Nieuw voor Nederland: aziatische-hoornaar-Vespa velutina

Gestart door marcel123, september 18, 2017, 10:50:23 AM

Vorige topic - Volgende topic

wilde

#1
Ja, die in Dreischor is een 'echte'. De andere waarneming van 17 september 2017 (Bergen op Zoom) lijkt wat anders, maar ook zeer interessant vanwege de kleurtekening. Dat zal geen Vespa velutina zijn, maar een van de ondersoorten van de gewone hoornaar: misschien Vespa crabro ssp. crabro, die in Noord-Duitsland en Scandinavië voorkomt, maar die heeft donkerder poten. Bij die ondersoorten ontbreekt dikwijls de roodbruine V-vorm op het mesonotum.

Eindelijk dan toch ook in Nederland. Veel imkers zijn er bevreesd voor, maar het zat er aan te komen.
Het is wat vreemd dat er slechts 1 wesp gezien is. Die zou ook met vakantiegangers mee terug gereisd kunnen zijn vanuit Frankrijk. Dat kan gemakkelijk bijv. in een caravan.
Het lijkt mij niet aannemelijk dat er al een nest is geweest in de buurt van Dreischor. Dat valt direct op vanwege de grootte. Het hangt in een boom. Ook de volken zijn groot en dan zie je in de buurt dus dikwijls die opvallend grote wespen. Voor de gewone hoornaar is Zeeland kennelijk niet aantrekkelijk, want ik zie er daar maar heel af en toe een exemplaar van. In een reeks van enkele tientallen jaren dus slechts enkele waarnemingen. Op Noord-Beveland was er (ook al weer jaren geleden) een hoornaarnest. Dat is het enige dat ik ken hier uit de buurt. Op Walcheren vond ik 1x een (zwervend?) mannetje in het najaar.

In 2010 schreef ik al een artikel over Vespa velutina voor de Belgische imkers, waar deze wesp inmiddels al eerder verscheen, zie: www.ahw.me/a1/vespa_velutina.pdf
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

HPM

Herman van der Meer

wilde

#3
Inmiddels is Jan Smit in Dreischor wezen kijken en heeft hij daar 3 Aziatische hoornaars gevangen. Hij deed dat nadat EIS een verzoek had gekregen voor nadere inspectie van de VWA.
Dan is het dus geen verdwaalde (meegereisde) hoornaar geweest, maar zal er vermoedelijk een nest zitten.
Aanstaande zondag wordt de zoektocht vervolgd. Ik zal er vandaag ook eens gaan kijken, want nu wordt ik nieuwsgierig.

Het probleem met het op dit moment van het jaar vangen van deze hoornaar, is dat het betekent dat die er zit, maar ook als je het nest zou vinden, dan kan dat geen garantie zijn dat de opmars verstoord zou kunnen worden. De koninginnen van deze wespen worden in de loop van de zomer aangemaakt evenals de darren. Deze jonge koninginnen paren met de darren en overwinteren solitair. Ze hebben vermoedelijk het nest nu al verlaten en zullen volgend jaar zelfstandig een nieuw nest aanleggen.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Frank van de Putte

Groetjes,

Frank van de Putte

wilde

Het gedrag wat in het PZC-artikele wordt beschreven is duidelijk wespengedrag. Ze vangen eerst de bij en bijten daarna in de heg of op de grond alle niet bruikbare delen zoals kop en achterlijf af. Het gaat om de thorax waar alle spieren en ander eiwitrijk voedsel zich bevindt. De rest is waardeloos voor de wespenlarven.
Om te weten waar het nest zit moet je dus even wachten tot de hoornaar klaar is met afknagen en wegvliegt. Dan weet je de richting, waar het nest gezocht moet worden.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Frank van de Putte

