LEES DIT EERST: Belangrijke punten bij determinatie

Gestart door xenion, januari 04, 2012, 22:02:57 PM

Vorige topic - Volgende topic

xenion

Om een paddenstoel op naam te krijgen moeten vaak diverse kenmerken bekeken worden. Aangezien het van foto determineren vaak erg lastig is, is het belangrijk om zoveel mogelijk kenmerken te vermelden.


Algemeen
Duik om te beginnen zelfs eens in de boeken ('De grote paddestoelengids voor onderweg' van Ewald Gerhardt bijvoorbeeld) of bekijk de recente waarnemingen op de site. Geef aan aan welke soort(groep) je denkt, of waar je vastloopt. Naast het feit dat je er zelf veel van leert  zullen de andere gebruikers van het forum ook eerder geneigd zijn om te helpen met de determinatie.

Bekijk zowel jonge als oude exemplaren; sommige kenmerken worden pas zichtbaar als de paddenstoel helemaal volgroeid is andere alleen als de paddenstoel jong is.

Bekijk verse exemplaren: verregende exemplaren of half vergane exemplaren missen veel kenmerken en zijn daarom vaak niet geschikt voor determinatie.

Ook al heb je alle mogelijke kenmerken opgegeven, dan zal het nog vaak gebeuren dat er geen naam of alleen een genusnaam aan een soort gegeven kan worden. Veel soorten laten zich alleen met de microscoop op naam brengen, en ook dat is niet altijd zaligmakend.


Macroscopische kenmerken
Veel kenmerken moeten met een loep (10x) bekeken worden, neem dus altijd een loep mee het veld in.

       
  • Hoed: Diameter, hoogte? Hygrofaan? Glad/kleverig/vezelig?
  • Steel: Diameter, hoogte? Ring(zone) aanwezig? Volva aanwezig? Glad/geschubd?
  • Biotoop: In bos/weiland/wegberm? Welke bomen staan er in een straal van 10-20 meter? Naald-/loof-/gemengd bos? In de duinen, op zandgrond of kleigrond?
  • Substraat: Op wat voor soort hout? Op de grond groeiend? Op een andere paddenstoel groeiend?
  • Geur: Hoe ruikt de paddenstoel? Kneuzen van de lamellen of enige tijd bewaren in een bakje is soms noodzakelijk.
  • Smaak: Hoe smaakt de paddenstoel? Let op: een klein stukje proeven en altijd uitspugen!
  • Vlees: Taai, sponsachtig, bros? Kleur?
  • Lamellen/Buisjes: Vrij/aangehecht/...? Kleur? Rand gekleurd? Rand glad of gezaagd?
  • Sporen: Kleur? Maak een sporee.
  • Velum: Aanwezig? In wat voor vorm? Wat voor kleur?
  • Kneuzen/doorbreken/bekrassen: wordt er (gekleurd) vocht afgescheiden; verkleurt de paddenstoel?
  • Andere opvallende kenmerken: Alles wat verder nog opvalt; is de soort erg kleverig of slijmerig? Groeit opvallend in bundels?
Kenmerken als grootte, geur, biotoop en substraat zijn bij vrijwel alle soorten van toepassing terwijl andere kenmerken maar voor een selecte groep van toepassing zijn, bovendien zijn er nog wel meer kenmerken die van belang kunnen zijn.

Vaak is het noodzakelijk om één of enkele exemplaren te plukken om alle kenmerken te kunnen bekijken. Zorg er hierbij voor dat er geen onnodige (zichtbare) schade aangebracht wordt en pluk niet meer dan noodzakelijk. Een paddenstoel kan vergeleken worden met een appel; als je de paddenstoel (appel) plukt blijft het mycelium (appelboom) achter en zullen hieruit onder geschikte omstandigheden gewoon weer paddenstoelen groeien. Zie ook het plukstandpunt van de NMV (Nederlandse Mycologische Vereniging): http://www.mycologen.nl/pluk_n.htm


Foto's
Foto's kunnen erg veel informatie geven, maar belangrijk is wel dat de juiste kenmerken gefotografeerd worden:

       
  • Bovenkant hoed; niet recht van boven
  • Onderkant van de hoed; zorg dat de lamelaanhechting zichtbaar is
  • Steel; zorg dat een eventuele ring(zone) en de steelvoet zichtbaar zijn
Probeer niet te flitsen of in de volle zon te fotograferen, de kleuren vertekenen dan vaak.

Zorg dat witte delen niet overbelicht zijn.

Zorg dat de paddenstoel scherp is en dat er niet per ongeluk op de achtergrond is scherpgesteld.

Het is aan te bevelen om met een statief te fotograferen omdat paddenstoelen vaak op donkere plekken staan.




Microscopische kenmerken
Een microscoop is in veel gevallen noodzakelijk voor determinatie, en daarbij is goede literatuur onmisbaar. Via het forum kan natuurlijk ook een vraag hierover gesteld worden, maar  omdat de andere gebruikers het materiaal niet zelf kunnen bekijken is het van belang een goede macroscopische en microscopische beschrijving toe te voegen.

Vaak is het handig om naast een beschrijving ook foto's van de genoemde kenmerken te hebben.

Basidiomyceten:

       
  • Sporen: Kleur? Vorm? Maat (bijv. 10-12 x 5-7 µm)? Glad/stekelig/wrattig? Kiempore aanwezig? Dik-/dunwandig? Amyloid/dextrinoid?
  • Basidiën: Maat? Hoeveel sporig? Gesepteerd? Opvallend van vorm?
  • Gespen: Aanwezig of niet? Gespen zijn het makkelijkst te vinden op de hyfen, maar in sommige gevallen moet je bijv. aan de basis van basidiën kijken.
  • Pleuro-/Cheilo-/Caulo-/Pileocystiden: Aanwezig of niet? Vorm? Glad of bijvoorbeeld met kristallen bezet? Kleur? Dik-/dunwandig? Gekleurd?
  • Hyfen: Monomitisch/Dimitisch/Trimitisch? Gesepteerd? Breedte? Dik-/Dunwandig?
Ascomyceten:

       
  • Sporen:  Kleur? Vorm? Maat (bijv. 10-12 x 5-7 µm)? Glad/stekelig/wrattig? Kiempore aanwezig? Dik-/dunwandig? Amyloid/dextrinoid?
  • Asci: Maat? Hoeveel sporig? Amyloid? Hoe ziet de basis er uit?
  • Parafysen: Maat? Vertakt? Met gekleurde inhoud?
  • Peridium: Opbouw?
Ook hier geldt dat dit lang niet alle kenmerken zijn en dat ook niet alle kenmerken altijd van belang zijn.
Groeten,
Martin