Hoofdmenu

Vogelgedrag

Gestart door Helen Commandeur, april 02, 2008, 22:16:34 PM

Vorige topic - Volgende topic

Helen Commandeur

Hallo iedereen,

Sinds ik in de vogels ben (hallelujah :twisted: ), heb ik ook steeds meer vragen over hun gedrag en kenmerken. Hopelijk ben ik niet de enige.
Een tijdje geleden heb ik enkele vragen gesteld over meeuwen en die zijn nog niet beantwoord.

Als je eindelijk de tijd hebt/maakt om vogels te ontdekken dan gaat er een wereld van onbegrip open, in ieder geval voor mij.
Ik realiseer mij dat mijn onkunde overeenkomt met het binnen no time willen leren kennen van alle mensenrassen en de verschillende stammen. Dat is "mission impossible".
Heb wel ervaren dat je merken/types die je regelmatig ziet na een aantal dagen met een half oog al kunt herkennen.

Enkele voorbeelden van onkunde:
Nijlganzen - meestal met z'n tweeen en na een aantal dagen herken je de tinten snel. Is er een verklaring dat deze ganzen bijna altijd als koppel ergens verpozen?
Kan iemand vertellen waarom bepaalde vogels altijd met zijn tweeen zijn (paartje) zoals scholeksters, tortelduiven en ....?
Waarom Mamdarijneenden geen gezelschap van andere eendensoorten dulden?

Andere vogels zie je altijd in grote groepen of solitair, zoals de blauwe reiger, de meerkoet, de fuut; ik nog wel even doorgaan. Spreeuwen, in grote groepen en veel schuwer dan ik gedacht had.

Sommige merken kunnen het heel goed met elkaar vinden, Grutto's, kievitten en meeuwen. Anderen, zoals scholeksters verjagen bonte strandlopers.

Ik zou het geweldig vinden als anderen mijn vragen in dit topic kunnen beantwoorden en geniet alvast van de vragen die anderen stellen.

Kenners: bij voorbaat dank voor je bijdrage. Daar kan geen boek tegenop.

Greetzzz,
Helen.



Ontwikkelaar van "Vogelnamen vertaler" voor Android, zie: https://play.google.com/store/apps/details?id=birdworld.translator.pro&hl=nl

Jos Welbedacht

Antwoord op je eerste vraag:
Waarschijnlijk zijn deze vogels gekoppeld om zich voort te planten. Dit lijkt mij de meest logische verklaring, want in de winter kom je wel groepen Nijlganzen tegen. Hetzelfde zal ook wel gelden voor de Turkse Tortel.





Jos Welbedacht, Groningen
I said you could find me where the Nighthawks fly - dEUS: One advice, Space
 

Thijs Fijen

#2
CiteerNijlganzen - meestal met z'n tweeen en na een aantal dagen herken je de tinten snel.
Als je nog beter oplet, is de een altijd groter dan de ander (mannetje groter dacht ik). Verder zijn Nijlganzen aggressief ingesteld (in de Nijldelta met honderden bij elkaar en toch een nest proberen te maken en groot te maken, daar moet je wel aggresief bij optreden) Dus als ze beginnen met broeden, dan dulden ze geen andere Nijlganzen en verjagen ze die dus. (daarom met zen 2en)
Waarschijnlijk geldt dit ook voor de andere soorten die je opnoemt

CiteerWaarom Mamdarijneenden geen gezelschap van andere eendensoorten dulden?
Wist ik niet..

CiteerAndere vogels zie je altijd in grote groepen of solitair, zoals de blauwe reiger, de meerkoet, de fuut; ik nog wel even doorgaan. Spreeuwen, in grote groepen en veel schuwer dan ik gedacht had.
Als het goed is zie je dit alleen in de winter als ze niet aan het broeden zijn. Dan is het veiliger om in een grote groep te zitten, er hoeft dan maar 1 vogel op de 100 op te letten in plaats van 1 op 2. Zodra ze gaan broeden zullen ze heel wat aggresiever worden. Als je nu op Meerkoeten gaat letten, poeh hee, die jagen elkaar fel weg.
Spreeuwen is een beetje een uitzondering, die dulden elkaar wat meer. Waarschijnlijk omdat er genoeg voedsel is.

CiteerSommige merken kunnen het heel goed met elkaar vinden, Grutto's, kievitten en meeuwen. Anderen, zoals scholeksters verjagen bonte strandlopers.
Misschien heb je er aan gedacht dat Grutto's, Kievitten en meeuwen niet hetzelfde eten zoeken? Oftewel, ze hebben geen last van elkaar, of weinig in ieder geval.
Scholeksters en Bonte strandlopers, hebben ongeveer hetzelfde voedsel. (Bonte Strandloper haalt het alleen van een iets hoger oppervlakte dan de Scholekster)
Thijs Fijen

Jan v.H.

CiteerWaarom Mamdarijneenden geen gezelschap van andere eendensoorten dulden?
Ik heb wel een keer een mandarijneend gezien die gezelschap dulde, maar die was daar de enige mandarijneend. Het zal dus voor mandarijneenden ook wel het zelfde zijn als voor nijlganzen.

tekenaar

Heel erg versimpeld:

Of vogels in groepen of apart zitten hangt af van voedsel en veiligheid.

