warm genoeg, maar hier in Veenendaal was er ook maar een minimaal temperatuurverschil. Dus een goedwerkende en makkelijk aan te brengen radiotag zou wel een uitkomst zijn.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

#69
De NVWA heeft in het gebied 2 dagen lang met een infrarood drone en een een grotere fotodrone gevlogen. Op foto (van de drone van Roger) is het nest wel te zien, maar het is een klein restant: 85 % is weg. Vermoedelijk uit de boom gewaaid op 25 september met de zware storm Odette. Men heeft met de FIR drone diverse temperatuurverschillen gezien, maar veel vogels, honden, mensen, en reeën (4 stuks nabij het nest overigens). Men heeft gezocht in het door mij aangegeven zoekgebied en ruim daaromheen. Toch niet gevonden, omdat het nest nog maar erg klein is en door de open onderkant te weinig temperatuurverschil geeft.

Roger heeft pas met de FIR drone gevlogen toen de radiotag hem naar het nest leidde. We zijn er de gehele dag steeds op circa 50-100 meter afstand van geweest. Op de voederplekken kwamen zeer veel hoornaars, die de reeds vastgestelde route richting nest bevestigden.

Toen het nest met de tag gevonden was, heeft Roger dat later ook gecheckt met de FIR drone toen ik er weer bij was. Dat was die dag de eerste keer dat hij ermee vloog. De referentie temperatuur in het gebied rondom het nest was toen om 19:15 uur ongeveer 11-12°C. De temperatuur van het nest was gemiddeld gemeten 7 graden hoger (18-20 gr.). Ik zag 1x een waarde boven 20°C, meestal net iets minder, maar veel hoger dan de gemiddelde omgevingstemperatuur. Dat bevestigde dus de juistheid van de nestlocatie, waar de gezenderde wesp nog steeds aanwezig was.

Nog aardig om te vermelden:
Roger heeft pas aan het eind van de middag vastgesteld dat de gezenderde wesp naar een plek hoog in een boom was gevlogen. Daarvoor zat ze wel op 4 of 5 andere plekken laag bij de grond. Net op dat tijdstip was ik naar huis gegaan met het idee dat het niet ging lukken. Roger bleef nog even, maar ik had al afscheid van hem genomen. Ik heb thuis mijn warme maaltijd genuttigd, toen Roger mij omstreeks 18.45 uur belde dat hij het nest gevonden had met de verrekijker, maar dat het zeer moeilijk te zien was. Ik ben toen gelijk teruggegaan, want dit was na een dag zwoegen toch een onverwacht resultaat voor ons. Roger heeft mij naar een plek geleid waar het nest af en toe te zien was. Je moet wat wind hebben die takken heen en weer doet gaan. Ik zag het niet, ook niet na enkele pogingen. Toen zijn we de boomtop als het ware gaan ontleden via beschrijvingen van takvormen die we beiden zagen. Toen zag ik het nest ineens gedurende korte tijd, meer in een flits. Het tijdstip van de dag was ook niet meer ideaal, want de schemering viel in.

Voor de keuze van de wespen om van een radiozendertje te voorzien, heeft Roger met een mini-weegschaal die in honderdste grammen kan wegen, het gewicht van beschikbare wespen bepaald. Ik had er een stuk 7 van de grootste die ik zag gevangen. Toen bleek dat de standaard potjes met schroefdekseltje, die ik gebruik om gevangen insecten levend te houden, bijna allemaal een net iets ander gewicht hadden. Om het goed te doen moest dus eerst per potje het gewicht op de deksel worden geschreven of een wesp steeds worden overgezet van het eigen potje in het standaardpotje. Nu konden we dus het gewicht van de wesp 'schoon aan de haak' vaststellen. We kwamen er achter dat er een relatief groot gewichtsverschil tussen werksters was, te denken aan zo'n 20-30%. Dat kan ook te maken hebben met het feit of een gevangen wesp direct voorafgaand wel of geen suikersiroop heeft opgenomen. Ik probeerde steeds wespen te vangen die net kwamen aanvliegen, maar heel veel zekerheid bood dat niet, want ze vlogen af en aan en je vergist je snel. Als een wesp naast de tag ook nog een volle maag suikersiroop moet vervoeren, zou dat het vliegen kunnen beïnvloeden. Een beetje suiker is overigens wel gewenst voor de vliegenergie. Ze werden voor de zekerheid in het buisje nog gevoerd met een paar kleine druppels siroop.
Het was een leuk experiment, maar later hebben we toch gewoon de wesp gebruikt die in het potje vergelijkenderwijs visueel de grootste was. Ja, zulk soort fratsen kan je alleen doen als je veel wespen ter beschikking hebt. Uiteindelijk zijn er maar 2 stuks gebruikt en het merendeel is daarna weer losgelaten. Ik heb er nog 2 mee naar huis genomen.


Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Bedankt voor de uitgebreide toelichting Albert. Zie net dat je die zondagavond nog wat had uitgebreid met o.a het wegen van de werksters. Mooi  dat alle inspanningen van jou en Roger uiteindelijk een positief resultaat hebben gehad.

Heeft de NVWA nog iets van zich laten horen, of EIS? Laten ze het nestrestant hangen of gaan ze het  toch nog ruimen?
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

#71
De beslissing om het restant nest te ruimen is aan de provincie Zeeland.
ik ben gisteren met betreffende medewerker van de provincie en een medewerker van Traas wezen kijken op de plek.
Ik had de provincie geadviseerd om een telescoop 25x mee te nemen, omdat het restant nest anders moeilijk te zien is.
Het was met die kijker heel goed te zien.

Theo Zeegers gaf de NVWA geen zekerheid over de onmogelijkheid van alsnog reproductie van de wespen, ook al is dat dan wel erg laat in het jaar. Hij meent dat het enorme gat voor een Aziatische hoornaar geen probleem is om broed te laten uitkomen. Hij heeft het nest niet gezien en is niet ter plaatse geweest en hij baseert zijn mening alleen op de nestvorm van de verwante soort Vespa crabro.

Daar denk ik duidelijk anders over en ook dat weet de NVWA.
Theo vergelijkt dit kapje (circa 10 % van het oorspronkelijke nest als je het door de telescoop ziet) met de zeer wijde opening van een Vespa crabro, die hij recent zag en waarin darren en jonge koninginnen te zien waren. Hij vergeet dan dat Vespa crabro een geheel andere biologie heeft. Die nestelt bijna steeds enigszins of zeer sterk beschut, denk aan holle bomen, zolders, dakoverstekken en dat soort overkappingen. Ze zitten dus meestal redelijk droog en dat helpt bij het in stand houden van de broedtemperatuur van 30° C. Ze hebben steeds een wijde opening aan de onder- of zijkant, afhankelijk van de nestelplek. In bomen met een lange spleetvormige holte zit de nestopening dikwijls meer aan de zijkant onderaan. In alle gevallen kan je bij het nest van Vespa crabro enkele raten zien. Dat is bij Vespa velutina nooit het geval.

Vespa velutina heeft een geheel andere nestbouw en ook nog met een tweetrapsraket: een primair en een secundair nest. Het gaat hier om het secundaire nest. Dat is bol- of peervormig en heeft aan de onderzijkant meestal een vliegopening en meer naar boven toe zijn er nog meer kleine openingen tot wel halverwege de bol, vermoedelijk voor ventilatie. Vespa velutina komt oorspronkelijk voor in warme gebieden, subtropisch dikwijls. Ook daar hebben ze die gesloten bolachtige vorm met relatief kleine openingen. Dan gaat het niet aan om die te vergelijken met een inheemse soort die geheel anders nestelt. Dat is wetenschappelijk niet te onderbouwen. Je kunt uiteraard die 2 hoornaars vergelijken, maar conclusies trekken over de mogelijke haalbaarheid van broed dat open en bloot zou hangen in weer en wind bij een soort die normaal een nest merendeels afsluit, dat gaat me toch te ver.

