'boomkruipers', hoe waardevol zijn 'de' kenmerken?

Gestart door frankneijts, februari 18, 2008, 22:38:43 PM

Vorige topic - Volgende topic

frankneijts

Op dit forum komt met enige regelmaat een 'boomkruiper' voorbij waarbij steeds de discussie Taiga/Kortsnavel/Boomkruiper oplaait. Hierbij zijn de in veldgidsen genoemde kenmerken soms verwarrend, gaan niet altijd op en/of moeten in elk geval in het veld (..bos) met de nodige voorzichtigheid worden gebruikt. De laatste weken heb ik links en rechts in de Kempen diverse Boomkruipers (Cb) gefotografeerd waarop al de nodige variatie is te zien. Van Ran Schols kreeg ik toestemming wat foto's te gebruiken uit zijn fraaie serie Limburgse Kortsnavels (Cfm), zie http://www.pbase.com/ranschols en via via kreeg ik ook wat plaatjes van echte Taiga's (Cff). Het leek me wel aardig hiervan wat compilaties te maken om de verschillende 'onderdelen' eens nader te bekijken. Hopelijk zijn er zinvolle conclusies uit te trekken.
Te beginnen met de kop: snavellengte en wenkbrauwstreep zijn vaak genoemde kenmerken. De veldgidsen (effe kort door de bocht): Gewone Bkr (Cb) heeft een lange, flink gebogen snavel en Taiga/Kortsnavel (resp. Cff en Cfm) een korte, weinig gebogen. De wenkbrauwstrepen lopen bij Cff en Cfm tot aan en zelfs boven de snavel (ontmoeten elkaar daar zelfs) terwijl bij Cb deze slechts tot boven het oog loopt. Ik zou zeggen bekijk de foto's en oordeel zelf (soorten in rood aangegeven met hun wetenschappelijke afkorting), nummers duiden op verschillende exemplaren.
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

frankneijts

En nog een paar, nu zingend.
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

frankneijts

En de achternagels: Boomkruiper (Cb) heeft een kortere achternagel dan Taiga/Kortsnavel (Cff en Cfm), vandaar de Engelse naam Short-toed Treecreeper. Opnieuw: oordeel zelf, vooral in de zin of dit een bruikbaar veldkenmerk is!
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

Sjoerd Radstaak

Hoi Frank e.a.,

Bijzonder leuke collage en inderdaad, de verschillen zijn nihil. Wat me vooral opvalt als het gaat om achternagels is dat de wat minder sterk gekromd zijn bij de getoonde kortsnavels en taiga's en veel sterker bij boomkruiper, daar loopt ie eerst enigszins recht zelfs. Daardoor lijkt ie bij KSB en TB misschien korter, maar ik vind de zwakke kroming opvallender.

Dat het wbs-kenmerk eerder ondersteunend is, blijkt wel uit het feit dat bij cfm2 (niet zingend) de wbs ook slechts tot boven het oog loopt. Bij de zingende vogels stoppen ze zelfs allemaal boven het oog en loopt geen een echt door.

Wat betreft de snavels tot slot: op alle foto's vind ik ze wel wat korter overkomen, vooral bij de zingende vogels. Toch lijkt het verschil tussen bijv. cf3 en cff minimaal. Voor kromming geldt misschien wel hetzelfde, dat de verschillen amper zichtbaar zijn en misschien wel alleen nu bij directe vergelijking. En...cf2 is meer gekromd dan alle getoonde boomkruipers.

Ik ben bang dat wbs, snavel (lengte + kromming) en achternagel slechts ondersteunende kenmerken zijn en waarschijnlijk zelfs alleen de uitersten.

Nogmaals: interessant topic, leuk om zo eens naast elkaar te zien!  
Met vriendelijke groeten,
Sjoerd Radstaak

jvdlaan

Het verschil wat betreft de achterteen: de achternagel van onze Boomkruiper is korter dan de achterteen, bij Taiga/Kortsnavel is de achternagel => achterteen.
In Birding World 5 (1): 1996, pagina 16-20 staat een leuk ID-artikel.

Gr. Jan

BramtK

Bijzonder illustratief Frank! Voor wat betreft je vraag of dit bruikbare veldkenmerken zijn; ik zou zeggen (voor mij) nee. Ik geloof niet dat je zulke marginale verschillen kan duiden bij een bewegend beestje en zonder vergelijkingsmateriaal.

Voor wat betreft achterteen/-nagel, juist de achterteen lijkt mij korter te zijn dan de achternagel bij de Kortsnavelboomkruipers.

Bram  
Groeten,

Bram ter Keurs

Weia

Nou, daar storten wat kenmerken in... Graag ook nog wat ruggen, trappetjes, duimpjes!!
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Rinie van Reenen

- Interessant!
- Je foto's van gewone Boomkruipers, is dat een selectie van 'Taiga-lookalikes', of een willekeurige selectie van gefotografeerde Boomkruipers. Oftewel: zijn dit de uitersten?
- Wat Jan zegt meen ik wel te herkennen: het verschil bij de achterteen is niet zozeer zichtbaar als je let op de achterteennagel, maar op de achterteen zelf; die is bij de Boomkruiper relatief langer. Overigens, Cfm1 heeft in mijn perceptie wel een tamelijk lange achterteennagel - maar of je dit in het veld ook ziet...
- Bram, wat jij zegt is toch niet anders dan wat Jan zegt?
Groet, Rinie van Reenen

frankneijts

#8
* Jan: Bedankt voor de tip. Via Bas v.d. Burg komt dit naar me toe, die ook bedankt dus. Zal het in de beschouwing meenemen.
* Weia: Daar ben ik nog mee bezig......
* Rinie: De Boomkruipers zijn 6 of 7 willekeurige beestjes van verschillende plekken in de Kempen (ik ben al blij als ik ze er een beetje scherp op krijg....). Opmerkelijk natuurlijk dat zelfs bij zo'n beperkte 'sample' er al behoorlijke verschillen in snavellengte te zien zijn! De Kortsnavels zijn volgens Ran ook meerdere, verschillende vogels, hij heeft althans in 4 of 5 territoria in Limburg foto's gemaakt. Dus ook hier een willekeurige selectie.

W.b. eventuele discussiepunten: ik wacht (nog) wat reacties af, ook met betrekking tot nog te plaatsen composities van rug, vleugels e.d. en probeer dat later dan puntsgewijs samen te vatten. Daar kan dan weer op geschoten worden..
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

vastenhouw

Mooie collage! :duim:

Ik had wel verwacht dat de 'taigas' veel meer zouden afwijken...

:wacko:  
Met vriendelijke groeten,

Bart.



website: http://a82-95-208-35.adsl.xs4all.nl

frankneijts

#10
De 'trapjes'. Heb de rechtervleugels steeds genomen (gespiegeld desnoods) omdat ze zo ook in de ANWB-gids staan (in de Jonnson net andersom helaas) die wellicht het meest gebruikt wordt. Vriendelijk verzoek de tekst en afbeeldingen uit die gids 'toe te passen' op deze fotootjes. Eat your heart out.... (opnieuw: wat is de bruikbaarheid in het bos onder normale waarnemingsomstandigheden?)
* Cfm1 is een Belgische Kortsnavel (Cfm), niet van Ran dus)
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

TjeerdBurger

dit lijkt er al meer op, er zit in ieder geval duidelijk verschil in zo. Maar of je in het veld dit ook zo mooi kan zien zoals nu betwijfel ik... Is de 'verschoven traptrede' bij taiga nog duidelijker?

laatvlieger

#12
Ook de duimvleugelrand is een niet bruikbaar kenmerk (ervaring hiermee op de ringbaan).

De vleugelverspringing kun je toch wel zien, maar of je dat in het veld ook zo duidelijk ziet? Heb je toevallig van alle vogels ook de overzichtsfoto? Ik ben met name benieuwd naar Cfm1 (de Belgische kortsnavel). De twee andere Cf's laten namelijk prachtig zien dat de verspringing in de vleugelstreep vrij fors is en ook dat de gezaagdheid van de afzonderlijke streepjes niet aanwezig is. De streepjes zijn recht afgesneden. Bij de boomkruipers vormen de deelstreepjes een hele duidelijke punt.