In een groep is er meer concurrentie om voedsel en dus minder voedsel per vogel. Dat hangt wel af van het soort voedsel: "soorten voedsel" waarvan veel "kruimeltjes" beschikbaar zijn geven minder concurrentie als "grote brokken". Zaadetende vogels zitten elkaar minder in de weg als roofvogels.

Met meer soortgenoten merk je gevaar eerder op, bovendien is er meer kans dat je buurman wordt gepakt, en jij niet. Hoe gevaarlijker de omgeving, hoe beter het is om in een groep te zitten. Hoe opener de omgeving(minder schuilplaatsen): hoe groter de groep. (Mezen in het bos zitten in groepen van enkele tientallen, spreeuwen in het open veld met honderden bij elkaar).

Voor iedere vogelsoort en ook voor ieder jaargetijde valt de balans verschillend uit. Veel soorten zitten buiten de broedtijd in groepen, maar in de broedtijd als paartje (ze schakelen bovendien om van groenvoer/zaden naar insecten).  

Sommige soorten verdedigen het hele jaar een territorium en zie je nooit in groepen: vaak zijn dat soorten die van dierlijk voedsel leven (roofvogels, roodborstjes) of soorten die hun broedterritorium direct kwijt zijn als ze het zouden verlaten (of beide).

In feite hebben zelfs colonie-broeders nog ene territorium, al is dat niet groter dan "pik-afstand" om het nest. Broeden in groepen gaat alleen als je voedsel kunt transporteren over een grote afstand en het gevaar (voor het nest) heel groot is, bijvoorbeeld omdat de vogels wit gekleurd zijn en erg opvallen.

Duidelijker zo?  
Paul Veenvliet
dieren en planten tekeningen: https://paulveenvliet.art/
excursies in Slovenie: https://www.slovenia-nature-guide.si/

snwja3

#5
Of vogels in paren/groepen zitten heeft meestal te maken met overlevingskansen. In de broedtijd vormen de meeste vogelsoorten paren/territoria omdat dat de beste kansen geven om te overleven.
Je zet een gebied (territorium) uit en daarin duld je geen concurrentie (van soorten en soms ook van andere soorten). Je moet je jongen de optimale omstandigheden (o.a. qua voedsel) geven om op te groeien.
De Nijlgans (maar ook de andere soorten die je noemt) zijn daar voorbeelden van.

Leuk is te zien dat de Nijlgans na de broedtijd, wanneer bij hen de rui begint, een heel ander gedrag vertonen. Ze gaan dan juist in grote groepen bij elkaar zitten omdat dat dan het veiligst is. Zij verliezen (net zoals alle andere eenden) hun slagpennen/vliegvermogen in/gedurende een korte tijd en dan is het voordelig om in grote groepen van elkaars oplettendheid (en bij Nijlgans ook agressiviteit) te kunnen genieten.
Ik weet van vroeger dat ze een ruiplek hadden hier in een stadspark in Rijswijk. Regelmatig werd ik gevraagd wat ze eraan konden doen, ik had helaas ook geen oplossing. Er werden hekjes geplaatst aan de oever etc. etc. niets hielp ....... totdat er een vos in het park verscheen ....... het volgend jaar waren ze verdwenen. Nuttige beesten. ;-)

Hetzelfde gedrag laten bij voorbeeld hun naaste familieleden zien; Bergeend (in de ruitijd in grote groepen bij elkaar op de Waddenzee) en Casarca (kijk eens in Augustus op het Veluwemeer nabij Huizen.
Maar ook voor de Spreeuw geldt dit en een grote oplettende groep Spreeuwen is inderdaad altijd erg ril. Bij een beweging/schreeuw van een soortgenoot reageert gelijk de hele groep.

De Meerkoet/Fuut bezetten een territorium in de zomer (reden zie Nijlgans) maar 's winters komen ze bij elkaar op plekken waar veel voedsel zit. Kijk voor futen eens in de winter aan de binnenzijde van de Brouwersdam....

Reigers, die hun foerageer- en broedgebied gescheiden hebben, maken weer gebruik van een andere tactiek. Voor hun is het voordelig om in kolonies te broeden. Maken ze weer gebruik van elkaars oplettendheid en helpen elkaar vijanden weg te jagen. Alleen het nest zelf wordt tegen soortgenoten verdedigt. Dit geldt voor de meeste koloniebroeders.
Voor voedsel gaan ze naar de omliggende polders en daar jagen ze alleen en dulden geen concurrentie van soortgenoten, die worden weer van hun stek verjaagd. De minimale afstand die wordt geduld hangt vaak weer af van de hoeveelheid voedsel en bij vorst gelden weer andere regels (zuinig met energie).

Grutto's, kieviten, Scholeksters en meeuwen hebben weinig problemen met elkaar buiten het broedseizoen.
Maar als Grutto, Scholekster en Kievit eieren of jongen hebben dan worden meeuwen (en ook veel andere vogels) echt niet meer in de omgeving geduld. .... jongen gaan voor.