Ik kijk liever naar andere factoren, zoals de tijd van het jaar, temperatuur, vochtigheid, en vooral ook gedrag. Dit nest is vermoedelijk merendeels (met alle raten) uit de boom gewaaid met de zware storm Odette op 25 september 2020. Er zijn vermoedelijk ook zware windstoten geweest. De nestplaats ligt op minder dan 100 m van 2 kanten van de zeedijk, die daar in een punt loopt. Het is een stevige waaihoek. Die windstoten hebben bij andere wilgen op 15 meter afstand enkele grote takken doen uitbreken. Dat zijn takken van ruim 15 cm doorsnede en 7 meter lang. Die liggen er nu nog (met blad er aan) op de grond, maar ik moet er nog een foto van maken. Ik vermoed dat met 90% van het nest ook veel wespen zijn meegewaaid en diverse zijn omgekomen. Ook de koningin heeft het vermoedelijk niet overleefd en dat denk ik, omdat het nest niet provisorisch is gerepareerd.

Bij een aanwezige koningin in het nest weten de werksters dat. De koningin verspreidt feromonen en die zetten de werksters aan om in het broedseizoen het nest uit te breiden en raten te bouwen. Bij een calamiteit die aan het eind van het seizoen plaats vindt is er denk ik nog een redelijke kans dat reparaties aan het nest worden gedaan. Dat lijkt geheel niet gebeurd en daarom zou om die reden de koningin afwezig kunnen zijn: gesneuveld bij de uitwaairamp. Dat is natuurlijk niet meer dan een hypothese, maar zo kijk ik in de natuur. Je kunt bij opmerkzaamheid hier misschien meer zien dan een kapot nest.

De locatie is voor een hoogwerker niet te bereiken. Ook niet vanaf het ringdijkje. Dat was de conclusie van verdelger Traas en de provincie-medewerker.
De provincie is wel bereid om er toch nog kosten aan te maken. Dat zou dan moeten in de vorm van een ervaren boomklimmer, die gehuld in een stevig imkerpak, met veilheidtuig, enz. de boom zou moeten beklimmen en de tak van het nest afzagen. Men was het met mij eens dat dit alleen nuttig zou zijn als het restant nest in de toestand van nu 'heel' beneden komt, gewoon om er van te leren. Dat lijkt mij een groot probleem. Er is boven in de boom nauwelijks een zekeringstak voor de klimmer aanwezig. Die klimmer staat/hangt vermoedelijk ook te laag. Dan is er het bijkomende probleem van de tak heel naar beneden te krijgen. Als je te veel afzaagt aan de onderzijde is de tak loodzwaar. Bij gewoon afzagen zal de tak omklappen en met geweld naar beneden vallen. Dan is er vermoedelijk niets over van die paar laagjes papiermache. De tak van tevoren ook zekeren zou kunnen helpen, maar waar dan? Ik steek er mijn handen niet voor in het vuur.
Alleen direct onder het nest afzagen zou bij dit object een optie zijn. Dat zou kunnen met een stokzaag. Ik heb zo'n zaag en je kunt tot een meter of 6 verderop zagen. Dan valt dat takdeel met nestrestant gewoon naar beneden, maar dat wil de provincie niet. Ze willen zien hoe het er uitziet en het mag dus niet te pletter vallen.

Een eerste vereiste is echter nu dat je een persoon moet vinden, die het boomklimmen beheerst en kan zagen onder deze moeilijke omstandigheden, want de paar honderd wespen die er nog zitten zullen massaal aanvallen. De boomklimmer moet zijn imkerpak dus wel volledig vertrouwen. De uitvoering zit dus nog vol met twijfels en daarover wordt binnenkort beslist.

Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

De discussie over het feit of dit ernstig beschadigde nest nog nieuwe koninginnen zou kunnen voortbrengen, kan ik volgen. Omdat er 80-90% van het nest weg is, lijkt het logisch dat het aantal nieuwe uitvliegende koninginnen met minimaal hetzelfde percentage reduceert. Of in het overgebleven nestdeel nog broed kan uitkomen, kan ik niet beoordelen. Begrijp dat door het gat de temperatuurregeling in het nest ernstig verstoord is en dat dit effect zal hebben op de ontwikkeling van de larven tot imago. Het succespercentage zal gering zijn, maar begrijp ook het standpunt van Theo Zeegers dat hij niet voor 100% kan garanderen dat er helemaal geen broed zou kunnen uitkomen. Daarom lijkt het mij eigenlijk wel zinvol om dit nestrestant toch te verwijderen voor nader onderzoek. Moet je het wel in de huidige status naar beneden kunnen halen zonder het nest verder te beschadigen. De werkwijze om het nest te verwijderen is een uitdaging lees ik, als er geen hoogwerker bij kan komen en ook inzet van een boomklimmer niet eenvoudig is.
Een mogelijkheid om "van boven" een bakje te laten zakken tot bij het nest zou soelaas kunnen bieden, maar hoe en welke prijs heb je er voor over. Benieuwd hoe het verder gaat in Ritthem.

Ter illustratie een link naar een topic dat ik recent plaatste over een verstoord, en later aangeheeld, nest van Vespa vulgaris:  https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,473420.0.html
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Lees bij deze waarneming in Heeze dat het nest daar inmiddels ook is gevonden. Benieuwd of dat ook met radiotagging is gebeurd of met drones of anderszins.
https://waarneming.nl/observation/201590893/
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

Het nestrestant bij Fort Rammekens is vanmiddag verwijderd. De tak is afgezaagd en viel vrij steil naar beneden.
De zijkant van het restant is door de val vermoedelijk iets kleiner geworden met het langs andere takken vallen.
Er was in de basis geen raat aanwezig. Dat weten we nu dan zeker, maar die kennis heeft wel goud gekost.
Zal later nog wat foto's van de acties tonen. Er waren bovendien geen agressieve hoornaars.
Er zaten er nog wel enkele tientallen op 2 resterende voederplekken.

Hier zijn nog enkele foto's:
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Was weinig meer van het nest over. Zie op het nestrestant nog wel een paar Hoornaars. Is de radiotag ook nog aangetroffen in het nest?
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

CiteerIs de radiotag ook nog aangetroffen in het nest?
Nee, helaas niet. Even dacht ik die wesp nabij te zien vliegen, maar vermoedelijk heb ik mij vergist. Ga morgen nog eens kijken, maar de tag vinden zonder het signaal te kunnen peilen is bijna onmogelijk.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Citaat van: wilde op oktober 14, 2020, 19:46:29 PM
CiteerIs de radiotag ook nog aangetroffen in het nest?
Nee, helaas niet. Even dacht ik die wesp nabij te zien vliegen, maar vermoedelijk heb ik mij vergist. Ga morgen nog eens kijken, maar de tag vinden zonder het signaal te kunnen peilen is bijna onmogelijk.

Denk ook dat het zonder peilen signaal zoeken naar een speld  in een hooiberg wordt. Maar wie weet .... In elk geval bedankt voor het delen van alle opsporingsinspanningen in Ritthem. Boeiend en leerzaam. Hoop dat de velutina's hier volgend jaar weer ergens in de buurt zitten, want zorgt toch voor extra reuring en leuke zoekacties B)


Aanvulling 15/10: Het verwijderen van het nest haalt ook de lokale pers. https://www.de-faam.nl/nieuws/nieuwsflits/1017681/nest-van-aziatische-hoornaar-verwijderd
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Vandaag was ook de grote broer/zus van "onze" Aziatische hoornaar (Vespa veluitina) in het nieuws, te weten de Aziatische reuzenhoornaar Vespa mandarinia. In Washington USA worden de wespen met een stofzuiger uir het nest gezogen. Geen gebruik van gif dus.  Zie de beelden in onderstaande links.

