Determinatieinfo: Bladwespen (Symphyta) en waardplanten

Gestart door Arp, februari 17, 2014, 00:49:29 AM

Vorige topic - Volgende topic

Arp

Aangezien we nu een apart Bladwespenforum hebben zet ik de info voor determinatie ook maar even in een aparte sticky aldaar.
Bedenk wel dat er in deze "sticky" topics ook meer over bladwespen te vinden zal zijn:


Naar aanleiding van dit topic even wat links/literatuur t.b.v. waardplantenlijsten Symphyta bij elkaar geharkt:

  • BRC Database of Insects and their Food Plants Let op: De database is zeker niet compleet, maar alle gegevens die erin zitten zijn met bronreferenties onderbouwd.
  • Quinlan J.; Gauld, I.D. & Benson, RB (1951/52/58) Hymenoptera, Symphyta - Handbooks for the Identification of British Insects, Vol VI, Part 2 a, b & c. London: RES. (PDFa, PDFb, PDFc) Bevat ook info over waardplanten
  • Blommers, L.H.M. (2009) Het kweken van bladwespen Hymenoptera: Symphyta).Entomologische Berichten, vol.69(3), pp.101-110. (PDF) niet echt met "waardplantenlijst" maar wel goed artikel en Nederlands
  • Lacourt, J., (1999) Repertoire des Tenthredinidae ouest-paléarctiques (Hymenoptera, Symphyta). - Mémoires de la Société entomologique de France, Vol.3, 432 pp. Paris.- niet online; wordt in de BRC-database regelmatig genoemd als bron, maar zou volgens Jorgen verouderd zijn (zie hier)
  • Liston, Andrew D. (1995) Compendium of European sawflies. Gottfrieding: Chalastos Forestry (190pp) - niet online; zou uitgebreide info over waardplanten moeten bevatten. Let op: er is een supplement!
  • Liston, Andrew D. (1996) Compendium of European sawflies: Supplement. Gottfrieding: Chalastos Forestry (16pp) niet online
  • Lorenz, Herbert ; Kraus, Manfred (1957) Die Larvalsystematik der Blattwespen: Tenthredinoidea u. Megalodontoidea. Berlijn: Akademie Verlag. Verzeichnis der Futterpflanzen: pp.311-324. Het boek is hier als PDF op te vragen.
  • Pschorn-Walcher, Hubert; Altenhofer, Ewald (2000) Langjährige Larvenaufsammlungen und Zuchten von Pflanzenwespen (Hymenoptera, Symphyta) in Mitteleuropa. - Linzer Biologische Berichte, Vol.32, pp.273-327  (PDF) - bevat bij veel van de beschreven soorten ook duidelijke info over de waardplanten
  • Pschorn-Walcher, Hubert; Altenhofer, Ewald (2006) Neuere Larvenaufsammlungen und Zuchten von mitteleuropäischen Pflanzenwespen (Hymenoptera, Symphyta). - Linzer Biologische Berichte, Vol.38(2), pp.1609- 1636  (PDF) - aanvulling op artikel uit 2000, weer met info waardplanten
  • Taeger, Andreas; Altenhofer, Ewald; Blank, Stephan M.; Jansen, Ewald; Kraus, Manfred; Pschorn-Walcher, Hubert; Ritzau, Carsten (1998) Kommentare zur Biologie, Verbreitung und Gefährdung der Pflanzenwespen Deutschlands (Hymenoptera, Symphyta). In: Taeger, A.; Blank, S.M.  (Hrsg.) Pflanzenwespen Deutschlands (Hymenoptera, Symphyta). Kommentierte Bestandsaufnahme, pp.49-135 Keltern: Goecke & Evers. (PDF) - bij alle soorten ook info waardplanten
  • ...
Ook maar wat algemene websites voor Symphyta linken:Foto's?:Forumtopics Bladwesplarven:
Groetengedoe, Arp (wrn - JungleDragon)

Arp

#1
Citaat van: Jorgen op februari 17, 2011, 11:34:46 AM
! De literatuurlijst is gebaseerd op die van de sectie Hymenoptera. Het wordt aanbevolen om deze ook te raadplegen. Sommige Nederlandse soorten ontbreken immers in onderstaande literatuur of bepaalde genera zijn gereviseerd !

Boeken en artikels

Algemeen
  • Goulet H. & Huber J.T., 1993. Hymenoptera of the world : An Identification Guide to Families - Agriculture Canada Research Branch, Monograph 1894, 668 p. (PDF)
  • Peeters T. et al., 2004. De wespen en mieren van Nederland - Nederlandse Fauna 6, 505 p.

