beharing bij libellen

Gestart door Hathor, januari 21, 2008, 11:51:06 AM

Vorige topic - Volgende topic

Platbuik

Vergeet ook niet dat ze de haren als tastorganen zouden kunnen gebruiken, om luchtstromingen te voelen (zoals vissen stromingen in het water voelen, om hun omgeving -jagers- in de gaten te houden).
---88:  A. van Leur (Þlatbuik)

Rinie van Reenen

Volgens mij zou het toch best eens op het vlak van de aerodynamica kunnen liggen. In eerste instantie zou je denken, dat haren tegenwerken, maar dit is nog helemaal niet gezegd. Als ze althans maar slap genoeg zijn, zouden ze het lijf van een libel juist best wel eens aerodynamischer kunnen maken. De volgende dingen ter overweging:
- Een golfbal heeft kuiltjes en is niet glad. Daardoor kan de bal ongeveer twee keer zo ver weg geslagen worden. Door de kuiltjes blijft er een klein beetje lucht om de bal heen hangen, en dat maakt de beweging veel soepeler. Zo zouden ook haren kunnen dienen: ze houden een klein luchtlaagje om het beest heen vast, waardoor er minder turbulentie ontstaat. Vergelijk ook haaienschubben (en het feit dat ze zwempakken van wedstrijdzwemmers ontwerpen met een soort schubben).
- De haren moeten natuurlijk wel soepel zijn, omdat ze anders in de lucht blijven haken. Als ze al te stug zijn, wordt het frontale oppervlak van een libel natuurlijk een stuk groter. Maar als ze soepel zijn (en daar ziet het wel naar uit op de foto's) dan wordt het laagje lucht dat ze vasthouden tamelijk dun, én worden de haren zonder problemen naar achteren gebogen.
- Dit zou ook verklaren waarom het borststuk bij de meeste beesten meer behaard is dan het achterlijf. Het borststuk is tamelijk onregelmatig van bouw, heeft veel ongelijkheden. Als de haren daarboven een laagje lucht vasthouden, worden de oneffenheden als het ware weggepoetst. Het achterlijf is van zichzelf al erg aerodynamisch.
Groet, Rinie van Reenen

JohanvantBosch

Maar hoe verklaar je het volgende....
(Even ter inleiding...) vanmiddag ben ik in wat zuid-amerikaans rombout-literatuur gaan spitten in naturalis, daar kwam een recent beschreven soort tegen, aphylla barbata, die uiterlijk eigenlijk hetzelfde is als zijn genus-genoten, behalve dan.... dat hij hele lange haren heeft, o.a. op de laatste segmenten van zijn achterlijf (s9-10 of missschien nog wel wat meer)

Rinie van Reenen

#33
Het lijkt me dat dit een uitzondering is. Dit bepaalt niet de regel, dunkt me. Het kan zijn dat deze soort haren heeft voor een functie die andere soorten moeten missen. Bijvoorbeeld vanwege zijn habitat, of vanwege predatoren. Je zou kunnen denken, dat het hier om tastzintuigen gaat.
Groet, Rinie van Reenen

Weia

Er kunnen best meerdere verklaringen zijn, bij elke soort in een andere verhouding: aerodynamica, tast, temperatuurregeling. Hier ligt een mooie taak: zoek bij elke soort in ons foto-archief de foto waarop van opzij de beharing het best zichtbaar is, in dit topic staan er alvast een paar. En dan per verklaring zoeken bij welke soorten dat misschien zou kunnen spelen.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Goyatlah

CiteerEr kunnen best meerdere verklaringen zijn, bij elke soort in een andere verhouding: aerodynamica, tast, temperatuurregeling. Hier ligt een mooie taak: zoek bij elke soort in ons foto-archief de foto waarop van opzij de beharing het best zichtbaar is, in dit topic staan er alvast een paar. En dan per verklaring zoeken bij welke soorten dat misschien zou kunnen spelen.
Zitten we gelijk al met een probleem: de beharing bij Viervlek kan varieren tussen weinig behaard tot uitbundig... Hoe daar mee om te gaan?
Moi, Dolf

Bezoek ook eens Libellen in Nederland met de enige interaktieve en op foto's gebaseerde libellentabel, veel info en heel veel foto's