NOS-journaal https://nos.nl/video/2354083-klopjacht-op-reuzehoornaar-in-de-vs-als-hij-steekt-is-dat-extreem-pijnlijk.html

Nu.nl: https://www.nu.nl/283959/video/onderzoekers-verdelgen-nest-met-monsterwespen-in-vs.html
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

CiteerGeen gebruik van gif dus.
Het is jammer dat niet vermeld wordt waarom ze de stofzuigermethode gebruiken.
Het lijkt mij niet zo handig om het op die wijze te doen als je deze reuzenwesp wilt uitroeien op plekken waar ze niet thuis horen. Gifpoeder geeft dan een veel zekerder resultaat. Er werd zelfs vermeld, dat de koningin niet opgezogen was. Ik vraag mij dan overigens wel af hoe die met 100% zekerheid te herkennen is. Ze zijn misschien nauwelijks op grootte te onderscheiden. Hoornaarwerksters hebben geen probleem om de koningin te herkennen. Haar feromonen zijn goed herkenbaar voor haar onderdanen, maar wij hebben geen onderscheidende neus voor dat soort zaken/luchtjes.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Heb nog even naar de originele bronnen gezocht Albert. De bestrijding is een combinatie van wegzuigen, CO2 in de boom blazen en daarna foam erin als ik het goed begrijp.

Zie dit artikel van Washington State Department of Agriculture (WSDA): https://agr.wa.gov/about-wsda/news-and-media-relations/news-releases?article=31892

Hier 2 passages uit artikel.
The team members used a wooden board and some smart whacks against the tree to encourage more hornets to leave the nest. This proved successful. When the hornets stopped coming out of the nest, the team pumped carbon dioxide into the tree to kill or anaesthetize any remaining hornets. They then sealed the tree with spray foam, wrapped it again with cellophane, and finally placed traps nearby to catch any potential survivors or hornets who may have been away during the operation and return to the tree.

Boom wordt omgezaagd en nest onderzocht.
In the coming week, the WSDA Pest Program intends to cut the tree down and open it to see how big the nest was. The entomologists also want to determine whether the nest had begun to produce new queens or not.

En hier een overzicht van nieuwsreleases van o.a. De Asian giant hornet. Heb nog geen tijd gehad om die door te spitten.  https://agr.wa.gov/about-wsda/news-and-media-relations/news-releases
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

OK, dat dicht 'purren' zou een optie zijn als je zeker weet dat er vooraf geen hoornaars in de lucht zijn. Hoornaars vliegen ook buiten het daglicht. Als je daar met materieel aankomt is er veel trilling op de grond en zal er gelijk onrust zijn. Dan komen er dus naar buiten en de koningin dikwijls bij de eerste. Zoiets heb ik wel eens gezien bij een nest van Saksische wespen.
Het lijkt me geen zekere methode, die bovendien bewerkelijk is. Talkpoeder met permethrin op/in het nest spuiten lijkt me veel beter. Dan minstens een uur of 5 wachten tot er bij de wespen actie is geweest om het poeder te verwijderen. Dan zijn alle uitgevlogen en teruggekeerde wespen ook met het poeder in aanraking gekomen. Dan pas na een halve dag de zaak dicht purren.
Dat is allemaal alleen succesvol als je zeker weet dat er nog geen jonge koninginnen zijn uitgevlogen.

Je ziet dat ze met duktape de boom afdichten. Dat zal voor de CO² behandeling zijn gebeurd. Zo te zien was er waarschijnlijk een groot langwerpig gat. Dat afdichten zou je ook bij behandeling met poeder voorafgaand kunnen doen en dan later dicht purren.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

#82
Via die link kwam ik ook nog enkele video's tegen van het bestrijden van het nest. Aan het eind zie je dat ze CO2 inspuiten en daarna pur. Maar die yanks maken er wel een show van, alsof het een maanlanding is. 
Video bestrijden nest. https://youtu.be/JbIfOtpY5p8 

In de newsrelease van de ontdekking van het nest staat dat het nest gevonden is d.m.v. gebruik van radiotrackers. " The entomologists were able to attach radio trackers to three hornets, the second of which lead them to the discovery of the nest, found about 4 p.m. on Oct. 22."

