Is dit een Tangwesplarve op een cicade? >> Dryinidae; al larve uitgekomen

Gestart door John Bouwmans, juni 06, 2016, 16:44:01 PM

Vorige topic - Volgende topic

John Bouwmans

Ik zou graag willen weten of deze cicade een larve heeft van een Tangwesp. Of zijn er meer parasieten op cicaden mogelijk? Herinner me dat Theo MJP er laatst een topic over had, maar dat kan ik even niet vinden.

Topic van Theo inmiddels gevonden. Dat ging over Issus coleoptratus en Dryinus collaris. Via Wantsenforum deze link van Wikipedia.de over "Zikadenwespen"

Het betreft deze waarneming: http://waarneming.nl/waarneming/view/119642320
onzeker Dryinidae onbekend - Dryinidae indet. gezien op 2016-06-06 Veenendaal - West
Foto's: de cicade lijkt me Oncopsis alni






bij voorbaat dank
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Theo MJP

John, ik ben heel benieuwd wat hier uit gaat komen. Heb je het dier nog in kweek?
De plek op de cicade lijkt me ongewoon, maar ik zal je link ook eens doorsturen naar enkele collega's.

GroeTheo


John Bouwmans

#2
Ik heb het beestje bewaard Theo en ik probeer 'm uit te kweken. De cicadenimf is 3-3,5 mm lang, de ecto maar 'n mm of zo dus. Meer info welkom.

Arp meldde in dit topic het volgende: "Maar er zijn geloof ik ook Pipunculidae (Oogkopvliegen) van cicades bekend. Je zou even verder moeten zoeken om te kijken of die te onderscheiden zijn ..."
Ga ik ook eens zoeken op Pipunculidae.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Theo MJP

Hieronder de reactie van Jeroen de Rond.
GroeTheo


'Geen twijfel over mogelijk Theo, dit is een Dryinidae. Pipunculidae larven parasiteren inwendig. Ik ben benieuwd of uitkweken lukt. De larven willen zich vaak nog wel verpoppen, maar drogen daarna snel uit als ze niet onder de juiste omstandigheden bewaard worden. Het zou ook mooi zijn als de cicade gedetermineerd werd. Het lijkt me een Idiocerinae, waarmee het aantal mogelijke gastheren beperkt blijft tot een paar Anteon-soorten'.

Groet,
Jeroen


John Bouwmans

Bedankt voor de info Theo en Jeroen. Zal mijn best doen om de larve uit te kweken, maar hoe voorkom ik uitdroging? Wat zijn de juiste omstandigheden en hoelang duurt het popstadium ongeveer? Heb op het wantsenforum nog geen soortnaam van de cicade gekregen. Ga ik ook nog verder uitzoeken.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Binnen 24 uur al een larve uitgekomen. De cicade zat daarna dood op het blad. De larve (of heet dit stadium nimf ?) beweegt met het dunne puntje naar voren. Dat is dan waarschijnlijk de kop. Kan me niet voorstellen dat ik deze minuscule larve van 2-3 mm verder kan opkweken. Weet niet wat het beestje nodig heeft.



Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Theo MJP

Hoi John,
Misschien heb  je iets aan de antwoorden van Wijnand Heitmans hieronder.
Het zou best kunnen dat de larve wil verpoppen. Grond, bladeren, takjes, toevoegen zodat het dier steun heeft om te verpoppen.
Succes en GroeTheo


Hoi Theo en anderen,

In mijn privé-overzicht is er maar een geval bekend van een Dryinide die ventraal onder coxa3 parasiteert. Dat gebeurt op de zeer eigenaardig ogende Delphacide graslandbewoner, Eupelix cuspidata, de shovelneuscicade. Omdat ik dit verschijnsel alleen maar drie keer heb waargenomen op materiaal dat bewaard is op alcohol kan ik de soort Dryinide niet determineren op morfologische kenmerken. Het is ongetwijfeld een Anteonine-achtige (eens met Jeroen).
De foto van John Bouwmans is dus, voor mij, een tweede geval van een ventrale parasitering achter coxa3. Bijzonder en ook eigenaardig dat deze parasitering gebeurt op een struik- en boombewonende cicade van een andere subfamilie binnen de Cicadellidae.