Groetjes,

Frank van de Putte

wilde

#7
Ja. ik ben er gisteren geweest en heb in het dorp 1 hoornaar gezien. Ik vermoedde dat ze op enige afstand (2 km) in Schuddebeurs zitten. Daar zijn veel meer (hoge) bomen dan in Dreischor, maar het zijn merendeels ontoegankelijke privéterreinen. De Aziatische hoornaar maakt het nest het liefst in bomen op 10- tot 15 meter hoogte. Dat is dus totaal anders dan onze limonadewespen en de Europese hoornaar.
Morgen gaat Jan Smit er naartoe om te pogen het nest te vinden. Ik ga morgen ook nog even. Ik heb enkele hoornaars nodig voor een fotoreportage en illustratie van een artikel van Jan.
Het is nu een hype, maar dat zal helaas niet snel wennen, want we moeten als imkers beducht zijn om met deze bedreiging te leven en ik denk dat de hoornaars sterker zijn dan wij. Het zal denk ik niet helpen om een heksenjacht op deze wespen los te laten. Pas nu ver in september worden ze ineens waargenomen. Waar waren ze dan in juli en augustus mee bezig?
Zo lang ze bijen al vliegend wegvangen is het probleem daartoe beperkt. Het is hetzelfde als bij mij in de tuin de koolmezen. Die kunnen in een groepje de hele dag door honingbijen vangen en opeten. Zo verdwijnen er op goede vliegdagen enkele honderden. Ze pakken meestal wel eerst de krabbelaars en oude bijen. Ik heb er wel veel ergernis aan, maar veel schade eigenlijk niet als ik eerlijk ben.
De koolmees-nestkasten heb ik al verwijderd uit mijn tuin, maar ja, de buren hebben er ook. Aan mijn bijenstal hangt een nestkast voor pimpelmezen. Die vertonen dat gedrag niet en zijn dus welkom. Ze brengen al jaren achtereen een broedsel groot. Bij een selectieve ronde opening van de nestkast (PVC-plaatje met van diameter 25,5 mm) kunnen de koolmezen er niet in, maar helaas er blijven er vele de weg naar de bijenstal vinden.
Van Aziatische  hoornaars is bekend dat ze bij ernstige verzwakking van het bijenvolk ook de kasten binnendringen om honing en wellicht broed te roven. Dat betekent dan een zeker einde op korte termijn. In Frankrijk plaatst men roosters voor de vliegopeningen waar bijen wel, maar hoornaars niet door kunnen en dat schijnt te helpen.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

wilde

Ik heb op mijn website een nieuw item voor deze Aziatische hoornaar gemaakt.
Wie het interesseert kan het hier zien en lezen: www.ahw.me/indexwespen.html#velutina
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

MiekeK

#9
De opmerking van Arianne Neele gezien onder het artikel ?
Wellicht bedoelt ze met '1', een nest ?

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=800222726815584&id=100720453432485



wilde

Nee, Arianne neele ken ik niet en onder het Facebook-artikel staan geen reacties.
Ik weet dus niet wat je bedoelt.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me


wilde

#12
Wat is er dan met die waarneming van een vermoedelijk hoornaarnest gebeurd?
Het is pas een hoornaarnest als er ook hoornaars in de buurt van het nest zijn gezien op een goede vliegdag.
Ook andere wespensoorten nestelen in bomen, maar de nesten zitten meestal lager en zijn kleiner.
Jan Smit (EIS) zou daar veel belangstelling voor hebben. Zie voor Email: http://www.eis-nederland.nl/werkgroepen/vliesvleugeligen

Over welk artikel gaat het? Waar is die reactie te lezen?
Is er een locatie in Sirjansland genoemd waar dat nest zich zou bevinden?
Ik zou het graag weten om zelf even vast te kunnen stellen of het Vespa velutina betreft.
Het is voor mij niet zo ver weg.
Nog even voor de zekerheid en veiligheid: onderneem zelf niets, want hoornaars kunnen levensgevaarlijk zijn bij verstoring van hun nest.

Edit:
Ik heb inmiddels Jan Neele gesproken en hij heeft geen nest gezien, maar alleen een grote wesp, die een hoornaar zou kunnen zijn.
Het verhaal is dus helaas toch wat anders.

Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Frank van de Putte

#13
Interessant allemaal, zo'n nest lijkt me ook nog best moeilijk te vinden als het zo hoog in de bomen zit!

Mooie fotoserie overigens Albert :duim: ik heb ze even hiernaar toe gekopieerd, dan weten we hoe ze er uit zien;

Waarneming + foto's Albert de Wilde, Dreischor; https://zeeland.waarneming.nl/waarneming/view/144411101;





Groetjes,

Frank van de Putte

belle

Overigens heb ik hier (Midden-Frankrijk) ook een nest van Aziatische Hoornaars gevonden in een bankje, gemaakt van oude houten ton. Dus het nest zit niet in alle gevallen hoog in een boom.

Het betreft deze waarneming
https://observation.org/waarneming/view/144559407
Aziatische Hoornaar - Vespa velutina gezien op 2017-08-25 France - La Fontoure
Foto's:

Alle waarnemingen gedaan op Domaine de la Fontouret, Indre, Midden-Frankrijk, tenzij anders vermeld is.

Met vriendelijke groet,
Tjitske Lubach

http://observado.org/user/view/2721

bartvanhoof

Citaat van: belle op september 29, 2017, 23:08:04 PM
Overigens heb ik hier (Midden-Frankrijk) ook een nest van Aziatische Hoornaars gevonden in een bankje, gemaakt van oude houten ton. Dus het nest zit niet in alle gevallen hoog in een boom.

hier in het noorden van Spanje (in dit geval in Galicia) ... nestelen ze bijv. ook in een berm van een weg ... zie ... https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10208427888632329&set=a.10205263556205996.1073741996.1159644937&type=3&l=59eca38f7d&theater

success met het opsporen!

wilde

Vandaag (30 sept.) is het nest met een infraroodcamera onder een drone opgespoord.
Dat kan omdat de temperatuur van het wespenbroed ongeveer 30 graden is en dan met infrarood te zien is.
Het zat in een perenboom op 4 meter hoogte en het nest is vernietigd. Meer weet ik nu niet.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me


Ivo Raemakers

#18
De bestrijding van Vespa velutina is naar mijn idee niet in overeenstemming met het doel van de EU-lijst met invasieve exoten. Er is nl. voor gekozen om deze wesp te bestrijden op plekken waar hij voor imkers of mensen overlast kan veroorzaken: zie https://www.nvwa.nl/binaries/nvwa/documenten/communicatie/diversen/archief/2016m/onderbouwing-strategie-unielijstsoorten/Onderbouwing+strategie+Unielijstsoorten.pdf. Dit is dus ook precies wat gebeurd is in Dreischor.
Echter, de lijst met invasieve exoten is opgesteld met als doel om schade aan biodiversiteit en ecosysteemdiensten te voorkomen. Om die reden staat een voor de mens echt riskante soort als Aziatische tijgermug niet op de lijst. Vespa velutina staat er wel op omdat wilde bijen een belangrijk deel van zijn menu (kunnen) vormen en de komst van deze soort invloed zou kunnen hebben op onze bijenfauna, zie: https://www.nvwa.nl/binaries/nvwa/documenten/risicobeoordeling/bijlagen/archief/2016m/bijlage-datasupplement-1-soortenscores/DataSupplement_3_Insecten.pdf.

De nu gekozen bestrijdingswijze sluit dus totaal niet aan bij de reden om Aziatische hoornaar als te bestrijden soort te bestempelen. Sterker nog, vanuit het oogpunt van ecologie en biodiversiteit doet de Aziatische hoornaar in de buurt van bijenstallen eerder nuttig werk door het tegengaan van extreem onnatuurlijke honingbijdichtheden. Het zou zo maar kunnen dat wilde bijen rond deze plekken nu juist slechter af zijn door het geld dat in bestrijding wordt geïnvesteerd met als officieel doel de wilde bijendiversiteit te helpen :rolleye:
Groet Ivo