Alleen Cfm1 heeft wel een redelijk gezaagd vleugelstreepje. Weet je zeker dat dat een taiga is?
Groet,

Wouter Teunissen


Mijn Weblog: http://birdboredom.blogspot.com/

laatvlieger

Groet,

Wouter Teunissen


Mijn Weblog: http://birdboredom.blogspot.com/

Rinie van Reenen

#14
Naar mijn idee is het ook bij cfm2 niet erg gezaagd, en bij cb4 juist weer wel...
Groet, Rinie van Reenen

frankneijts

Tjeerd: Of het traptreedje bij Taiga duidelijker is weet ik niet maar het lijkt mij van niet (bijgaand plaatje van 2 familiaris-trapjes).
Wouter: Ik heb van alle vogels ook normale foto's maar die probeer ik later nog 's te plaatsen, o.a. ook van belang voor het algemene  beeld, de 'witheid' van de vogels e.d. Die Belgische Kortsnavel kan ik niet in zijn geheel plaatsen maar dat is met zekerheid een Kortsnavel/Taiga (moet je maar even zo aannemen).

Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

frankneijts

In een eerder topic over deze kwestie liet ik al een Boomkruiper zien met een "Taiga-duimvleugelveer" en Wouter laat er hier nog 1 zien. Ook werd al gerefereerd aan Svensson die in zijn ringersgids (ID Guide for European Passerines) aangeeft dat de tekening op dit dit veertje (de langste = buitenste alulaveer) variabel is. Zo komen bij beide soorten (Cb en Cfssp) geheel ongetekende veertjes voor, veertjes met slechts een lichte punt en veertjes met een al of niet onderbroken licht randje. M.a.w. een flut-kenmerk zei ik toen al. Daarbij komt dat de juiste tekening van de rand vaak lastig is te beoordelen: zie Cb2 en Cfm2. Tegen een lichte achtergrond (de witte zijborst) steekt zo'n randje natuurlijk slecht af! De compilatie laat 1 Boomkruiper zien zonder randje (Cb1)maar de Kortsnavels zijn alle normaal getekend.
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

JohanvantBosch

Ik moet eerlijk zeggen.... ik ben blij dat jullie het nog zien, want het duizelt me een beetje met die trapjes:
1 Hoe kan dit ooit een veldkenmerk zijn? Dit zie je toch niet in het veld?
2 Ik vind het hier op de foto's eigenlijk al lastig. Maar ik moet nog eens even een boek erbij pakken binnenkort om dit goed op mijn netvlies te hebben.

Tukkerbird

Inderdaad een mooie collage,leerzaam.
Hoe zit het met het verschil tussen de buiten- en binnenvlag van de tertials,is dit ook een goed ''kenmerk'' of zit daar ook veel overlapping in.

Deze boomkruiper heeft veel kenmerken van de kortsnavel maar maakte het geluid van de {gewone} boomkruiper.

laatvlieger

#19
CiteerInderdaad een mooie collage,leerzaam.
Hoe zit het met het verschil tussen de buiten- en binnenvlag van de tertials,is dit ook een goed ''kenmerk'' of zit daar ook veel overlapping in.
Kenmerk ken ik niet. Wel wordt de onderlinge afstand van de handpentoppen en de kleur van de handpentoppen vaak als kenmerken aangedragen.
Groet,

Wouter Teunissen


Mijn Weblog: http://birdboredom.blogspot.com/

Imperator

dit wordt vast wel een 'pinned'  ...

potjandinges, wat een lastige materie, zeg
vriendelijke groet,

Trees

frankneijts

Ik was hier net mee bezig Martin... Er is inderdaad een verschil (langste tertial)alleen weet ik (nog) niet hoe consistent dit is. Globaal echter is bij Taiga/Kortsn. de binnenvlag licht en duidelijk contrastrerend met het zwart op de buitenvlag. Maar er is weinig tintverschil tussen de lichte top van de buitenvlag en de gehele binnenvlag. Bij Boomkruiper is de binnenvlag donkerder waardoor minder contrast met zwart op buitenvlag maar juist meer met de lichte tip van die buitenvlag. Overigens is er ook verschil tussen de spatiëring van de handpennen in de gesloten vleugel en op jouw foto goed te zien (= hier pro-Taiga/Kortsn.). Ik ga proberen dit in een volgende bijlage te laten zien.
P.S. Gek dat deze vogel riep/zong als Boomkruiper omdat-ie er verder goed uiztiet voor een Kortsnavel/Taiga. Maar het komt voor dat ze elkaars roep/zang overnemen.
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

