klein bijtje, Stelis minima? = S. ornatula

Gestart door paulhoekstra, juni 16, 2021, 10:55:13 AM

Vorige topic - Volgende topic

paulhoekstra

Dit bijtje sleutel ik uit tot Stelis minima, maar omdat die zeer zeldzaam is en omdat die (nog) niet bekend is uit Gelderland hoor ik toch graag of ik niet ergens in de sleutels een verkeerde afslag heb genomen. Het bijtje was een beetje uitgerekt in de alcohol en was daarom ongeveer 4.8 mm lang, maar de daadwerkelijke lengte (niet uitgerekt) zal onder de 4.5 mm zijn. De vleugeladering is niet zo duidelijk op de foto's, maar had 2 submarginale cellen.
Dit exemplaar zat in een geel bordje dat ik vorige week (9 tot 11 juni) naast wat dode takken van eik en den had geplaatst in de zuidrand van de Veluwe.









groeten,
Paul

wilde

Je moet eigenlijk zowel een vrouw Stelis minuta als S. minima bij de hand hebben om te vergelijken, ervan uitgaand dat het een Stelis is.
Het is een vrouw en dan is de punctering van het mesopleuron van belang voor het onderscheid: bij minuta dichter dan bij minima.
De clypeus is bij beide soorten breder dan lang, maar bij minuta (ovaal met puntige zijkanten) relatief breder. Clypeus minimavrouw is trapezium-vormig.
Beide soorten moeten op T1 en 2 witte zijvlekjes hebben. Die zie ik niet.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

paulhoekstra

dank voor je commentaar, ze hadden witte haarbandjes op het eerste en tweede tergiet, die werden pas zichtbaar na wat langer drogen. De overige kenmerken leken ook allemaal beter op minima te passen dan S. minuta, voor determinatie heb ik ook foto's vergeleken van Pauly (2015): https://www.hymenovaria.nl/pdf/Pauly_2015_Megachilidae_Belgique.pdf 

Ik zal dit exemplaar te zijner tijd wel een keer naar een expert opsturen ter bevestiging.
groeten,
Paul

wilde

Het gaat niet om witte haarbandjes op T1 en 2, maar om chitinevlekjes.
Als je de vorm clypeus duidelijk zou hebben is het onderscheid gemakkelijker (als het een kleine Stelis is).
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

paulhoekstra

De chitinevlekjes zijn afwezig, maar in de sleutel van Pauly wordt S. minima b.v. 2x uitgesleuteld, 1x met chitinevlekjes en 1x zonder. Een iets betere foto van clypeus hoop ik ergens komende weken te kunnen maken.
groeten,
Paul

paulhoekstra

Ik heb dit exemplaar afgegeven aan Jeroen de Rond, volgens hem is het een Stelis ornatula, wat een veel logischere soort is voor die locatie. Volgens Scheuchl kunnen bij die soort de witte chitinevlekjes ook afwezig zijn, die soort is makkelijk te onderscheiden van S. minima en S. minuta door de bredere kop. Ook als ik foto's van de koppen vergelijk in de sleutel van Pauly lijkt S. ornatula inderdaad een betere optie.
groeten,
Paul

wilde

#6
De tabel van Scheuchl die ik heb (30-06-2006) zegt niets over het mogelijk (deels) ontbreken van de witte zijvlekken. Hij noemt die op T1-4 als aanwezig. Jij hebt kennelijk een andere tabel. Ik weet uit ervaring dat die vlekken soms niet op alle 4 die tergieten aanwezig zijn bij een vrouw, maar geheel afwezig lijkt toch wat vreemd. Falk noemt dit mogelijk ontbreken overigens wel. Het belangrijkste kenmerk is de veel bredere kop, maar dat is op je foto's niet goed te zien. De kopfoto die je laat zien is lijkt vrij rond op die foto en niet breder dan hoog. De foto is echter niet geheel frontaal gemaakt en dan wordt het moeilijk beoordelen.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

paulhoekstra

In punt 1 van de tabel van de vrouwtjes stelis (pagina 80) staat: 'Abdomen mit gelben oder weißen Seitenflecken' of 'Abdomen ganz schwarz', met beide opties kom je uit op Stelis ornatula. Jeroen de Rond heeft de kop vergeleken met andere exemplaren, dus ik ga er vanuit dat hij dat goed heeft gedaan. Het lukte mij niet om frontaal een foto te maken omdat de bij telkens een beetje opzij viel, na opprikken zou dat wel gelukt zijn, maar de vleugels kreeg ik niet goed als ik de bij uit de alcohol haalde, waardoor ik de Stelis maar in alcohol heb bewaard.
groeten,
Paul

wilde

#8
Leg de dode bij volgende keer op een stukje gekreukeld keuken- of toiletpapier. Dan zijn alle standen mogelijk, ook geheel frontaal. Kopvoorkanten zijn zeer dikwijls essentieel om te beoordelen in tabellen. Zie ook bijv. tabellen van Pauly inzake andere genera.
Pag. 80 van Scheuchl  gaat bij mijn tabel over Osmia's. Op pag. 141 staat idd. wat je schreef over zijvlekken. Daar had ik niet gekeken.

Paul, jouw foto's laten helaas veel te weinig details zien en je zult het beestje dus onder de binoc moeten bekijken.
Een belangrijk kenmerk van een vrouw Stelis ornatula is het metanotum (postscutellum) dat vanaf de bovenzijde niet zichtbaar is. Het wordt afgedekt door de achterrand van het scutellum.
Een ander belangrijk verschil met minuta is de antenneformule: bij minuta en minima zijn de antenneleden 6 en alle volgende even lang als breed of korter.
Bij ornatula is alleen segment 4 korter dan breed (apicaal) en bij 6 t/m 12 duidelijk langer dan breed. Op jouw laatste foto is in elk geval zichtbaar dat de middelste antenneleden langer zijn dan breed en dat sluit minuta/minima uit.
Belangrijk is ook de vorm van de voorkant kop, frontaal bekeken: breder dan hoog, maar dat is op je foto's niet te zien en het heeft denk ik te maken met de fotokwaliteit. Onder de binoc moet het goed te zien zijn,
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me