wilde

Ivo, ik kan je redenering volgen maar een imker kijkt ook wat met oogkleppen op. In een dicht bevolkt land als Nederland is imkeren en dan met name het vinden van een geschikte standplaats niet gemakkelijk. Er zijn allerlei onderzoeken gedaan naar de 'schade' van honingbij-druk op solitaire bijen en hommels. Helaas is er geen enkel echt goed onderzoek gedaan. Dat zou vele jaren in beslag nemen en extreem veel inventarisatie in het zelfde gebied met en zonder honingbijen. Dan moeten honingbijvolken dus enkele kilometers verwijderd zijn van een te onderzoeken gebied want ze vliegen veel verder dan solitaire bijen. Zo'n onderzoek zou te lang duren en nu gokt/roept men maar wat.

Ik kijk als imker vooral in mijn eigen tuin. Daar staan circa 15 honingbijvolken en dat is dus een plaatselijk zeer hoge druk. Ik stimuleer ook solitaire bijen door bloemen en nestgelegenheid aan te bieden. Er is tientallen jaren lang een goed evenwicht geweest, maar nu is het aan het veranderen. Dat ligt ook aan een wesp: Polistes domunula.
Ik was een jaar of 7 geleden blij met het verschijnen van die wesp. Die gold immers als zeer zeldzaam en dan waardeer ik het als ze bij mij in de tuin (op mijn dak) willen wonen. Die waardering is inmiddels overgegaan in flinke ergernis. Deze wespen doen het bij mij inmiddels al enkele jaren zo goed dat de biodiversiteit sterk is verminderd. Onder de oud-hollandse pannen op de zuid-kant van mijn 30 meter lange dak nestelen deze wespen in meer dan 50 nestjes. Een nestje is relatief klein met misschien 30-40 wespen, maar bij meer dan 50 nestjes zijn het toch wel erg veel wespen. Ik zie in de tuin nauwelijks nog iets anders en zou ze graag kwijt zijn. Dat zal helaas niet lukken.

Deze wespen zijn voor mij vredelievend. Ik heb er wel eens enkele steken van gehad, maar dat was mijn eigen schuld bij het fotograferen van een nestje en dus voor de wespen een flinke verstoring. De steek is overigens niet zo pijnlijk als van een honingbij of limonadewesp: het is een prikje als van een solitaire bij of hommel. Gedrag als van de limonadewespen vertonen ze niet. Je hoeft er dus niet veel last van te hebben, behalve als de angst voor wespen 'tussen je oren' zit.

Polistes dominula is zeer ijverig in het schrapen van houtvezels en dat is ook niet steeds wat ik graag zie. Ze vernielen daarmee ook door mij aangeboden nestmateriaal voor solitaire bijen en graafwespen. Voor de biodiversiteit is het meest kwalijk dat ze alles afstruinen om voedsel voor hun larven te vinden. Dat zijn bijna steeds larven van vlinders, kevers, wantsen en nog veel meer. Waar ik vroeger veel last had van vraat op salomonszegel door de salomonszegelbladwesplarven is dat nu praktisch voorbij. Dat is dan een voordeel voor mij, want daar had ik een hekel aan. Jammer genoeg kan ik de wespen niet sturen en vangen ze ook het merendeel van de larven van muntbladhaantjes, allerlei microvlinders (bijv. muntvlinder) en nog veel meer. Het is inmiddels armoe troef in mijn tuin en dat allemaal door die rottige veldwespen. Dat heeft dus met de druk van honingbijen niets te maken. Enkele solitaire bijen hebben er weinig last van. Dat geldt bijv. voor Heriades truncorum, waarvan er inmiddels wel 100 vrouwjes in kunstmatige nestgelegenheid nestelen (kaardenbol- en rietstengels). Die bijen foerageren ook in mijn tuin, merendeels op composieten als heelblaadje, asters en telekia. De honingbijen vliegen merendeels buiten de tuin.