Ben Wielstra

Die vogel ziet er inderdaad wel enorm als Taibo uit Martin!

frankneijts

Handpennen & tertials. Het eerste waar je op moet letten is de ruimte tussen de diverse handpentoppen (gesloten vleugel) en wel die tussen p8 & p7 en tussen p7 & p6. (Daarvoor van boven naar beneden/binnen naar buiten tellen: de bovenste/binnenste = p10, dus net andersom als bij meeuwen, rovers enz.) De toppen van de 3 kortste/buitenste zie je normaliter niet en p4 en p5 zijn ca. even lang als p6 en zitten er meestal grotendeels onder.
Welnu bij Taiga/Kortsnavel (Cff/Cfm) is de afstand tussen p8 & p7 kleiner dan die tussen p7 en p6. Bij Boomkruiper is die afstand gelijk of zelfs iets groter.
Daarnaast is de lichte top bij Cb dikwijls slechts een min of meer driehoekige vlek terwijl hij bij Cff/Cfm meer een wat verbrede rand rondom de gehele top vormt.
W.b. de tertials zie mijn post hierboven in antwoord op Martin.
Nou maar 's kijken of het ook als veldkenmerk te gebruiken is.....
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

Thijs Fijen

Oke, op de verschillende foto's kan ik de nummering niet volgen :S Is het mogelijk dat die aangegeven kan worden op een willekeurig plaatje?
Thijs Fijen

Thijs Fijen

Thijs Fijen

Ben Wielstra

De liggen van de handpentoppen knalt er zeker niet uit op de foto's wat betreft brachydactyla versus macrodactyla. Bij die familiarissen klopt het wel aardig. Ook zal handpenlengte wel weer een verband met latitude kunnen hebben? De familiarisfoto's zullen wel in het noorden genomen zijn?

Tukkerbird

#27
CiteerDie vogel ziet er inderdaad wel enorm als Taibo uit Martin!
Klopt,zonder dat geluid had ik hier ook een Taiga,kortsnavel van gemaakt,

Wat ook opvalt is de lichte streep over de{midden} staart die bij Taiga,kortsnavel goed zichtbaar is,dit is op de foto,s bij de boomkruiper minder of helemaal niet te zien.


Frank,ik vind het verschil met de binnen en buitenvlag toch wel mooi te zien,of dit een vast kenmerk is durf ik niet meer te zeggen na die boomkruiper die ik heb gefotografeerd.
Het geluid is toch het meest betrouwbaar.

frankneijts

Thijs: Lukt het nu wel?
Ben: 't Zijn inderdaad Scandinavische Taiga's. Verschil in spatiëring handpentoppen tussen macrodactyla en familiaris op dee foto's viel mij ook op. Wel erbij betrekken dat de hoek waaronder je ernaar kijkt niet helemaal hetzelfde is (familiaris-handpennen liggen toevallig net iets platter tegen de stam, de andere, ook van gwone Boomkruiper, steken ietsje meer uit). Maar dat is in het veld natuurlijk ook dikwijls zo....
Martin: Zang is doorslaggevend, al 'lenen' ze soms stukjes van elkaar. De dunne 'srie' roep kan door beide soorten worden gemaakt! De tekening op de tertials zal in veel gevallen bruikbaar zijn maar bij sommige Boomkruipers komt het dichtbij de tekening bij Kortsnavels: zie vooral Cb3 & 4 vs. Cfm1 & 2!
In een volgende post zal ik proberen iets van die staartjes te laten zien (het betreft hier een kleurverschil tussen de schacht en de vlaggen).
Groeten,

Frank

"When logic and proportion have fallen sloppy dead...
Remember what the dormouse said: feed your head!"
Grace Slick in 'White Rabbit'

Thijs Fijen

Ja Frank het lukt.

In elk geval: meesterlijk leerzaam! Zelden zo'n leerzaam topic meegemaakt! Complimenten Frank
Thijs Fijen