Bladwespen (Symphyta)
  • Quinlan, J. & Gauld, I.D., 1981. Symphyta (except Tenthredinidae). Handbooks for the Identification of British Insects, London 6(2a): 67 p.
  • Benson, R.B., 1952 Symphyta - Handbooks for the Identification of British Insects 6(2b): 51-137 p.
  • Benson, R.B., 1958 Symphyta - Handbooks for the Identification of British Insects 6(2c): 139- 258 p.
  • Medvedev, G.S., 1994. Keys to the Insects of the European Part of the USSR Part 6 Symphyta: 432 p.
  • Viitasaari M., 2002. Sawflies I, A review of the suborder, the Western Palaearctic taxa of Xyeloidea and Pamphilioidea: 516 p.
  • Taeger A. & Blank S., 1998. Pflanzenwespen Deutschlands (Symphyta): 379 p.
Online artikels en PDF's
  • Mol A., 2002 & 2003. Overzicht van de families en genera van de Nederlandse bladwespen (Hymenoptera: Symphyta) I, II, III in Bzzz 15 PDF, Bzzz 16 PDF, Bzzz 18 PDF. (Figuur 1 en 2 ontbreekt)
  • Berland L., 1947. Hyménoptères Tenthrédoïdes - Faune de France 47: 496 p. PDF (24MB)
  • Magis N., 1999. Les Allantini de la Belgique et des régions limitrophes - Belgian journal of entomology 1: 275-310 p. PDF
  • Magis N., 2008. Apports à la chorologie des Hyménoptères Symphytes de Belgique et du Grand-Duché de
    Luxembourg XXXV - Faunistic Entomology – 61: 99-108 p. PDF (Tabel voor de Tenthredo arcuata/schaefferi groep)
  • Schedl W., 1978. Die Xyelidae Europas - Ber. nat. med. Ver. Innsbruck 65: 97-115 p. PDF
  • Van Nierop-De Burggraaf Y.D. & Van Achterberg C., 1990. De Argidae en Cephidae van Nederland - Zoölogische bijdragen 39: 64 p. PDF
  • Van Achterberg C. & van Aartsen B., 1986. The European Pamphiliidae (Hymenoptera: Symphyta), with special reference to the Netherlands - Zoologische Verhandelingen 234: 98 p. PDF
Groetengedoe, Arp (wrn - JungleDragon)

John Bouwmans

#2
Goede actie Arp om deze info hier "vast te pinnen".  :duim:  Als ik zelf nog nuttige links tegen kom, zal ik ze hierbij plaatsen.

Zie dat je ook links hebt opgenomen naar diverse forum-topics. In mijn topic-selectie kom je al een hele reeks kweekverslagen van bladwesplarven tegen. Komen regelmatig nieuwe bijdragen bij. Deze link: https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.0

Arp zegt: Mooie lijst John, ik plak de bladwespen daaruit ook even hierbij:

BLADWESPEN (o.a. uitkweken)
Uitkweken bladwesplarven; Prepop-stadium
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=349107.msg1921200#msg1921200
Ontwikkeling Irisbladwesp

http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=329208.msg1836058#msg1836058
Ontwikkeling Palissadenbladwesp:
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=328063.msg1831909#msg1831909
Ontwikkeling Nematus spiraeae:
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=319456.msg1799311#msg1799311
Ontwikkeling Iepenzigzagbladwesp
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=326109.msg1824547#msg1824547

