Even wat gedachten over de verschillende licenties:
Er was een tijd dat je via Creative Commons zo ongeveer elke zinnige combinatie van BY (naamsvermelding), SA (share alike; gelijk delen), NC (niet-commercieel) en ND (No Derivatives; Geen afgteleide werken) bij elkaar kon klikken. Om het spul wat overzichtelijker te maken bieden ze vandaag nog maar zes gangbare vormen aan, maar voor de "hergebruiker" van het gelicenceerde materiaal is het er niet echt wezenlijk beter op geworden.
Wat is het probleem, volgens mij? Laten we eens kijken wat je als hergebruiker zoal zou willen kunnen doen aan haand van wat typische voorbeelden voor natuurfoto's:
a) Een foto gebruiken als illustratie voor het opleuken van een publicatie (webpagina, folder, boekje, presentatie ... whatever). Misschien wil je de foto wat bijsnijden of roteren, maar misschien dat niet eens. Vrijwel zeker wil je in elk geval de foto iets vergroten of verkleinen.
b) Op een foto iets intekenen om aan te wijzen wat er interessant is, een determinatiekenmerk, een speciale situatie .. pijltje plaatsen, tekst erbij - dat soort dingen.
c) Foto's van twee of meer auteurs naast elkaar zetten in een collage om verschillende soorten of varianten van één soort vis-a-vis te vergelijken en de verschillen te duiden.
Er zijn natuurlijk veel meer toepassingen denkbaar, maar dit zijn eenvoudige voorbeelden waar veel mensen zich wel het nut van kunnen voorstellen.
De ND-clausule (geen afgeleide werken) maakt al deze toepassingen in beginsel onmogelijk. Het enige wat wel mag, strikt genomen, is de foto in originele resolutie inbedden in een webpagina. Drukwerk maken met de foto is, ook als in de originele resolutie gedrukt kan worden niet goed mogelijk, want het kleurensysteem voor drukwerk is essentieel verschillend van het kleurensysteem in digitale foto's voor beeldschermweergave en
dus verander je altijd iets aan de "kwaliteit" van de foto (wat voor auteurs de belangrijkste reden is om voor ND te kiezen: Ze willen niet dat de "kwaliteit" of artistieke waarde van de foto door veranderingen teniet wordt gedaan). Dat is hun goed recht, maar dan kun je er bijna net zo goed geen licentie opplakken dus en gewoon van geval tot geval de discussie met een aanvrager aangaan om te bespreken wat men met de foto van plan is en of je daar dan wel of niet accoord mee wilt gaan. De essentie van de licenties is dat je dit tijdsintensieve proces (voor zowel auteur als hergebruiker) probeert te voorkomen.
De NC-clausule (niet-commercieel) is afzonderlijk niet heel er problematisch of onduidelijk, al kun je er altijd over discussiëren of een folder van een ideëele stichting zonder winstoogmerk die wel zo nu en dan fondsen werft om te kunnen bestaan commercieel is of niet, of een uitgave die tegen kostprijs/drukkosten beschikbaar wordt gemaakt (minimaal de drukker verdient er dan wat aan). Het probleem ontstaat in combinatie met andere licenties.
De SA-clausule lijkt een goed en redelijk idee: Als ik een foto beschikbaar stel bijvoorbeeld als BY-NC, dan is het wel redelijk dat als jij daar een pijltje op intekent dat de foto dan BY-NC blijft, toch? Maar in de praktijk maakt deze clausule vooral het hergebruik van verschillende werken in een nieuw gecombineerd werk domweg onmogelijk. Wil ik twee foto's naast elkaar zetten in een leuke side-by-side collage van twee soorten en de beide originelen hebben verschillende licenties, waarvan ééntje een SA heeft, dan kan dat dus niet, want het gecombineerder werk kan ik niet "share alike" licenseren zonder de andere licentie geweld aan te doen. Voorbeeld: Foto 1 BY-NC, foto 2 BY-SA. Die kunnen dus niet samen, want bijvoorbeeld BY-NC-SA is niet hetzelfde als BY-SA, maar ik heb die NC er wel in nodig voor foto 1.