Release vondst nest 23/10/20: https://agr.wa.gov/about-wsda/news-and-media-relations/news-releases?article=31875
Video vondst nest https://youtu.be/M0PvtoH9LUc

Heb nog een pagina gevonden met tal van video's, veel alleen bestemd voor news media use.
https://agriculture.app.box.com/s/0ocwyhkzapumd7myp0incwisr96dz5i6

Hier vind je ook deze link van plaatsen radiotracker, bij zo te zien (condens op potje) een gekoeld imago.
video Tracker plaatsen https://agriculture.app.box.com/s/0ocwyhkzapumd7myp0incwisr96dz5i6/file/729113799920


dec 2020: Toevoeging off-topic: Bestrijden wespennest d.m.v. drone met vlammenwerper. Bizar!!
https://www.nu.nl/284875/video/drone-met-vlammenwerper-verschroeit-wespennesten-in-china.html

En ook hier:  https://youtu.be/uCq8tEwO90Q


Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

CiteerBestrijden wespennest d.m.v. drone met vlammenwerper. Bizar!!
Ja, die had ik ook gevonden op internet. Als het goed werkt is het minder milieu-belastend dan werken met wespengif.
Men bestrijdt deze hoornaars in China vanwege de relatief veel incidenten met deze wespen. Er sterven jaarlijks enkele tientallen mensen waarbij de dood gerelateerd kan worden aan deze hoornaarsteken. Ik heb zelf andere ervaringen met deze soort. Ze zijn hier vrij zachtaardig als je ze geen aanleiding geeft om te steken (geldt trouwens ook voor Vespa crabro).

Men beweert overigens dat het gif van hoornaars minder sterk zou zijn dan dat van limonadewespen, zie https://www.natuurpunt.be/nieuws/de-ene-hoornaar-de-andere-niet-20171006
Jens D'Haeseleer is de schrijver van deze tekst bij Natuurpunt (België). Het verbaasde mij, want ik denk daar zeer verschillend over en heb hem gevraagd naar de wetenschappelijke bron van zijn beweringen over de sterkte van het crabro-gif. Ook de lengte van de angel zou de pijnsensatie vergroten, maar dat is ook onzin. Het gaat om de samenstelling van het gif. Jens heeft mij die bron niet kunnen geven.
Bij mij in de krant is zijn tekst over crabro door een journalist ook van toepassing verklaard voor de Aziatische hoornaar. Ja, zo komt fake-news tot stand. Je kan deze 2 hoornaarsoorten niet 'zo maar' vergelijken en een eigenschap van de ene soort ook op de andere van toepassing achten. Het zijn zeer verschillende soorten uit oorspronkelijk verschillende gebieden en met een zeer verschillende biologie. Uit onderzoek blijkt in elk geval dat het crabro-gif dodelijk is voor de eigen soort. Dus een rovende hoornaar van een ander volk wordt niet slechts verlamd, maar doodgestoken. De steken van Vespa velutina blijken in China onder mensen veel dodelijke slachtoffers te maken. Mogelijk heeft dat te maken met de keuze van hun nestelplaats en de zeer omvangrijke hoornaarvolken. Wie er meer van wil lezen kan op mijn website kijken: www.ahw.me/indexwespen.html#steek
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Heb zelf weinig ervaring met wespensteken. Een aantal jaar terug 'n keer 'n steek van een gewone wesp bij het fotograferen van een verstoord nest. Dat was niet echt pijnlijk of zo. Heb wel steken van dazen en horzels gehad die vervelender waren. ( https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,473420.0.html )
Maar bestrijden van nesten met een vlammenwerperdrone vind ik wel wat over de top.