Uitkweken Berkenknotssprietbladwesp

2014: http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=265468.msg1569662#msg1569662
2017: https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=384572.msg2067818#msg2067818
Kweek Nematus viridis. Half mislukt en toch deels geslaagd!
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=373444.msg2016708#msg2016708
Kweek Cladius pectinicornis
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=374053.msg2019101#msg2019101
Uitgekweekte Hemichroa australis
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=374049.msg2019080#msg2019080
Resultaten uitgekweekte Nematus-bladwespen in 2016
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=376166.msg2027883#msg2027883
Uitgekweekte bladwespen 2016 (deel 2)
http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=376387.msg2028807#msg2028807
Uitgekweekt: larve Cladius brullei (F), waardplant Braam
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=386509.msg2076733#msg2076733
Uitgekweekt: larve Cladius pectinicornis (M), waardplant Hondsroos
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=386524.msg2076800#msg2076800
Uitgekweekt: larve Cladius rufipes (F), waardplant Iep
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=387186.msg2078878#msg2078878
Uitgekweekt: larve Cladius ulmi (F), waardplant Iep
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=387200.msg2078927#msg2078927
Uitgekweekt: larve Allantus cinctus en toch geen A. cingulatus dus.
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=389020.msg2086055#msg2086055
Diprion similis, inkijkje in geparasiteerde cocon en eileggend
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=390808.0
Stackingfoto sluipwesp-ei op kop Cladius pectinicornis
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=390915.msg2092954#msg2092954
Kweek: Amauronematus amplus (M + F)                                            nieuw
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=419669.msg2200733#msg2200733
Kweek: Periclista albida (M + F)                                                         nieuw
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=419671.new#new
Kweek: Monosoma pulveratum (F)                                                      nieuw
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=420164.msg2202755#msg2202755
Kweek: Strongylogaster multifasciata (F). Van larve tot imago               nieuw
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=420178.msg2202798#msg2202798
Kweek: Palissadenbladwesp - Stauronematus platycerus                        nieuw
https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=426704.0

Voor updates ook het originele bericht in de gaten houden!
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Fonsv

#3
Dag iedereen,

Graag deel ik mee dat ik de komende maanden (jaren?) me zal bezighouden met een FOTO- en DETERMINATIEGIDS BLADWESPEN voor de Stichting Jeugdbondsuitgeverij (o.a. bekend van de zweefvliegengids, de Tabel Nederlandse bijen deel I en de fotogids Springstaarten)! Via de facebookgroep 'Wespen uit de Benelux' werd ik vorige week met dit interessante aanbod gecontacteerd door een uitgever. O.a. de uiteindelijke druk en lay-out wordt door de uitgeverij georganiseerd. Hiermee wordt voor het eerst eigenlijk een project naar de burger toe georganiseerd met deze soortgroep. De gids wordt wellicht vooral gemodelleerd op de zweefvliegengids van André Schulten, met summiere beschrijvingen op het niveau van de geslachten en een opsomming van de op foto herkenbare soorten. Bino-soorten worden vermeld, maar komen niet uitgebreid aan bod. Hopelijk kan ik op de hulp van alle fotografen in België en Nederland rekenen, en vanzelfsprekend wordt dit ook in overleg opgesteld met veel grotere experts, waaronder John Bouwmans (die hierboven gepost heeft), Jorgen Ravoet en Ad Mol. De kwaliteit moet en zal zeer hoogstand, maar toegankelijk, zijn.

Het gaat voor alle duidelijkheid voorlopig enkel over imago's. Als het mogelijk is wordt er ook misschien een sleutel bij gevoegd (op basis van macroscopische kenmerken), maar ik moet nog zien of dat haalbaar is.
Nieuwsgierig naar wespen in de Benelux? Neem dan zeker een kijkje in deze facebookgroep: https://www.facebook.com/groups/wespen/

Een interessante groep voor sluipwespen en schildwespen in continentaal Europa: https://www.facebook.com/groups/627045798106763/

John Bouwmans

#4
Leuk Fons, op zo'n gids zit ik al lang te wachten. Heb Andre Schulten al eens die vraag gesteld en Arp. Stel mijn foto's voor dit doel graag beschikbaar. Maar een correctie, ik ben absoluut GEEN expert, maar vooral fotograaf en procesvolger. Determinatie doet Ad Mol altijd voor mij. Tot voor 2 of 3 jaar wist ik weinig of niks van bladwespen, maar begin nu een klein beetje ervaring op te doen.

Succes met de bladwespengids :duim: :duim: Ik kijk er naar uit. ;)

Maar determinatiegids is misschien wat hoog gegrepen. Voor veel soorten is dat niet te doen. Een overzicht met imago, larve, vliegtijd,waardplant(en), een of meer generaties per jaar, wijze van verpoppen etcetera zou al geweldig zijn :P
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Fonsv

#5
Determinatiegids in de strikte zin is inderdaad niet de bedoeling en zou ook veel te hoog gegrepen zijn als toch nog steeds prille liefhebber. Bedoeling is om net als in de zweefvliegengids kort de geslachten te beschrijven (morfologie & herkenning, gedrag, biotoop & waardplanten en eventueel verspreiding - hoewel dat nog niet altijd goed in te schatten is). Daarna volgen soorten die vrij gemakkelijk te herkennen zijn (vooral bv. binnen de geslachten Macrophya en Tenthredo). Soorten die enkel microscopisch te determineren zijn worden niet behandeld, maar wel vermeld. Argidae en Dolerus-soorten zullen volgens deze redenering dan ook slechts kort behandeld worden, om maar een voorbeeld te noemen.

