Vogelreis naar Witrusland

Gestart door j.steenbergen, mei 15, 2011, 16:37:43 PM

Vorige topic - Volgende topic

j.steenbergen

Afgelopen voorjaar las ik in een bericht van het Utrechts Vogelnet een oproep om te gaan helpen met vogelbeschermingswerk in Wit-Rusland. Ik had er wel oren naar en meldde me aan. Na wat voorbereidingen (visa, uitnodigingen etc.) zijn we met een groep van 8 mensen op bezoek geweest in Wit-Rusland. We waren daar op uitnodiging van de ABP, de Witrussische vogelbeschermingsorganisatie, en hebben daar geholpen met veldwerk. Daarnaast hebben we uiteraard goed rondgekeken. Onze uitvalsbasis was Turov, een dorp in het zuiden van het land. Het dorp ligt langs de rivier de Pripjat, een rivier die in de winter enorm breed kan worden en die prachtig door het landschap heen meandert. Bij Turov is een reservaat in beheer van het ABP, daarnaast is er een plaatselijk ringstation.


Na een  lange treinreis vanuit Utrecht werden we afgehaald van het station van Brest-Litovsk, net over de grens met Polen. We reden naar een hotel, waar we kort contact hadden met een andere groep nederlanders die net terug kwamen van hun week. Vervolgens moest er flink gereden worden en kwamen we rond middernacht aan op het veldstation. Om ons heen hoorden we gelijk een heel aantal Porseleinhoenders.


De dag erop hadden we gereserveerd om te acclimatiseren en het gebied te verkennen. Na een korte nacht stonden we om half zes over de poima, het stroomgebied van de Pripjat, te kijken. Al snel hadden we de eerste Terekruiters in beeld, die zich ook fraai baltsend lieten zien. Het geluid van deze vogels was dagelijkse kost, en de vogels zaten steeds op het slik net buiten 'onze' tuin. Daarnaast waren er grote hoeveelheden Kemphanen, in alle mogelijke kleden, aanwezig. Witvleugel-, Witwang- en Zwarte Sterns vlogen in behoorlijke aantallen rond, evenals een stuk of wat Dwergsterns. In het dorp, gekenmerkt door houten huizen langs zandweggetjes, riepen overal Fluiters en zongen diverse Europese Kanaries. Uiteraard was er nog veel meer te zien, zoals Zomertalingen, Grote Zilverreigers en veel Bosruiters.


Na het ontbijt zijn we wandeling gaan maken om het gebied wat beter te bekijken. Bij een bosjes riepen enkele Draaihalzen en lieten twee Buidelmezen zich fraai zien. Iets verderop riep een Woudaap vanuit de uiterwaardbosjes. Terwijl wij hiernaar luisterden, riep een groepsgenoot die verderop stond ons. Hij had een mannetje Citroenkwikstaart gezien. Helaas vloog de vogel op voordat wij 'm ook konden zien, een zoektocht leverde niets op.  Overal onderweg hoorden en zagen we Gele Kwikstaarten, en overal riepen Porseleinhoentjes. De dagen erna werd dit steeds minder, zou er sprake zijn geweest van doortrek?
Terugkomend in het dorp zagen we een bonte specht op een hek zitten. De vogel zag er wat apart uit maar liet zich niet lang genoeg zien om het kwartje te laten vallen. Kort daarna stonden we weer in het veldstation met onze lokale gids, toen een specht in de tuin kwam zitten. "Syrische Bonte Specht" zei hij en deze keer kregen we de vogel wel goed te zien. We hebben de vogel deze week een aantal keren kunnen zien.


