sleutel Stereum

Gestart door bruggeman, januari 14, 2008, 18:55:06 PM

Vorige topic - Volgende topic

bruggeman

Hallo iedereen. Ik heb voor mezelf een soort determineersleutel gemaakt voor Stereum gebaseerd op literatuur. Er zullen best dingen niet kloppen, maar ik zet hem hier neer, zodat iedereen kan kijken of hij/zij er wat aan heeft. Opmerkingen ter verbetering zijn welkom.


Ida
groet,
Ida

bruggeman

#1
Ik heb de oorspronkelijke sleutel weggehaald en vervangen door een iets gewijzigde versie (wijzigingen Nico van Dam). Dit om verwarring te voorkomen voor het geval iemand hem wil gebruiken (wat ik natuurlijk hoop). De door Nico geamendeerde versie staat in het volgende bericht.
groet,
Ida

Nico Dam

Dag Ida,
Leuk idee, goed uitgewerkt. Ik denk dat de sleutel wel ongeveer werkt. Paar kantekeningen toegevoegd. Let ook op Laxitextum bicolor en Lopharia spadicea. Dichostereum effuscatum heeft nooit hoedjes. Eventueel Hymenochaetes (tabacina/rubiginosa).
Groet,
Nico

NB: Stereum s.l. heeft een gladde onderkant zonder porien, maar is niet het enige geslacht waarvoor dit geldt. Stereum soorten zijn korstvormig al dan niet met schijnhoedjes en hebben geen porien.

1 Korst roodbloedend* na krassen met nagel 2
Korst niet roodbloedend na krassen met nagel 4

2 Bovenzijde glad, schijnhoedjes niet ontwikkeld of smal S. rugosum
Bovenzijde harig, meest met goed ontwikkelde schijnhoedjes 3

3 Op naaldhout S. sanguinolentum
Op eik S. gausapatum

4 Hoofdkleur van de onderzijde geel (nb ondanks naam is ochraceoflavum is niet altijd geel) 5
Hoofdkleur van de onderzijde niet geel 6

5 Schijnhoedjes geel en opvallend harig, met brede basis, onderzijde geel, bij kneuzing niet verkleurend S. hirsutum
Schijnhoedjes geel, viltig, vaak waaiervormig met smalle soms roodgetinte basis, onderkant geel, bij kneuzing intens geel kleurend S. subtomentosum

6 Schijnhoedjes niet gewimperd, onderzijde paarsig
Chondrostereum purpureum
Schijnhoedjes gewimperd, onderzijde bruinig tot grijsoker
S. ochraceoflavum

*bij oudere exemplaren kan dit kenmerk verdwijnen; maak de onderkant eerst nat.

Marian en Bert

#3
Hoi Ida,

Toevallig had ik alle Stereum soorten bij huis liggen om, als er zo eens tijd voor is, mic. een keer naar te kijken en ik heb je sleutel ook bekeken. Hij lijkt mij te voldoen. Als het een definitieve sleutel is geworden kan hij, wat mij betreft, opgenomen worden in de Kenmerkengids. Wat vind je daarvan?
Ik heb nog een overzichtsfoto gemaakt van alle soorten in de hoop dat de foto groot genoeg is om e.e.a. te kunnen onderscheiden.

Nog een paar aanvullende opmerkingen als de sleutel ook voor anderen bestemd is.
- Nederlandse namen achter de wetenschappelijke namen maakt de sleutel wat gebruiksvriendelijker.
- Aangeven dat de soorten nog wel aan de hand van de gegevens in een boek moeten worden gecontroleerd.