Ik vergeet nu vast nog veel punten. De opzet en structuur moet nog uitgeschreven worden en zal ik hier nog delen vooraleer ik aan de literatuurstudie begin.

Citaat van: john.bouwmans op juni 11, 2018, 19:07:34 PM
Een overzicht met imago, larve, vliegtijd,waardplant(en), een of meer generaties per jaar, wijze van verpoppen etcetera zou al geweldig zijn :P

In tabelvorm kan achteraan wel iets gemaakt worden i.v.m. waardplant en vliegtijd (er bestaan ook zo'n index in de zweefvliegengids), maar de larven zal ik wellicht niet (tenminste nog niet in dit werk dan..) al te uitgebreid behandelen om de beknoptheid en overzichtelijkheid van het werk te bewaren. Bovendien is er misschien wel nog minder geweten van de larven dan van de imago's. Dat bewijs jij keer op keer met het uitkweken van bepaalde soorten. :)
Nieuwsgierig naar wespen in de Benelux? Neem dan zeker een kijkje in deze facebookgroep: https://www.facebook.com/groups/wespen/

Een interessante groep voor sluipwespen en schildwespen in continentaal Europa: https://www.facebook.com/groups/627045798106763/

JohanvantBosch

Erg leuk, Fons, zeer goed! Ik juich zo'n initatief erg toe.
En wat mij betreft hoeft een determinatiegids niet overal tot op soort te gaan. Als het duidelijk is dat je bij sommige genera tot verzamelsoorten komt (van 2 of meer soorten), maar die dus wel kunt herkennen, dan is dat ook al ontzettend waardevol.
Ik heb nog een suggestie: in de recente hommelgids van EIS, staat een beschrijving van hommels kijken door het jaar heen, gericht op de beginner. Wanneer begin je, waar kijk je naar, wat kunt je verwachten, van januari-december (of maart -..., wat dan ook). Ook dat hoeft uiteraard niet compleet te zijn, maar kan een beeld geven van hoe je kunt beginnen en wat je in zo'n eerste jaar kunt tegen komen.

Fonsv

Citaat van: JohanvantBosch op juni 11, 2018, 22:18:19 PM
Erg leuk, Fons, zeer goed! Ik juich zo'n initatief erg toe.
En wat mij betreft hoeft een determinatiegids niet overal tot op soort te gaan. Als het duidelijk is dat je bij sommige genera tot verzamelsoorten komt (van 2 of meer soorten), maar die dus wel kunt herkennen, dan is dat ook al ontzettend waardevol.
Ik heb nog een suggestie: in de recente hommelgids van EIS, staat een beschrijving van hommels kijken door het jaar heen, gericht op de beginner. Wanneer begin je, waar kijk je naar, wat kunt je verwachten, van januari-december (of maart -..., wat dan ook). Ook dat hoeft uiteraard niet compleet te zijn, maar kan een beeld geven van hoe je kunt beginnen en wat je in zo'n eerste jaar kunt tegen komen.

Interessant! Ik zal de gids binnenkort eens afschaffen, heb hem nog niet.
Nieuwsgierig naar wespen in de Benelux? Neem dan zeker een kijkje in deze facebookgroep: https://www.facebook.com/groups/wespen/

Een interessante groep voor sluipwespen en schildwespen in continentaal Europa: https://www.facebook.com/groups/627045798106763/

JohanvantBosch

#8
Volgens mij is de pdf gratis te downloaden


http://www.eis-nederland.nl/veldtabellen

zakdrager

@Fons: ik kom dit topic nu toevallig tegen. Hoe staat het ondertussen met de bladwespengids? Ik ben zeer benieuwd. De maanden zijn in ieder geval alvast jaren geworden :-).

Groet, Henk

Fonsv

#10
De helft van alle soorten zijn momenteel af, ongeveer alle families buiten de Tenthredinidae. Ik hoop er opnieuw aan te kunnen werken vanaf september, eerst neem ik er nog een grotere publicatie tussen i.v.m. sluipwespen.  :blink: Ik schrik er zelf wel van dit de start al zo lang geleden is moet ik toegeven, maar ik ben niet van plan om het niet af te werken. Er komt gewoon veel tussen.
Nieuwsgierig naar wespen in de Benelux? Neem dan zeker een kijkje in deze facebookgroep: https://www.facebook.com/groups/wespen/

Een interessante groep voor sluipwespen en schildwespen in continentaal Europa: https://www.facebook.com/groups/627045798106763/