Het is de moeite waard deze Dryinide uit te kweken. De cicade moet dan in een gazen kooitje op de juiste voedselplant gezet worden. De cicade moet plantensap tot zich kunnen blijven nemen, want anders sterft de wespenlarve vroegtijdig (koinobionte parasitoid). De volgroeide wespenlarve eet de gastheer van binnen uit geheel leeg en verpopt daarna in een cocon tussen bladeren of op een stammetje vermoedelijk. Houd het proces goed in de gaten en laat de pop niet uitdrogen, maar kijk uit voor condensvorming in een kweekbuis, want dat is funest. Fotografeer het wespje na het uitkomen en bewaar het exemplaar later veilig op alcohol70%.

Antwoorden en opmerkingen:
Pipunculidae larven parasiteren inwendig. Ik ben benieuwd of uitkweken lukt.
Oogkopvliegen parasiteren uitsluitend volwassen cicaden, zover mij bekend. Maar het is met zekerheid een Dryinide, zoals Jeroen al eerder opmerkte.

Het lijkt me een Idiocerinae, waarmee het aantal mogelijke gastheren beperkt blijft tot een paar Anteon-soorten.
Ik vermoed dat de cicade dan tot de Idiocerine genera Populicerus, Tremulicerus of Stenidiocerus op Populieren of Metidiocerus op wilgen behoort.

Tot zover.

Opmerkelijke waarneming. Groet, Wijnand

Josee

Volg dit verhaal met grote interesse! Ben echt benieuwd!! Succes John  :duim:
°¨¨°º~.gevleugelde groet.~º°¨¨°

josée van oers

John Bouwmans

Theo, bedankt voor het doorsturen van de info van Wijnand. Hoop dat de wespenlarve al volgroeid was bij het verlaten van de cicade. Had al wat elzenblad bij de cicade en de larve gelegd. Heb er nu ook wat grond bijgedaan. Larve is uitgestrekt maximaal 3 mm en heeft een smal snuitje. Op de foto links onder is dat het beste te zien, maar die is helaas wat onscherp. Voor het snuitje, zie foto rechts onder. Zo'n pop is vast maar een paar zandkorrels groot, dus ik ben benieuwd of ik die kan vinden als het beestje verpopt is. Mochten er ontwikkelingen zijn, dan meld ik het hier. Tips blijven vanzelfsprekend welkom.


Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

#9
Nog even voor de goede orde. De cicade-nimf waar dit topic over gaat, is volgens mij een Oncopsis alni. Zat ook op blad van Zwarte els. Weet niet welke Dryinidae bekent zijn van deze cicade.
Inderdaad alleen Anteon-soorten?
Via het Wantsenforum werd ik er op attent gemaakt dat op een oude waarneming van me van juni 2013 ook een ectoparasiet zit op  de man Ditropis pteridis. Ook een Dryinidae neem ik aan? En net zoals in het verhaaltje van Theo is deze "besmetting" in juni.

Het betreft deze waarneming: http://waarneming.nl/waarneming/view/119699896
Dryinidae onbekend - Dryinidae indet. gezien op 2013-06-13 Veenendaal - Kwintelooyen
Foto:ectoparasiet op man Ditropis pteridis (de cicade links, rechts is het vrouwtje)


Toelichting:
Ectoparasiet op man cicade Ditropis pteridis
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

#10

Heb de gastheer van de tangwesp, zeer waarschijnlijk dus nimf van Oncopsis alni (subfamily Macropsinae), nog even wat beter op de foto gezet. Lengte van de cicade is 3,5-4,0 mm.

Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Theo MJP

En hieronder nog een berichtje van Wijnand.

John kun jij de restanten van de cicade-nimph en de larve, als die niet verpopt, svp. bewaren in 70% alcohol dan kan er altijd nog een keer naar gekeken worden door specialisten? Aan de kop van de larve zitten vast bruikbare kenmerken voor determinatie.
Ben benieuwd naar het verdere verhaal...