De volgende dag begonnen we met een telling van steltlopers op de poima. Het was gemeen koud en vooral de wind was onplezierig. We liepen stevig door en telden vooral erg veel Kemphanen. Na de telling bezochten we het ringstation. Er was net een Krombekstrandloper gevangen en enkele Kemphanen zaten nog in de zakjes. Vervolgens werd een ander zakje geopend, met een Porseleinhoen. We bekeken het ringwerk en maakten foto's van de vogels in de tuin. Toen we daar stonden riep de ringer opeens "Azure Tit", waarna we een prachtige Azuurmees een tijdje konden bekijken. Deze vogel kregen we gedurende de week een aantal keren te zien, hij zat zelfs drie keer in de tuin! Waarschijnlijk was het een ongepaarde vogel die de randen van de poima (met wilgenbomen) afstruinde.


's Middags knapte het weer op en ben ik een wandeling gaan maken. Ik zag een fraaie Koninginnepage en vanaf een uitkijkplateau bij het dorp zagen we een Bastaard/Schreeuwarend cirkelen. Ook twee Kraanvogels en een Zwarte Ooievaar vlogen over. 's Avonds zijn we met een klein groepje gaan kanoën om in de poima op zoek te gaan naar baltsende Poelsnippen: we meenden het geluid te horen maar konden geen vogel vinden. Wel zagen we een Zeearend overvliegen.


De volgende dag zouden we nesten gaan zoeken. We hadden dus tijd om 's ochtends eerst een wandeling te gaan maken. Eén van de eerste vogels die we tegenkwamen was een zingende man Withalsvliegenvanger in het dorp. Toen het wat warmer werd begonnen vanuit poeltjes Roodbuikvuurpadden te roepen. Hoewel schuw, hebben we deze beestjes toch mooi te zien gekregen. Het geluid begeleidde ons de daaropvolgende dagen steeds.
In de middag zochten we nesten. Het ging vooral om Kievit en Tureluurnesten, waarbij opviel dat als we een Kievitnest vonden er een Tureluurnest praktisch naastlag.
In de avond werd opnieuw gekanood, opnieuw zonder Poelsnippen te vinden.


Dag 4 hadden we gereserveerd voor een wandeling door een hoogveengebied. De tocht liep over een oud spoorwegtracé, dat langzaam wordt overgenomen door het veen. Deze route(van ongeveer 20 kilometer)  loopt door een Nationaal Park, en we hadden toestemming nodig om door dit gebied te lopen. De verhouding bleken niet erg goed te liggen en ons werd afgeraden deze tocht te maken. We besloten een stukje het gebied in te gaan en dan terug te keren om nog ergens anders te gaan kijken.
De tocht begon in Pojensk, waar we soorten als Noordse Nachtegaal, Draaihals en Wielewaal bijschreven. Wat verderop zongen enkele Withalsvliegenvangers. Toen we naar een zingende Kleine Vliegenvanger stonden te luisteren, vloog een erg grote, oranje vlinder langs. De vlinder vloog met diepe, soepele vleugelslagen en verdween snel in het bos. De vlinder leek het meest op een Keizersmantel, maar liet zich helaas niet verder bekijken. Gezien de vliegtijd die niet klopt voor deze soort toch maar verder navraag gedaan. Iemand kwam met de suggestie Tauvlinder. Niet aan gedacht, maar een veel logischer optie. Die zal het waarschijnlijk geweest zijn.
Spechten lieten zich nauwelijks horen, al kregen we een Kleine Bonte Specht in de kijker.
Na ongeveer eenderde van de route besloten we toch maar door te zetten en niet terug te gaan. We liepen nu door het hoogveen en moesten een aantal kilometers waden om door het moeras te komen. Her en der waren Beversporen te zien en op de paden vonden we veel uitwerpselen van Wolven. Er vlogen continu Noordse- en Venwitsnuitlibellen rond. Ook prachtig was een Kraanvogel die we vanuit het moeras hoorden roepen, kippenvel. Midden in het veen was een plek met veel dode berken. Opeens kwam een specht aanvliegen en landde niet ver van ons: Witrugspecht! Helaas kreeg niet iedereen de vogel goed te zien voor hij doorvloog. Later hoorden we nog een Grijskopspecht roepen.
In een stukje berkenbos zat opeens een Bosruiter twee meter van ons af, bovenop een stam. Iets verderop ook een Witgat.
In het deel na het moeras werd de bodem weer steviger en de bomen groter. Met veel geraas van vleugels vloog opeens een vrouwtje Auerhoen op, iets later gevolgd door een vrouwtje Korhoen, dat zich beter liet zien. Ook een aantal Houtsnippen vlogen op. Na een vermoeiende tocht werden we op het eindpunt weer opgehaald door onze taxichauffeur, die al bang was dat we in het moeras waren blijven steken. Vanuit de bus zagen enkelen nog een Hazelhoen opvliegen.


