Welke Plooivleugelwesp is dit?>> Gymnomerus laevipes

Gestart door John Bouwmans, mei 31, 2016, 16:33:45 PM

Vorige topic - Volgende topic

John Bouwmans

Ik zou graag willen weten welke soort dit is. Helaas geen frontaal shot, maar geven deze foto's voldoende richting? Iets richting Odynerus??
Het betreft deze waarneming: http://waarneming.nl/waarneming/view/119399546
Plooivleugelwesp onbekend - Vespidae indet. gezien op 2016-05-31 Veenendaal - Kwintelooyen
Foto's:






bij voorbaat dank
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

Lijkt op een man Odyneris spinipes. Meestal ook een gele band op tergiet 6, maar die ontbreekt hier.
Deze heeft gele calli, maar die ontbreken bij de dieren die ik zag.
Misschien is het een andere soort door de genoemde kenmerken. Bij mijn exemplaren hebben de achterdijen een rode top, maar dat is niet zichtbaar.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

#2
Die rode dijen heb ik in het veld ook niet waargenomen Albert. Op de bovenste foto zie je wel een roodachtig stukje tussen het zwart en het geel, maar minder duidelijk als bij O. spinipes. Maar heb toch het vermoeden dat deze toch in de buurt van Odynerus zit.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

#3
Hier is een voorbeeld-man O. spinipes die op collectie-exemplaar is gedetermineerd door Jan Smit.

De andere 2 soorten zijn zeldzaam en hebben typische kenmerken.
Man melanocephalus: middelste uitstulping van dij 2 is vierkant, stomp.
Man reniformis; heup 2 met lange doorn.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Dat is toch duidelijk anders Albert. Ook de onderkant van de antennes van jouw exemplaar geel en de mijne zwart lijkt het. Zal het toch wel een andere soort zijn. Maar welke....???
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

John Bouwmans

Het heeft even geduurd, maar bij de waarneming dit bericht:Uw waarneming betreft Gymnomerus laevipes

https://waarneming.nl/species/80431/
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

#6
Leuk dat je nu een naam hebt.
Bij deze soort heeft het mannetje overigens wel een oranjegele onderkant antenne. Het hangt kennelijk af van de kijkrichting, waardoor dat net niet zichtbaar is. Het belangrijkste verschil met soortgelijke beesten is dat deze mannen geen uitrandingen hebben aan de onderzijde middel-femur.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

John Bouwmans

Ja, dankzij Flor Rhebergen een naam. Altijd leuk.
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

Flor Rhebergen

Citaat van: wilde op maart 02, 2021, 17:21:18 PM
Het belangrijkste verschil met soortgelijke beesten is dat deze mannen geen uitrandingen hebben aan de onderzijde achterscheen.

Het gaat om uitrandingen aan de onderzijde van de middendij, die zijn kenmerkend voor mannen Odynerus. Deze heeft dat niet, maar wél typisch opgerolde laatste antenneleden. Met die combinatie van kenmerken hou je eigenlijk alleen man Gymnomerus over. Klopt prima met de rest van het beestje: relatief dikke kop (vollere 'slapen' vergeleken met Odynerus), relatief slanke, zwarte antenneleden (dikker en aan de onderkant geel bij Odynerus), en een proportioneel iets langwerpiger eerste tergiet dan Odynerus.
Groet,
Flor Rhebergen

https://twitter.com/FRhebergen

wilde

#9
Flor, weet je zeker dat de antenne-onderkant van een man G. laevipes altijd geheel zwart is?
Bij de (goedgekeurde) foto van Michel Braad (14-mei 2014) lijkt de rechter antenne van dat mannetje iets geel te tonen.
Ik ga ook uit van de concept-tabel plooivleugelwespen, die dat (geheel zwart) niet vermeldt en ook niet toont met een habitus-foto.
Schmid-Egger vermeldt het ook niet, maar daarom hoeft het natuurlijk nog niet onjuist te zijn.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Flor Rhebergen

Je hebt gelijk dat de beschikbare tabellen het verschil in de antenne van mannen Odynerus en Gymnomerus niet laten zien. Het is vaak een 'overbodig' kenmerk, omdat de tabellen ervan uitgaan dat je het beestje dood onder de binoc hebt liggen. Dan is het verschil tussen Odynerus en Gymnomerus in één keer te zien aan de aan/afwezigheid van uitrandingen op de middendijen. Maar met de opkomst van macrofotografie hebben we andere kenmerken nodig.