Zelfs de moderne versie van alléén de BY licentie is een probleem, want inherent zit daar een soort SA bij in. Lees de
licentietekst maar. Ik mag geen nieuwe beperkingen op het (afgeleide) werk introduceren waardoor je er minder mee zou kunnen dan met het origineel. Afgezien daarvan kan het vermelden van alle auteurs in een gecombineerd werk waar foto's van veeeel auteurs in zitten nogal snel "potsierlijk" worden. Stel dat deze collage uit foto's van evenveel auteurs als foto's zou bestaan:

Wat ga ik doen? Een lijst van 64 auteurs eronder? De auteursnaam klein in elk fotootje?
Nog geheel afgezien daarvan moet ik dus altijd
de licentietekst verlinken of anderszins toegankelijk maken. Strikt genomen zou ik bij een powerpointpresentatie voor een groep van 100 mensen dus de verschillende licentietkesten van Creative Commons voor elke gebruikte licentie in 100-voud moeten printen en uitdelen. Ja, lekker ...
Deze licenties zijn allemaal bijzonder goed bedoeld maar ik vind dat ze voor het typische gebruik wat ik ervan zou willen maken allemaal teveel horden opwerpen en vaak veel meer dan de auteur eigenlijk bedoeld had. Ik weet zeker dat de meeste auteurs die een foto als BY-NC of BY of BY-SA ter beschikking stellen graag zouden willen dat ik hun foto heel erg vrij kan hergebruiken om er leuke dingen mee te doen, maar het kan dus feitelijk toch
niet.
Binnen de licenties die momenteel aangeboden worden heeft waarneming nu met BY-NC denk ik de beste eruit gekozen. Dit is wat gevoelsmatig aan zal sluiten bij hoe veel auteurs over hun foto's nadenken. Leuk als m'n naam erbij genoemd wordt - ik heb 'm immers gemaakt - en niet leuk als iemand anders met mijn foto's aan de haal gaat en er geld mee verdient. In dat opzicht is het denk ik de beste licentie voor waarneming (als default).
Maar ik kies er zelf (al jaaaaaaren, altijd al eigenlijk, sinds de CC-licenties zijn opgekomen) heel duidelijk voor om al mijn werk als CC0 compleet vrij te geven. Ik vind het leuk als mijn kiekjes door anderen gewaardeerd en gebruikt worden en ik wil die anderen zo min mogelijk beperkingen opleggen. Als het "ontsierend" of erg onhandig of storend is om mijn naam erbij te zetten, laat staan een link of een icoontje met link of wat dan ook voor de licentievorm, doe het dan maar lekker niet. Mijn foto's kun je in elke collage gebruiken, precies zoals je zelf wilt. En wil je ze combineren met werk van anderen, dan hoeft mijn foto niet de beperkende factor te zijn om dat (on)mogelijk te maken.
Ja, dat betekent ook dat iemand anders mijn foto op mag pakken en er een commerciële briefkaart van drukken voor verkoop, of gebruiken in een boek van honderden euro's of wat dan ook. Maar zou ik dat anders dan zelf gedaan hebben? Dacht het niet. Dus het zal me eigenlijk worst wezen. En bovendien: Als mensen/sukkels daar dan geld aan uit willen geven terwijl ze het ook gratis hadden kunnen krijgen, dan moeten ze maar beter opletten ... ofzo.
Maar in de praktijk krijg ik ook gewoon voor m'n foto's betaald als iemand ze in een commercieel werk gebruikt, niet iedereen is er namelijk altijd maar op uit om "misbruik" te maken.
Voor mij is er dus maar één echt zinvolle licentievorm om het hergebruik van mijn werk zo vrij mogelijk te maken en dat is CC0.