Groeten van Marian


De diverse Stereum soorten bij elkaar:
1. Stereum subtomentosum, Waaierkorstzwam
2. Stereum subtomentosum, Waaierkorstzwam onderzijde
3. Stereum sanguinolentum, Dennebloedzwam
4. Stereum hirsutum, Gele korstzwam
5. Stereum hirsutum, Gele korstzwam bovenzijde
6. Stereum gausapatum, Eikebloedzwam
7. Stereum ochraceoflavum, Twijgkorstzwam bovenzijde
8. Stereum ochraceoflavum, Twijgkorstzwam onderzijde
9. Stereum rugosum, Gerimpelde korstzwam

bruggeman

Hoi Marian,
Dat lijkt me een prima idee. Het is altijd prettig als iets wat je doet ook nuttig voor anderen is. Aardig dat je zoveel moeite heb gedaan! En wat ben jij handig met plaatjes samenvoegen.
Natuurlijk moeten er dan ook Nederlandse namen bij. Ik ben niet tegen Nederlandse name, ik ben  welopgevoed met een voorkeur voor wetenschappelijke namen. Vanmiddag ben ik op Stereum excursie geweest en was niet erg onder de indruk van het bloeden van veel S. rugosum-exemplaren. Dat is duidelijk iets waar ik ook nog naar moet kijken en naar meer dingen ook. Ik wil ook in elk geval het gevoel hebben dat ik soorten grondig ken voor ik de sleutel een definitieve plek geef.

gr Ida
groet,
Ida

bruggeman

Even een up-date.

Dit komt pas volgend jaar af. Er is nu alleen oud materiaal dat niet meer bloedt hoewel de kleurhyphen microscopisch nog wel te zien zijn.

Hoe dan ook zo lang ikzelf de gele korstzwam en de twijgkorstzwam niet goed kan onderscheiden is dit niet rijp voor openbaarmaking.

Bovendien liep ik tegen nog meer soorten aan die verward kunnen worden met de ruwe korstzwam zoals Peniophora quercina en ik denk dat er nog andere zullen blijken te zijn ook. Iedere aanvulling van jullie kant is zeer  welkom en wordt meegenomen.

Het lijkt misschien nodeloos getreuzel, maar ik ben dan wel geen echte mycoloog, maar als systematicus/a heb ik wel een naam op te houden, dus ik stel mezelf wel minimium eisen.

Zo nu is iedereen weer bij. Ik neem maar aan dat jullie geinteresseerd zijn, Sorry als dat niet het geval is,

gr Ida
groet,
Ida

Marian en Bert

#6
Hoi Ida,

Door je topic ben ik ook eens wat beter op Gerimpelde korstzwam look-a-likes gaan letten. Dat leverde Laxitextum biocolor op waaraan ik anders zeker aan voorbij gelopen was. Zie foto. Macroscopisch was bij dit exemplaar de wat bredere hoedrand het meest opvallende verschil (in vrij droge toestand gevonden). Mic. verschilt hij duidelijk met de stereum-soorten. Braaf uitgesleuteld. Wat me alleen niet lukte was de wratjes op de sporen te zien. Maar ja, de sporen zijn ook maar rond de 4 mµ en de wratten fijnstekelig.

http://waarneming.nl/wn_details.php?id=3819147

Groeten van Marian

bruggeman

#7
Hoi Marian.

Leuk, zo zie je maar weer waar zo'n topic allemaal goed voor is. Laxitextum biocolor is een van de soorten die op mijn lijstje staan voor vergelijking.

De foto was heel duidelijk, dank je. Ik weet nu zeker dat ik de twijgkorstzwam zelf ook gevonden heb en ze in het veld zal herkennen de volgende keer.
Wat ik ook zag was een gele korstzwam die een een inwendige bloeding kreeg toen ik hem doorsnee!. Dat wordt in de literatuur vermeld maar erg vaak zie je het toch niet,

gr Ida
groet,
Ida

Nico Dam

Hoi Marian,
Je hebt niet toevallig ook een microfoto van die Laxitextum?