GroeTheo


Hoi Jeroen en Theo,

Het makkelijk herkennen en/of determineren van cicaden heb ik nog niet onder de knie, maar ik heb sterk het vermoeden dat de nimf met de Anteon-larve ventraal achter coxa3 een Oncopsis spec. (Cicadelllidae: Macropsinae) is. Volgens John Bouwmans kan het O. alni zijn als hij de cicade op els heeft gevonden (dat wist ik niet). Indien deze ID juist is zou de Dryinide larve Anteon brachycerum moeten zijn, omdat die sterk gespecialiseerd is op Oncopsis-soorten. De larvale positie is volgens mij niet bekend, maar deze kan dus afwijkend zijn van die van de meeste andere soorten Anteon die ovipositioneren lateraal achter coxa2. Dat is dus het belangrijkste nieuws. Ik vermoed dat er meer Anteon-soorten afwijkend ovipositie gedrag vertonen, maar er is weinig concreets over gepubliceerd.
O. alni wordt niet bij name genoemd in het overzicht van Guglielmino et al., 2013.

Als John de larve kan uitkweken is het bewijs rond. Wel zag ik op de foto's dat de cicade niet geheel leeg gegeten was door de larve. Het is mogelijk dat zij daardoor niet het ideale verpoppingsgewicht heeft kunnen bereiken en dat kan tot vroegtijdige mortaliteit leiden, vooral bij vrouwelijke wespen.

Groet, Wijnand

John Bouwmans

#12
Heb de cicade inmiddels op 70% alcohol gezet Theo. Heb via het wantsenforum ook bevestigd gekregen dat de cicade Oncopsis alni is. Dus dan is de Dryinide larve zeer waarschijnlijk Anteon brachycerum. Als de Drinidae-larve niet verpopt dan zal ik die ook in 70% alcohol bewaren, maar ik hoop natuurlijk dat het natuurlijke proces zich verder zet. Meld het hier.

Aanvulling: Vond nog bijgevoegde info over Anteon brachycerum op de site van Thijs. De link in het plaatje naar de info van Jeroen de Rond over Dryinidae voeg ik apart bij. Zeer informatief!
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618


Marco de Haas

Zeker interessant, ik kom tijdens het valideren heel af en toe wel is een foto tegen met zo'n larve, ik zal die waarnemingen in het vervolg apart zetten. Ook ga ik zelf maar is op zoek naar zulke soortjes.
Met vriendelijke groet, Marco de Haas
Validator cicaden

Oproepje cicade-waarnemingen: zie hier.
Waardplanten cicaden: zie [url=http

John Bouwmans

Citaat van: Marco de Haas op juni 08, 2016, 11:44:14 AM
Zeker interessant, ik kom tijdens het valideren heel af en toe wel is een foto tegen met zo'n larve, ik zal die waarnemingen in het vervolg apart zetten. Ook ga ik zelf maar is op zoek naar zulke soortjes.

Theo Peeters constateerde dat bijna alle cicaden met parasieten dateren van juni. Dus als je valideert, moet je bij alle cicadewaarnemingen van juni extra alert zijn Marco.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Theo MJP

CiteerTheo Peeters constateerde dat bijna alle cicaden met parasieten dateren van juni. Dus als je valideert, moet je bij alle cicadewaarnemingen van juni extra alert zijn Marco.

Even voor de goede orde, dat was voor één soort zie http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=355587.msg1950588#msg1950588

Cicadenparasieten van Dryinidae kun je ook in de rest van het jaar aantreffen.

GroeTheo

PS. En wat betreft die complimenten.... Dit soort interessante verhalen staat of valt met nauwkeurig waarnemen (John  :duim:), goed vastleggen en analyseren. Het zijn slechts momenten die voorbijkomen en waar je meteen bij stil moet staan, want op dát moment is het te doen. Even later is geen optie want dan is het 'moment supreme' gepasseerd! En daar komt dan natuurlijk ook nog een flinke portie geluk en constante zorg bij kijken, want wat weten wij b.v. af van de conditie en het opkweken van larven van tangwespen  ;)

John Bouwmans

Helemaal duidelijk Theo.