Tot zover maar even, hoop dat het iets voor je toevoegt.
ps. zie dat ik cross-post met Paul, met veel hetzelfde erin.
Wietze Janse

Helen Commandeur

#6
Hallo,

@Jos: het is dus gewoon toeval dat ik de afgelopen winter alleen koppeltjes Nijlganzen heb gezien. Ik ga nog beter opletten ;)

@Thijs: en dat geldt dus ook voor de grootte, was me nog niet opgevallen :wub:
De Meerkoeten zijn idd lekkere jongens, alhowel ik laatst zag dat er een hardhandig werd weggejaagd door twee baltsende futen.

Ook erg logisch: het soort voedsel, had ik nog niet aan gedacht  :wub:  :wub:

@Jan: Niet dat ik zoveel Mandarijneenden heb gezien maar het viel mij op dat stelletjes er andere normen en waarden op na houden dan één of enkele mannetjes bij elkaar.

Bedankt voor jullie input :duim: en wordt vervolgd.

Ik ben zo traag (trauma en medicijnen) dat er ondertussen al nieuwe info is bijgekomen. ff lezen.

Greetzzz,
Helen
Ontwikkelaar van "Vogelnamen vertaler" voor Android, zie: https://play.google.com/store/apps/details?id=birdworld.translator.pro&hl=nl

Helen Commandeur

Hallo Paul en Wietze,

Mijn dank is groot; heb van beide duidelijke verhalen weer het nodige geleerd.

Greetzzz,
Helen
Ontwikkelaar van "Vogelnamen vertaler" voor Android, zie: https://play.google.com/store/apps/details?id=birdworld.translator.pro&hl=nl

Jan Harteman

Citeer@Jos: het is dus gewoon toeval dat ik de afgelopen winter alleen koppeltjes Nijlganzen heb gezien. Ik ga nog beter opletten ;)
Nijlganzen beginnen al in de loop van in de winter met de voorbereiding op het broedseizoen: hartje winter worden de koppeltjes al gevormd en worden er territoria afgebakend. Vandaar dat je waarschijnlijk een koppel zag, misschien vroeg, maar het kan prima. Nijlganzen hebben doorgaans ook vroeger in het voorjaar kuikens dan bijv. Grauwe ganzen.  

Theovanv

Ik zag vandaag een Pimpelmees die krekelachtige geluidjes maakte en met zn vleugeltjes fladderde terwijl hij op een tak zat. Waarom doen ze dat? Zijn ze dan een territorium aan het uitzetten? Of slaan ze dan alarm?  
Theo van Veenendaal

Zonnekoning

Dat van de roodborstjes en roofvogels klopt niet helemaal.
Tijdens de trek doen ze dat in (grote) groepen en gisteren heb ik zelfs een groepje van 4 roodborstjes op trek gezien in de voormalige kruitfabriek in de kollumerwaard. Ik was zelf lichtelijk verbaasd toen ik het zag. :D  
Groeten, Lodewijk Jan Coté,
IVN/KNNV Zwolle, VRS De Kooi,
Verzorgingshuis Zandhove.

huysse

CiteerIk zag vandaag een Pimpelmees die krekelachtige geluidjes maakte en met zn vleugeltjes fladderde terwijl hij op een tak zat. Waarom doen ze dat? Zijn ze dan een territorium aan het uitzetten? Of slaan ze dan alarm?
Kan zijn dat het een vrouwtje was dat het mannetje uitnodigde om te paren.

Marijke

Richard Houtman

Citeer
CiteerIk zag vandaag een Pimpelmees die krekelachtige geluidjes maakte en met zn vleugeltjes fladderde terwijl hij op een tak zat. Waarom doen ze dat? Zijn ze dan een territorium aan het uitzetten? Of slaan ze dan alarm?
Kan zijn dat het een vrouwtje was dat het mannetje uitnodigde om te paren.

Marijke
Ter aanvulling een paar situaties waarin ik dit krekelachtige roepje en vleugeltrillen ('aanmoedigingsgedrag' zoals ik het zelf samenvat) heb gezien:
-Zowel vrouwtje als mannetje Pimpelmees (vrouwtje begint?) voorafgaand aan de paring, zo'n 5-10 seconden lang. De paring zelf duurt maar iets van een seconde, dus als je bijvoorbeeld eind maart/begin april het 'aanmoedigingsgedrag' hoort of ziet loont het de moeite snel te (blijven) kijken: bijna altijd raak...
-Wel eens door het vrouwtje in de periode dat ze broedt op het moment dat ze buiten de nestholte door het mannetje gevoerd gaat worden.
-Vaak door 1 of beide als ze elkaar vlakbij de nestholte tegenkomen in de periode dat de jongen in het nest gevoerd moeten worden.

Het 'aanmoedigingsgedrag' duurt in de 2e en 3e situatie meestal korter dan 2 seconden.

Groetjes,
Richard
Met vriendelijke groet,
Richard Houtman