Ik heb hier een aantal voorbeelden van mannen Gymnomerus die de zwarte, slanke antenne mooi laten zien. Deze mannen zijn zeker Gymnomerus op basis van andere kenmerken: opgekrulde laatste antenneleden, simpele middendijen, clypeus met zwarte rand (zie o.a. Gusenleitner 1998).
https://www.flickr.com/photos/gails_pictures/34928909436
https://beekeepersgarden.wordpress.com/2016/06/14/gymnomerus-laevipes-male-coton-nr/#jp-carousel-7493
https://www.flickr.com/photos/gails_pictures/34307846293/
http://intruigingnature.photodeck.com/media/cfbef8f4-0cda-46bb-96d3-184d90b83d9f-gymnomerus-laevipes
https://waarnemingen.be/observation/43067209/
https://laji.fi/sv/taxon/MX.204059/images

Vergelijk dat met de (100% zekere) man Odynerus hierboven in dit topic. De antennevlag is bij Gymnomerus grotendeels/geheel zwart, en slank. Bij Odynerus spinipes is die aan de onderzijde geel, en wat dikker.

De waarneming van Michel Braad die je noemt (deze, toch? https://waarneming.nl/observation/84405891/) is m.i. een man Odynerus... Een validatiefout, dus. Dat kan gebeuren, zeker bij slecht onderzochte groepen als plooivleugelwespen. Dat maakt het wel lastig om waarneming.nl te gebruiken als standaard, maar het is de realiteit dat fouten voorkomen. Ik kan iedereen aanraden om waar mogelijk zelf kenmerken te checken, en niet blind te vertrouwen op de validatie.
Groet,
Flor Rhebergen

https://twitter.com/FRhebergen

wilde

Ja, die foto's van Michel Braad 2014 bedoelde ik. De frontale foto had ik even gemist, maar die is wel het duidelijkst 'fout'.
Opvallend is dat de gele vlekken op callus en scutellum bij een man variabel lijken te zijn, dus beide kenmerken kunnen denk ik afwezig zijn.
Dan ben ik toch wat 'opgelucht', want ik begreep het niet meer wat die geheel zwarte antenne betreft.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

wilde

Mijn opluchting is van korte duur. Ik raadpleegde nog even Jan Smit over deze soort die uiteraard ook in de nieuwe plooivleugeltabel staat en hij deelde mij mee, dat mannen van Gymnomerus laevipes nogal variabel zijn en dat de gele kleurtekening uitgebreider of beperkter kan zijn. Hij heeft in zijn collectie meer mannen G. laevipes met gele onderkant antenne dan zonder (geheel zwart). Beide versies kunnen dus voorkomen en de wel of niet uitranding van femur 2 is dus bepalend voor de soort.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Flor Rhebergen

Interessant, ik wist niet dat mannen Gymnomerus ook veel geel op de antenne kunnen hebben! Daar was ik dan te stellig in. Mijn veldervaring met de soort is uit Zweden, waar ze sowieso wat donkerder zijn dan in Nederland. De vorm van de antenne is wel anders dan bij Odynerus (slanker), en is dan wellicht betrouwbaarder als je de middendijen niet kan zien.
Nou ja, het neemt niet weg dat de wesp van John een man Gymnomerus laevipes is, en de wesp van Michel Braad m.i. een Odynerus.
Groet,
Flor Rhebergen

https://twitter.com/FRhebergen

John Bouwmans

Boeiende discussie Flor en Albert :o. The devil is in the details, zoals meestal  :wacko:  :duim:
Vriendelijke groet,
John Bouwmans

Link Topic-selectie (kweekresultaten, metamorfoses, etcetera). https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=352513.msg1937618#msg1937618

wilde

https://waarneming.nl/observation/84405891/

Flor, op bovenstaande foto van de mannetjeswesp van Michel Braad is de middeldij redelijk zichtbaar.
Daarop lijken aan de onderkant geen 2 flinke uitrandingen (inkepingen) te zien. Dan denk ik dat de determinatie toch juist is.
De dikte van de antenne is een te moeilijk kenmerk.
Groet, Albert de Wilde
https://www.ahw.me

Flor Rhebergen

Ik vind het moeilijk te zien op die foto. Misschien heb je gelijk. Ik vind de algemene indruk van de wesp van Michel (bouw, proporties) enorm Odynerus-achtig, en niet Gymnomerus... Maar daar heb je eigenlijk niets aan. Nu blijkt dat Gymnomerus ook veel geel op de antenne kan hebben, kan ik eigenlijk geen kenmerken meer noemen die in één keer de doorslag geven. Goed dat de middendijen op Johns foto's goed zichtbaar zijn :)
Groet,
Flor Rhebergen

https://twitter.com/FRhebergen