Citaat van: Theo MJP op juni 08, 2016, 14:15:31 PM
[Het zijn slechts momenten die voorbijkomen en waar je meteen bij stil moet staan, want op dát moment is het te doen. Even later is geen optie want dan is het 'moment supreme' gepasseerd! En daar komt dan natuurlijk ook nog een flinke portie geluk en constante zorg bij kijken, want wat weten wij b.v. af van de conditie en het opkweken van larven van tangwespen  ;)

Vaak zie je dit soort kleine dingen niet direct ter plaatse in het veld en pas thuis op de foto. Deze cicade was meegelift met het "bladwespenvoer". De meeste opvallende dingen zie/vind je bij toeval en slechts zeer zelden als je er gericht naar op zoek bent.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Theo MJP

Aanvullend berichtje van Jeroen de Rond.

GroeTheo


Macropsinae was inderdaad de andere subfamilie waaraan ik dacht. In de host-parasite catalogue van Guglielmino, Olmi & Bückle (2012) komen als parasitoïde van Oncopsis maar twee soorten in aanmerking: Anteon jurineanum en Anteon brachycerum, en beiden worden het meest gevonden op berken. In de lijst wordt Oncopsis alni voor geen enkele soort als gastheer genoemd. Een nieuwe gastheerrelatie dus.

groet,
Jeroen

John Bouwmans

Naar aanleiding van de opmerkingen van Wijnand en Jeroen heb ik de waarneming gewijzigd van Dryinidae indet. in Anteon spec. Tangwesplarve nog niet verpopt en vrees eigenlijk dat dat ook niet meer gaat gebeuren eigenlijk. Zou jammer zijn.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

#20
Net nog even gekeken, maar het lijkt me niet dat de larve is verpopt. Eerder verdroogd.  Is circa 1 mm groot en te klein voor mijn camera. Maar misschien dat de kenners wat meer uit dit plaatje kunnen afleiden. Kopje en snuitje helemaal links onder.

EDIT: Zowel cicade als tangwesplarve heb ik bewaard op 70% alcohol en zijn beschikbaar voor onderzoek.

Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Voor het gemak even bericht uit dit topic van Theo hier ook plaatsen. Vind ik 'm sneller terug. https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=355587.msg1950588#msg1950588

Citaat van: john.bouwmans op juni 10, 2017, 11:44:47 AM
Het is weer juni. Zag net een nimf van Issus coleoptratus (2,5-3 mm) op de tuintafel lopen met een donker plekje op de zijkant. Even in een potje gedaan en inderdaad een tangwesplarve. Is dit dan met zekerheid Dryinus collaris, of zijn er meer soorten Dryinidae die Issus coleoptratus als gastheer hebben?

Het betreft deze waarneming: https://waarneming.nl/waarneming/view/139777263
Issus coleoptratus gezien op 2017-06-10 Veenendaal - West
Foto's:






en deze waarneming: https://waarneming.nl/waarneming/view/139775945
Dryinus collaris gezien op 2017-06-10 Veenendaal - West
Foto's:





Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Marco de Haas

Je ziet het nu massaal, ik denk dat zo'n 50-60 procent van de nimfen die ik vang geparasiteerd is. Bij imago's is dat zo'n 10-20 procent. Nog niet de tijd genomen om te verzamelen en op te kweken.
Met vriendelijke groet, Marco de Haas
Validator cicaden

Oproepje cicade-waarnemingen: zie hier.
Waardplanten cicaden: zie [url=http

Theo MJP

Kweken s niet makkelijk maar kan zeer verrassende en belangrijke nieuwe resultaten opleveren. We weten nog zo weinig van de Dryinidae en hun gastheren in Nederland.

GroeTheo


thijsdegraaf

Heb er eindelijk ook eentje. Helaas viel hij uit het bakje tijdens het fotograferen. Het valt me op, dat er onder de tangwespen maar weinig waarnemingen zijn: https://waarneming.nl/soort/photos/186208
Als ik bji Issus gaparasiteerd zoek kom ik alleen mijn foto tegen (bij Issus spec niets) https://waarneming.nl/soort/photos/9591?from=1980-01-01&to=2018-06-21&os=0&os=1&licentie=0&type_foto=0&maand=0&sex=&id_kleed=0&id_akt=3238&only_rated=0&only_approved=0

Het betreft deze waarneming
https://waarneming.nl/waarneming/view/158757128
onzeker Issus coleoptratus gezien op 2018-06-20 Bergen (NH)
Foto's: