Welke Nomada?

Gestart door wilde, maart 15, 2008, 21:40:38 PM

Vorige topic - Volgende topic

wilde

Gisteren fotografeerde ik deze Nomada. Er waren ook enkele soorten Andrena's actief, welke weet ik niet zeker. Er zijn slechts enkele wespbijen die erg vroeg vliegen. De Vroege wespbij (Nomada leucophthalma) lijkt er wel wat op denk ik.
Ik heb zo goed als het ging in Scheuchl gezocht en weggestreept wat het niet kan zijn en ook nog wat internetsites bekeken. Dan kom ik toch uit op een mogelijke N. leucophthalma. Die parasiteert op A. clarkella en nog een paar andere soorten. De A. clarkella heb ik in die omgeving wel gezien (en gefotografeerd), maar dat was 1 km verwijderd van de Nomada-plek.
Mijn bij is een mannetje (13 antennesegmenten). Het beestje was ongeveer 8-9 mm lang. De antenne heeft de goede kleuren en segmentvormen voor een leucophthalma en ook de pootkleur met zwart en rood op dijen en schenen lijkt correct. Het achterlijf lijkt me ook goed met geel op het 2e t/m 6e tergiet en daarnaast zwart en veel rood. De ogen zijn licht van kleur. De voorkant kop heb ik jammer genoeg niet kunnen zien, want ik heb maar 1 foto en het ging erg snel.
Het enige dat mij wat dwars zit is de kleur van de schouderbult en de relatief sterke beharing. Die bult zou eigenlijk rood moeten zijn denk ik, maar daarover staat niets in Scheuchl. Bij mijn bij is die geel en de vleugelschubben en vleugelranden zijn geelbruin. Foto's van die soort van Tim Faassen zien er nogal kaal uit en zijn wat contrastrijker gekleurd (rode ogen), maar dat zijn vrouwtjes.
Een alternatief is wellicht de N. ruficornis, maar ik weet niet of die zo vroeg in het seizoen al vliegt. Die staat niet in Scheuchl en dat is lastig. Ik weet ook niet waarop die parasiteert.
Wie durft er wat over te zeggen?

Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

H. Meijer

Hoi Albert,

Ik heb net even een exemplaar bekeken. In ieder geval geen leucophthalma.
Deze heeft inderdaad rode calli. Ook zijn de gele banden op tergiet 2 en 3 anders.

Wat het wel is durf ik niet te zeggen.

Voor de Nederlandse soorten is een goede tabel van Jan Smit Bij EIS Nederland verkrijgbaaar (Faunistische Mededelingen nummer 20).

Groet,

Hilco


wilde

#2
Ik had al eens eerder op de site van EIS gekeken, maar die Faunistische mededelingen kan ik op de verkoopsite niet vinden als een product dat men ook verkoopt. Er staan wel honderden boeken.
Het is me wel gelukt om de pdf-file van het artikel van Jan Smit te downloaden.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Goyatlah

Moi, Dolf

Bezoek ook eens Libellen in Nederland met de enige interaktieve en op foto's gebaseerde libellentabel, veel info en heel veel foto's

wilde

De tabellen van Jan Smit schijnen goed te zijn, maar dan moet je toch redelijk geoefend zijn en insecten vangen. Ik vang er wel eens, maar niet meer dan enkele tientallen per jaar en meestal om ze dan naar een expert te sturen ter determinatie.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Ivo Raemakers

Op basis van donkere poten, geelgerande schouderknobbel en de tekening van het achterlijk (vrij kleine vlekjes) denk ik dat het hier wel eens om Nomada ferruginata zou kunnen gaan. Die parasiteert bij A. praecox en is dus ook vroeg.

N. ruficornis-mannen hebben doorgaans uitgebreidere gele tekening op het achterlijf. De schouderknobbel kan deels geel zijn. De soort staat overigens wel degelijk in Scheuchl; maar misschien in de eerste druk nog onder het synoniem bifida (dat laatste is meteen 1 van de betere soortskenmerken: een 2-tandige kaak).  
Groet Ivo

wilde

#6
Bedankt Ivo, van de vele mannetjes Andrena's die ik op dezelfde plaats zag dacht ik al dat het A. preacox waren: vrij groot, zwart, weinig beharing op het achterlijf, brede kop. Dus dat zou een indicatie kunnen zijn. Hoe groot is een vrouwtje A. preacox? Ik heb er mogelijk 1 gezien ter grootte van een forse A.  clarkella, maar dan minder fel oranjerood op het borststuk en minder zwart elders. Een grote bij dus van minstens 15 mm. Kan dat kloppen?

N. ferruginata heeft volgens Scheuchl (tekening) geen zwart op het achterlijf. Dat is wel een verschil lijkt me, maar enige variatie is wellicht mogelijk bij de ferruginata. Jan Smit geeft in zijn tabel aan dat enig zwart op het achterlijf van meestal kleinere exemplaren normaal is, dus dat versterkt het vermoeden dat het een mannetje Nomada ferruginata betreft.

De N. leucophthalma staat eronder met ongeveer de tekening van mijn bij (behalve die van het 1e tergiet, dat wat anders is, met o.a. 2 zwarte stippen in het rood). Door de gele kleur van de calli zal die het dus zeker niet zijn (Jan Smit geeft aan dat die meestal zwart zijn en soms rood omrand). Jan heeft mij inmiddels via mail laten weten, dat het idd. waarschijnlijk ferruginata is.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

H. Meijer

A. praecox is gemiddeld ongeveer 10 m.m. Die kan het dus niet zijn, mogelijk
A. carantonica (jacobi), maar ik weet niet of die al vliegt. Anders waarschijnlijk toch clarcella.

praecox is herkenbaar aan de lange afstaande lichtbruine beharing van de tergieten (met het blote oog vanaf de bovenkant moeilijk te zien, dan lijken het eerder lichtbruine bandjes aan het eind van de tergieten, maar vanaf de zijkant met het blote oog wel goed te zien).

De soort is gespecialiseerd op wilgen en dat is dan ook de gemakkelijkste manier om de soort te vinden. Als je met mooi, zonnig weer bloeiende wilgen inspecteert
dan zul je praecox denk ik zeker vinden.

Hilco

wilde

De mannetje die ik zag waren zeker ruim 10 mm lang. Meestal zijn mannetjes van deze soorten kleiner dan de vrouwtjes, maar niet altijd, zoals bijv. bij flavipes. Aan carantonica had ik voor het vrouwtje ook al gedacht. Die schijnt hier en daar ook al te vliegen. Dat zag ik meen ik op een Belgisch forum, maar dat is meestal van wat Zuidelijker waarnemingen. Ik zal zodra het weer wat beter is er nog eens naar toe gaan en een mannetje vangen om op te sturen naar Jan. Die determineert wel eens meer wat voor mij.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

H. Meijer

Ik bedoel de vrouwtjes van praecox.