Weia

Eerst maar eesn inventariseren hoe de variatie is. Staat nergens in de boeken en is tóch leuk!
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

huysse

Citeeren hommels (mn. de koninginnen) hebben vroeg in het voorjaar al heel veel te doen: nest maken, kindertjes krijgen en grootbrengen. Kan me daar dus wel goed wat bij voorstellen. Daarnaast is aerodynamica bij deze dieren iha minder van belang: ze hoeven geen prooien te vangen.
Voor zover mij bekend zijn hommelmannen behaarder dan hommelvrouwen.
Is daar bij libellen al naar gekeken?

groet,
Marijke

Weia

Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

Kees van Bochove

CiteerBij mensen wel.

haha :P


volgends mij als je wilt gaan kijken waar de haren voor dienen moet je allemaal extreme voorbeelden nemen uit erg koude en erg warme landen, mischien in verschillen van jagen (ivm met aerodynamica), en andere extreme, want ik denk dat je met nederlandse voorbeelden niet ver zal komen
groeten, Kees van Bochove
Waarnemingen: http://waarneming.nl/user/view/8118

Weia

Extreme voorbeelden zijn heel leuk natuurlijk, maar als er verklaringen zijn en als we die kunnen vinden, moeten ze ook opgaan voor al onze soorten. Dus we kunnen aan de slag en lekker blijven brainstormen zonder naar Aeshna crenata in het hoge noorden te kijken en naar woestijnlibellen die tegen hitte moeten kunnen (de zadellibel hep wel verdraaid weinig haartjes...).

De hypothese uit mijn duim dat het met aerodynamica te maken heeft wordt zeer gesteund door de foto van Dolf waar het allemaal mee begon. De haartjes op de rugzijde leiden tot een fraaie stroomlijnvorm vanwege de haartjes in de holtes en geen haartjes op de top. Aan de buikzijde zitten de haartjes daar waar het oppervlak van het lijf het rommeligst is. Dus ook daar helpen ze bij het vermijden van turbulentie en stimuleren van laminaire stroming (zo heet het toch? is er een vliegtuigbouwer in de zaal?).

De foto van bandheidelibel toont hetzelfde.

De foto's van de bronlibel tonen ook haartjes waar de lijfvorm rommelig is! Die hebben geen warmtevasthouden nodig maar aerodynamica kunnen ze best gebruiken.

Bij de libellula's ligt het lastiger door al die haartjes op en onder het achterlijf, wat is daar aan de hand? Bij het borststuk zit het weer OK: geen haartjes op de top en in de kuilen steeds langere haartjes. Bovendien hebben ze haren op het achterhoofd om de aansluiting met het borststuk aerodynamisch gunstiger te maken.

De witsnuit toont alle genoemde dingen. Ook haartjes op de snuit trouwens. Een heel fraaie aansluiting van kop aan borststuk door de haartjes. Bij het begin van het achterlijf een aparte dichte pluk haren. Waarom heeft deze soort het daar wel en andere niet? Extra veel turbulentie daar in vergelijking met andere soorten?

De juffers heb ik nog niet bekeken.

Overigens herhaal ik de vraag die ik in mijn eerste reactie stelde: wat is oorzaak en wat is gevolg? Als overal haartjes zitten en als die slijten doordat de lucht er langs stroomt, dan blijven ze in de holtes lang en slijten ze op de top van het borststuk weg. Dit valt echter snel te controleren door beharing van jeugdstadia te bekijken. Wie?
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

ArjenDrost †

Maar ook bij de libelulla's zijn de haartjes wel het langst in de "gaatjes". De haartjes op het achterlijf zijn behoorlijk kort.





Bij de waterjuffers lijkt het niet helemaal op te gaan. Die hebben ook haren voorop hun kop en bovenop hun borstschild (ditzelfde geldt in mindere mate voor de beekjuffers en de breedscheenjuffers):




De pantserjuffers lijken op mijn foto's kaal.

Misschien dat er bij de juffers dus iets anders speelt? Nou zijn dit, volgens mij, ook minder goede vliegers dan de echte libellen...

Groetjes, Arjen

Goyatlah

De vleugelspieren in de borstholte worden bedekt met luchtzakken, die aan de ene kant fysieke bescherming geven, maar zeker ook als zeer effectieve thermische isolator werken.

Dat haren wellicht bij andere insectengroepen voor isolatie dienen vind ik niet echt overtuigend, want de natuur bevat duizenden voorbeelden waar een structuur zijn oorspronkelijke functie verloren heeft en een andere kreeg. Onze aorta is bij vissen bv. de kieuwspleet, een ademhalingsorgaan dus.
Moi, Dolf

Bezoek ook eens Libellen in Nederland met de enige interaktieve en op foto's gebaseerde libellentabel, veel info en heel veel foto's

JohnvR

Er is literatuur over. Ik vond dit stukje tekst, die zegt dat de haren lang genoeg zijn om de luchtstroom rond het lichaam aanzienlijk te beïnvloeden.

Additionally, the thoraces of both S. sanguineum and C. splendens are covered
with 0.5–0.7 mm hairs; these hairs are long enough to penetrate the boundary layer and so to affect the flows around the body significantly (Schlichtling, 1968).


Uit: http://www.rvc.ac.uk/SML/documents/JW04.pdf

Maar, een studie is niet zaligmakend en aerodynamica is een moeilijke vak.

huysse

#44
Zouden haren bij libellen ook geen beschermfunctie kunnen hebben?
Bijvoorbeeld tegen vuil.
Het feit dat haren vooral in "holten" zitten zou kunnen betekenen dat er juist op die plaatsen gevaar is dat vuil zich ophoopt, een libel zal zo'n holte ook niet gemakkelijk schoon kunnen poetsen.
Vuil in zo'n holte heeft ook meer consequenties voor het functioneren van de verschillende "mechanieken" dan bijvoorbeeld vuil op een glad deel.

Dat de ene libel behaarder lijkt dan de andere zou misschien ook te maken kunnen hebben met de hoeveel vuil die aan de haren hangt.

groet,
Marijke

edit: en de hoeveelheid vuil zou te maken kunnen hebben met de leeftijd.


Weia

CiteerOver harig gesproken:
http://www.nederpix.nl/album_page.php?pic_id=53264&recent=1
Mooi! De haren bij de gelijkvleugeligen zijn duidelijk anders dan bij de ongelijkvleugeligen.
Groeten, Weia
rode bosmieren: https://forum.waarneming.nl/index.php/topic,342651.0.html
pagina over variatie bij een paar lastige libellensoorten: www.at-a-lanta.nl/weia/LibellenVariatie.html
motmugjes van foto determineren: http://www.at-a-lanta.nl/weia/Motmuggen.html
familie motmuggen systematisch http://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=378882.0

theomuusse

Of de functie heeft te maken met het beter vasthouden van geurstoffen, zoals ook bij ons het geval is.
Holtes met haren, dat geeft te denken.
Theo

Goyatlah

CiteerOf de functie heeft te maken met het beter vasthouden van geurstoffen, zoals ook bij ons het geval is.
Holtes met haren, dat geeft te denken.
Theo
Die vind ik mooi  :duim:  
Moi, Dolf

Bezoek ook eens Libellen in Nederland met de enige interaktieve en op foto's gebaseerde libellentabel, veel info en heel veel foto's

Taka

Om dit onderwerp maar weer op te halen (ivm een recente discussie). Ik heb wat gezocht op onderzoek over thermoregulatie bij libellen (http://scholar.google.com). Over de rol van beharing kon ik daarbij niets vinden, maar mogelijk heb ik wat over het hoofd gezien.

Wel vond ik o.a. dit: http://jeb.biologists.org/cgi/content/abstract/74/1/17 ("Heat Transfer in Dragonflies: 'Fliers' and 'Perchers' "). Dat gaat vooral over het voorkomen van oververhitting. Met ook resultaten van een nogal wreed experiment.

Een andere denkbare functie van beharing zou bescherming tegen parasieten kunnen zijn.
(Sybe)

Goyatlah

Hoofdstuk 8.4.1 in Corbet 2004.
Moi, Dolf

Bezoek ook eens Libellen in Nederland met de enige interaktieve en op foto's gebaseerde libellentabel, veel info en heel veel foto's