Niet ver van deze plaats ligt een dorp waar een groepslid tien jaar geleden landschildpadden had gezien. We hebben gezocht naar de poelen, maar deze leken dichtgegroeid.
Een deel van de groep besloot 's avonds in het bos te overnachten. Ik vond het wel even genoeg en besloot rustig thuis te blijven en maakte een mooie kanotocht, waarbij ik tussen tientallen Witvleugelsterns voer en Kwartelkoningen hoorde. Ook een aantal Geoorde Futen zwommen dicht langs. In het bos zagen de anderen meerdere Houtsnippen, twee Grijskopspechten en nog een Witrugspecht.


De volgende ochtend zochten we op een nieuw eiland naar nesten. We vonden onder andere enkele nesten van Terekruiter en Zomertalingen. Opvallend was dat het nest van Terekruiter steeds in de luwte van wat takken/hooi e.d. ligt. Tijdens het zoeken stootten we een Poelsnip op: ze waren er dus wel! Op een gegeven moment zagen we van dichtbij ook nog twee Poelruiters. Terug op het veldstation vloog er een Koninginnepage in de tuin en zat de Azuurmees even in de appelboom. Een Zeearend zweefde over.
In de middag hielpen we met het verplaatsen van 'walking traps', kooitjes waarmee steltlopers werden gevangen voor ringonderzoek. We verplaatsten de kooien per kano, nog een leuk klusje.


's Avonds gingen we met enkele mensen opnieuw op zoek naar Poelsnippen, die zich opnieuw niet lieten zien. Wel kwam opeens een Poelruiter in baltsvlucht langs: de vogel vloog in boogjes met bibberende vleugels, continu roepend. Prachtig! Ook hoorden we een tijdje een Hop roepen.


De  volgende ochtend opnieuw gewandeld. In het dorp lieten enkele Draaihalzen zich prachtig roepend zien en lukte het de Woudaap een stukje te zien vliegen. Terugkomend bij het huis werd ik driftig wenkend die kant op gedirigeerd: een zingende Kleine Vliegenvanger zat in de wilgen naast onze tuin. En alsof het nog niet genoeg was, komt op dat moment ook de Azuurmees nog even langs in dezelfde boom!
In de middag zoeken we opnieuw naar nesten, op een stuk land waarvan we nu horen dat daar veel Poelsnippen zitten. Had dat even eerder gezegd! Maar goed, kennelijk moesten we eerst wat vertrouwen verdien of zo? Tijdens het zoeken naar nesten stootten we een drietal Poelsnippen op. Ook vliegt een juveniele Zeearend over. Net als we een nest van een Grutto markeren, vliegt er bijna onder onze voeten een Poelsnip op van het nest!


De avond is onze laatste in Turov, en nu we weten waar Poelsnippen zitten willen we toch graag de balts zien. Op tijd staan we aan de oever van de Pripjat te wachten en al vrij snel zien we Poelsnippen vliegen. We horen ze regelmatig roepen, maar zien ze helaas niet springen. Mogelijk vallen ze weg achter een randje, maar met een aantal zittende vogels vol in de scoop zijn we toch erg tevreden. Al met al zien we zo'n vijftien vogels.Kwartelkoningen roepen, en we krijgen er zowaar eentje in beeld. Als we staan te genieten komt er opeens een forse rover langsvliegen. Het blijkt gelijk om een arend te gaan en als ik 'm in de telescoop heb zie ik lichtbruine vleugeldekveren met donkerbruine armpennen, forse witte vlekken op de bovenvleugels en een helder witte stuit. Het lijkt me om een Schreeuwarend te gaan. Nog een Poelruiter komt langsvliegen en een Zwarte Ooievaar staat te waden in een poel. Deze avond lijkt een soort samenvatting van de hele trip, geweldig!