Wat betreft de opsporing en verwijdering van nesten in NL. Had afgelopen week nog contacct met Theo Zeegers en hij deelde me het volgende mede m.b,t. Opsporing nesten Aziatische hoornaar:
" 'We' hebben uiteindelijk de volgende secundaire nesten opgespoord: Sittard 1 en Sittard2, Heeze, Breda, Ritthem en Veenendaal. Heerlen is in december gevonden, dus te laat. Oirsbeek en  Geleen zijn niet gevonden, van een aantal andere meldingen staat niet vast of er een nest was (geen tweede melding)."
Benieuwd of er in 2021 ook weer Vespa velutina's mijn pad gaan kruisen.

Bedankt ook voor je kerst- en nieuwjaarswens. Wens jou en een ieder ook een gezond en goed 2021. En dat die pandemie maar snel voorbij is, en we weer "back to normal" kunnen.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

John, jij liet mij een mooi filmpje zien van een Aziatische hoornaar die een gevangen honingbij 'prepareerde' voor vervoer naar het nest als voedsel voor de wespenlarven. Daarop is niet te zien dat de hoornaar de honingbij doodstak. Ik vraag mij af of er gif van de hoornaar aan te pas komt. Een steek zal in het borststuk geschieden. De bijenwolf (Philanthus triangulum) steekt de honingbij aan de onderkant van de thorax, tussen de heupen. Daar zijn kleine plekken zonder chitinepantsering. De rest van het beest laat steken niet gemakkelijk toe. Die graafwesp heeft echter geheel ander gif. Dat is slechts bedoeld om de prooi te verlammen, want die moet nog enkele dagen blijven leven tot het eitje van de bijenwolf uitkomt. De larve van de bijenwolf heeft kennelijk geen last van dat gif in dat voedsel.

Dan vraag ik mij af wat de hoornaars doen (Vespa crabro en velutina). Die hebben een veel sterker gif en dat is bij crabro gebleken dodelijk te zijn voor een hoornaarwerkster. Als een imago er direct aan sterft zou je toch kunnen verwachten dat het hoornaargif ook voor hun larven niet geschikt is om te consumeren.

Mijn vraag aan jou is dus: heb jij direct na of tijdens een vangst ooit gezien dat de honingbijprooi werd gestoken door de hoornaar?

Limonadewespen vangen ook honingbijen, maar meestal zijn dat krabbelaars (door varroa-virus-aangetast) voor de kasten of bijen die nog maar zeer kort dood zijn. Daar heb ik die wespen ook nooit zien steken, zoals je bij de bijenwolf wél kan zien. Ook het gif van limonadewespen is sterk en vergelijkbaar met dat van hoornaars. De honingbij zelf heeft vermoedelijk het sterkste gif van genoemde insecten. Dat is duidelijk bedoeld om alleen te doden, want ze vangen geen prooien als voedsel, maar plantaardige eiwitten (stuifmeel). Het gif is ook anders van samenstelling. Honingbij-gif heeft een zure werking en wespengif een alkalische.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Citaat van: wilde op december 24, 2020, 10:02:37 AM

Mijn vraag aan jou is dus: heb jij direct na of tijdens een vangst ooit gezien dat de honingbijprooi werd gestoken door de hoornaar?


Albert, je vraag is lastig te beantwoorden. De vangst van een honingbij gaat razendsnel en duurt slechts een fractie van een seconde. De eerste vangst die ik zag (foto's in de openingspost van dit topic en nog compilatieplaatje hieronder). Die keer ging de hoornaar over de bij zitten en zette haar kaken achter de kop van de prooi. Sluit niet uit dat bij het "omarmen" van de prooi het achterlijf met angel van de hoornaar richting prooi is gegaan. Maar niet gezien. Heb er net nog heel wat foto's en filmpjes op nagekeken, maar niet zichtbaar in elk geval. In bijna alle gevallen was de kop van de honingbij er direct af lijkt het.

