Lofzang op Flevoland (12 september 2005)

Gestart door Pim, september 13, 2005, 10:05:40 AM

Vorige topic - Volgende topic

Pim

Het behoeft geen betoog meer dat Flevoland in korte tijd gerekend kan worden tot één van de mooiste provincies in het land. De natuur heeft hier in minder dan een halve eeuw flink huisgehouden en de provincie is veel prachtige natuurgebieden rijk (o.a. Oostvaardersplassen, Horsterwold, Lepelaarplassen...). Trouwens de openingszin kun je loslaten op elke provincie in Nederland, maar vooral in Flevoland is het zeer bijzonder dat in geringe tijd hele oerbossen zijn ontstaan met een flinke biodiversiteit.

Vandaag, maandag 12 september 2005, bezocht ik enkele van deze topnatuurgebieden. Ik nam allereerst de trein naar de provinciehoofdstad Lelystad, de Oostvaardersplassen lagen nog in een diepe rust. Ook in een enorme groep Konikpaarden (>650 exemplaren) was nog geen activiteit te bespeuren. In vele boomtoppen zaten buizerden. Aangekomen te Lelystad miste ik op een minuut na mijn bus in de richting van Harderwijk. Er zat niks anders op dan een half uur te wachten tussen het forensenverkeer. Het valt me iedere keer weer op hoeveel substromingen van jongeren rondlopen in Lelystad. Het lijkt wel of ze met hun uiterlijk afgeven op de saaiheid van hun leefomgeving. Ik keek me ogen uit naar punkers, skaters, gothics, hiphoppers, kakkers, discovee en andere groepen. Zelf voelde ik me in de puberteit een beetje grunge, een "levensstijl" gekopieerd van de muziekscène in Seatlle, USA. Je loopt dan met een gescheurde broek en draagt T-shirts van allerlei bands.

De bus bracht me in ruim twintig minuten naar de Harderhaven, dit ligt nog in de provincie Flevoland. Aan de ene kant ligt het Wolderwijd en aan de andere kant het Veluwemeer. In de verte aan de overzijde van de Harderbrug zie je Harderwijk (Gelderland) en het de contouren van het dolfinarium liggen. Vanaf de bushalte liep ik naar het talud naast het fietspad waar ik binnen een minuut mijn eerste ijsvogel kon bijschrijven, de vogel vloog over het water richting de Harderbrug. Op het talud liepen zes tapuiten en acht witte kwikstaarten.

Ik liep echter over het fietspad terug naar de rotonde en ging links af over de Zeewolderdijk. Al snel loop je langs een prachtig natuurgebied, namelijk het Harderbroek.

"Het Harderbroek is een natuurreservaat met een oppervlakte van ongeveer 200 hectare. Het is gelegen tussen Harderwijk en Zeewolde en is het meest zuidelijk gedeelte van Oostelijk Flevoland. Het grenst in het zuiden aan de knardijk met daarachter het Wolderwijd. Ten noorden en westen liggen grootschalige landbouwgebieden. Het terrein heeft een grote afwisseling van uitgestrekte rietvelden met plassen en sloten. In het oostelijk gedeelte liggen de restanten van een oud zanddepot dat deels is begroeid met natuurlijk wilgenopslag. In de meest westelijke punt ligt een oud bosbouwkundig proefperceel ingeplant met populieren wilgen en eiken. Aan de noordkant ontwikkelt zich struweel van vlier, wilg, meidoorn en sleedoorn. In het omkade gedeelte van het terrein, ca. 140 hectare, worden drie van elkaar verschillende waterpeilen gehanteerd. Een deel van het riet wordt jaarlijks gemaaid, zodat het rietland niet dichtgroeit met wilgen. Bovendien vormt het eenjarig riet meer zaad, de wintervoedselbron voor baardmannetjes"
(Bron: www.vwgoriolus.nl)

Het gebied in beheer bij Natuurmonumenten is niet vrij toegankelijk, dit om de rust van de vele vogels te kunnen garanderen. Ik vond het echter wel jammer dat ik de fraaie vogelkijkhut, De Biezenburcht, in het midden van het gebied, niet kon bezoeken. Het fietspad onderlangs de dijk geeft wel een mooi uitzicht over het rietmoeras. Het was een mooi gezicht toen minstens zeshonderd grauwe ganzen op de wieken gingen. In deze groep zaten ook vier exotische Indische ganzen (ook wel streepgans genoemd). Het bijzondere van deze vogel is dat het één van de weinige vogelsoorten is die over de Himalaya heenvliegen op een hoogte van ruim negen kilometer, dat is echt niet te geloven. Er zijn piloten die op deze hoogte groepen Indische ganzen hebben aangetroffen.

Het Harderbroek lijkt een beetje op de Kwelzone van de Lepelaarplassen, de vele baardmannetjes (ik hoorde en zag er bijna dertig) zullen dat zeker met me eens zijn. Een drietal witgatjes vlogen op. Soms vloog er onder aan de dijk een watersnip op als ik te dichtbij kwam. Zes buizerden (of buizerds) cirkelden hoog in de lucht. Vanuit een struik vloog een zestal vogels op en zocht dekking in het rietmoeras, ik zag ze in een flits en het waren volgens mij zes mannetjes fazant.