De schade van de Aziatische hoornaar voor honingbijen zou misschien best mee kunnen vallen. In Frankrijk zijn ze er al wat aan gewend geraakt. Daar is het onmogelijk gebleken deze hoornaar uit te roeien. Iedereen past zich wat aan en deze hoornaar is niet de enige predator van honingbijen. Wat dacht je van koolmezen? Die hebben geleerd om honingbijen te vangen op de grond of op de vliegplank. Ze vliegen ermee weg, zetten de bij klem met een poot en lepelen met hun snavel het borststuk leeg. Jonge mezen wordt het voorgedaan, want ze zijn soms met een hele groep aanwezig. Zo vangen ze bij mijn bijenvolken op drukke dagen meer dan enkele honderden honingbijen. Dat zijn er in enkele weken dus een paar duizend. Ook dat is zeer ergerlijk voor een imker, maar er is weinig aan te doen. De meeste volken overleven die predatie wel, maar ik ben geen fan meer van koolmezen. Pimpelmezen vertonen dit gedrag niet.






Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Ivo Raemakers

Albert, je moet het niet zien als mijn redenering. Het gaat om de doelstellingen van deze EU-regeling die ik aanhaal, deze lijst met invasieve exoten.  Het belastinggeld dat naar deze regeling vloeit was bedoeld voor biodiversiteit en ecosysteemdiensten, maar wordt bij de door NL gekozen bestrijdingswijze van Aziatische hoornaar oneigenlijk aangewend; althans ik zie niet wat wilde bijen er mee opschieten (dat is dan wel mijn redenering).

Er zijn trouwens (ook) goede argumenten om imkers ter wille te zijn maar dan niet via deze regeling. Waarschijnlijk zullen imkers ook weinig baat hebben van de bestrijding en ook ik verwacht dat de honingbijschade wel overkomelijk zal blijken gezien de ervaringen in Frankrijk. En deze Aziatische hoornaar is naar wat ik verneem ook nauwelijks agressief richting mensen. Maar ja, mensen houden van griezelen en dit is weer een mooie gelegenheid om elkaar bang te maken. De stadsreuzen gaan dit volgend jaar in elk geval bezuren (om nog maar eens een averechts effect van deze bestrijding te benoemen  :rolleyes:).

Groet Ivo

wilde

Ivo, Nederland is als lidstaat gebonden aan de EU-regelgeving. De NVWA moet dat hier gewoon uitvoeren zonder eigen interpretatie. Vespa velutina heeft de EU in de categorie van artikel 17 van de EU-verordening 1143/2014 geplaatst. Dat betekent dat deze wesp zo snel mogelijk moet worden aangepakt bij het verschijnen in een lidstaat. Men mag niet afwachten of zelf andere aanvullende regels bedenken. Ik ben het met je eens dat de bestrijding van deze Aziatische hoornaar nauwelijks iets zal bijdragen aan het welzijn van hommels, solitaire bijen, zweefvliegen en andere nuttige insecten.
Recent Duits onderzoek heeft aangetoond dat de stand van solitaire bijen in de laatste 25 jaar met 75% is teruggelopen. Dat wordt met bestrijding van deze hoornaar echt niet ongedaan gemaakt. De boosdoeners zijn de landbouwgifstoffen en die staat de EU gewoon toe. Het was voor ecosystemen beter als dat gif achterwege bleef en de hoornaar zijn normale selectieve werk kon doen, zelfs als invasieve exoot. Dat zal dus niet gebeuren en Bayer cum suis kunnen al die rotzooi gewoon blijven produceren, omdat boeren het willen gebruiken. Wij hebben als consument alleen af en toe een mogelijkheid om een politieke keuze te maken bij verkiezingen, maar dat heeft nog nooit wat goeds opgeleverd in dit verband.

Op mijn website heb ik geprobeerd een wat genuanceerd standpunt over de Aziatische hoornaar te verwoorden: www.ahw.me/imkerij/Aziatische-hoornaar.html
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

HPM

Herman van der Meer