Heb een keer een hoornaar gevangen, juist op het moment dat deze een honingbij als prooi pakte en had dus zowel de hoornaar als de bij in mijn potje. Die honingbij had de kop nog, maar de beharing leek nat. Heb daar nog een foto van gemaakt toen deze met 2 velutina's op de post ging naar Ad Mol. Ik vond ook dat er een penetrant luchtje hing aan die bij, maar Ad merkte daar bij ontvangst niks meer van. Hoewel matig van kwaliteit voeg ik dat plaatje ook bij. Je ziet op de foto wel dat de vleugel is ingeknipt en de poten wat ingekort zijn.

Mijn indruk is dat de honingbij wordt uitgeschakeld door het afbijten van de kop, maar ik kan niet uitsluiten dat de hoornaar de bij ook gestoken heeft. Heb dat laatste in elk geval niet gezien en kan het op andere foto's en filmpjes ook niet terug zien.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

Bedankt voor je antwoord. Ik vind het intrigerend om te weten of er een steek aan te pas komt of niet. Ik denk van niet, want het gif zou het voedsel voor de wespenlarve kunnen verpesten, maar dat is misschien wat kort-om-de-bocht gedacht van mij. Het is vast wel ooit vastgesteld, maar ik kan er (nog) niets over vinden.
De rechter foto van de honingbij toont het achterlijf en het is vreemd dat daar de angel niet uitsteekt. Dat is een reflexreactie van de bij als ze wordt gegrepen door een wesp. Er is aan alle kanten al wat afgeknaagd. Dat gaat ook razendsnel.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Zie dat in België de eerste koningin van 2021 alweer is waargenomen. Zie https://waarnemingen.be/observation/209762927/
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Olger Krischan

Citaat van: john.bouwmans op december 24, 2020, 14:28:42 PM
Citaat van: wilde op december 24, 2020, 10:02:37 AM

Mijn vraag aan jou is dus: heb jij direct na of tijdens een vangst ooit gezien dat de honingbijprooi werd gestoken door de hoornaar?


Albert, je vraag is lastig te beantwoorden. De vangst van een honingbij gaat razendsnel en duurt slechts een fractie van een seconde. De eerste vangst die ik zag (foto's in de openingspost van dit topic en nog compilatieplaatje hieronder). Die keer ging de hoornaar over de bij zitten en zette haar kaken achter de kop van de prooi. Sluit niet uit dat bij het "omarmen" van de prooi het achterlijf met angel van de hoornaar richting prooi is gegaan. Maar niet gezien. Heb er net nog heel wat foto's en filmpjes op nagekeken, maar niet zichtbaar in elk geval. In bijna alle gevallen was de kop van de honingbij er direct af lijkt het.

Heb een keer een hoornaar gevangen, juist op het moment dat deze een honingbij als prooi pakte en had dus zowel de hoornaar als de bij in mijn potje. Die honingbij had de kop nog, maar de beharing leek nat. Heb daar nog een foto van gemaakt toen deze met 2 velutina's op de post ging naar Ad Mol. Ik vond ook dat er een penetrant luchtje hing aan die bij, maar Ad merkte daar bij ontvangst niks meer van. Hoewel matig van kwaliteit voeg ik dat plaatje ook bij. Je ziet op de foto wel dat de vleugel is ingeknipt en de poten wat ingekort zijn.

Mijn indruk is dat de honingbij wordt uitgeschakeld door het afbijten van de kop, maar ik kan niet uitsluiten dat de hoornaar de bij ook gestoken heeft. Heb dat laatste in elk geval niet gezien en kan het op andere foto's en filmpjes ook niet terug zien.

Hallo Albert, John,

interessante thread  :duim:

In dit paper Matsuura, Makoto & Yamane, Seiki. (1990). Biology of Vespine Wasps https://www.researchgate.net/publication/267869469_Biology_of_Vespine_Wasps wordt vermeld dat het erop lijkt dat Vespa de kaken gebruikt en nooit prooien steekt, zie pag 112, pg 1.4. "... It seems that Vespa does not use its poisonous sting even for the hunting of large-sized prey like cicadas."

mvg,
Olger