Op de hoek van de Knardijk en de Zeewolderdijk staat een uitkijkpunt (zie: www.vogelkijkhut.nl) dat wel doet denken aan een klein kasteel. Je kijkt hier over het Harderbroek uit, maar een telescoop is geen overbodige luxe. In het riet zag ik nog drie paapjes zitten, deze worden momenteel veel gezien op hun trek zuidwaarts. Vlakbij dit uitkijkpunt is een bushalte (Harderbroek) en uit pure luiheid nam ik de bus terug naar de Hardersluis. Vanuit de bus zag ik nog drie lepelaars in het Harderbroek.

Vervolgens liep ik de andere richting op waar golfterrein-en vakantiehuisjesmaffia flink had huisgehouden. Enkele kilometers verderop begint het Harderbos.


"Het Harderbos, een populierenbos, is in 1968 is aangeplant. Omdat de populieren nu nog veel licht doorlaten, staan er veel brandnetels. Naarmate het bos dichter wordt, krijgen de brandnetels minder kans. Op den duur zullen de brandnetels in aantal afnemen en ontstaat er een ondergroei van onder andere iepen, essen en berken. Zo ontwikkelt zich na verloop van tijd een gemengd, natuurlijk bos".

(Bron: www.natuurmonumenten.nl)

Het bos (in beheer bij natuurmonumenten) ademde al een herfstsfeer uit terwijl de oplopende temperatuur deed denken aan een zomerse dag. Langs de Pluvierentocht liepen twee oeverlopers, de zanderige wanden van deze vaart, zullen zeker interessant zijn (of worden) voor ijsvogels.

In het Harderbos is momenteel een proef aan de gang om de effecten van waterberging op de flora en fauna van het gebied te onderzoeken. Door de aanleg van kades zijn er verschillende proefvlakken gemaakt, deze zullen beurtelings in de winter en lente onder water gezet worden. Het lijkt me spannend om te zien hoe de natuur hierop reageert. Deze proef loopt tot 2007. Ik kwam ook langs de plas "De Lepelaar" (hulde voor de originele naam), die grotendeels met riet was dicht gegroeid. De plas is ontstaan door zandwinning. Het is een goede plek voor diverse rietvogels en de majestueuze roerdomp. Ik zag echter alleen krakeenden.

Het gebied wordt begraast door Schotse hooglanders, er waren veel sporen te zien. Aan de rand van het gebied zag ik drie van deze teddybeerachtige grazers. In een slootje dook een dodaars onder. Ook hoorde ik in ieder geval twee boomklevers zingen/roepen. Deze soort is in Zuidelijk Flevoland nog een zeldzaamheid te noemen. Ik stak de Karekietweg over en ging de Strandgaperweg in. Plotseling hoorde ik de welbekende roep van een ijsvogel. De kleurrijke vogel zat op een soort gemaaltje (na een slagboom) aan de linkerkant van de weg.

Na een kleine minuut lopen vanaf de kruising is aan de rechterkant van de weg een bruggetje dat de toegang is tot een Broekbos.

"Het natte Broekbos met wilgenbos, rietlanden en ruigtes rond een gegraven plas, vormt een natuurlijke overgang tussen het Harderbos en het open weidevogelgebied de Kievitslanden. Er broeden veel bos- en rietvogels, soms bijzondere soorten als bruine kiekendief en roerdomp".
(Bron: www.natuurmonumenten.nl)

De witte route, van circa één kilometer, maakt een rondwandeling door dit moerasbos. Je komt ook een stuk over een plankenpad dat in sommige jaargetijden onvermijdelijk zal zijn. Na vierhonderd meter gaat de witte route naar rechts, iets verderop naar links ligt een fraaie vogelkijkhut, namelijk de Kapteinshut (zie: www.vogelkijkhut.nl).

Een groep jongeren van een orthopedagogisch behandelinstituut heeft hier voor Natuurmonumenten een vogelkijkhut neergezet. Op de plek van de hut stond één van de oudste bomen in de polder, een wilg. Deze bomen hebben maar een beperkte levensduur en als monument is de hut om de boomstronk heengebouwd. Het dak van de hut is bedekt met riet dat gesneden is in het rietmoeras waarop je uitzicht hebt vanuit de hut. De hut is vernoemt naar de ontwerper Sander Kaptein.

Vanuit de hut was het zicht matig doordat woekerende plantengroei het zicht benam. Ik zag voornamelijk krakeenden, enkele wintertalingen en hoorde het gegil van twee waterrallen. Boven het riet jaagde een vrouw bruine kiekendief. Toen ik de rondwandeling afgerond had en weer op het bruggetje stond was ik getuige van een mooie vogelshow. Twee reusachtige adulte raven vielen onophoudelijk een sperwer en later een buizerd lastig. De lichtval was perfect en de vogels vlogen pal boven mijn hoofd. Ik zag hun dikke snavel en wigvormige staart. Door de grote (>buizerd) is meteen elke twijfel uitgesloten en vooral de aparte alarmroep (krack-krack-krack) is herkenbaar. Raven vormen een paar voor het leven en als het niet al half september was zou je gaan denken dat ze hun nest aan het beschermen waren. Trouwens de dappere sperwer wist ook enkele malen de rollen om te draaien en zat dan de raven achterna.

Een ruime kilometer verderop ging een bus naar Harderwijk en met overstap kwam ik weer in de bewoonde wereld terecht. In de laatste anderhalf uur daglicht ging ik nog per fiets naar de Lepelaarplassen te Almere. Op het trekvogelgraslandje zaten behalve twee tapuiten ook vijf paapjes. Op diverse plekken in het gebied kon ik weer vijf ijsvogels op mijn lijst bijschrijven.


met vriendelijke groet,

Pim Julsing

natuurverslaving.nl