Ik heb dit al gepost op dutchbirding.nl. Op verzoek van meerdere mensen post ik het ook hier. Het staat los van de communicatiediscussie.
----------------------------
Dierenleeddiscussies gaan over emoties. Menselijke emoties over individuele dieren. In het stukje hieronder kijk ik er met een meer ecologische bril naar.
----------------------------
Wat is toch die fascinatie voor het mogelijke leed van een individueel, in dit geval zelfs verdwaald dier buiten het broedseizoen? Er wordt daarmee ingezoomd op wat in puur ecologische zin niet eens een detail is.
Begrijp me niet verkeerd: ik ben tegen het (al dan niet opzettelijk) veroorzaken van dierenleed. Maar dierenleed van individuen staat in de algemene opinie torenhoog boven ecologie – en inmiddels ook al bij diverse vogelaars. Dat baart me zorgen. De afspiegeling daarvan is in de politiek zichtbaar. Dierenleed scoort goed, op natuur – een minieme overheidspost – is exceptioneel hard bezuinigd.
De ecologische – en dus niet de intrinsieke – waarde van deze grasmus is zeer vermoedelijk nul. Dat is een weinig empathische constatering, maar daarmee niet minder waar. Een bierfiltjesberekening over zangvogels is voldoende om dat te begrijpen. Om een populatie in stand te houden, moet ieder volwassen individu in haar/zijn leven één jong grootbrengen dat later ook weer een succesvol jong krijgt. Zangvogels hebben vaak twee of soms zelfs meer legsels per jaar, met zo’n vier tot wel > 10 jongen per nest. En adulte vogels worden dikwijls een paar jaar oud (regelmatig drie, vier, maar ouder kan ook). Vogelpopulaties zijn natuurlijk niet statisch, maar dit halve sommetje toont goed aan hoeveel jonger er dood gaan: bijna allemaal. De meeste zangvogels waar wij in het najaar naar kijken gaan voor het broedseizoen dood door voedselgebrek, vochttekort, predatie, ziekte, parasieten, uitputting, onderkoeling, oververhitting, gebouwen, verkeer, het geweer, de lijmstok etc. Hoewel ik durf te betwisten of het daadwerkelijk gebeurt, valt een eventuele (in)directe dood door twitchers hierbij volledig in het niet. Bijdrage aan de sterfte door vogelaars, als die al voorkomt: statistisch gezien nul.
De zangvogel die een jaar na geboorte zelf een nest begint, is dus haast een uitzondering op de regel dat ze als jong sterven. Maar op populatieniveau werkt dat. Door heel veel jongen te produceren blijven er toch nog genoeg over, mits de habitats niet teveel onder druk staan (dit laatste speelt een sleutelrol). Voor mij biedt dat enige nuancering als het gaat om het vermeende leed van een individuele zangvogel die niet ernstig bedreigd is en in dit geval ook nog verdwaald is. De kans dat deze vogel (die – toegegeven – al heel wat obstakels heeft overwonnen) de gouden combinatie weet te vinden van a) het vinden van een goede overwinterplek, b) het overleven van alle gevaren daar, c) het overleven van de voorjaarstrek, d) het terugvinden van de weg, e) het vinden van een partner en f) vervolgens een succesvol jong produceert, lijkt mij verwaarloosbaar klein. En als dat allemaal tóch lukt, is zelfs haar/zijn bijdrage aan de totale populatie statistisch gezien verwaarloosbaar. Kortom: puur ecologisch bezien, is de waarde van deze grasmus nul.
Nogmaals: dit is op geen enkele wijze een vrijbrief om dieren te pesten en het betekent niet dat we dierenleed in algemene zin moeten negeren. Maar naar mijn idee wordt hier ingezoomd op iets wat in ecologische zin irrelevant is.
Ik geef er zelf de voorkeur aan om me druk te maken over klimaatverandering, ontbossing, slash and burn, vermesting, verzuring, invasieve exoten, (Aziatische) kooivogelhandel, massale (plezier)jacht, olielekken, verstedelijking etc etc. En nee, dat helpt wellicht geen biet. Maar misschien helpt het wel een klein beetje als we met meer mensen daar wat meer nadruk op leggen dan op dierenleed. En dat komt veel meer individuele vogels ten goede.
Groet, Vincent