De volgende ochtend wordt ik gewekt door een Wielewaal boven mijn tent en tijdens een korte wandeling in het dorp hoor ik Noordse Nachtegaal, Spotvogel, Draaihals, Grauwe Vliegenvangers en Europese Kanaries. Het voorjaar lijkt hier ook wat op gang te komen. Opvallend is dat het aantal steltlopers op de poima, met name Kemphanen, enorm is verminderd. In het begin van de week zagen we flinke aantallen Zwarte Ruiters, nu niet één meer.


Na de middag vertrekken we uit Turov om, met een paar tussenstops, naar Brest terug te rijden. Het aanvankelijke plan was om onderweg te gaan kijken bij Laplanduilen, maar door een gebrek aan Woelmuizen dit jaar is deze soort niet tot broeden gekomen en zijn er geen plekken bekend waar ze te vinden zijn. Helaas. Dan maar naar de visvijvers, zo'n 100 kilometer richting west. Op zich een mooi gebied, waar we Brilduiker en Nonnetje kunnen toevoegen aan onze lijst, maar echte klappers vinden we hier niet. Het waait flink en we hebben veel last van knutjes, waardoor we vrij snel opbreken.
We rijden enkele uren door voor we van de snelweg gaan en via binnenweggetjes uiteindelijk op zandpaadjes eindigen bij een begraafplaats aan de rand van een veengebeid. In dit gebied gaan volgende groepen Waterrietzangers tellen en wij willen ze ook graag even zien. Het waait nog steeds hard en geluiden zijn nauwelijks te horen. Er zweeft een prachtige Grauwe Kiekendief boven het veen, maar we horen nog niets. Ik besluit wat verder het veen in te lopen en hoor kort een Waterrietzanger. Als we er allemaal zijn lukt het met wat moeite één vogel mooi te zien en te horen, minstens één andere vogel zit verder weg. Waarschijnlijk zitten er veel meer, maar de wind zorgt er voor dat ze zich gedeisd houden of dat we te weinig kunnen horen. Maar wefD zijn er tevreden mee en rijden door naar Brest, vanwaar we de volgende dag weer naar huis zullen reizen.


De laatste ochtend in Wit-Rusland bezoeken we de forten van Brest-Litovsk, waar we ons laten overdonderen door oerdegelijke sovjet-propaganda in de vorm van kolossale beelden en momumenten. Toch leuk om te bekijken. Daarnaast is het ook best leuk om in een park rond te lopen met soorten als Kwartelkoning, Noordse Nachtegaal, Draaihals en 'zelfs' een Groene Specht (eerste deze reis). De Kwartelkoning zat zelfs te roepen vanaf enkele meters bij een enorme stervormige poort, waaruit socialistische strijdliederen klonken en vele groepen bezoekers de vogel van dichtbij passeerden.


Na de middag stappen we op de trein, waarna we na een klein etmaal weer in Nederland aankomen. Terugkijkend een heel bijzondere reis met mooie soorten, veel gezelligheid en een stuk Europa dat je niet gauw ergens anders tegenkomt.
Jeroen Steenbergen

marcel123

#1
Leuk om te lezen.. hoop dat de soorten er in juli ook nog zitten.

Als je waarnemingen ook invoert in http://belarus.observado.org/waarnemingen_all_wg3.php?groep=1 zou dat fijn zijn..maar aan het verslag heb ik natuurlijk ook al veel...

Norman

Leuk om te lezen inderdaad. Ik heb destijds ook dezelfde uitnodiging ontvangen, helaas was ik niet in staat om te gaan. Zo te lezen heb ik heel wat gemist. Maar dat had ik wel een beetje verwacht. Je moet soms keuzes maken.