Afgezien daaarvan zou dit allemaal ook prima in Coolia passen, rubriek Voetangels & Klemmen, bijv.
Groet,
Nico

Marian en Bert

#9
Citeer................. die een een inwendige bloeding kreeg toen ik hem doorsnee!.
Hoi Ida,

Ben ik even blij dat ik niet bij jou in de buurt woon :P !
Maar die Gele korstzwam vlekt (mijn ervaring) bij beschadiging inderdaad soms rood-achtig. Dit kenmerk wordt niet in elk boek vermeld maar wel bijvoorbeeld in Gerhardt.


Hoi Nico,
Twijfel je of het klopt? De mic. foto's zitten bij de waarneming. Dat stond al in een vorig scherm met ook een (wazige) foto van de sporen. Materiaal heb ik nog liggen. Gevonden op berk in (Witte)veengebied.
Buiten dit. I.o. kunnen foto's altijd worden gebruikt. De mic. foto's hebben echter een beperkt formaat.

http://waarneming.nl/wn_details.php?id=3819147

Groeten van Marian

Corryabbink

#10
Hallo Marian,
Is bovenstaande foto wel goed?
Die bij de waarneming staan wel maar deze lijkt bij een andere soort te horen.
De Gloeocystiden zijn gesepteerd of zie ik dat verkeerd :o
met groet, Corry

"het is nooit zo donker of het wordt weer licht"

Marian en Bert

#11
Hoi Corry,
De laatste mic. foto was oké maar misschien dat het niet zo'n goed voorbeeld was. De foto is vervangen. Gesepteerde cystiden ben ik in geen enkel preparaat tegengekomen. Waarschijnklijk ging het in de verwijderde foto om een vertekend beeld van de inhoud van de cystiden. Inmiddels heb ik de korst nog een keer uitgesleuteld. Zie hieronder.


Voor Nico,
Zo braaf als eerder aangegeven verliep het uitsleutelen eigenlijk niet (ook de eerste keer niet). Probleem, zijn de sporen nu fijnstekelig of niet?
Deze sporen zijn ongeveer 3 - 4 x 2 - 2,5 mµ. Heel klein maar gelukkig zijn het niet van die zwemmers en ze zijn heel duidelijk amyloid. De Stereum-soorten vielen direct af omdat die allemaal veel grotere sporen hebben.

In het geval dat de sporen glad zouden zijn, zijn er volgens de korstjesflora uiteindelijk twee mogelijkheden:
- Amylocorticium
- Gloeocystidiellum
Amylocorticium is het niet. De mic. kenmerken wijken daarvoor te veel af en Gloeocystidiellum soorten met gladde sporen hebben een te grote sporenmaat en vallen daarmee ook af.

In het geval dat de sporen stekelig zouden zijn (of het hyfensysteem bij mijn vondst monomytisch of minimaal dymitisch is, is lastig om te zien):
- Bij een dimitisch (trimitisch) hyfensysteem komen alleen Laurilia en   Scytinostromella in aanmerking. Laurilia heeft o.a. sterk geïncrustreerde hyfen en de vruchtlichamen van Scytinostromella lijken er heel dun uit te zien. Ze vallen volgens mij af. Beide genera  worden overigens niet gemeld in de Gele bijbel. Daarin staan overigens ook slechts enkele Gloeocystidiellum soorten beschreven.
- Bij een monomitisch hyfensysteem met kleinere stekelige sporen komen in aanmerking Gloeocystiellum en Laxitextum.
Mijn vondst heeft basale gespen en daarmee vallen 5 van de 10 genoemde soorten bij Gloeocystiellum af. Met gladde sporen maar met een grotere sporenmaat of een ronde sporenvorm vallen vervolgens nog 3 soorten af. Blijven alleen over:
- G. porosum: Deze soort heb ik pas geleden gevonden. Die zag er macroscopisch anders uit. Mic. waren de stekels bij deze soort in Melzers heel goed te zien, zonder niet (was een leuke ontdekking). Ook de gloeocystiden waren toen goed te zien. Zie link.  http://waarneming.nl/wn_details.php?id=3715901. Dit is een gecontroleerde waarneming.
- G. subasperisporum: Sporenmaat 3,5 - 4,5 x 2 - 2,5 mµ, resupinaat, substraat voorkeur naaldhout, afwijkende basidien (in het midden ingesnoerd en soms gesepteerd) en gloeocystiden klein (20-30 mµ) oplichtend in KOH. Hoewel de sporenmaat overeenkomt lijkt me deze ook af te vallen.
- Laxitextum geeft maar één mogelijkheid, L. bicolor (Tweekleurige korstzwam). Zo te lezen heeft hij die naam te danken aan de kleurencombinatie van trama en hymenium. Het trama bij mijn vondst is bruin (zie foto). Bij L. bicolor wordt de mogelijkheid tot hoedvorming aangegeven. Die hoed lijkt bij mijn vondst wat harig (platgedrukt) en gezoneerd. Het hyfenstysteem bij L. bicolor is monomitisch. Dat is bij mijn vondst een ? Ik kom zowel doorzichtige als bruine, dik- en dunwandige hyfen tegen met en zonder gespen en septen maar tot nu toe geen lange gesp- en septenloze hyfen. Ook die fijne stekels op de sporen blijven een? De lengte van de basidiën komt overeen en ook de lengte van de cystiden 40 - 100 mµ.

Tenzij er nog andere, niet in CNE genoemde soorten zijn die in aanmerking komen, lijkt me L. biocolor toch niet zo'n verkeerde keus te zijn.

Groeten van Marian

Marian en Bert

#12
Op een al wat langer liggende spar, bij ons in het bos (gemengd bos), vond ik een nieuwe Stereum look-a-like uit het lijstje. Thuis onder de mic. bekeken en daarna uitgesleuteld met zowel de korstjesflora als met Breitenbach kwam ik eenvoudig (dit keer echt) bij Amylostereum uit. Helaas staat in de Korstjesflora alleen A. areolatum beschreven die zover ik kon nagaan (gele bijbel, rode lijst, aanvullende soortenlijst) niet in Nederland voorkomt. In Breitenbach staan alle drie de soorten en kwam ik uit op A. chailletii. De derde soort A. laevigatum (groeit op Jeneverbes en Taxus) valt af door ondermeer de grotere sporenmaat en het substraat. Lastig is wel dat de soorten in Breitenbach in twee groepen worden uitgesleuteld. ..... Gelukkig staan ook alle soorten beschreven in Die Grosspilze Baden-Würtenbergs band 1. Ook met deze sleutel kom ik uit op A. chailletii.

Macroscopisch zit het verschil tussen A. chailletii en A. areolatum in een iets dikker vruchtlichaam en een meer afstaande hoedrand heeft bij A. areolatum. Bovendien heeft A. areoloatum een donker lijnje tussen het hymenium en het trama. Mijn vondst ± 1,8 mm dik, hoed tot 5 mm afstaand en zonder lijntje. Mic. zijn er kleine verschillen in de lengte van de basidiën en breedte van de cystiden. Mic. heeft A. chailletii ook de voorkeur.

Mic. gegevens.
Sporen amyloid, eliptisch, ± 5 - 6 x 2 - 2,5 mµ. Basidiën met gespen ± 39 x 4 mµ. Lamprocystiden, bruin gekleurd tot ± 60 mµ (soms langer en soms breder)x 4 - 7 mµ.

Een leuke manier om beter naar korstjes te leren kijken.
Groeten van Marian

Foto Amylostereum chailetii op spar. Niet bloedend zie snede.

Marian en Bert


Marian en Bert

#14
Mic. foto van een lamprocystide met een blauw verkleurde spoor in Melzers.

Marian en Bert

Bruin gekleurde cystiden zonder Kongorood

Marian en Bert

Mic. foto basidiën met gesp in Kongorood